Historia octu
Ocet jest jednym z kolejnych darów natury dla ludzkości. Jego historia sięga 5000 r. p.n.e, kiedy to Babilooczycy
przez przypadek z daktyli uzyskali płyn, który znakomicie nadawał się do utrwalania i nadawania smaku żywności.
W czasach biblijnych ocet był używany do żywności nie tylko jako dodatek smakowy, ale również energetyzujący.
Warto wiedzied: Ocet jabłkowy to źródło witamin: a, b1, b2, b6, c, e, p, beta-karotenu oraz żelaza, potasu,
fluoru,chloru, miedzi, wapnia, magnezu, sodu, fosforu i krzemu Ocet jabłkowy produkowany jest z soku lub
moszczu jabłkowego. im odmiana jabłek jest soczystsza i słodsza tym pozyskany ocet mocniejszy, gdyż proces
fermentacji uzależniony jest od wysokości zawartego w jabłkach cukru. Ocet jabłkowy nie powinien jednak
przekroczyd wartości 7% zawartego w nim alkoholu. Tak jak owoc, ocet jabłkowy posiada bogate właściwości
zdrowotne, dzięki zawartym w nim związkom mineralnym, enzymom i aminokwasom uzupełnia składniki biorące
czynny udział we wszystkich procesach życiowych jest źródłem pektyny i bioflawonoidów wspomagających pracę
naczyo krwionośnych pektyna z kolei obniża poziom cholesterolu i zapobiega zmianom miażdżycowym. Ocet
jabłkowy skutecznie powstrzymuje szkodliwe działanie wolnych rodników, tym samym opóźnia proces starzenia,
korzystnie wpływa na serce oraz układ immunologiczny. Ocet jabłkowy zawiera również cenny dla zdrowia potas,
jego niedobór w organizmie może niekorzystnie wpływad nie tyko na nasze samopoczucie psychofizyczne, może
także prowadzid do zburzeo pracy serca. Warto pamiętad: ocet jabłkowy (zawarty w nim kwas octowy) jest
wrogiem bakterii i drobnoustrojów. Nie należy jednak spożywad go w zbyt dużych ilościach, w przypadku zaleceo
lekarskich trzymajmy się wytycznych jakie określił nam lekarz. Jeśli sami postanowimy uzupełnid nasz dzienny
jadłospis o ocet jabłkowy polecamy formę napoju.
Napój . Do szklanki ciepłej wody dodajemy dwie łyżeczki miodu (wg uznania z lipy, gryki, rzepaku lub innego), gdy
miód się rozpuści dodajemy dwie łyżeczki octu. napój możemy wzbogacid świeżymi listkami mięty i kostkami
lodu. W tej formie napój nas nie tylko wzmacnia fizycznie ale dodaje sił witalnych.(pijmy jeden napój dziennie nie
dłużej niż przez dwa tygodnie, następnie zróbmy kilka dni przerwy). Gorąco polecamy odrobinę octu do każdej
przyrządzanej surówki, szczególnie ze świeżych owoców i warzyw. Ocet jabłkowy można również stosowad
zewnętrznie do okładów ( przy dokuczających żylakach) lub mycia np. zamiast tonika do twarzy - lecz w formie
koniecznie rozcieoczonej! 1:1 np z wodą mineralną. Do zniszczonej skóry dłoni, zmęczonych codziennymi
pracami domowymi, polecamy krem, który należy przygotowad z jednej łyżki octu, czterech łyżek oleju
rzepakowego i żółtka. nie stosowad na otwarte rany, krem zmyd po godzinnym okładzie.

Rodzaje octu
Ocet jest to płyn powstały z fermentacji tlenowej produktów zawierających cukier, tj. owoce, ryż, kokos, cukier
biały, miód. Jego nazwa pochodzi od francuskiego słowa "vinaigre", co oznacza kwaśne wino. Aby płyn taki mógł
zasłużyd na miano „octu” musi w swoim składzie mied co najmniej 4 % kwasu octowego, który nadaje mu
kwaśny smak. Na szczęście w dzisiejszych czasach możemy wybierad z szerokiej gamy dostępnych octów,
żegnając na zawsze niezdrowy ocet spirytusowy.

Ocet balsamiczny
Jest to ocet o bardzo ciemno brązowej barwie i bogatym smaku. Prawdziwy ocet balsamiczny powinien byd
wykonany z zagęszczonego soku lub musu z białych winogron , jest bardzo drogi. Handlowy ocet balsamiczny jest
zazwyczaj wykonany z czerwonego octu winnego lub zagęszczonego soku winogronowego z dodatkiem karmelu.

Ocet jabłkowy
Wykonany z jabłek lub jabłkowego musu, brązowo-żółty płyn. Ma wysoką kwasowośd, jest szczególnie ceniony ze
względu na właściwości zdrowotne. Zawiera wiele witamin, beta-karoten, pektyny i niezbędne składniki
mineralne takie jak potas, sód, magnez, wapo, fosfor, chlor, siarka, żelazo, fluor.
Idealnie pasuje do sałatek, białego mięsa oraz ryb.

Ocet winny
Ocet winny jest wykonany z czerwonego lub białego wina i jest najbardziej popularny w krajach basenu Morza
Śródziemnego oraz Europy Środkowej. Najlepszy, aksamitny smak ma ten dojrzewający w drewnianych beczkach
ok. 2 lat. Ocet winny z reguły ma mniejszą kwasowośd niż ocet jabłkowy, jest jednak droższy. Ten rodzaj octu jest
szczególnie ceniony podczas przygotowywania marynat.

Ocet ryżowy
Ocet ryżowy jest najbardziej popularny w kuchni Azjatyckiej. Wyróżniamy ocet biały, czerwony (zawdzięcza
barwę czerwonemu ryżowi i drożdżom) i czarny (przygotowany z czarnego kleistego ryżu). Niektóre odmiany
octu ryżowego są dodatkowo dosładzane i przyprawiane.

Ocet jabłkowy na zdrowie
Już w starożytnej Grecji, około 400 pne, Hipokrates, ojciec współczesnej medycyny przewidywał korzystny wpływ
octu jabłkowego na zwalczanie różnych schorzeo. W 1958 roku dr DC Jarvis, napisał książkę pod tytułem "Folk
Medicine”, w którym zachwala zalety octu. Dzisiaj również wiemy, że ocet ma korzystny wpływ na:

Gospodarkę węglowodanową - badanie opublikowane w Diabetes Care wskazuje, że ocet zwiększa ogólną
wrażliwośd na insulinę. Zarówno poziom cukru we krwi i poziom insuliny we krwi były niższe w badanej
grupie cukrzyków suplementowanych octem jabłkowym

Układ krwionośny – pektyny znajdujące się w occie pomagają obniżyd poziom złego cholesterolu oraz
regulują ciśnienie krwi. Dużą rolę u tej kwestii ma też wapo i potas - kluczowe dla funkcjonowania serca
pierwiastki

Zapalenie stawów – kwas octowy rozpuszcza osady kwasu moczowego, które tworzą się wokół stawów.
Rozpuszczone kamienie są stopniowo usuwane z organizmu, a ból staje sie coraz mniej dokuczliwy

Ból gardła – kwas octowy pomaga w zwalczaniu bakterii

Oczyszczenie organizmu - dzięki obecności potasu ocet ma wpływ na usuwanie związków toksycznych
z organizmu

Do czego jeszcze używad octu?

●Do dezynfekcji sprzętów kuchennych, a zwłaszcza lodówki – najlepszy jest spirytusowy. Usuwa
nieprzyjemny zapach z lodówki.

●Ocet spirytusowy może służyd jako odkamieniacz.

●Jako marynata, gdyż przyspiesza kruszenie mięsa. Może to byd każdy ocet, także octy smakowe ( z
estrogenem, balsamiczne, winne).

●Ocet zabija nieprzyjemny zapach ryb.

●Można nim zakwaszad zupy (polecam ryżowy) sałatki (jabłkowy i inne owocowe, także winny i balsamiczny.
O balsamicznym trzeba jednak pamiętad, że odbarwia zielone liście, psuje zatem wygląd sałaty), mięsne sosy
przyprawiane na słodko - kwaśno (balsamiczny). Pyszna jest drobiowa wątróbka (dużo kalorii, niestety)
uduszona w sosie z dodatkiem octu balsamicznego.

●Do leczenia kaszlu: wziąd cztery łyżki miodu i rozmieszad je z pięcioma łyżeczkami octu jabłkowego. Pid po
łyżeczce kilka razy dziennie.

Przepis na wino sercowe Hildegardy von Bingen (1098-1179)
10 łodyg zielonej pietruszki dodad do 1 litra przedniego wina gronowego,
doprawid 1-2 łyżkami octu winnego i gotowad 10 minut, bacząc by nie wyszumiało.
Dodad 300g miodu pszczelego, gotowad 4 minuty, odcedzid. Przy dolegliwościach
sercowych pid 2-3 łyżki każdego dnia.

Ocet 7-miu złodziei. (lub 4 złodziei - wedle legendy w czasach, gdy Europę nawiedziła czarna śmierd, gdzieś w
dalekich krajach czterej złodzieje, okradając zmarłych, wielkich bogactw doszli. Pochwyceni zostali, ale zrozumied
nie mogli, czemu mając z zarazą kontakt, zdrowi pozostali. Wtedy jeden z nich zaproponował, że zdradzi skład
eliksiru, który ich przed zgubą chronił, jeśli tylko życiem darowani będą. Tak też się stało...")
Muszkatołowej gałki 1 łót, Kwiatu z ruty 1, Mięty 1 Rozmarynu 1, Piołunu 1, Kwiatu lawendy 1, Cynamonu 2
drachmy, Gwożdzików 2, Kalmusu 2, Czosnku 2 łóty, Octu dobrego, czerwonego 2 garnce.
Wlej ocet w gąsior, wsyp w niego czosnek pokrajany i suche zioła grubo posiekane, także cynamon i gwoździki.
Zmięszaj mocno zakręciwszy i przez trzy miesiące trzymaj w miejscu suchem; potem przecedź i dodaj kamfory w
spiritusie rozpuszczonej łót jeden. Ponalewaj we flaszki, zatkaj dobrze.

Inna recepta na ocet 7 złodziei: weź słoik litrowy z dobrą pokrywką, dodaj po ¼ szkl. Suchych lub ¾ szkl świeżych
ziół (lawenda, szałwia, melisa, rozmaryn, mięta, bylica roczna- artemisia annua. Można dodad też tymianek i
oregano) Dodaj 2 łyżki chili i 8 rozdrobnionych ząbków czosnku. Zalej zioła octem jabłkowym. Upewnij się, że
wszystkie zioła są przykryte. Przykryd przykrywką upewniając się, czy jej nie dotykają. Odstawid na 4 tygodnie.
Odcedzid, odcisnąd i umieścid w szklanych butelkach. Aby zapobiec wszelkim chorobom należy stosowad 1 łyżkę
stołową dziennie. Można też dodawad do mięs i sałatek. Jeśli posiadamy tylko rosnące zioła, to można je
wysuszyd w ciemnym, suchym miejscu, na kilka dni przed użyciem. Wtedy taki ocet ma silniejsze działanie.
Minerały z takiego octu są bardzo łatwo przyswajane.

Najbardziej znany przepis z dawnych ksiąg medycznych na szybkie chudnięcie i spalanie tkanki tłuszczowej:

zaparzyd 4 łyżeczki rumianku lub mięty w litrze wrzątku, dodad do tego napoju 2 łyżki cytryny, 4 łyżki miodu i 1

łyżkę octu jabłkowego. Pid 3 razy dziennie szklankę tej herbatki owocowej.

Ocet a odchudzanie

Ocet od dawna był wykorzystywany w celu redukcji masy ciała – niestety często niemądrze i nieodpowiedzialnie.

Bardzo często młode dziewczyny stosowały w tym celu zwykły ocet spirytusowy, który niszczył czerwone

krwinki, prowadził do anemii i podrażnieo. Większośd przypadków miała poważne konsekwencje, łącznie ze

zgonem. Oczywiście możemy używad octu podczas wspomagania redukcji masy ciała, czyomy to jednak z głową

i zapomnijmy na zawsze o occie spirytusowym. Kilka kropli octu winnego lub jabłkowego do surówki każdego

dnia w zupełności wystarczy - przyspieszy trawienie, pobudzi wydzielanie soków żołądkowych i syntezę enzymów

trawiennych. Pamiętajmy również, że każdy ocet jest ma w swoim składzie kwas, dlatego absolutnie nie można

przesadzad z jego spożywaniem, zwłaszcza na pusty żołądek. Uważad powinny również osoby z żołądkowymi

problemami.

inne przepisy medycyny ludowej:

- żołędzie, po obtłuczeniu z nich łuski, wyługowane dobrze wrzątkiem, następnie wysuszone i palone jak zwykła
kawa, dają dobrą kawę dla dzieci skrofulicznych.
- korzeo ususzonej pokrzywy, wypalony w nowej fajce przez ludzi chorych na płuca, bardzo dobry, gdyż dym po
zaciągnięciu się przy paleniu zabija bakterie gruźlicy.

-Elixir młodości datowany na IV-V w.p.n.e., przechowywany przez mnichów tybetaoskich, przełożony z ichniego na
nasze: "Cuchnącą różę (czosnek – przyp. tłum) odrzed z twardości i utrzed ze szklenicą gorzałki przedniej w antałku,
któren nie niepokojony przez dni 10 winien stad, a po odcedzeniu gęstości, dekokt jeszcze przez dni 4 spoczywad
musi w ciemnicy. Zażywany miarkowanie w polewce mlecznej chroni od chorób wszelkich i wiecznie młodym
czyni, lecz baczyd trzeba, bo nadmiar jego do nierządu skłonnym uczynid potrafi."

-Białe kwiaty czarnego bzu na zaziębienia i anginy.
"Zebrad baldachy białego kwiecia czarnego bzu. Ususzyd w półcieniu, w przewiewie. Wsypad do lnianego woreczka.
Zaparzad w razie anginy, zaziębieo, bólu gardła. Można też zasypad świeże cukrem. Jak puści sok, dodad kieliszek
wódki. Taki syrop jest pyszny i też dobrze robi na zaziębienie. Działa znakomicie nawet na lekką anginę nieleczoną
antybiotykiem."

-Ziołówka. "Trzeba w wódce nastawid młodych odrostów czarnej porzeczki, listki razem z zieloną gałązką i liscie
babki. Po trzech tygodniach zlad do karafki, do której wrzuca się trzy ziarna zielonego pieprzu, trzy ziela angielskiego i
kilka świeżych gałązek tymianku. Można dodad miodu. Po tygodniu już można pid, a pieprz i tymianek wcale nie
przeszkadzają. Wyglądają ładnie w tej karafce."

-Starej pokojówki przepis skuteczny na ataki choleryczne hrabiny Salomeji Zadzikowej, primo voto Nadęłłowej, de
domo Turkud: Wziąd od kucharki jedną uncję amonijaku, któren używany jest do wypieku ulubionych przez pana
hrabiego kruchych ciasteczek, a od garderobianej olejku lawendowego, onegdaj przywiezionego wraz z innymi
wonnościami przez przyjaciela syna ciotki pani hrabiny prosto z Francyji i zmieszawszy, podtykad pod nos pani
hrabiny zaraz, jak tylko rękami za biust zacznie się łapad, płucami ciężko robid i oczami okrutnie przewracad.

-Likier „Chartreuse”
Kolendra 24,0
Anyż 2,0
Szałwia 2,0 Dzięgiel 4,0 Szafran 1,0
Namoczyd przez 3 dni w pół kwarcie spirytusu (szafran oddzielnie w kieliszku spirytusu). Zrobid syrop z 8 funtów
cukru (na każdy funt wlad kwaterkę wody) i w gorący wlad 3 i pół kwarty spirytusu. Spirytus z korzeni wlad w koocu
przez muślin, wymieszad aa gdy wystygnie pozlewad w butelki i używad dopiero za 3 miesiące. (Jak się przełoży z
polskiego na nasze, to oprócz ziółek potrzeba: 4 kg cukru i 4 l. spirytusu plus woda. W sumie ok. 9 litrów wyjdzie.)

-"Weźnij po równo ziela maciórki, mięty i krwawnika, uwarz i pij po każdej strawie na bóle wątpi, wiatry i ciężki
stolec". Marcellus z Side w Pamfilii poleca gryzienie samej maciórki, bowiem uwalnia od wstrętnych przypadłości:
cuchnącego oddechu, bolu zębów i spazmów, a kataplazmy, eliksiry, drakwie i tynktury z macierzanki - na wszystkie
ludzkie dolegliwości cielesne oraz duszne.

-WODA OD KROST - Weź: Wody różanej 1 funt, Kwiatu siarczanego w proszku 1 uncję, Soli amoniaku oczyszczonego
1 uncję. Wsyp te dwa proszki w wodę, trząsaj długo rano i wieczorem przez dni ośm przynajmniej, aby chod połowa
siarki, która się nigdy nie rozpuści, na dno poszła. Umywaj twarz na noc, wodę dobrze zmięszawszy, nie obcieraj chod
gryzie; rano dopiero zmyj twarz czystą wodą. Przez miesiąc używaj tego środka, jest on doskonały i doświadczony;
niszczy wszelkie krosty, czerwoności; a wcale nie jest szkodliwy.

-WODA NA WZMOCNIENIE WZROKU; Maczają się bławatki polne w pół garnca wody filtrowanej, do której się dolewa
flaszkę spirytusu; na słooce się tę wodę wystawia, i co rano oczy przemywa. Tej wody używają dziewczęta koronki
robiące.

-BÓL GŁOWY Z OSŁABIENIA NERWÓW; Strzedz się wszystkiego co nerwy bardziej drażnid może: długiego czytania,
pisania, mówienia nawet, jeżeli już ból czud się daje. Środki zaradcze są: spokojnośd, zaciemnienie okien, sen,
smarowanie skroni wódką kolooską, materacyk na czoło z suchego rumianku, woda z solą, synapizmy. Olejek
gorczycy, którym się smaruje skronie, też ból prędko uśmierza.
Mówią, że wodna kuracya Prysnica, dziwnie na ból głowy pomaga.

-NAPÓJ, TAK ZWANY "BOSKI"; Weź garniec czystej wody, cukru łutów 10, soku limoniowego, lub cytrynowego łutów
3, sandałowego 1/4 łuta, cynamonu 1/4 łuta, warz na wolnymogniu 4 pacierze, przecedź i zachowuj.
Jest to napój chłodzący, znacznie posilający w gorączkach i kiedyindziej.

-POWIDŁO JAŁOWCOWE na wzmocnienie żołądka; Świeże i dojrzałe jałowcowe jagody przetłucz z gruba, przełóż do
glinianego naczynia i zalej wodą, aby cokolwiek nad jagodami stała, gotuj przez 1/2 godziny na wolnym ogniu.
Odcedź polewkę przez gęste płótno, a resztę mocno wyciśnij; odcedzony płyn smaż na lekkim żarze do gęstości
miodu. Można przy koocu dodad troszeczkę cukru tłuczonego dla przyjemniejszego smaku.
Wyborne to lekarstwo na wzmocnienie żołądka, wypędzenie wiatrów, pędzi urynę i pot wzbudza. Łyżka tych powideł
rozprowadza się 2 łyżkami dobrego stareg o wina, a po stole i na noc używa się go po dwie, 3 lub 4 łyżki.

-ZIÓŁKA SAINT – GERMAIN - Weź: Liści senesu 8 łótów, Kwiatu bzowego obranego z łodyg 5 łótów
Kopru włoskiego w ziarnie 10 drahm, Anyżku w ziarnie 10 drahm, Kremotartary 6 drahm
Liście senesu nalej spirytusem oczyszczonym, niech mokną dni kilka; potem wysusz i pokrój na kawałki, dodaj
potłuczone ziarna kopru i anyżku, kwiat bzu i kremotartarę. Dobrze zmięszaj, chowaj zamknięte do użytku.
W razie potrzeby weźmiesz tych ziółek łyżkę stołową z czubem, nalejesz filiżanką wody zimnej, jeśli dla osoby łatwej
do przeczyszczenia. Zostawisz przez dwanaście godzin, przykrywszy filiżankę; wieczorem idąc na spoczynek.
Nazajutrz rano przecedzisz te ziółka przez płócienną szmatkę, trochę wyciskając; ogrzejesz; dodasz parę kawałków
cukru. Gdy chory zażyje, niech przyłoży gorącą kamionkę na żywot, co działanie lekarstwa przyspiesza i broni od
rżnięcia. Ani nudności, ani bólu nie sprawia to lekarstwo, a przeczyszcza należycie.

Ciekawostki na temat różnych specyfików

Ałun
ściąga, gryzie i wysusza, jest więc bardzo dobrym przeciw jątrzejącym się i ropiejącym ranom.

Anyż (Pimpinela anisum)
godnym jest polecenia, oddziaływa on lepiej na gazy niż koper włoski.

Babka (Plantago lanceolata)
goi wszelkie rany. Jeżeli lud przy robocie skaleczy się, to szuka prędko liścia babki i tak długo dusi go i rozgniata,
dopóki nie wyda parę kropel soku, który wprost na ranę się leje i przykłada liściem. I na wewnątrz działanie tej rośliny

wielce jest skuteczne, zapobiegając tysiącom dolegliwości, które niby grzyby z nieczystej krwi i nieczystych soków
pochodzą. Sok z babki niby nid złota ściąga ranę, a jak na złocie rdza nigdy nie osiada, podobnie od babki stroni
zgnilizna i gnijące ciało.

Bez czarny (Sambuccus nigra)
odwar z wiosennych liści czyści i odnawia krew i wszelkie soki w organizmie. Kwiat bzowy - przeczyszcza bardzo
skutecznie i działa na poty. Puchlinę wodną, która usiłuje się zagnieździd skutecznie wypędza herbata z korzenia,
który tak silnie wypędza wodę, jak żadne inne lekarstwo. Jagody siły wzmacniają, a ugotowane z cukrem albo z
miodem, jako powidło, wyborną oddają przysługę osobliwie zimową porą takim ludziom, którzy przeznaczeni do
siedzącego życia mało mają ruchu. 1 łyżka takich powidełek rozpuszczona w szklance wody znakomicie wyczyszcza
żołądek, pędzi urynę i działa korzystnie na nerki.

Centuria (Erythraea centaurium)
najlepszy lek na pieczenie w żołądku (zgagę), wyprowadza z żołądka wiatry, wypędza niezdrowe i nieużyteczne
kwasy, wzmacnia i poprawia soki żołądka, nerek i wątroby. Kto cierpi na zaburzenia krwi, niedokrewnośd, nawały
krwi, niech też szuka pomocy w centurii.

Kora dębowa
gotowana dłuższy czas (1/2 godziny) daje bardzo wzmacniający odwar, który jako okład leczy wole, rozpuszcza i
ściąga gruczoły, a lewatywa z tego odwaru leczy najszybciej niebezpieczne i najuporczywsze fistoły w odbytnicy.
Herbata działa jak żywica wzmacniając wewnętrzne naczynia.

Dziurawiec (Hypericum perforatum)
zwany także zielem czarownic, także świętojaoskim zielem. Wywiera wielki wpływ na wątrobę, a herbata
znakomitym jest dla niej lekarstwem. Po wypiciu skutki można widzied w moczu, w którym całe kosmyki pływają
materii chorobotwórczej. Bóle głowy pochodzące z wodnistych cieczy albo gniecenie z żołądku, małe
zaflegmienie piersi - wszystko leczy odwar z dziurawca szybko. W braku dziurawca we wszystkich tych przypadkach
można użyd krwawnika (achilea milleofolium)

Olejek gwoździkowy
osobliwie skutecznym okazuje się przeciw zgniłym gazom i złym, zepsutym sokom w żołądku. Zażywa się go na
cukrze, 1-2 razy dnia po 3-6 kropel.

Jałowiec (Juniperus communis)
do wykadzania i desinfekcjonowania miejsc, gdzie przebywali chorzy, aby uczynid je niezaraźliwym, lub w czasie
zaraźliwych epidemii aby oczyścid powietrze i roztoczyd woo przyjemną w pokojach. Podobny skutek wywiera
jałowiec na wewnątrz ludzkiego organizmu - wykadza usta, żołądek i chroni przed zarazą. Kto w usługiwaniu ciężko
chorych wystawiony jest na niebezpieczeostwo zarażenia się, ten niech żuje zawsze ziarnka jałowcu (5 do 10
dziennie). One wracają ustom smak właściwy i pomagają do dobrego trawienia, niszczą przy tym szkodliwe miazmaty
i wyziewy, wciskające się przez nos lub usta.
Słabowici na żołądek, niechaj poddadzą się doświadczonej kuracji, postępując w tym porządku: pierwszego dnia żuje
się 4 ziarnka, drugiego 5 ziarnek, trzeciego 6, czwartego 7 i tak co dzieo jedno ziarnko więcej, aż po 10 dniach spadnie
na 5 ziarnek. Z dobrym skutkiem używad można tynktury z olejku jałowcowego w cierpieniach nerek, wątroby, w
kamieniu moczowym i w tych wypadkach, gdzie potrzeba złe gazy, zgniłe, wodniste i śluzowe materie wyprowadzid z
ciała. Tynkturę każdy może sobie zrobid sam, olejek jałowcowy kupując w aptece i mieszając go z wódką, winem lub
spirytusem.

Kościana mączka
ze zdrowych, palonych kości zarżniętego bydlęcia sporządza się 3 gatunki proszków:
- czarny, prażony na ogniu tak długo, dopóki kośd na węgiel się nie spali
- biały, palony, jak wapno
- siwy, z 1 części czarnego proszku i 1 części sproszkowanych ziarenek żywicy dają mieszaninę koloru siwego.
U osób, które ciężkie choroby przebyły i podupadły na siłach, działanie kościanego proszku jest bijące w oczy. Trzy
rodzaje proszku odpowiadają 3 rodzajom osłabienia:
1. Rekonwalescenci, którzy potrzebują wzmocnienia całego organizmu, dzieci cierpiące na chorobę angielską, albo
jak zbiedniałe drzewa nędzny żywot wlokące - potrzebują proszku czarnego, we wodzie lub potrawie, 1-2 razy na
koniec noża.
2. Chorzy, których organizm powoli i leniwo pracuje, wskutek czego trawienie jest złe, a tworzenie się krwi kiepskie,
kiedy wreszcie cały ustrój kości tak, jak grożące upadkiem rusztowanie, słaby jest i chwiejny, ci potrzebują proszku
białego, który je wzmacnia, aby pojedynczo i w całości znowu się silnie trzymały.
3. Szary proszek daje się chorym lub rekonwalescentom, których wewnętrzne organa są wielce osłabione.
(Wierzaj mi, czytelniku, proszek ten bogatym byłby mię zrobił człowiekiem, lecz brzydzę się tajemniczością i zgadzam
się z tymi, którzy tajemne potępiają - specyfiki. S. Kneipp)

Środek na rozwolnienie (rozwalniacz, czyściec)
Rozwolnieniem jest właściwie obfity i wydatny stolec, który nie szkodzi zdrowiu i sił nie osłabia. Spowodowad go
można w prosty i nieszkodliwy sposób, gdy zażyte zioła nie atakują w sposób nieprzyjacielski żołądka, lecz jak dobrzy
przyjaciele idą z nim ręka w rękę, wspierają go, pomagają mu do samoistnej pracy o własnych siłach i o własnych
środkach.
Recepta rozwalniacza 1 jest następująca: Bierze się 2 łyżki kopru włoskiego, 2 łyżki rozgniecionego jałowca, 1 łyżkę
aloesu i łyżkę foenum graecum. Wszystko to miesza się dobrze i przechowuje w pudełku w suchem miejscu. 1
łyżeczkę od kawy tej mieszaniny gotuje się z filiżanką wody 1/4 godziny, odcedza i pije na zimno lub ciepło. Środek
ten działa dopiero po 12-30 godzinach. Używa się filiżankę tej herbaty zwyczajnie wieczór przed spaniem.
Zdrowi i silni mogą 2 dni, dzieo po dniu, pid po filiżance. Słabowici zrobią lepiej, pijąc 1 filiżankę przez 2-3 dni tak, że
zażywają wieczór 4-5 łyżek stołowych. Nie doznają żadnych boleści, czud będę, jak rozwalniacz szuka wewnątrz,
bada, ściąga, pracuje.
Recepta rozwalniacza 2 jest następująca: 2 łyżki stołowe mielonego kopru włoskiego 3 łyżki rozgniecionego jałowca
1 łyżka foenium graecum 3 łyżki proszku z korzenia bzu niskiego 1 łyżka aloesu
Ta herbata działa także na stolec, wszelako przeznaczeniem jej jest działad na nerki i pęcherz, chore pierwiastki
wypędza ona z moczem. Kto cierpi na dolegliwośd podbrzusza lub ma trudności z oddawaniem uryny, pieczenia w
pęcherzu, początki puchliny wodnej, niech spokojnie używa rozwalniacza 2. Używa się w ten sposób, jak rozwalniacza
1.

Kreda
Kto nie zauważył tego, jak kury i inne zwierzęta domowe połykają ziarenka wapna lub gruzu, lub nie słyszał o tem, że
w szkole potrzeba chowad kredę przed dziedmi, gdyż takową wykradają i niby cukierek jedzą z namiętnym
upodobaniem? Kreda zawiera w sobie wapno, siarkę i inne materiały budowlane, których ciało
ludzkie koniecznie potrzebuje. Tak więc mączkę kredową należy dawad dzieciom bardzo osłabionym, temu kto cierpi
na niestrawnośd, kto w ogóle pomimo wszelkiej pielęgnacji wygląda nędznie, a przede wszystkim cierpiący na
bladaczkę niech zażywa 2 razy dnia rano i wieczór biorąc na koniec noża. Białośd ciała biały ten proszek wkrótce w
świeży, zdrowy rumieniec przemieni.

Lawendowy olejek
Można nabyd w każdej aptece, nie powinien brakowad w aptece domowej. 2 razy dnia po 5 kropel na cukrze zażyty
polepsza trawienie i dobry apetyt sprowadza. Kto cierpi na wzdęcia, ból głowy pochodzący od gazów, zawroty,
kongestie, nudności, niech zażywa ten olejek. Umysłowo chorzy zażywają go z dobrym skutkiem, gdyż
wyleczenie polega w wielu przypadkach na usunięciu gazów, które źle na mózg działają.

Skrzyp iwka, choinka (Equisetum arvense)
Używanie skrzypu zalecane jest w zastarzałych gnijących ranach, w różnorakich wrzodach, bo wymywa, rozpuszcza i
wypala wszystko co szkodliwe. Używa się go jako odwaru, okładów, opasek na bolejące miejsce. W krwawieniach,
wybuchach krwi zalicza się herbatę ze skrzypu do najpierwszych i najlepszych lekarstw. Kto pluje krwią, niechaj pije ją
co żywo. Kiedy krew z nosa płynie wciągad należy nosem kilkakrotnie tę herbatę. Działa ściągająco, pomaga szybko i
zaszkodzid nigdy nie może.

Tydzieo jedzenia - czyli pożywne zupy

"Na dobrej roli urośnie dobry, ładny owoc. Gdy rola licha, nie spodziewaj się od niej dobrych owoców, chodbyś ją
sztucznie poprawiał. Niechaj nikt nie wstępuje w związek małżeoski, tak mężczyzna jak kobieta, kto do niego nie ma
potrzebnych przymiotów, kto nie jest zdrowym, silnym i odpornym na wszystkie burze życiowe,
aby go ciężar małżeoskich obowiązków nie zgniótł i nie zadusił. Dobra matka, dobra gospodynie, która obowiązki
powołania swego szczęśliwie spełniad potrafi, powinna mied zdrowy organizm, jednostajny, stały charakter i
spokojne usposobienie. Osoba zmienna, nerwowa, złośliwa nie kwalifikuje się na gospodynię. Pani domu powinna
starad się sama o wikt prosty, pożywny, dobrze przyrządzony, ze zdrowego jedzenia bowiem zdrowa krew. Trunków
spirytusowych należy o ile możności unikad, Kawa i herbata nich się nie pokazuje na stole, gdyż są to środki
drażniące, sprowadzające ze sobą złe skutki. W stanie ciężarnym powinna matka byd bardzo rozważna, hartowad się
odpowiednio i żywid należycie, a przy pracy zachowad należytą ostrożnośd. Przepracowanie szkodzi. Niejedna
gosposia pyta: co mam jeśd na śniadanie, skoro kawy nie wolno? Mateczko, ugotuj sobie w poniedziałek dobrą zupę
zapaloną. Ona pożywi cię i da ci dobrą krew. We wtorek zrób sobie zupę chlebową, oba żywi także doskonale. We
środę będzie bardzo odpowiednia zupa zbożowa, np. z pszenicy, gdyż zawiera bardzo wiele pożywnych
pierwiastków. We czwartek dla odmiany może byd zupa zbożowa ze żyta, gdyż i ta wcale dobrą i smaczną. W piątek,
gdy zrobisz sobie wodziankę, czyli zupę chlebową na wodzie z dodatkiem masła i cebulki, będziesz mied pyszne
śniadanie. W sobotę barszczyk owsiany lub buraczkowy będzie ci lepiej smakował niż wino. Jako wyjątek możesz
sobie w niedzielę zagotowad kawę słodową, a gdyby cię skusiło dorzucid do niej kilka ziarnek kawy arabskiej, to
popatrzę na to przez palce. Im prostszy wikt, tem jest lepszy, im naturalniejszy, tem pożywniejszy, a im więcej
sztuczny, temci jest gorszy i mało z niego pociechy"

Zupa chlebowa
Daje się 10 gramów tłuczonego, suchego chleba do rosołu, gotuje i zaprawia żółtkiem. Można ją także przyrządzid z
dodatkiem kawałka mięsa i kilku pomidorów. Ale z mięsem musi byd co najmniej godzinę gotowana.
Zupa z mąki owsianej
Dwadzieścia gramów mąki owsianej dobrze rozkłód w rosole, dodaj korzeni, jedną marchew żółtą, cebulę, pietruszkę
i razem gotuj. Można zupę tak dad na stół, ale rozkłóconym żółtkiem będzie smaczniejszą. Jak zupę owsianą, tak
samo robi się zupę z mąki innych zbóż i owoców strączkowych, jak mąka soczewicowa, bobowa, jęczmienna i tp.
Zupa powietrzna
Dziesięd gramów mąki z wodą rozmieszaj, dodaj do tego jedno jajo, przy ustawicznym mieszaniu dolewaj gorącego
rosołu. Potem zupę stawia się znowu na ogieo i gotuje jeszcze raz dobrze. Zasyp krajaną bułką.
Zupa francuska
Rozpuszcza się 5 gramów masła na ogniu i praży w nim cebulę, a potem 10 gramów mąki, aż do jasnożółtego koloru.
Wszystko miesza się z rosołem i wodą, potem dodaje osobno krajane zielone (bób zielony, fasolka, kartofle, buraki).
Potem zupa gotuje się na miernym ogniu, uważając, aby się mąka nie czepiała. Przed podaniem przecedzid przez sito.
Można rozkłócid żółtko. Tak samo przyrządza się zupę jęczmienną i ze ziarn zielonych.
Zupa z mąki posilnej
Mąka posilna gotuje się 15 minut w kipiącym rosole, a potem dopiero zaprawia się ją.
Papka mleczna
100 gramów mąki miesza się z wodą na gęstą papkę, po czym rozpuszcza się ją w pół litrze kipiącego mleka, gotuje i
słodzi nieco cukrem. W podobny sposób sporządza się także papkę z mąki ryżowej.

Chleb grysowy z otrębami
Kazad zemled pszenicę wraz z otrębami. Młynarze niechętnie to czynią, należy więc otrzymany towar dobrze zbadad.
Mąki grysowej bierze się 1, 2, 3, 4 kilo, według ilości osób, dla których się piecze, sypie do miski i dolewając gorącej
wody robi się ciasto, które stawia się na noc w miejscu umiarkowanie ciepłem. Nie dodaje się ani kwasu, ani soli, ani
żadnych korzeni. Dnia następnego wyrabia się z ciasta małe bułki, sadza do pieca napalonego, jak zazwyczaj na chleb
i piecze się przez 1 ¼ - 1 ½ godziny. Zaraz po wyjęciu kładzie się spieczony chleb na 3-4 minuty do kipiącej wody, aby
zupełnie nią przesiąkł. Po czym wsadza się go znowu na czas krótki do pieca, aby wysechł. Ten sposób najlepszym
jest, gdyż przez to otręby utracają istotę cukrową.
Zupa posilna
Wysuszony na twardo chleb czarny (żytni) daje się do moździerza i tłucze na groch ziarnisty. Gdy chce się mied zupę
posilną, daje się 2 lub 3 łyżki tego proszku do wrzącego rosołu, dodaje trochę korzeni lub wcale nic, i tylko trochę
soli. Zupa jest gotowa we 2 minuty. Smakuje wybornie, daje bardzo dobre pożywienie i nie sprawia gazów lub bardzo
niewiele.
Wino miodowe
Do czystego miedzianego kotła objętości 60-65 litrów każ nalad miękkiej wody. Skoro rozgrzała się dobrze,
rozpuszcza się w niej 6 litrów miodu, poczem gotuje się wodę z patoką powoli przez ½ godziny. Brudną szumowinę,
osadzająca się u góry, zbiera się od czasu do czasu. Skoro gotowanie skooczone, przelewa się warka do naczyo
blaszanych lub glinianych. Tu ochładza się ją aż do ciepłoty, jaką ma woda wystawiona na działanie upału
słonecznego, potem przelewa do beczki starannie wyczyszczonej. Na otwór nakłada się czop, ale się go nie zabija,
beczkę stawia się w piwnicy, która gdy ciepłą jest, natenczas zaczyna się po 5-10 dniach fermentacja. Po 14 dniach
młode wino przelewa się do drugiej beczki. Drożdże wyrzuca się. Tu fermentuje przez 10-14 dni, a gdy nie słychad już
szypienia, natenczas czop się zabija. Po 3 tygodniach wino jest już wyklarowane i pid je można. Jeżeli spuści się je do
flaszek, dobrze zakorkuje i w zimnym umieści piasku, natenczas po kilku dniach musuje silnie. Napój ten jest
ochładzający, dlatego piją go chętnie gorączkowi. I dla zdrowych napój jest wyborny, pid go jednak trzeba w małych
ilościach, gdyż inaczej stracisz doo apetyt.

Inne przysmaki

TATARSKIE ZIELE I DZIĘGIEL

Weź tatarskiego ziela bardzo miękkich łodyg, pokraj je wzdłuż na kawałki trzycalowe, włóż je w wodę, postaw na
ogniu. Gdy woda zechce się gotowad, zdejm z ognia i zostaw ziele w tej wodzie póki nie wystygnie. Odejm skórkę
powierzchnią; rzucaj kawałki w kociołek na pół wodą napełniony, daj weo garśd soli. Gotuj na mocnym ogniu dopóki
każdy kawałek drótem nie będziesz mogła przeszyd; wyjm je z ukropu i daj w zimną wodę; otrzyj czystą chustą. Zrób
ulep gęsty, sklaruj go, wrzud weo tatarkie ziele. Gdy pięd razy zagotuje się, wylej wszystko na miskę, zostaw przez
dobę. Odcedź ulep, przegotuj go i znów daj weo ziele. Zagotuj kilka razy jak dnia poprzedniego, wyłóż, a nazajutrz
dosmaż do ostatniego stopnia gęstości, to jest, że gdybyś chwilę dłużej trzymała na ogniu, toby cukier się
przyrumienił. W takim stanie wylej ulep na ziele, zostaw do jutra. Wyjm je, poukładaj na blasze i susz na mocnym
słoocu lub w piecu w godzinę po chlebie, raz przewród kawałki, potem ułóż je w pudełku papierem wysłane. Cukier
się zda do kompotu. Jest to ulubiona Turków konfitura. Dzięgiel się też podobnie smaży.

ORZECHY WŁOSKIE

Orzechy włoskie, zbierane wtedy, kiedy łuska zielona zaczyna na nich pękad, oczyścid z tejże łuski, przesuszyd przez

parę dni w cieniu w ogrodzie, potem układad do naczynia drewnianego, przesypując piaskiem na słoocu

wysuszonym. Postawid w piwnicy, a zimą tak są dobre, jak świeżo zerwane z drzewa. Nawet skóreczka odziera się

jak ze świeżych orzechów. Można nie oczyszczając z łuski zielonej, przesypywad piaskiem, bo chod z wierzchu

poczernieją, we środku zupełnie świeże będą.

PIERNIKI MARCEPANOWE SPOSOBEM KLASZTORNYM

40 deka słodkich migdałów

4 deka gorzkich migdałów

20 deka cukru

kilka goździków

Migdały oparzyd i obrad z łuski. Przepłukad zimną wodą i wilgotne usiekad. Utłuc 20 deka cukru, wsypad utłuczone

goździki, zmieszad razem i wsypad po trochu do tłuczących się migdałów, aby się w olej nie obracały. Kiedy już masa

klejka bedzie, nakładad do foremek drewnianych lub blaszanych na opłatek i suszyd w bardzo wolnym piecu.

Stwardniałe z wierzchu polukrowad.

(Nie dolewad ani kropli wody do masy, bo napewno się zepsuje)

MIÓD MALINIAK

Ile litrów soku malinowego bez wody, tyle litrów miodu patoki. Jak się miód rozejdzie i obróci w płyn, zlad do butli,

albo jeszcze lepiej do nowej, dębowej suchej baryłki. Z lekka obwiązad otwór płótnem i tak zostawid, niech się

fermentuje. Skoro fus opadnie, przefiltrowad przez nowy worek sukienny, dobrze uwalony, znowu zlad do butli lub

suchej baryłki dobrze wprzód siarką wykurzonej i nie prędzej zlewad do butelek, jak w pół roku po przefiltrowaniu.

Zlewając do baryłki lub butli, trzeba trzecią częśd jej próżną zostawid dla lepszej fermentacji. Takim sposobem robi się

i miód wiśniak.

KWAS Z CHLEBA

Ususzyd w piecu 6 kilo chleba razowego, włożyd do ceberka, wsypad garśd mięty pieprzowej i zalad dziewięcioma

litrami wrzącej wody; nakryd i tak zostawid na 24 godz. Na drugim ceberku położyd pałeczki, postawid na nich sito i

zlad ostrożnie naciągniętą chlebową wodę. Uważad aby nie poruszyd mętów, przenieśd sito na trzeci ceberek i wylad

nao caly gąszcz chleba, niech ścieka. Wymyd czysto ten ceberek, w którym chleb był zaparzany, postawid na nim sito

z gąszczem chlebowym i wlad pierwszy płyn, aby przesączył się przez chleb. Skoro ściecze, zmieszad płyny i włożyd 25

deka cukru, 1 łyżkę dobrych piwnych drożdży, wymieszad i postawid nakryte, póki nie znajdzie się piana na wierzchu.

Zdjąd pianę, włożyd po 3 rodzenki do wymytych i wysuszonych butelek, nalad je płynem, zakorkowad, zasmolid.

Trzymad latem w lodowni, a zimą w piwnicy. W kilka dni można używad. Kwas ten robi się w ciepłym miejscu.

ŚLIWKI NA ROŻENKACH

Rozkroid śliwki, wyjąd z nich pestki, nasypad w każdą z nich anyży lub siekanych migdałów, zmieszanych z cukrem i

cynamonem. Następnie nasunąd je na trzcinki lub drewniane pręciki, poukładad na blachę wysłaną słomą, wstawid w

piec nie za gorący, żeby odrazu nie wyschły, tylko się wolno przesuszały.