WARUNKI ODPROWADZANIA Ś CIEKÓW

Wiesława Styka

Katedra Oczyszczania Wody i Ś cieków, Politechnika

Krakowska im. Tadeusza Koś ciuszki

WARUNKI ODPROWADZANIA Ś CIEKÓW

• do urzą dzeń kanalizacyjnych

• do wód lub do ziemi

Wiesława Styka

Katedra Oczyszczania Wody i Ś cieków, Politechnika

Krakowska im. Tadeusza Koś ciuszki

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z dnia 27.04.2001 r Prawo ochrony ś rodowiska

(Dz. U. Nr 62, poz. 627 z póź niejszymi zmianami) oraz

Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229

z póź niejszymi zmianami

Odprowadzanie ś cieków do urzą dzeń

kanalizacyjnych

Rozporzą dzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca

2006 (Dz.U.Nr136, poz.964)

w sprawie sposobu realizacji obowią zków dostawców

ś cieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania

ś cieków do urzą dzeń kanalizacyjnych

• Sposób realizacji obowią zków dostawców ś cieków przemysłowych

• Warunki wprowadzania ś cieków do urzą dzeń kanalizacyjnych, w

tym dopuszczalne wartoś ci wskaź ników zanieczyszczeń w ś ciekach

przemysłowych wprowadzanych do kanalizacji,

• Sposób sprawowania kontroli iloś ci i jakoś ci ś cieków

Uregulowania prawne

dotyczące substancji szczególnie

szkodliwych

• Szczególne korzystanie z wód

Ustawa „Prawo wodne” weszła w ż ycie 01.01.2002 r

Uregulowania prawne

dotyczące substancji szczególnie

szkodliwych

Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 15

grudnia 2008 (Dz.U.Nr229, poz.1538)

zmieniają ce

Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 10

listopada 2005 (Dz.U.Nr233, poz.1988)

w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla

ś rodowiska wodnego, których wprowadzanie w

ś ciekach przemysłowych do urzą dzeń

kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia

wodno-prawnego

Odprowadzanie ś cieków – korzystanie z wód

Prawo wodne definiuje róż ne rodzaje „korzystania z wód”

Odprowadzanie ś cieków oczyszczonych z oczyszczalni moż e być

zakwalifikowane jako:

• Zwykłe korzystanie z wód – odprowadzanie ś cieków z własnego

gospodarstwa, gdy ilość ś cieków Q< 5 m3/d

•

Szczególne korzystanie z wód (tj. gdy ilość ś cieków Q> 5 m3/d)

Szczególne korzystanie z wód wymaga pozwolenia wodno-prawnego

Odprowadzanie ś cieków do wód

lub do ziemi

Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 24

lipca 2006 (Dz.U.Nr137, poz.984)

w sprawie warunków, jakie należ y spełnić przy

wprowadzaniu ś cieków do wód lub do ziemi oraz

w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla

ś rodowiska wodnego

zmieniają ce

Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 28

stycznia 2009 (Dz.U.Nr27, poz.169)

Wymagania dotyczą ce oczyszczania

ś cieków bytowych i komunalnych

W Rozporzą dzeniu MŚ uzależ nione są od:

• równoważ nej liczby mieszkań ców RLM, obliczonej na

podstawie

maksymalnego,

ś redniego

tygodniowego

ładunku zanieczyszczenia wyraż onego wskaź nikiem BZT ,

5,

dopływają cego do oczyszczalni w cią gu roku, z

wyłą czeniem sytuacji nietypowych, w szczególnoś ci

wynikają cych z intensywnych opadów.

• Wprowadzono pięć zakresów obciąż enia oczyszczalni,

wyraż onego RLM

Odstą piono od podawania przepustowoś ci oczyszczalni w

odniesieniu do ś redniodobowego przepływu ś cieków Qś r.d, m3/d.

Wartoś ci dobowego ładunku BZT

i Q

dla poszczególnych

5

ś r.d

zakresów RLM

RLM poniżej

od 2 000

od 10 000

od 15 000

Powyżej

2 000

do 9 999

do 14 999

do 99 999

100 000

ŁBZT5, < 120 120 - 599,9

600 - 899,9

900 - 5999,9

> 6000

kg/d

Q, m3/d

qj =150 < 300 300 -1499,9 1500 - 2249,8 2250 - 15000

> 15 000

l/MR d

qj =200 < 400 400 -1999,8 2000 - 2999,8 3000 - 20000

> 20 000

l/MR d

Warunki, jakim muszą odpowiadać

oczyszczone ś cieki bytowe i komunalne

Rozporzą dzenie dopuszcza okreś lenie warunków, jakim muszą

odpowiadać oczyszczone ś cieki bytowe i komunalne poprzez podanie:

• najwyż szych dopuszczalnych wartoś ci wskaź ników zanieczyszczeń lub

• minimalnego procentu redukcji zanieczyszczeń , okreś lanego w

stosunku do ładunku zanieczyszczeń w ś ciekach dopływają cych do

oczyszczalni.

W pozwoleniu wodnoprawnym moż na zastosować

róż ny

sposób normowania warunków dla ś cieków

oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni.

Ś cieki bytowe a ś cieki komunalne

Ś cieki komunalne bę dą ce ś ciekami bytowymi wprowadzane do

wód nie powinny zawierać substancji zanieczyszczają cych w

iloś ciach przekraczają cych najwyż sze dopuszczalne wartoś ci

wskaź ników zanieczyszczeń , które są okreś lone w załą czniku

nr 1 do rozporzą dzenia, lub powinny spełniać minimalny

procent redukcji zanieczyszczeń okreś lony w tym załą czniku.

Ś cieki komunalne: bytowe z domieszką

ś cieków przemysłowych

Ś cieki komunalne inne niż ś cieki bytowe wprowadzane do wód

nie powinny zawierać substancji zanieczyszczają cych w

iloś ciach przekraczają cych najwyż sze dopuszczalne wartoś ci

wskaź ników zanieczyszczeń okreś lone w załą czniku nr 1 do

rozporzą dzenia lub powinny spełniać minimalny procent

redukcji zanieczyszczeń okreś lony w tym załą czniku, a

pozostałe

substancje

zanieczyszczają ce

nie

powinny

przekraczać najwyż szych dopuszczalnych wartoś ci wskaź ników

zanieczyszczeń , które są okreś lone w znaczniku nr 3 do

rozporzą dzenia.

System limitowania jakoś ci ś cieków

Przyję ty system nie uwzglę dnia chłonnoś ci wód odbiornika i nie

wymaga analizy wpływu ś cieków oczyszczonych na odbiornik w

przekroju wylotu, przy ustalaniu projektowanej efektywnoś ci

oczyszczalni (taka analiza jest wymagana w Raporcie o

oddziaływaniu oczyszczalni na ś rodowisko).

Wprowadzono jednak zastrzeż enie (§ 3):

ś cieki (bez wzglę du na ich rodzaj) wprowadzane do wód, nie mogą

uniemoż liwić prawidłowego funkcjonowania ekosystemów wodnych

i spełnienia przez wody okreś lonych dla nich wymagań

jakoś ciowych, zwią zanych z ich uż ytkowaniem, wynikają cym z

warunków korzystania z wód regionu wodnego.

Lp Nazwa

Jednostka Najwyższe dopuszczalne wartości wskaźników lub

wskaźnika

minimalny procent redukcji zanieczyszczeń przy

RLM

poniżej od 2000

o

d

10000

o

d 15 000 Powyżej

2000

do 9 999 do 14999 do 99 999 100 000

1. BZT5

mg O2/l

40

25

25

15

15

min %

lub

lub

lub

lub

redukcji

-

70-90

70-90

90

90

2. ChZT

mg O2/l

150

125

125

125

125

min %

lub

lub

lub

lub

redukcji

-

75

75

75

75

3. Zawiesina mg O2/l

50

35

35

35

35

og.

min %

lub

lub

lub

lub

redukcji

-

90

90

90

90

4. Azot og.

mg O2/l

304)

154)

154)

15

10

min %

lub

lub

redukcji

355)

80

85

5. Fosfor og.

mg O2/l

54)

24)

24)

2

1

min %

lub

lub

redukcji

405)

85

90

Jak czytać tabelę (załą cznik nr1)

wartoś ci z indeksem 4) - Azot i fosfor

wymagane wyłą cznie w ś ciekach wprowadzanych do jezior i ich

dopływów oraz bezpoś rednio do sztucznych zbiorników wodnych

usytuowanych na wodach płyną cych

wartoś ci z indeksem 5)

Minimalnego procentu redukcji nie stosuje się do ś cieków

wprowadzanych do jezior i ich dopływów, bezpoś rednio do sztucznych

zbiorników wodnych usytuowanych na wodach płyną cych oraz do ziemi

Oczyszczalnie przydomowe

Ś cieki z indywidualnych systemów oczyszczania, odprowadzane do wód

- wymagania jak dla oczyszczalni ś cieków komunalnych

o RLM poniż ej 2000

Obowią zkowe pomiary

Ze wzglę du na moż liwość normowania minimalnego procentu redukcji

zanieczyszczeń , która okreś lana jest w stosunku do ładunku

zanieczyszczeń

w

ś ciekach

dopływają cych

do

oczyszczalni,

rozporzą dzenie MŚ wprowadza obowią zkowe pomiary iloś ci ś cieków

oraz jakoś ci ś cieków surowych i oczyszczonych.

W rozporzą dzeniu okreś lono:

•

dokładność z jaką należ y dokonywać pomiaru przepływu

ś cieków

•

minimalną liczbę pobieranych w cią gu roku ś redniodobowych

próbek ś cieków surowych i oczyszczonych

(próbki należ y pobierać w regularnych odstę pach czasu, stale w

tym samym miejscu)

Obowią zkowe pomiary

RLM

Parametr

poniżej

od 2 000 do od 10 000 do

od 15 000

Powyżej

2 000

9 999

14 999

do 49 999

50 000

Dokładność

pomiaru natężenia

15%

10%

5%

przepływu

Minimalna

liczba

4

12

12

24

próbek

średnich

21)

42)

dobowych3)

Pobór ś rednich dobowych próbek ś cieków oraz pomiary ich

iloś ci i jakoś ci powinny być dokonywane w regularnych

odstę pach czasu, w miejscu, w którym ś cieki są wprowadzane

do wód, a jeż eli to konieczne — w innym miejscu

reprezentatywnym dla iloś ci i jakoś ci tych ś cieków:

1) Ś cieki przemysłowe - w zakresie szczególnie szkodliwych

substancji zanieczyszczają cych

okreś lonych w załą czniku nr 3 do rozporzą dzenia w tabeli I —

codziennie;

2) Ś cieki przemysłowe w zakresie pozostałych substancji

zanieczyszczają cych

okreś lonych w załą czniku nr 3 do rozporzą dzenia w tabeli II

— z czę stotliwoś cią nie mniejszą niż raz na dwa miesią ce.

Sposób oceny, czy ś cieki oczyszczone

odpowiadają wymaganym warunkom

Wymagania dla zawartoś ci zwią zków organicznych (BZT i ChZT) oraz

5

zawiesin ogólnych są spełnione wówczas, gdy:

• liczba ś rednich dobowych próbek ś cieków pobranych w cią gu

roku nie

spełniają cych warunków

dotyczą cych wartoś ci

stęż enia lub procentowej redukcji danego wskaź nika jest nie

wię ksza niż okreś lona w rozporzą dzeniu (załą cznik nr 2).

• próbki ś rednie dobowe nie mogą wykazywać

znaczą cych

odchyleń od najwyż szych dopuszczalnych wartoś ci: w przypadku

BZT i ChZT wię kszych niż 100%, a w odniesieniu do zawiesin

5

ogólnych wię kszych niż 150%.

Liczba ś rednich dobowych próbek, które mogą

nie spełniać warunków

Jest uzależ niona od liczby próbek ś rednich dobowych pobranych w cią gu

roku:

Lp. Liczba próbek średnich dobowych Liczba próbek, które mogą nie

pobranych w ciągu roku

spełniać wymaganych warunków

1.

1 - 3

0

2.

4 - 7

1

3.

8 - 16

2

...

17 - 28

3

...

..

...

...

...

....

26

351 - 365

25

Sposób oceny, czy ś cieki oczyszczone

odpowiadają wymaganym warunkom

Wymagania dla zawartoś ci azotu ogólnego i fosforu ogólnego są

spełnione wówczas, gdy:

•Ś rednie roczne nie przekraczają najwyż szych dopuszczalnych

wartoś ci stęż enia lub spełniają minimalny procent redukcji

Uwaga !!!

Ustalono minimalną temperaturę 120C w reaktorze biologicznym,

poniż ej której nie należ y uwzglę dniać ś redniodobowych wartoś ci

stęż eń azotu ogólnego przy obliczaniu wartoś ci ś redniej rocznej.

Bardzo waż ne !!!

Rozstrzygnię to jednoznacznie kwestię

istotną

dla wielu

oczyszczalni, zwią zaną ze spełnieniem warunków w okresie

intensywnych opadów.

W okresach zwię kszonego dopływu ś cieków do oczyszczalni,

przekraczają cego dwukrotnie odpływ z oczyszczalni z okresu

bezdeszczowego, wystę pują cych przekroczeń nie uwzglę dnia

się przy ocenie spełniania wymagań .

(§ 8, pkt.6)

Sposób oceny, czy ś cieki oczyszczone

odpowiadają wymaganym warunkom

Wymagane warunki odnosi się :

• dla BZT i ChZT oraz zawiesin ogólnych - do wartoś ci ś rednich

5

dobowych

• dla azotu ogólnego i fosforu ogólnego – do wartoś ci ś rednich

rocznych

Wody deszczowe i roztopowe (z powierzchni szczelnych):

Tereny, z których wody deszczowe muszą być oczyszczane podzielono na

2 grupy:

1.

tereny przemysłowe, składowe, bazy transportowe, porty, centra

miast, parkingi (F> 0,1 ha), drogi ekspresowe, krajowe,

wojewódzkie, powiatowe klasy G

2.

tereny obiektów magazynowania i dystrybucji paliw.

W oczyszczonych ś ciekach:

- zawartość zawiesin ogólnych < 100 mg/l

- substancji ropopochodnych < 15 mg/l.

Oczyszczania wymaga pierwsza fala ś cieków, dopóki natęż enie deszczu

nie przekroczy wartoś ci kryterialnej. Oznacza to, ż e przed każ dą

oczyszczalnią wód deszczowych moż na zainstalować przelew burzowy!!!

Wody deszczowe i roztopowe (z powierzchni szczelnych):

Odpływ miarodajny (q

) dla uruchomienia przelewu (zrzutu) zależ y od

miar.

rodzaju terenu i wynosi:

-

dla terenów zaliczonych do grupy 1: ilość jaka powstaje

z opadów o natęż eniu > 15 l/s ha

-

dla terenów zaliczonych do grupy 2: ilość zależ y od regionu,

wynika z opadu trwają cego 15 min i powtarzają cego się jeden raz

w roku, nie mniejsza niż powstają ca z opadów o natęż eniu 77 l/s ha

Kanalizacja ogólnospławna – przelewy burzowe

Dopuszczalność zrzutów ś cieków przelewami burzowymi z

kanalizacji ogólnospławnej:

Przelew spełnia wymagania, jeż eli ś rednia roczna liczba zrzutów ś cieków do odbiornika

nie przekracza 10.

Dla przelewów burzowych wód opadowych zrzucanych do jeziora o cią głym dopływie

lub odpływie, albo sztucznego zbiornika wodnego, wprowadzono kryterium zaostrzają ce

- czę stość zrzutów nie moż e być w tym przypadku wyż sza niż 5 razy w roku

Okreś lenie „ś rednia” liczba zrzutów jest istotnym uś ciś leniem, dotyczą cym sytuacji gdy

dysponuje się obserwacją opadów z okresu 10 lat, ponieważ oznacza to, ż e w roku

mokrym, przy nadzwyczajnym wzroś cie opadów moż na dopuś cić przekroczenie 10

zrzutów.

Dla sytuacji, w której brak danych obserwacyjnych, dodano alternatywnie drugie

kryterium uwzglę dniają ce miarodajne dla zadziałania przelewu, natęż enie opadu w

zlewni: q > 6 l/s ha, przy równoczesnym rozcień czeniu ś cieków wodami opadowymi

d

wię kszym od 1+ 3.

Kanalizacja ogólnospławna – przelewy burzowe

Dla sytuacji, w której brak danych obserwacyjnych, ś cieki z przelewów

burzowych mogą być wprowadzane do wód , jeż eli:

•

Kanalizacja doprowadza ś cieki do oczyszczalni w aglomeracji o RLM poniż ej

100 000

•

Natęż enie przepływu w kanalizacji przed przelewem burzowym, wywołane

przez zjawiska opadowe, jest co najmniej czterokrotnie wię ksze (3+1) Q od

ś redniego natęż enia przepływu w tej kanalizacji , w okresach pogody

bezopadowej, okreś lonego dla doby o ś redniej iloś ci ś cieków dopływają cych w

cią gu roku do oczyszczalni (Q)

Przelewy burzowe

Ocena spełnienia wymagań

dla zrzutów przez przelewy

(kanalizacji

ogólnospławnej

i

deszczowej)

powinna

być

przeprowadzana na podstawie kontroli eksploatacji urzą dzeń

oczyszczają cych, przeprowadzanej co najmniej 2 razy w roku

Jest to zapis mało precyzyjny i raczej trudny do jednoznacznego

wyegzekwowania.

Odprowadzanie ś cieków do ziemi

Przewidziano

dwa

przypadki

normowania

warunków

dla

odprowadzania ś cieków do ziemi:

Pierwszy przypadek dotyczy: ś cieków bytowych, komunalnych, ś cieków

pochodzą cych ze stacji uzdatniania wody, przemysłowych biologicznie

rozkładalnych, wód pochodzą cych z odwadniania zakładów górniczych

oraz ś cieków oczyszczanych w procesie odwróconej osmozy, przy

zachowaniu wymagań , podanych w § 11:

-

ś cieki bytowe o RLM poniż ej lub równej 9 999: odpowiadają

wymaganiom okreś lonym w zał. 1 dla aglomeracji o RLM od 2000

– 9 999

……………..

-

ś cieki przemysłowe odpowiadają

wymaganiom dla ś cieków

przemysłowych

-

najwyż szy uż ytkowy poziom wód podziemnych znajduje się co

najmniej 1,5 lub 3 m pod dnem urzą dzeń wodnych

Rolnicze wykorzystanie ś cieków

ś cieki mogą

być przeznaczone do rolniczego

wykorzystania:

-

jeż eli

BZT

ś cieków

dopływają cych

jest

5

zredukowana o co najmniej 20 %, zawiesiny ogólne

o co najmniej 50%

Uwaga:

ś cieki

muszą

odpowiadać

warunkom

sanitarnym , które są okreś lone w zał. Nr 6 do

rozporzą dzenia.

Odprowadzanie ś cieków do ziemi

Drugi przypadek dotyczy ś cieków bytowych, z indywidualnych

budynków mieszkalnych zabudowy rozproszonej, które w iloś ci nie

przekraczają cej 5 m3/d :

- mogą

być

odprowadzane

do

ziemi

za

pomocą

podpowierzchniowych urzą dzeń infiltracyjnych:

- w granicach gruntu stanowią cego własność odprowadzają cego, -

jeś li najwyż szy poziom wód podziemnych znajduje się co najmniej

1,5 m pod dnem urzą dzeń rozsą czają cych,

- zawartość zawartość BZT jest zredukowana o co najmniej 20 % a

5

- zawiesin ogólnych o co najmniej 50% w procesach wstę pnego

oczyszczania.