WYJAZDÓWKA 1 (13.12.2007)

NOWORODEK:

1. karmienie:

− naturalne – mleko matki

− sztuczne – mieszanki mleka modyfikowanego

2. zalety karmienia piersią:

− aspekt ekonomiczny

− zawiera Ig i inne substancje antybakteryjne

− odpowiednia T

− jałowe i świeże

− zawiera wszystkie substancje odżywcze potrzebne do prawidłowego rozwoju

noworodka i niemowlęcia

− zapobiega rozwojowi choroby alergicznej, chorób wieku niemowlęcego, chorób autoimmunologicznych, miażdżycy, posocznicy, zapaleń opon m-r, białaczki

− zaspokojenie potrzeb emocjonalnych

3. białka mleka kobiecego:

− serwatkowe – łatwiej przyswajalne, więcej w mleku kobiecym (40/60)

− kazeinowe

− α-laktoalbumina – w mleku matki

− Β-laktoglobulina – bialko obce antygenowo, może powodować wystąpienia alergii; brak w mleku kobiety

− laktoferyna – wiąże Fe potrzebne bakteriom do rozwoju

− lizozym – liza/rozpad komórki bakteryjnej

− tauryna – aminokwas stymulujący dojrzewanie komórek OUN; działa stabilizująco na błony komórkowe; ma cechy neurotransmitera (hipoteza!) = dopalacz

4. Ig (przeciwciała) – w mleku kobiecym najwięcej IgA (błony śluzowe; ochrona przed bakteriami, wirusami, grzybami infekcje biegunkowe, dróg oddechowych, np.

Salmonella, Shigella, Klebsiella pneumoniae, Rotavirus, HIV, Adenovirus, Candida); w siarze aż do 50% IgA

5. tłuszcze:

− mniej więcej tyle samo, co w mleku krowim

− nienasycone KT przeważają w mleku kobiecym, a tłuszcze nasycone w krowim

− kwas linolowy / α-linolenowy – przykłady nienasyconych KT (9:1 – kobiece, 2:1 –

krowie)

6. węglowodany:

− więcej w mleko kobiecym

− przeważa laktoza (glukoza + galaktoza)

7. witaminy:

− wit. D – więcej w mleku kobiecym, jej biodostępność jest znacznie lepsza (50% -

kobiece, 8% - krowie)

8. mikroelementy:

− mleko krowie – za dużo Na (6-7x więcej niż w mleku kobiecym)

− Ca i P – 3-4x więcej w mleku krowim (Ca:P 5:4 – krowie, 2:1 – kobiece), ale w mleku krowim biodostępność Ca jest mniejsza (bo dużo fosforu) mikroelementy:

9. mechanizm wydzielania mleka:

− oksytocyna – stymulacja wyrzutu mleka

− prolaktyna – produkcja mleka (cz. gruczołowa przysadki)

− stymulacja do produkcji mleka – drażnienie brodawek sutkowych sprzężenie zwrotne dodatnie

10. karmienie piersią:

− min. 6 m-cy

− po 6 m-cu - kaszki, zupki, etc.

− dobrze, jeśli kobieta karmi dziecko piersią rok, a nawet trochę dłużej (1,5-2 lata) 11. gdy dziecko ma 6 miesięcy:

− potrzebuje rozszerzonej diety

− ilość nowowprowadzanego pokarmu (NWP) nie może przekroczyć objętości 1

łyżeczki od herbaty

− NWP nie solimy

− najlepiej podawać produkty atestowane przez Instytut Matki i Dziecka

− wprowadzamy:

• soki owocowe i owoce (jabłkowe, marchwiowe, unikamy tropikalnych)

• warzywa gotowane

• mięsko gotowane (drobiowe, królicze)

• jajka, produkty glutenowe – od 9 m-ca (gluten – wchodzi w skład zbóż

europejskich, np. owies, jęczmień, pszenica, żyto odpowiedzialny za

celiakię – zespół złego wchłaniania)

• twarożek, jogurt, kefir, etc. – od 10 m-ca

• ok. 1 r.ż. – jedzenie prawie takie samo, jak w przypadku dorosłego

człowieka

− jeżeli dziecko karmimy sztucznie, to dietę rozszerzamy już w 4 m-cu (normalnie ok. 6 m-ca)

12. mleko modyfikowane:

− wszystkie mleka modyfikowane powstają na bazie mleka krowiego

− mleko początkowe (1) – do 4 m-ca życia

− mleko następne (2) – od 5 do 12 m-ca życia

− mleko junior (3) – powyżej 12 m-ca życia

− np. Bebilon, Bebiko, Milupa, Humana

13. opóźnienie się laktacji – może mieć miejsce u kobiet, które miały podawane gestageny w czasie ciąży, lub u kobiet rodzących przez planowane cięcie cesarskie.

Im częściej przystawia się dziecko do piersi, tym więcej wydzielanego jest mleka. Po każdorazowym karmieniu należy odciągnąć resztę mleka, pierś nie powinna

pozostawać pełna i twarda, gdyż grozi to rozwojem ropnia połogowego sutka.

14. siara – jest to mleko wydzielane przez pierwsze3 – 4 dni laktacji. Zawiera bardzo dużo białka (zwłaszcza IgA), a mniej węglowodanów i tłuszczów w stosunku do mleka dojrzałego. Około 3 tyg. po porodzie mleko matki nabiera cech typowego mleka

kobiecego.

15. infekcja nie jest przeciwwskazaniem do karmienia. W przypadku rozwoju ropnia sutka można karmić drugą piersią. W czasie karmienia można podawać penicyliny.

Przeciwwskazane są natomiast inne antybiotyki, cytostatyki, uderzeniowe dawki witamin oraz sole złota

16. karmienie naturalne należy ograniczać stopniowo, gdyż nagłe odstawienie wiąże się ze zwiększeniem ryzyka rozwoju nieżytów przewodu pokarmowego

17. Przeciwwskazania do karmienia naturalnego ze strony dziecka:

− choroba hemolityczna noworodków;

− przeciwwskazania względne:

• uszkodzenie OUN;

• wcześniactwo;

• wady twarzoczaszki;

• niewydolność krążenia;

• ciężkie infekcje, np. posocznica.

w tych przypadkach dziecko może być karmione mlekiem matki, np. przez sondę

18. Przeciwwskazania do karmienia naturalnego ze strony matki:

− choroby wyniszczające, np. nowotwory złośliwe, czynna gruźlica, ciężkie infekcje;

− intensywne leczenie, zwłaszcza hormonalne, lekami toksycznymi;

− niewydolność krążenia spowodowana np. chorobami układu krążenia (w II - III trymestrze wydolność krążeniowa pogarsza się zwykle o jedną klasę);

− psychozy poporodowe;

− nosicielstwo wirusa HIV, gdy dziecko jest seronegatywne;

− antygenemia HBs, , gdy dziecko jest seronegatywne;

− zapalenie gruczołu piersiowego - tylko do karmienia chorą piersią.

* w 3 -im trymestrze ciąży należy kontrolować stan piersi

WYJAZDÓWKA 2 (14.12.2007)

2-4 LATKI:

− płaskostopie fizjologiczne do 4 r.ż.

− fizjologiczna szpotawość i koślawość kończyn do 4cm

− hyperlordoza fizjologiczna cz. lędźwiowej

− słabe mm. jamy brzusznej (wystający brzuch)

− łopatki odstające, bark wysunięty do przodu

− potrafią:

• budować klocków

• rozumieć polecenia

• pokazywać części ciała

• rozumieją mową ciała (spostrzegawczość!)

− żłobek – nie trzeba posyłać dziecka, ale jeśli jest to konieczne – uzupełniać braki emocjonalne (!)

WYJAZDÓWKA 3 (13.12.2007)

przedszkole – 3/4 -7 r.ż.

funkcja przedszkola:

− odpoczynek rodzica od dziecka

− rozwój życia społecznego – kontakt z rówieśnikami, możliwość życia w grupie

− zapewnienie opieki dziecku (f. opiekuńcza)

− nauka podstaw higieny, wiedzy, wychowania (f. wychowawcza)

opieka czynna – lekarz przychodzi do pacjenta, a nie na odwrót; główne zadania –

profilaktyka i promocja zdrowia

grupa dyspanseryjna – grupa ludzi o zwiększonym ryzyku zachorowania na daną chorobę lub już na nią chorująca

dyspanseryzacja – wyodrębnienie grupy w populacji, która jest zagrożona ryzykiem zachorowania lub już choruje na daną chorobę

Grupy dyspanseryjne:

I grupa - dzieci z ryzyka okołoporodowego (dyspanseryzacja przez 2 lata):

a) z ryzykiem ze strony matki:

• gestozą (obrzęki, białkomocz, drgawki i nadciśnienie tętnicze) =

zatrucie ciążowe,

• zagrażającym poronieniem,

• krwawieniem w ciąży,

• łożyskiem przodującym,

• przedwczesnym oddzieleniem się łożyska,

• niedokrwistością,

• zaburzeniami endokrynologicznymi (cukrzycą, chorobami tarczycy lub

jajników),

• chorobami zakaźnymi w I -ym trymestrze ciąży,

• porodem przedwczesnym

b) z ryzykiem ze strony dziecka:

• zamartwicą (niskim Apgarèm - < 6 punktów),

• niską masą urodzeniową - < 5 centyla,

• infekcją wrodzoną,

• zaburzeniami oddychania,

• chorobą hemolityczną noworodków,

• drgawkami, infekcją (nabyta, wrodzona) lub hipoglikemią w okresie

okołoporodowym.

II grupa - wady wrodzone:

1. wady mózgoczaszki;

2. wady twarzoczaszki;

3. wady szyi;

4. wady układu oddechowego;

5. wady układu krążenia;

6. wady układu pokarmowego;

7. wady układu moczowego;

8. wady narządów płciowych;

9. wady układu ruchu;

10.wady powłok;

inny podział:

1) wady wymagające natychmiastowego zabiegu operacyjnego:

• przepukliny opon mózgowo - rdzeniowych;

• wytrzewienie;

• niedrożności;

• przetoki;

2) Wady nie wymagające natychmiastowej operacji;

3) Wady metaboliczne, np. fenyloketonuria lub tyrozynoza.

III grupa - niedobory i przewlekłe zaburzenia odżywiania, np. krzywica, niedokrwistości niedoborowe (Fe), zaburzenia rozwoju (niedobór lub nadmiar masy ciała).

IV grupa - zaburzenia rozwoju psychicznego, emocjonalnego i nerwowego, np. trwałe uszkodzenia OUN, nerwice szkolne, uzależnienia od środków odurzających, niedorozwój psychiczny, lub autyzm dziecięcy

V grupa - wady i choroby narządu wzroku (grupa okulistyczna) – wady refrakcji, zaburzenia widzenia obuocznego lub widzenia barw, choroba zezowa, astygmatyzm, daltonizm, krotko- i dalekowzroczność

VI grupa - przewlekłe choroby i wady nosogardła i narządu słuchu; zaburzenia słuchu i mowy; np. nawracające anginy, zapalenia uszu lub zatok, niedosłuch, głuchota, trzeci migdałek ropiejący, zapalenia gardła

VII grupa - przewlekłe choroby układu oddechowego, np. mukowiscydoza, nawracające zapalenia oskrzeli i płuc, astma oskrzelowa, gruźlica.

VIII grupa - choroby układu krążenia, tkanki łącznej oraz choroba reumatyczna, np.

wady wrodzone i nabyte serca, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, zapalenie skórno-mm., toczeń

IX grupa - przewlekłe choroby układu moczowego, np. zespół nerczycowy, przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych, przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek

X grupa - trwałe zaburzenia narządu ruchu i równowagi (grupa ortopedyczna), np. wady postawy

XI grupa - inne przewlekłe choroby, np. choroba wrzodowa i inne przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, alergie, łuszczyca, zaburzenia endokrynologiczne (cukrzyca, choroby tarczycy), nowotwory, przewlekłe WZW, uzależnienia?.

XII grupa - przewlekłe schorzenia stomatologiczne, np. wady zgryzu, próchnica, choroby błony śluzowej i przyzębia.

Kwalifikacja do grup dyspanseryjnych odbywa się w oparciu o poradnictwo czynne i spontaniczną zgłaszalność. Zakwalifikowanie dziecka do grupy dyspanseryjnej wymaga natychmiastowego wdrożenia postępowania leczniczo – rehabilitacyjnego. Opieka nad dzieckiem powinna być ciągła, oparta na systematycznej obserwacji. Częstotliwość okresowych kontroli ustalana jest indywidualnie.

WYJAZDÓWKA 4 (18.12.2007)

1. noworodek – dziecko od urodzenia do skończenia 28. dnia życia

niemowlę – dziecko od 28. dnia życia do 1 r.ż.

2. prawidłowa ciąża – ok. 40 tyg. (= 280 dni = 10 m-cy księżycowych) 38-42 tyg.) 3. podział noworodków (1):

− przedwczesny <38 tyg.

− donoszony

− przenoszony > 42 tyg.

4. poród:

− siłami natury

− cesarskim cięciem (wskazania ze strony matki / wskazania ze strony płodu)

5. podział noworodków (2):

− hipotrofiki < 2500

− eutrofiki 2500-4000 (optimum: 3400-3500)

− hipertrofii > 4000

6. pierwsze 28 dni – okres adaptacyjny

7. po urodzeniu:

− odśluzowanie noworodka

− odpępnienie

− stymulacja do oddychania (kiedy noworodek sam nie chce) – 4-5 min. po urodzeniu czas na pierwszy oddech

− pokazanie matce

− ocena noworodka (Apgar)

Cecha

0 punktów

1 punkt.

2 punkty

czynność serca

brak

60-100 ud./min.

> 100 ud./min.

oddychanie

brak

nieregularne, < 40

regularne, >

/min.

40/min.

zabarwienie

sinica

sinica obwodowa

różowe

skóry

uogólniona

napięcie

zwiotczenie

obniżone

prawidłowe

mięśniowe

reakcja na

brak

grymasy

krzyk, płacz

bodziec

8 - 10 punktów - dziecko w stanie dobrym

5 - 7 punktów - stan dziecka wymagający obserwacji

4 - 0 punktów - dziecko jest w zamartwicy

ocena:

• w 1 min. życia – w jakim stanie klinicznym noworodek przeszedł na świat

• w 5 min. życia

• w 3 i 10 min. życia – przy kiepskim stanie noworodka w momencie narodzin

8. sinica:

− obwodowa

− centralna:

• zaburzenia układu krążenia

• zaburzenia układu oddechowego

wykrywanie – budka tlenowa:

• sinica nie ustępuje kardiochirurgia

• sinica ustępuje respirator

9. pomiary:

− obwód głowy, klatki piersiowej i brzucha

− długość całkowita

− długość od szczytu głowy do końca kości krzyżowej

10. w 1. dobie życia:

− szczepienia (WZW + gruźlica)

− wit. K (potem powtórzone w 7. dobie życia) 1mg i.m. zaburzenia krzepnięcia krwi, ch. krwotoczna noworodka

WYJAZDÓWKA 5 (19.12.2007)

auksologia – nauka o rozwoju

poradnia auksologiczna – poradnia, w której bada się zaburzenia rozwoju

długość życia – 70-80 lat

okres rozwojowy do 18-20 r.ż.

rozwój:

1. zwiększanie wymiarów i masy ciała

2. dojrzewanie

3. docieranie (integracja narządów i jednolity organizm)

czynniki wpływające na rozwój:

− egzogenne = środowiskowe, np. klimat, fauna, czynniki społeczne, ekonomiczne (dostępność do służby zdrowia), kulturowe

− endogenne:

• genetyczne – materiał genetyczny otrzymywany od rodziców =

determinanty rozwoju

• paragenetyczne – czynniki działające na płód (od poczęcia do porodu)

o wiek matki (najlepiej 25 lat; matka młodociana 15-18 lat – duże

prawdopodobieństwo narodzin wcześniaka; >35 lat – zwiększone

ryzyko występowania schorzeń genetycznych u dziecka)

o stan zdrowia matki

o wykształcenie (dojrzałość społeczna i emocjonalna)

o wykonywany zawód

o dochody

o czynniki fizyczne (promieniowanie jonizujące)

o czynniki chemiczne (leki – Thalidomid)

o nałogi (palenie tytoniu – nikotyna zwęża naczynia zwężenie

naczyń łożyskowych mniejsza masa urodzeniowa dziecka o 150-

450 g; alkohol – zespół fetopatii alkoholowej – wydłużona rynienka

nosowa, calkowite zahamowanie rozwoju psychicznego; narkomania –

WZW C, cytomegalia, różyczka wrodzona, HIV)

o choroby (różyczka, EBV, Herpes simplex, toksoplazmoza, kiła)

− wysiłek fizyczny:

• przy zbyt wysokim natężeniu lub jego braku szkodliwe

• średni w odpowiednim natężeniu dla danego człowieka b. korzystny

(wzrost masy kostnej i mięśniowej, wzrost wydolności wysiłkowej)

− odżywianie:

• niedostateczne – wyniszczenie

• prawidłowe

• nadmierne – nadciśnienie, cukrzyca, choroba wieńcowa, wylew, zawał

choroby cywilizacyjne

normy populacyjne:

− średnia +/- 1 odchylenie standardowe wąska norma lekarska

− średnia +/- 2 odchylenia standardowe szeroka norma lekarska

− średnia +/- 3 (i więcej) odchylenia standardowe nieprawidłowe wartości

(niepatologiczne) ok. 6%

siatka centylowa:

− 50 centyl – średnia arytmetyczna

− kanał centylowy 25-75 centyl wąska norma lekarska

− kanał centylowy 10-90 centyl szeroka norma lekarska

− kanał centylowy 3-10 i 90-97 centyl szara strefa – może być fizjologią dla danego osobnika, ale może być patologią

metody oceny rozwoju fizycznego (wg wieku kalendarzowego):

− tabele norm

− siatki centylowe

− wskaźniki proporcji (np. BMI)

− morfogram

metody oceny rozwoju biologicznego:

− wiek morfologiczny (na podstawie m.c. i wzrostu)

− wiek wtórnych cech płciowych

− wiek zębowy

− wiek kostny (rtg nadgarstka)

rozwój:

− tempo rozwoju = szybkość (indywidualny)

− rytm rozwoju (indywidualny)

akceleracja rozwoju – przyspieszenie rozwoju w związku z polepszaniem warunków środowiskowych – każde kolejne pokolenie jest lepiej rozwinięte od poprzedniego –

wyższe, cięższe, bardziej inteligentne (???)

WYJAZDÓWKA 6 (20.12.2007)

DZIECKO SZKOLNE:

1. 7-14 r.ż.

2. rozpoczyna się okres dojrzewania płciowego (przed 10 r.ż. – hormon hamujący wydzielanie gonadoliberyny)

3. dziewczynki – progesteron, estrogen wcześniejsze dojrzewanie chłopcy – testosteron późniejsze dojrzewanie

4. dojrzewanie dziewczynek:

− faza dziecięca do 10 r.ż. – brak cech dojrzewania płciowego

− faza przedpokwitaniowa 10-12 r.ż. – pojawienie się pierwszych oznak

dojrzewania płciowego:

• powiększenie piersi do pączka

• pojawienie się owłosienia łonowego

• gwałtowny wzrost organizmu (skok pokwitaniowy - 8cm/rok)

− faza pokwitania właściwego 12-14 r.ż.

• dalszy intensywny wzrost organizmu, wzrost masy ciała

• dalszy rozwój piersi

• sylwetka przyjmuje kształt podlotka

• pojawia się owłosienie pachowe

• dochodzi do pierwszej miesiączki (menarche)

− faza młodzieńcza 14-16 r.ż.

• człowiek nadal rośnie, ale wolniej (wzrost m.c. > wzrost wysokości)

• ostateczny kształt i wielkość owłosienia łonowego i pachowego

• kobieta subtelnieje + brak kłopotów z cerą

• kształt kobiecy

5. dojrzewanie chłopców:

− faza dziecięca do 11 r.ż. – brak cech dojrzewania płciowego

− faza przedpokwitaniowa 11-13 r.ż. – pojawienie się pierwszych oznak

dojrzewania płciowego:

• powiększenie jąder

• pojawienie się owłosienia łonowego

• intensywny wzrost (skok pokwitaniowy – 12cm/rok)

• sylwetka wyrostka

− faza pokwitania właściwego 13-15 r.ż.

• dalszy intensywny wzrost organizmu, ale o mniejszej dynamice

• powiększenie całych narządów płciowych

• wzrost owłosienia łonowego

• trądzik młodzieńczy

• pojawienie się owłosienia pachowego

• mutacja

• pojawienie się jabłka Adama

• nocne polucje

− faza młodzieńcza 15-17 r.ż.

• minimalny wzrost

• narządy płciowe i owłosienie pachowe i łonowe przyjmują ostateczną

wielkość i kształt

• owłosienie pojawia się w miejscach typowych dla mężczyzn (twarz,

klatka piersiowa, plecy)

6. skala Tunnera

Zmiany w owłosieniu

Zmiany w sutku

Zmiany narządów

płciowym

płciowych chłopców

I

P1 - dziecięca, bez znamion

M1 - otoczka brodawki

G1 - narządy płciowe

dojrzewania.

sutkowej blada i płaska

dziecięce

II

P2 - charakteryzuje się

M2 - stadium pączka -

G2 - powiększają się

obecnością pojedynczych,

uwypuklenie i poszerzenie jądra, wydłuża moszna i

jasnych, prostych włosów w związane głównie z

nieco prącie. Moszna

okolicy dolnej 1/2 warg

rozwojem i

jest cienka i bez

sromowych większych lub

przebarwieniem brodawki pigmentacji

nasady prącia

i otoczki

III P3 - bardziej intensywne

M3 - rozwój tkanki

G3 - ściemnienie skóry

owłosienie, włosy w okolicy

gruczołowej i tłuszczowej, moszny, wydłuża się

warg sromowych większych uwypuklenie piersi i

prącie i powiększają się

i nasady prącia stają się

otoczko brodawki

jądra

poskręcane

IV

P4 - obfite owłosienie łonowe M4 - rozwój tkanki

G4 - wzrost prącia na

i pachowe

gruczołowej i tłuszczowej, długość i jego obwodu

nad którą uwypukla się

(stanowi ok.3/4 długości

brodawka sutkowa z

moszny), rozwój jąder,

otoczką (tworzące wtórny pigmentacja moszny,

wzgórek nad piersią)

V

P5 pełna dojrzałość -

M5 - pełna dojrzałość,

G5 - pełna dojrzałość

owłosienie łonowe pojawia się regularny kształt piersi

na wewnętrznej powierzchni (zanik wtórnego

ud, u chłopców również na

wzgórka), pełny rozwój i

podbrzuszu

intensywna pigmentacja

brodawki sutkowej

P6 u chłopców – owłosienie charakterystyczne dla płci męskiej

7. bilans zdrowia – całościowa ocena stanu zdrowia dziecka w poszczególnych okresach życia: 0, 2, 4, 6, 10, 14, 18 (zakończony rozwój, typowa budowa ciała)

etapy:

− zapoznanie się z dokumentacją medyczną dziecka + zebranie dokładnego

wywiadu

− dokładne badanie dziecka (przedmiotowe)

− ocena stopnia dojrzewania płciowego (od bilansu 14-latka)

− podsumowanie badania + przeciwwskazania do wysiłku fizycznego

8. dojrzewanie emocjonalne – różnica ok. 2 lat pomiędzy dziewczynkami a chłopcami zmiany emocjonalne:

− kryzys dojrzewania płciowego – uświadomienie roli społecznej (docelowo)

emocjonalne oderwanie od rodziców, brak zasad (zatarcie granic dobra, zła),

odrzucanie zdania rodziców, wytworzenie nowych wartości, bunt młodzieńczy

− w momencie uświadomienia sobie męskości/kobiecości – potrzeba wsparcia, dodatkowo manifestacja swojej kobiecości (malowanie się, noszenie torebek,

chłopak) i męskości (bójki, picie, palenie, wygląd)

− łatwa podatność ma narkotyki, nałogi, gangi, sekty

WYJAZDÓWKA 7 (21.12.2007)

testy przesiewowe:

1. badanie ostrości wzroku

− przyczyny: gł. wada wzroku

− 80% niemowląt jest nadwzroczna

20% niemowląt normo lub krótkowzroczna (przyszli krótkowidze)

− astygmatyzm = niezborność – moc łamiąca układu optycznego jest nierówna w

różnych przekrojach (soczewki cylindryczne)

− różno wzroczność – różnica wady między jednym a drugim okiem (min. 2,5 dpt)

− niedowidzenie – niedomoga czynnościowa oka; w oku bez zmian organicznych przy pełnej korekcji wady nie ma pełni ostrości (wynika to z niedorozwoju widzenia, np.

u dziecka z opadniętą powieką); przyczyny: bardzo duża wada wzroku, różno

wzroczność, niezoperowana na czas opadnięta powieka

− metody korekcji wzroku:

• soczewki okularowe

• soczewki nagankowe

• metoda laserowa (21-50 r.ż.)

2. pomiar średnicy rogówki ( jaskra wrodzona)

− jaskra wrodzona zdarza się rzadko (1:10 tys. Ur.)

− dochodzi do rozwoju anomalii w kącie przesączania

− wzrost ciśnienia w oku oko się powiększa (razem z rogówką)

− 1 r.ż. średnica rogówki mniejsza lub równa 11,5 mm

− osłabienie warstw rogówki i pęknięcie obrzęk rogówki

− bolesna gałka oczna + łzawienie + światłowstręt+ kurcz powiek

− leczenie operacyjne

3. ocena źrenicy ( objaw białej źrenicy)

− biała źrenica; przyczyny różne: gł. retinoblastoma, zaćma wrodzona, zmiany zapalne wewnątrz gałki ocznej, toksokaroza oczna, toksoplazmoza, retinopatia

wcześniaków; źrenica jest biała / szara

− zaćma wrodzona – trzeba usunąć do 3 m-ca życia; nie wkłada się sztucznej

soczewki, bo rośnie gałka oczna, a moc soczewki naturalnej maleje podczas gdy sztucznej nie; wszczepienie sztucznej soczewki – najwcześniej od 2 r.ż.; trzeba korygować bezsoczewkowość (przy obu oczach dotkniętych chorobą – okulary, ale przy 1 oku – nie wolno stosować okularów, zamiast tego – soczewka nagankowa

− retinopatia wcześniaków – niedojrzała siatkówka

4. test zasłaniania

− test do badania w zezie

− zez – uczy ustawione nierównolegle; brak widzenia obuocznego

− rodzaje zeza:

• zez rzekomy – wrażenie zeza, np. gdy oczy SA blisko siebie osadzone lub szeroko rozstawione, gdy występuje zmarszczka nakątna

• zez ukryty – jest nierównowaga mięśni okoruchowych, ale przy otwartych

oczach odruch fiksacyjny ustawia oczy prosto

• zez jawny towarzyszący – oczy towarzyszą sobie w ruchach:

o jednostronny – rozwija się niedowidzenie oka zezującego

o naprzemienny – raz jedno oko patrzy prosto, a drugie zezuje i na

odwrót, ale brak widzenia obuocznego

o obustronny

− najczęstszą przyczyną zeza jest wada wzroku (nadwzroczność zez zbieżny;

krótkowidzenie zez rozbieżny)

5. test w kierunku wykrycia wrodzonej niedrożności dróg łzowych

− stojąca łza w worku spojówkowym

− stany zapalne oka (zapalenia spojówek)

6. zaburzenia widzenia barw

rozwój widzenia:

− ostrość widzenia dziecka – 0,05 naszej ostrości wzroku (50cm odległości), widzi barwy

− rozwój odruchu fiksacji (po 3 tyg. życia)

− odruch wodzenia oczami (po 3 mies.) – utrzymanie fiksacji na przedmiocie

poruszającym się (szybciej poziom, wolniej pion)

− rozwój widzenia obuocznego + poprawa ostrości wzroku + percepcja, fuzja,

stereopsja (ok. 1 r.ż) + dojrzewanie układu wzrokowego

badanie:

− u malucha – sprawdzamy wodzenie za przedmiotami lub światłem

− u tygodniowego dziecka – odruch obronny przed światłem; reakcje źrenic na

światło

− u dzieci niewidomych – błądzące ruchy gałek ocznych; odruch oczno-palcowy –

uciskanie gałek ocznych palcami;

− test preferencyjnego spojrzenia:

• tablica z pionowymi paskami białymi i czarnymi o różnej grubości

• jeżeli dziecko nie widzi pasków szara plama nie koncentruje uwagi na

tablicy

WYJAZDÓWKA 8 (02.01.2007)

w przypadku niepodania noworodkowi wit. K (1 i 7 dzień po urodzeniu) – może rozwinąć się choroba krwotoczna noworodków

karmienie noworodka – na początku mieszanka modyfikowana max. 10ml, każdego

następnego dnia zwiększamy dawkę o 10ml i tak dochodzimy do 100ml

szczepienia – WZW B w pierwszych 24h życia oraz gruźlica – jeżeli noworodek jest zdrowy (max. 24h od szczepienia WZW B)

ważne!

− czy noworodek odda smółkę (poniżej 36h życia – inaczej podejrzewa się

niedrożność przewodu pokarmowego lub mukowiscydozę)

− od 2 dnia życia – żółtaczka fizjologiczna (nie wcześniej) do 14 lub 21 (żółtaczka przedłużająca się) dnia życia; żółtaczka patologiczna – w 1 dobie życia

żółtaczka fizjologiczna wynika z niedojrzałości enzymatycznej wątroby (brak

efektywnego sprzęgania bilirubiny z kwasem glukuronowym) oraz z rozpadu krwinek czerwonych (nadmierny)

3-5 mg% bilirubiny – uwidocznienie żółtaczki

> 20 mg% bilirubiny niebezpieczeństwo przejścia bilirubiny przez barierę krew-mózg

żółtaczka jąder podkorowych trwale uszkodzenie OUN

transfuzja wymienna – leczenie żółtaczki; przetoczenie krwinek Rh(-) do płodu, a odciągnięcie jego Rh(+) transfuzja 2x ilości krwi noworodka; jest wykonywana w przypadku:

− noworodek zdrowy przy bilirubinie powyżej 25 mg%

− chory lub wcześniak przy bilirubinie powyżej 15 mg%

po transfuzji wymiennej stosuje się leczenie standardowe:

− kroplówka przepłukująca

− luminal (stymuluje enzymy wątroby) = fenobarbital

− niebieskie światło (395nm ?) – fototerapia bilirubina odłożona w skórze zmienia swoją formę cistrans, która jest rozpuszczalna w wodzie bez przejścia cyklu

wątrobowego (możliwość jej wydalenia)

gł. przyczyna żółtaczek patologicznych - konflikt serologiczny

fizjologiczny ubytek masy ciała:

− w czasie kilku pierwszych dnia spadek masy ciała noworodka

− ujemny bilans wodny

− noworodek oddaje nadmiar płynu (mocz), bo rodzi się nieco przewodniony

− max. 10% m. ur.

− Dopiero 8 dnia życia m.c. = m.ur.

wzrost noworodka:

− do 5 m-cy – po 700 g/mies (3,5 kg)

− do 12 m-cy – po 500 g/mies (3,5 kg)

− w ciągu roku noworodek potraja swoją masę urodzeniową

− długość ciała wzrasta o 50% w ciągu roku

noworodka wypisuje się ze szpitala po ok. 3 dniach (72h), ale należy wykonać nadania przesiewowe (> 72h):

− fenyloketonuria

− niedoczynność tarczycy (TSH)

− badanie słuchu

bilans zdrowia noworodka (0):

− ocena kliniczna (Apgar)

− ocena rozwoju somatycznego (pomiary)

− ocena rozwoju neurologicznego (odruchy archaiczne)

− przesiewowe badania

− ocena rozwoju stawu biodrowego (2 objawy)

− szczepienia

najlepiej oceniać rozwój dziecka po każdym skończonym kwartale

odruchy archaiczne = pierwotne – nieuświadomione, automatyczne; np. krzyk, pozycja, jedzenie; zanikają, a pojawiają się odruchy wtórne (z udziałem świadomości)

odruchy archaiczne:

− związane z szukaniem i przyjmowaniem pokarmu

• odruch szukania

• odruch ryjkowy

• odruch ssania

− lokomocyjne

• prostowanie nóg (odruch stania)

• odruch chodzenia

• odruch pełzania

• odruch chwytny

• dodatni objaw Babińskiego

• odruch Moro