Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Bookarnia Online

.

Adolf Abrahamowicz

Pupil pupila

Komedia w jednym akcie

Warszawa 2012

Spis treści

OSOBY

[Pupil pupila]

SCENA I

SCENA II

SCENA III

SCENA IV

SCENA V

SCENA VI

SCENA VII

SCENA VIII

SCENA IX

SCENA X

SCENA XI

SCENA XII

SCENA XIII

SCENA XIV

SCENA XV

SCENA XVI

Kolofon

OSOBY

FRANCISZEK
ELŻBIETA
NARCYZ
EUFROZYNA
PROSPER – opiekun Franciszka
JÓZEF – lokaj
ZOSIA – pokojówka

Rzecz dzieje się pod koniec XIX wieku w wielkim mieście

[Pupil pupila]

SCENA I

FRANCISZEK

(sam – w szlafroku – przeglądając notatki i różne papiery na stoliku
leżące) Przejrzyjmy budżet moich wydatków! Od czasu, jak się ożeniłem, nie
tylko, że płacę i płacę dawne moje rachunki, ale i obecne wydatki coraz to
większe, a dochody z każdym dniem mniejsze. Nic dziwnego – wzięto mnie pod
kuratelę, dlatego że dawniej cokolwiek lekko zapatrywałem się na sprawy
finansowe... narzucono opiekuna, większego jeszcze jak ja marnotrawcę
i ograniczono moje dochody... To gorzej, niż siedzieć w kozie – zdaje mi się, że
z każdej kieszeni wygląda żandarm kontrolujący każdy mój postępek.

SCENA II

FRANCISZEK, ELŻBIETA

ELŻBIETA

(wchodzi ubrana bardzo gustownie, z rolą w ręku – zbliża się na palcach do
męża, który już usiadł w fotelu, tyłem obrócony do drzwi, z których ona wyszła
i mówi, całując go w głowę) Do widzenia, Franiu!

FRANCISZEK

(zrywając się) Dokąd wychodzisz? Co to za papiery?

ELŻBIETA

Idę na próbę, (pokazuje zeszyt, który trzyma w ręku) a to moja rola.

FRANCISZEK

(zdziwiony) Na jaką próbę?

ELŻBIETA

Wiesz przecie...

FRANCISZEK

(przerywając) Nic nie wiem!

ELŻBIETA

Jak to? Mój mąż nie wie, że gram główną rolę w amatorskim
przedstawieniu?...

FRANCISZEK

A to wyborne! Więc ja, twój mąż, najpóźniej się o tym dowiaduję? Sprzeciwiam
się stanowczo, żebyś brała jakikolwiek udział w tym przedstawieniu!

ELŻBIETA

Żartujesz Franiu – bilety już rozsprzedane, a przy tym cel dobroczynny.

FRANCISZEK

Nie lubię tej różowanej i blanszowanej dobroczynności.

ELŻBIETA

Jestem główną inicjatorką. (zbliżając się do niego) Przygotowują dla mnie
bukiety, owacje... ach, chociaż na chwilę odżyją we mnie wspomnienia
poetycznej przeszłości!

FRANCISZEK

Ale ja sobie nie życzę, ażeby mojej żonie robiono teatralne owacje – w ogóle
nie zniosę, żeby moją żonę, prócz mnie, kto inny podziwiał, uwielbiał!

ELŻBIETA

Jesteś zabawny – osoby najbardziej dystyngowane biorą udział w tym
przedstawieniu.

FRANCISZEK

Im wolno, lecz ty pomnij, że zanim cię poślubiłem, byłaś aktorką, a jedynym
moim życzeniem jest, żeby świat raz już o tym zapomniał.

ELŻBIETA

I dlaczegóż ma zapomnieć? Z talentu i przeszłości jestem dumna, a świat jest
śmiesznym, jeżeli ci robi wymówki!

FRANCISZEK

Trudno, już tego nie przerobisz.

ELŻBIETA

Lecz ty zamiast mnie bronić jako mąż, z każdym dniem,stajesz się bardziej
absolutnym, despotą, tyranem!

FRANCISZEK

No i czym więcej? Może powiesz, że cię już nie kocham?

ELŻBIETA

Powiem! Bo starając się o moją rękę, byłeś innym. Pamiętasz, z jakim patosem
mówiłeś, że moje czoło białe jak kość słoniowa, oczy podobne do lazuru, kolor
rozkwitłej róży to moje usta, a teraz!... (wzdycha)

FRANCISZEK

Dla konkurenta, narzeczonego ten styl trochę przesadzony mógł być
odpowiedni, ale dla męża!

ELŻBIETA

Niepotrzebnie usprawiedliwiasz się, jestem przekonana, że i wówczas miałeś
słowa na ustach, nie w sercu.

FRANCISZEK

Elżbieto! Zarzut niesprawiedliwy – dlaczegóż się ożeniłem, dla czego? Może
dla posagu? Twój artystyczny talent to niewielki posag!

ELŻBIETA

Poświęciłeś się, zaślubiając aktorkę...

FRANCISZEK

Przebacz, ale tak jest! Zrobiłem poświęcenie, bo cię kochałem, i dla tej miłości
walczyłem z rodziną, z przyjaciółmi – a głównie z opiekunem, który w tej chwili
trzyma mnie pod kuratelą...

ELŻBIETA

Ależ wiem... wiem.

FRANCISZEK

Ba! A czy wiesz, dlaczego jestem pod tą przeklętą kuratelą?

ELŻBIETA

Bo się źle rządziłeś!

FRANCISZEK

Być może, lecz głównym powodem było połączenie się z tobą. – Opiekun mój,

sam rozrzutny i stary rozpustnik, dowiódł wobec sądu i rodziny, że tylko
lekkomyślny człowiek może poślubić aktorkę. A gdyby mu doniesiono, że znów
występujesz na scenie, tryumfowałby!

ELŻBIETA

Ciekawy egzemplarz ten twój opiekun.

FRANCISZEK

Bez wątpienia! Raczej on winien być pod kuratelą, on, nie ja! – Ale zakończmy
te małżeńskie sceny, zbyt często powtarzają się, żeby mogły być zabawnymi.

ELŻBIETA

Nie pozwalasz mi wziąć udziału w amatorskim przedstawieniu?

FRANCISZEK

Nie pozwalam.

ELŻBIETA

I z obawy przed opiekunem?

FRANCISZEK

Trudno, moja kochana – jestem pod kuratelą.

ELŻBIETA

Pod kuratelą! Pod kuratelą! Wiecznie te same słowa. Ach! Gdybym raz tego
opiekuna mogła zobaczyć, odwdzięczyłabym mu się za wszystkie zmartwienia!

SCENA III

Ciż, JÓZEF (wchodzi)

JÓZEF

Pani Eufrozyna!

ELŻBIETA

Proś!

FRANCISZEK

(do JÓZEFA) Czekaj! (do żony po cichu) Po co ją prosisz, wiesz, że nie cierpię
tej kobiety.

ELŻBIETA

Dlatego, że moją kuzynką.

FRANCISZEK

Nie, lecz ona cię ustawicznie buntuje, te amatorskie przedstawienia to jej
genialne pomysły, które nam zatruwają spokój małżeński.

ELŻBIETA

(do służącego) Proś!

JÓZEF wychodzi

FRANCISZEK

(z gniewem) Dobrze, lecz w takim razie ja wyjdę, musiałbym być
niegościnnym. (wchodzi do swego pokoju)

SCENA IV

ELŻBIETA, EUFROZYNA

EUFROZYNA

(wchodzi żywo, ma lat 26, całe jej obejście nacechowane egzaltacją
i ekscentrycznością, podaje rękę ELŻBIECIE do przywitania) Ach, Elżbieto!
Wszyscy cię oczekują na próbie! Biegłam, aż mi tchu brakło!

ELŻBIETA

Mój mąż...

EUFROZYNA

Sprzeciwia się. Ach! Ci mężowie to nosorożce, jaguary, pantery, nie omijają
najmniejszej sposobności, żeby swoim żonom wyrządzić przykrość. Niech ja
tylko wyjdę za mąż, poczekajcie!

ELŻBIETA

Przeproś... powiedz, że jestem cierpiącą.

EUFROZYNA

Ależ to niepodobna! Bilety rozkupione, przedstawienie jutro.

ELŻBIETA

Wiesz, Franciszek pod kuratelą, ma opiekuna i z obawy...

EUFROZYNA

(przerywając) Moja droga, jeśli ty grać nie będziesz, przedstawienia nie
będzie, a mnie znów się wymknie nowy konkurent. (śmieje się)

ELŻBIETA

Nowy konkurent? Czy podobna – konkurent.

EUFROZYNA

Posłuchaj... Podczas ostatniej podróży zrobiłam w wagonie znajomość z jakimś
wymuszonym starym donżuanem. Oczarowany konwersacją, rzekł do mnie:
pragnąłbym panią bliżej poznać, bez woalki, aby utrwalić sympatię, jaką
uczułem dla pani. – Nic łatwiejszego, odrzekłam: – przyjdź pan 12 maja na
amatorskie przedstawienie, w którym i ja biorę udział...

ELŻBIETA

A cóż on?

EUFROZYNA

On: „Na rozkaz pani pospieszę na koniec świata”! (śmieje się)

ELŻBIETA

Pomimo woalki?

EUFROZYNA

Woalka niezmiernie go intrygowała, żegnając dodał: „któżby znając słońce
przez mgłę, nie chciał go ujrzeć w całym blasku!” – Powiadam ci, jeśli
przyjedzie, ubawimy się wybornie ze starego donżuana.

EUFROZYNA

Ale powróćmy do amatorskiego przedstawienia. (całuje ją) Moja droga, graj,
graj – proszę cię.

ELŻBIETA

Prosisz o to, co dla mnie samej byłoby największą przyjemnością, lecz cóż
robić, mąż mój stanowczo nie pozwoli.

EUFROZYNA

Pozwoli. Mężczyźni udają nieugiętych. Staraj go się ująć słodkimi słówkami,
gruchaj jak gołąbek. Gdy będzie nieubłaganym, spróbuj innej broni. Kilka łez
w porę dokonują cudów. Gdyby twojego despoty i łzy nie poruszyły, zostaje ci
jeszcze ostatni i niezawodny środek: rozpacz i groźba rozwodu! (żywo)
A teraz skoro już wiesz, jak postępować, spieszę na próbę, za chwilę powrócę

dowiedzieć się, jak wypadła kampania z panem małżonkiem. (wracając)
A pamiętaj zakończyć rozwodem. (wracając się) Tylko broń Boże, nie zaczynaj
od tego, pilnuj ściśle systemu – prośby – potem łzy – w końcu rozwód! Pokaż,
że jesteś panią w domu – do widzenia! (wybiega)

SCENA V

ELŻBIETA (sama), później FRANCISZEK

ELŻBIETA

(sama) Tak, powinnam nią być, muszę raz na swoim postawić. Och, panie
mężu, pokażę, że mam własną wolę.

FRANCISZEK

(wchodząc) Już jej nie ma? Chwała Bogu!

ELŻBIETA

Pewnie podsłuchiwałeś!

FRANCISZEK

Nie jestem kobietą.

ELŻBIETA

Drogi, nieoszacowany mężulku – ach! Ty masz anielskie serce – tylko lubisz się
ze mną droczyć.

FRANCISZEK

(na stronie) Oho! Jakiś nowy manewr.

ELŻBIETA

(przymilając się) Mój drogi... pozwól mi grać w amatorskim teatrze.

FRANCISZEK

Raz już powiedziałem, że nie pozwolę.

ELŻBIETA

(jak wyżej) Ten jeden, jedyny raz tylko!

FRANCISZEK

Pod żadnym warunkiem!

ELŻBIETA

Dałam słowo.

FRANCISZEK

Cóż znaczy słowo kobiety bez zezwolenia męża?

ELŻBIETA

(na wpół z gniewem) My żony mamy być białymi murzynkami, niewolnicami,
dźwigającymi ciężkie jarzmo, zwane przez cywilizację: małżeństwem.

FRANCISZEK

Jestem pod kuratelą.

ELŻBIETA

I cóż z tego?

FRANCISZEK

Pytasz o to, co ci już powtarzałem tysiąc razy... Wiesz dobrze, że głównym
powodem kurateli było ożenienie się z tobą.

ELŻBIETA

Tak?... znów mi robisz wyrzuty...

FRANCISZEK

Broń Boże! – Zmuszasz mnie tylko do mówienia prawdy.

ELŻBIETA

Więc ja z powodu kurateli mam być skazaną na wieczną samotność.

FRANCISZEK

Samotność? Elżbieto! Masz męża!

ELŻBIETA

Męża, który miał być dla mnie bóstwem, ideałem, a on zrzędzi w szlafroku
i puszcza kłęby dymu, marząc o obiedzie lub dobrej kolacji.

FRANCISZEK

Elżbieto, zastanów się... Trochę cierpliwości, wniosłem do sądu podanie
o zdjęcie kurateli – jeżeli opiekun się dowie, że wystąpiłaś na scenie, narobi
hałasu, żeśmy się poróżnili, żeś wróciła do teatru.

ELŻBIETA

Znów mi wyrzucasz, że byłam aktorką, żeś zrobił mezalians, żeś się poświęcił
chwilowym porwany uczuciem. (zaczyna płakać)

FRANCISZEK

Otóż nowa komedia!

ELŻBIETA

(jak wyżej) O ja nieszczęśliwa!

FRANCISZEK

Eh, moja pani, nie wyrabiaj mi historii!

ELŻBIETA

Jesteś despotą, nie mężem!

FRANCISZEK

I moja cierpliwość ma granice, dłużej nie zniosę!

ELŻBIETA

Przewiduję, że wkrótce zaproponujesz mi rozwód – bardzo chętnie.

FRANCISZEK

Co – rozwód?!

ELŻBIETA

Rozwód.

FRANCISZEK

Pani, ja się rozwodu nie boję!

ELŻBIETA

I ja nie.

FRANCISZEK

Ja go bardzo, bardzo...

ELŻBIETA

Ja go bardzo, bardzo pragnę.

FRANCISZEK

Ja także, ja także, nie mając żony, łatwiej pozbędę się kurateli.

ELŻBIETA

Będę się starała załatwić panu, napiszę do mego adwokata.

FRANCISZEK

Dobrze – ja także napiszę do mego adwokata.

ELŻBIETA

Tak, piszę natychmiast! (siada i pisze)

FRANCISZEK

Ja także.

ELŻBIETA

Napiszę do mego adwokata Iskierki.

FRANCISZEK

Ja także napiszę do mego adwokata Iskierki.

ELŻBIETA

Iskierki? Pan chcąc mi dokuczyć, piszesz do mego adwokata.

FRANCISZEK

Dlaczegóż on ma być tylko pani adwokatem?

ELŻBIETA

Jest adwokatem teatralnym.

FRANCISZEK

Właśnie dlatego jego wybrałem... Ma reputację w procesach rozwodowych.

ELŻBIETA

Ale zobaczymy, czyją sprawę przyjmie, pańska czy moja?

FRANCISZEK

Zobaczymy! (pisze) „Czcigodny panie mecenasie!”

ELŻBIETA

„Czcigodny panie mecenasie!”

FRANCISZEK

(jak wyżej) „Proszę pana o pofatygowanie się do mnie o godzinie pierwszej”.

ELŻBIETA

„Proszę pana o pofatygowanie się do mnie o godzinie pierwszej”.

FRANCISZEK

Na złość wybierasz pani tę samą godzinę.

ELŻBIETA

Robię nowe ustępstwo, poprawiam na godzinę drugą.

FRANCISZEK

Na drugą? Otóż właśnie, że ja pani ustąpię, (przekreśla i pisze) „o trzeciej”...
Ach co to za pióro – jaki atrament! (wstaje, chce wziąć inne ze stołu żony)

ELŻBIETA

Przepraszam, moje biurko. Proszę nie ruszać kałamarza.

FRANCISZEK

Słusznie! Bardzo słusznie! (dzwoni coraz silniej)

ISBN (ePUB): 978-83-63149-53-6
ISBN (MOBI): 978-83-63149-54-3

Wydanie elektroniczne 2012

Na okładce wykorzystano fragment obrazu „Przed lustrem” Władysława Czachórskiego (1850–1911).

WYDAWCA
Inpingo Sp. z o.o.
ul. Niedźwiedzia 29B
02-737 Warszawa

Opracowanie redakcyjne i edycja publikacji: zespół Inpingo

Plik cyfrowy został przygotowany na platformie wydawniczej

Inpingo

.

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Bookarnia Online

.