Urlop macierzyński od 01.01.2010 roku
Od 1 stycznia dłu\
ej na zasiłku macierzyńskim
Osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu mają obecnie mo\
liwość dłu\
szego opiekowania się nowo narodzonym
lub przyjętym na wychowanie dzieckiem, zachowując jednocześnie prawo do zasiłku macierzyńskiego. Od 1 stycznia br.
weszły bowiem w \
ycie przepisy wprowadzające m.in. dodatkowe urlopy macierzyńskie i dodatkowe urlopy na
warunkach urlopu macierzyńskiego. Nowe uprawnienia uzyskali równie\
ojcowie, którym ponadto przysługuje zasiłek za
okres urlopu ojcowskiego.
Nie tylko dla pracowników
Zasady udzielania oraz wymiar urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz
przysługującego od 1 stycznia br. dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego, zostały określone w art. 180-1831 oraz 184 Kodeksu pracy. Za okres tych
urlopów przysługuje zasiłek macierzyński.
Uprawnione są do niego wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo (np.
pracownicy), jak i na zasadzie dobrowolności (np. osoby zatrudnione na umowę zlecenia, osoby prowadzące działalność
pozarolniczą). Stanowi o tym art. 29 ust. 1, 5 i 5a ustawy o świadczeniach pienię\
nych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.
Dodatkowy urlop i zasiłek
Podstawowy okres urlopu macierzyńskiego (w zale\
ności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub
przyjętych jednorazowo na wychowanie) wynosi odpowiednio od 20 do 37 tygodni (patrz tabela). Bezpośrednio po jego
zakończeniu osoba uprawniona mo\
e skorzystać (na swój wniosek) z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z prawem do
zasiłku. Jego wymiar będzie ulegał wydłu\
eniu co dwa lata, aby z obecnych 2 i 3 tygodni, docelowo w 2014 r. osiągnąć
odpowiednio 6 i 8 tygodni.
Te same zasady przyznawania dotyczą dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku
macierzyńskiego z tytułu przyjęcia na wychowanie dziecka w wieku do 7. roku \
ycia, a w przypadku dziecka, wobec
którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku \
ycia.
Praca w trakcie urlopu
Pracownica uprawniona do dodatkowego urlopu macierzyńskiego mo\
e świadczyć pracę u pracodawcy udzielającego
tego urlopu, jednak w wymiarze nie wy\
szym ni\
połowa pełnego wymiaru czasu pracy (art. 1821 ż 4 Kodeksu pracy).
Zasada ta dotyczy wyłącznie pracowników.
Aktywność zawodowa nie pozostaje jednak bez wpływu na zasiłek macierzyński. W świetle art. 29 ust. 7 ustawy
zasiłkowej, wysokość zasiłku pomniejsza się bowiem proporcjonalnie do wymiaru czasu (świadczonej) pracy.
Mo\
e się zdarzyć, \
e pracownica - uprawniona do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, łącząca korzystanie z tego
urlopu z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy - przedło\
y zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA o niezdolności do
pracy z powodu choroby lub sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Nabędzie
wówczas prawo odpowiednio do wynagrodzenia za okres choroby, zasiłku chorobowego lub zasiłku opiekuńczego.
Tata na macierzyńskim
Z dodatkowego urlopu i zasiłku macierzyńskiego, oprócz matki dziecka mo\
e skorzystać równie\
jego ojciec. Jest to
jednak mo\
liwe wyłącznie wówczas, gdy:
" matka dziecka zrezygnuje z urlopu (zasiłku) macierzyńskiego po wykorzystaniu 14 tygodni, a z pozostałej jego
części będzie korzystał ubezpieczony - ojciec wychowujący dziecko,
" matka wykorzysta podstawowy urlop (zasiłek) macierzyński i nie będzie zamierzała korzystać z dodatkowego
urlopu (zasiłku) macierzyńskiego.
Ponadto ubezpieczony ojciec wychowujący dziecko mo\
e wystąpić o urlop ojcowski z prawem do zasiłku. Przysługuje
on niezale\
nie od urlopu macierzyńskiego nale\
nego matce dziecka oraz ewentualnego korzystania przez ubezpieczonego
- ojca wychowującego dziecko z urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
Zasiłek z tytułu urlopu ojcowskiego obecnie przysługuje przez okres 1 tygodnia, a od 1 stycznia 2012 r. - 2 tygodni, nie
dłu\
ej jednak ni\
do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy.
Tak\
e po ustaniu ubezpieczenia
Zasiłek macierzyński przez okres dodatkowego urlopu przysługuje tak\
e osobom pobierającym zasiłek macierzyński po
ustaniu zatrudnienia oraz osobom pobierającym zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w okresie urlopu
wychowawczego. Warunkiem wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub
dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego jest wystąpienie przez ubezpieczoną lub ubezpieczonego
z pisemnym wnioskiem w tej sprawie do płatnika zasiłku.
Prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego natomiast przysługuje nawet wówczas, gdy
ubezpieczenie chorobowe ustanie w trakcie jego pobierania.
Długość okresu zasiłku macierzyńskiego
Za okres przysługującego urlopu macierzyńskiego
W przypadku
urodzenia przy jednym
dodatkowego* ojcowskiego**
podstawowego
porodzie
2010 i 2011 rok 2012 i 2013 rok od 2014 roku 2010 i 2011 rok od 2012 roku
jednego dziecka 20 tygodni do 2 tygodni do 4 tygodni do 6 tygodni
dwojga dzieci 31 tygodni
1 tydzień 2 tygodnie
trojga dzieci 33 tygodni
do 3 tygodni do 6 tygodni do 8 tygodni
czworga dzieci 35 tygodni
pięciorga i więcej dzieci 37 tygodni
* jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu
macierzyńskiego
** nie dłu\
ej ni\
do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca \
ycia
Podstawa prawna:
" ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
" ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pienię\
nych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
(Dz. U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.).