PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWI
ZKOWEGO
NA WYDZIALE LEKARSKIM I
ROK AKADEMICKI 2013/2014
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku
1. NAZWA PRZEDMIOTU: Farmakologia z toksykologiÄ…
2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizujÄ…cej przedmiot:
Katedra i Zakład Farmakologii
3 . Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykÄ™:
Adres: Rokietnicka 5a, 60-806 Poznań
Tel. /Fax [phone]
Strona WWW www.farmakologia.amp.edu.pl
E-mail [e-mail]
4. Kierownik jednostki:
prof. dr hab. Teresa Bobkiewicz-Kozłowska
5. Osoba odpowiedzialna za dydaktykÄ™ na Wydziale Lekarskim I (koordynator
przedmiotu) :
Nazwisko dr hab. med. Marzena Dworacka
Tel. kontaktowy: 61 8547262/49
Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce): czwartki, 13.00-15.00, Rokietnicka 5a
E-mail: [e-mail]
Osoba zastępująca: dr n. med. Hanna Winiarska (sprawy studentów IV roku)
Kontakt: środy 13.00-15.00, Rokietnicka 5a, tel. [phone],
e-mail: [e-mail]
Osoba zastępująca: dr n.med. Renata Forjasz (sprawy studentów III roku)
Kontakt: poniedziałki 12.00  14.00, Rokietnicka 5a, tel. [phone],
e-mail  [e-mail]
6. Miejsce przedmiotu w programie studiów:
Rok: III i IV WLI
Semestr: VI, VII i VIII
7. Liczba godzin ogółem :165 liczba pkt.ECTS:9
Semestr zimowy liczba godzin
Jednostki uczestniczÄ…ce w nauczaniu przed-
W Ć Ćwiczenia S
miotu
kategoria
Katedra i Zakład Farmakologii - rok IV WLI 34 32 A -
Razem: 34 32 A
Semestr letni liczba godzin
Jednostki uczestniczÄ…ce w nauczaniu przed-
W Ć Ćwiczenia S
miotu
kategoria
Katedra i Zakład Farmakologii - rok IV WLI 14 28 A -
Katedra i Zakład Farmacji Fizycznej i Farmako- 2 - A -
kinetyki
Katedra i Zakład Farmakologii - rok III WLI 25 30 A -
Razem: 41 58 A -
8 . Cel nauczania przedmiotu
Znajomość następujących zagadnień: pojęcie leku; postacie leków  receptura; mechanizmy
działania leków w schorzeniach narządów i układów  farmakokinetyka i farmakodynamika;
czynniki biologiczne wpływające na działanie i metabolizm leków; pożądane i niepożądane
reakcje organizmu na działanie leków  interakcja leków; chemioterapia zakażeń bakteryj-
nych, grzybiczych i wywołanych przez pierwotniaki; chemioterapia nowotworów; zasady
postępowania w leczeniu zatruć.
Efekt kształcenia  umiejętności i kompetencje: rozumienie podstawowych pojęć farmakoki-
netycznych oraz mechanizmu działania leków pod kątem wskazań i przeciwwskazań, dawkowa-
nia, działań niepożądanych i toksyczności oraz interakcji z innymi lekami; doboru właściwego
leku oraz odpowiedniej dawki leku w zależności od: wskaz
ników farmakokinetycznych, wieku i
stanu fizjologicznego ustroju, wskaz
ników określających stan układu krążenia, funkcji nerek oraz
wydolności metabolicznej wątroby.
9. SYLABUS
Założenia i cele przedmiotu
Na wykładach studenci zapoznają się podstawami farmakologii i toksykologii, a także z
farmakologią szczegółową wybranych grup leków. Tematyka wykładów obejmuje także
zasady prowadzenia farmakoterapii najczęściej spotykanych schorzeń.
Podczas ćwiczeń studenci będą poszerzać wiedzę zarówno z zakresu farmakologii pod-
stawowej, jak i szczegółowej, odbywać ćwiczenia praktyczne prawidłowego wyboru i
przepisywania leków na receptach, ćwiczenia obejmujące analizę przypadków klinicz-
nych z zakresu farmakoterapii najczęściej spotykanych schorzeń przewlekłych, antybio-
tykoterapii oraz farmakoterapii stanów zagrożenia życia, jak również ćwiczenia doskona-
lące umiejętność dokonywania podstawowych obliczeń farmakokinetycznych. Celem
tych zajęć jest zrozumienie mechanizmów działania leków i ich wykorzystania w terapii
oraz zdobycie umiejętności praktycznego zastosowania posiadanej wiedzy.
Po ukończeniu kursu student powinien posiadać podstawowy zakres wiedzy na temat
leków a także umiejętność wyboru właściwej dla danego schorzenia farmakoterapii.
Efekty kształcenia
WIEDZA
Student:
charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych; zna główne mechanizmy dzia-
łania leków oraz ich przemiany w ustroju; określa wpływ procesów chorobowych na me-
tabolizm i eliminację leków; zna podstawowe zasady farmakoterapii; zna ważniejsze
działania niepożądane leków, w tym wynikające z ich interakcji; rozumie problem leko-
oporności, w tym lekooporności wielolekowej; zna wskazania do badań genetycznych w
celu indywidualizacji farmakoterapii; zna podstawowe kierunki rozwoju terapii, w szcze-
gólności możliwości terapii komórkowej, terapii genowej i celowanej w określonych cho-
robach; zna podstawowe pojęcia z toksykologii ogólnej; zna objawy najczęściej występu-
jących ostrych zatruć, w tym alkoholami, narkotykami, substancjami psychoaktywnymi,
metalami ciężkimi oraz wybranymi grupami leków; zna podstawowe zasady postępowa-
nia diagnostycznego w zatruciach.
UMIEJ
TNOÅšCI
Student:
wykonuje proste obliczenia farmakokinetyczne; dobiera leki w odpowiednich dawkach w
celu korygowania zjawisk patologicznych w ustroju i w poszczególnych narządach; pro-
jektuje schemat racjonalnej chemioterapii zakażeń, empirycznej i celowanej; potrafi po-
prawnie przygotować zapisy wszystkich form recepturowych substancji leczniczych; po-
sługuje się informatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych;
potrafi oszacować niebezpieczeństwo toksykologiczne w określonych grupach wieko-
wych oraz w stanach niewydolności wątroby i nerek, a także zapobiegać zatruciom leka-
mi; interpretuje wyniki badań toksykologicznych.
10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów
Wykłady - Semestr zimowy - IV rok
ImiÄ™ i nazwisko osoby
Tematyka wykładów
prowadzącej zajęcia
Wykład 1. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca M. Dworacka
Wykład 2. Leki stosowane w niewydolności serca H. Winiarska
Wykład 3. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca M. Abramczyk
Wykład 4. Środki wpływające na krzepnięcie krwi R. Forjasz
Wykład 5. Farmakoterapia astmy H. Winiarska
Hormony i analogi hormonów nadnerczy stoso-
Wykład 6. I. Zaporowska
wane w terapii
Wykład 7. Hormony tkankowe, ich analogi i inhibitory I. Zaporowska
Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia sta-
Wykład 8. R. Forjasz
wów
Wykład 9. Leki stosowane w okulistyce H. Winiarska
Wykład 10. Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego T. Bobkiewicz-Kozłowska
Wykład 11. Farmakoterapia zaburzeń gospodarki lipidowej R. Forjasz
Wykład 12. Farmakoterapia cukrzycy M. Dworacka
Wykład 13. Farmakoterapia zakażeń układu oddechowego M. Dworacka
Wykład 14. Farmakoterapia wybranych niedokrwistości H. Winiarska
Farmakoterapia zaburzeń homeostazy kostno-
Wykład 15. H. Winiarska
mineralnej
Wykład 16. Środki przeciwnowotworowe M. Dworacka
Wykład 17. Zasady farmakoterapii bólu przewlekłego M. Dworacka
Wykłady - Semestr letni IV rok
ImiÄ™ i nazwisko osoby
Tematyka wykładów
prowadzącej zajęcia
Indywidualizacja farmakoterapii - farmako-
Wykład 18. M. Chrzanowska
kinetyka w praktyce
Indywidualizacja farmakoterapii  terapia
Wykład 19. T. Bobkiewicz-Kozłowska
genowa
Zasady prowadzenia farmakoterapii u dzieci
Wykład 20. T. Bobkiewicz-Kozłowska
i u osób w podeszłym wieku
Zasady prowadzenia farmakoterapii u kobiet
Wykład 21. T. Bobkiewicz-Kozłowska
w ciąży i u karmiących
Leki roślinne i ich zastosowanie w leczeniu
Wykład 22. T. Bobkiewicz-Kozłowska
wybranych schorzeń
Toksykologia niektórych pestycydów, metali
Wykład 23. ciężkich i gazów. Pierwsza pomoc w zatru- M. Dworacka
ciach. Antidota.
Toksykologia rozpuszczalników. Toksycz-
Wykład 24. ność wybranych leków. Postępowanie w P. Mikołajczak
zatruciach lekami.
Wykład 25. Toksykomanie i lekomanie. P. Mikołajczak
Wykłady - Semestr letni III rok
ImiÄ™ i nazwisko osoby
Tematyka wykładów
prowadzącej zajęcia
Farmakologia ogólna, losy leków w ustroju
Wykład 1. T. Bobkiewicz-Kozłowska
cz.I
Farmakologia ogólna, losy leków w ustroju
Wykład 2. T. Bobkiewicz-Kozłowska
cz.II
Wykład 3. Wprowadzenie do chemioterapii zakażeń T. Bobkiewicz-Kozłowska
Zasady prowadzenia chemioterapii zakażeń
Wykład 4. M. Dworacka
empirycznej i celowanej
Farmakologia autonomicznego układu ner-
Wykład 5. T. Bobkiewicz-Kozłowska
wowego cz.I
Farmakologia autonomicznego układu ner-
Wykład 6. T. Bobkiewicz-Kozłowska
wowego cz.II
Wykład 7. Leki wpływające na mięśnie gładkie T. Bobkiewicz-Kozłowska
Wykład 8. Opioidowe leki przeciwbólowe T. Bobkiewicz-Kozłowska
Nieopioidowe leki przeciwbólowe i nieste-
Wykład 9. T. Bobkiewicz-Kozłowska
roidowe leki przeciwzapalne
Wykład 10. Leki działające na układ pokarmowy cz.I T. Bobkiewicz-Kozłowska
Wykład 11. Leki działające na układ pokarmowy cz.II T. Bobkiewicz-Kozłowska
Interakcje leków, farmakodynamiczne i far-
Wykład 12. T. Bobkiewicz-Kozłowska
makokinetyczne cz.I
Interakcje leków, farmakodynamiczne i far-
Wykład 13. T. Bobkiewicz-Kozłowska
makokinetyczne cz.II
Ćwiczenia - Semestr zimowy  IV rok
Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna
Ćwiczenie 1. Leki moczopędne H. Winiarska
Ćwiczenie 2. Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym H. Winiarska
Ćwiczenie 3. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu H. Winiarska
Glikozydy nasercowe i inne leki działające
Ćwiczenie 4. inotropowo dodatnio. Leki przeciwwstrzą- H. Winiarska
sowe
Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej
Ćwiczenie 5. serca. Leki stosowane w zaburzeniach H. Winiarska
ukrwienia obwodowego
Ćwiczenie 6. Leki wpływające na krzepnięcie krwi. H. Winiarska
Leki przeciwkaszlowe i leki wykrztuśne.
Ćwiczenie 7. H. Winiarska
Leki przeciwhistaminowe
Leki stosowane w leczeniu astmy i innych
schorzeń przebiegających z obturacją
Ćwiczenie 8. H. Winiarska
oskrzeli. Zasady farmakoterapii astmy i PO-
ChP
Hormony i analogi hormonów podwzgórza,
przysadki mózgowej, tarczycy i przytarczyc
Ćwiczenie 9. H. Winiarska
stosowane w terapii. Leki stosowane w nad-
czynności tarczycy
Hormony i analogi hormonów nadnerczy
Ćwiczenie 10. H. Winiarska
stosowane w terapii
Hormony wysp trzustki i ich analogi. Doust-
Ćwiczenie 11. H. Winiarska
ne leki przeciwcukrzycowe
Hormony płciowe i ich analogii, hormonalna
terapia zastępcza, doustne środki antykon-
Ćwiczenie 12. H. Winiarska
cepcyjne, sterydy anaboliczne. Hormony
tkankowe, ich analogi i inhibitory
Leki przeczyszczajÄ…ce i przeciwbiegunkowe,
Ćwiczenie 13. H. Winiarska
żółciopędne, przeciwrobacze
Leki stosowane w chorobie wrzodowej żo-
Ćwiczenie 14. H. Winiarska
Å‚Ä…dka i dwunastnicy. Leki przeciwwymiotne
Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia
Ćwiczenie 15. stawów. Leczenie dny moczanowej. Ośrod- H. Winiarska
kowo działające miolityki
Åšrodki stosowane w okulistyce. Wybrane
Ćwiczenie 16. H. Winiarska
leki stosowane w chorobach skóry
Ćwiczenie 17. Farmakoterapia niewydolności serca H. Winiarska
Ćwiczenia - Semestr letni  IV rok
Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna
Ćwiczenie 18. Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego H. Winiarska
Farmakoterapia choroby niedokrwiennej serca.
Ćwiczenie 19. H. Winiarska
Leki stosowane w hiperlipoproteinemiach
Ćwiczenie 20. Farmakoterapia cukrzycy H. Winiarska
Farmakoterapia zakażeń układu oddechowego.
Ćwiczenie 21. Farmakoterapia zakażeń układu moczopłcio- H. Winiarska
wego. Analiza przypadków.
Leki stosowane w niedokrwistościach z nie-
doboru żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowe-
Ćwiczenie 22. H. Winiarska
go. Farmakoterapia wybranych niedokrwisto-
ści. Hematopoetyczne czynniki wzrostu
Środki wpływające na homeostazę kostno-
Ćwiczenie 23. H. Winiarska
mineralnÄ…
Åšrodki przeciwnowotworowe i leki immuno-
Ćwiczenie 24. H. Winiarska
modulujÄ…ce
Zasady leczenia bólu ostrego i przewlekłego.
Ćwiczenie 25. Leki stosowane w: napadach bólowych, kol- H. Winiarska
kach, bólach przewlekłych i leczenie migreny.
Indywidualizacja farmakoterapii - farmakoki-
Ćwiczenie 26. H. Winiarska
netyka w praktyce.
Leki roślinne i ich zastosowanie w leczeniu
Ćwiczenie 27. H. Winiarska
wybranych schorzeń.
Toksykologia niektórych pestycydów, metali
Ćwiczenie 28. ciężkich, rozpuszczalników i gazów. Pierwsza H. Winiarska
pomoc w zatruciach
Toksyczność wybranych leków. Postępowanie
Ćwiczenie 29. w zatruciach. Antidota. Toksykomanie i leko- H. Winiarska
manie.
Ćwiczenie 30. Test wyjściowy H. Winiarska
Ćwiczenia - Semestr letni  III rok
Osoba odpowie-
Tematyka ćwiczeń
dzialna
Recepta, części recepty, niezgodności receptu-
Ćwiczenie 1. R. Forjasz
rowe, skróty, postacie leków.
Zasady wypisywania recept i korzystania z baz
danych o środkach leczniczych. Wizyta w
Ćwiczenie 2. R. Forjasz
 ApteceAkademickiej - Coll. Wrzoska (grupy
2, 4, 6, 8, 10)
Losy leków w ustroju - wchłanianie, transport,
wiązanie z białkami, biotransformacja, wyda-
Ćwiczenie 3. R. Forjasz
lanie, wpływ pKa. Wizyta w  Aptece Akade-
mickiej - Coll. Wrzoska (grupy 1, 3, 5, 7, 9).
Chemioterapia zakażeń I: antybiotyki beta-
laktamowe, makrolidy, ketolidy, linkozamidy,
Ćwiczenie 4. R. Forjasz
tetracykliny, glicylocykliny, streptograminy,
oksazolidynony.
Chemioterapia zakażeń II: chloramfeni-
kol,aminoglikozydy, chinoliny, glikopeptydy,
Ćwiczenie 5. R. Forjasz
polimyksyny, sulfonamidy, pochodne imida-
zolu, pochodne furanu.
Chemioterapia zakażeń III: leki przeciwgrzy-
Ćwiczenie 6. bicze, leki przeciwgruz
licze, podstawy farma- R. Forjasz
koterapii przeciwgruz
liczej.
Chemioterapia zakażeń IV: leki przeciwwiru-
sowe (leki stosowane w zakażeniach Herpes
simplex, leki przeciwgrypowe i stosowane w
Ćwiczenie 7. R. Forjasz
leczeniu HIV, leki stosowane w leczeniu wiru-
sowego zapalenia wątroby, rybawiryna), środ-
ki odkażające, leki przeciwmalaryczne.
Åšrodki znieczulajÄ…ce miejscowo, leki pobu-
Ćwiczenie 8. R. Forjasz
dzające zakończenia czuciowe. Środki do
znieczulenia ogólnego.
Środki wpływające na układ parasympatycz-
Ćwiczenie 9. ny. Leki zwojowe. Środki zwiotczające mię- R. Forjasz
śnie szkieletowe działające obwodowo.
Ćwiczenie 10. Środki wpływające na układ sympatyczny. R. Forjasz
Środki przeciwbólowe: opioidy i antagoniści
receptora opioidowego, nieopioidowe środki
Ćwiczenie 11. R.Forjasz
przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwza-
palne.
Środki przeciwlękowe, uspokajające i nasen-
Ćwiczenie 12. R. Forjasz
ne. Åšrodki przeciwpsychotyczne i psychoener-
gizujÄ…ce.
Ćwiczenie 13. Leki przeciwdepresyjne. Sprawdzian z recept. R. Forjasz
Leki stosowane w chorobie Parkinsona. Åšrodki
Ćwiczenie 14. przeciwdrgawkowe. Poprawkowy sprawdzian R. Forjasz
z recept.
Sprawdziany testowy  I termin (dla całego
Ćwiczenie 15. roku, dla studentów, którzy nie uzyskali zali- R. Forjasz
czenia ćwiczeń).
11. Organizacja zajęć:
Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki :
www.farmakologia.amp.edu.pl
REGULAMIN ZAJ
Ć:
Regulamin zajęć 2012/13
1. Studenci zobowiązani są do podporządkowania się w trakcie zajęć poleceniom nauczy-
cieli akademickich prowadzących ćwiczenia w zakresie toku zajęć i odpowiednich przepi-
sów BHP.
2. Ćwiczenia rozpoczynają się punktualnie zgodnie z planem wyznaczonym przez Dzie-
kanat. Ewentualne zmiany przeprowadzane są tylko za zgodą Dziekana i w ramach moż-
liwości Katedry.
3. Podstawą zaliczenia zajęć jest:
Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach.
Nieobecność usprawiedliwiona - jako usprawiedliwienie traktuje się zaświadczenie lekar-
skie, względnie wezwania urzędowe - władz wojskowych, sądowych, polecenia władz
uczelni, itp. Usprawiedliwienie winno być przedstawione na pierwszym ćwiczeniu, na
którym student jest znów obecny.
Studenci, którzy byli nieobecni na zajęciach (nieobecność usprawiedliwiona, nieuspra-
wiedliwiona, dzień rektorski) zobowiązani są do uzupełnienia wiedzy z tego zakresu do
czasu kolejnych zajęć.
Studenci, których nieobecności na ćwiczeniach pozostały nieusprawiedliwione oraz stu-
denci, których usprawiedliwione nieobecności obejmują więcej niż 2 ćwiczenia na roku
III i więcej niż 4 ćwiczenia na roku IV są zobowiązani zdawać test wyjściowy, niezależ-
nie od średniej oceny uzyskanej z ćwiczeń.
Wykazanie się wiadomościami co najmniej na poziomie dostatecznym (średnia ocen
cząstkowych uzyskanych na ćwiczeniach).
Podczas każdego z ćwiczeń obowiązuje znajomość zagadnień bieżących oraz omawia-
nych w czasie wszystkich poprzednich zajęć od początku kursu farmakologii.
Studenci uzyskują oceny cząstkowe na podstawie odpowiedzi ustnych, sprawdzianów pi-
semnych oraz wyników testów cząstkowych przeprowadzanych na zakończenie każdego z
ćwiczeń.
Nieusprawiedliwiona nieobecność na ćwiczeniach jest związana z otrzymaniem oceny
niedostatecznej z testu czÄ…stkowego.
Końcowa ocena niedostateczna z ćwiczeń może być dwukrotnie poprawiana poprzez zda-
nie testu wyjściowego.
Uzyskanie oceny niedostatecznej z testu wyjściowego na III roku jest jednoznaczne z nie-
dopuszczeniem studenta do zajęć na roku IV, a uzyskanie oceny niedostatecznej z testu
wyjściowego na IV roku oznacza niedopuszczenie studenta do egzaminu.
4.Egzamin końcowy
Egzamin końcowy jest egzaminem testowym i obejmuje całość zagadnień kursu farmako-
logii.
Ocena końcowa z farmakologii obejmuje ocenę z egzaminu końcowego (60%) oraz ocenę
z ćwiczeń (40%).
Studenci, których średnia z ocen z całego kursu farmakologii (3 semestry) wynosi co naj-
mniej 4,5 mogą być zwolnieni z egzaminu końcowego. Ostateczną decyzję odnośnie
zwolnienia i oceny, którą otrzymuje zwolniony z egzaminu student podejmuje egzamina-
tor.
PROGRAM ZAJ
Ć:
Program wykładów  IV rok
1. 04.10.13 Leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca
2. 11.10.13 Leki stosowane w niewydolności serca
3. 18.10.13 Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca
4. 25.10.13 Środki wpływające na krzepnięcie krwi
5. 08.11.13 Farmakoterapia astmy
6. 15.11.13 Hormony i analogi hormonów nadnerczy stosowane w terapii
7. 22.11.13 Hormony tkankowe, ich analogi i inhibitory
8. 29.11.13 Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia stawów
9. 06.12.13 Leki stosowane w okulistyce
10. 13.12.13 Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego
11. 10.01.13 Farmakoterapia zaburzeń gospodarki lipidowej
12. 17.01.13 Farmakoterapia cukrzycy
13. 24.01.13 Farmakoterapia zakażeń układu oddechowego
14. 31.01.13 Farmakoterapia wybranych niedokrwistości
15. 07.02.13 Farmakoterapia zaburzeń homeostazy kostno-mineralnej
16. 14.02.13 Åšrodki przeciwnowotworowe
17. 28.02.13 Zasady farmakoterapii bólu przewlekłego
18. 07.03.13 Indywidualizacja farmakoterapii - farmakokinetyka w praktyce
19. 14.03.13 Indywidualizacja farmakoterapii  terapia genowa
Zasady prowadzenia farmakoterapii u dzieci i u osób w podeszłym wie-
20. 21.03.13
ku
21. 28.03.13 Zasady prowadzenia farmakoterapii u kobiet w ciąży i u karmiących
22. 04.04.14 Leki roślinne i ich zastosowanie w leczeniu wybranych schorzeń
Toksykologia niektórych pestycydów, metali ciężkich i gazów. Pierw-
23. 11.04.14
sza pomoc w zatruciach. Antidota.
Toksykologia rozpuszczalników. Toksyczność wybranych leków. Po-
24. 25.04.14
stępowanie w zatruciach lekami.
25. 09.05.14 Toksykomanie i lekomanie.
Program wykładów  III rok
1. 27.02.14 Farmakologia ogólna, losy leków w ustroju cz.I
2. 06.03.14 Farmakologia ogólna, losy leków w ustroju cz.II
3. 13.03.14 Wprowadzenie do chemioterapii zakażeń
4. 20.03.14 Zasady prowadzenia chemioterapii zakażeń empirycznej i celowanej
5. 27.03.14 Farmakologia autonomicznego układu nerwowego cz.I
6 03.04.14 Farmakologia autonomicznego układu nerwowego cz.II
7. 10.04.14 Leki wpływające na mięśnie gładkie
8. 24.04.14 Opioidowe leki przeciwbólowe
9. 08.05.14 Nieopioidowe leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne
10. 15.05.14 Leki działające na układ pokarmowy cz.I
11. 22.05.14 Leki działające na układ pokarmowy cz.II
12. 29.05.14 Interakcje leków, farmakodynamiczne i farmakokinetyczne
Program ćwiczeń  IV rok
1. 09,10.10.12 Leki moczopędne
2. 16,17.10.12 Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym
3. 23,24.10.12 Leki stosowane w zaburzeniach rytmu.
Glikozydy nasercowe i inne leki działające inotropowo dodatnio. Leki
4. 30,31.10.12
przeciwwstrzÄ…sowe
Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca. Leki stosowane w zabu-
5. 06,07.11.12
rzeniach ukrwienia obwodowego
6 13,14.11.12 Leki wpływające na krzepnięcie krwi.
7. 20,21.11.12 Leki przeciwkaszlowe i leki wykrztuśne. Leki przeciwhistaminowe.
Leki stosowane w leczeniu astmy i innych schorzeń przebiegających z
8. 27,28.11.12
obturacjÄ… oskrzeli. Zasady farmakoterapii astmy i POChP.
Hormony i analogi hormonów podwzgórza, przysadki mózgowej, tarczycy
9. 04,05.12.12 i przytarczyc stosowane w terapii. Leki stosowane w nadczynności tarczy-
cy.
10. 11,12.12.12 Hormony i analogi hormonów nadnerczy stosowane w terapii
11. 18,19.12.12 Hormony wysp trzustki i ich analogi. Doustne leki przeciwcukrzycowe
12. 08,09.01.14 Hormony płciowe i ich analogii, hormonalna terapia zastępcza,
doustne środki antykoncepcyjne, sterydy anaboliczne. Hormony tkanko-
we, ich analogi i inhibitory
13. 15,16.01.14 Leki przeczyszczające i przeciwbiegunkowe, żółciopędne, przeciwrobacze
Leki stosowane w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Leki prze-
14. 22,23.01.14
ciwwymiotne.
Farmakoterapia rzs. Leczenie dny moczanowej. Ośrodkowo działające
15. 29,30.01.14
miolityki.
Åšrodki stosowane w okulistyce. Wybrane leki stosowane w chorobach
16. 05,06.02.14
skóry.
17. 12,13.02.14 Farmakoterapia niewydolności serca
18. 25,27.02.14 Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego
Farmakoterapia choroby niedokrwiennej serca. Leki stosowane w hiperli-
19. 04,06.03.14
poproteinemiach
20. 11,13.03.14 Farmakoterapia cukrzycy
Farmakoterapia zakażeń układu oddechowego. Farmakoterapia zakażeń
21. 18,20.03.14
układu moczopłciowego. Analiza przypadków.
Leki stosowane w niedokrwistościach z niedoboru żelaza, witaminy B12 i
22. 25,27.03.14 kwasu foliowego. Farmakoterapia wybranych niedokrwistości. Hemato-
poetyczne czynniki wzrostu
23. 01,03.04.14 Środki wpływające na homeostazę kostno-mineralną
24. 08,10.04.14 Åšrodki przeciwnowotworowe i leki immunomodulujÄ…ce
Leki stosowane w: napadach bólowych, kolkach, bólach przewlekłych i w
25. 15,24.04.14
leczenie migreny.
26. 06,08.05.14 Leki roślinne i ich zastosowanie w leczeniu wybranych schorzeń.
27. 20,22.05.14 Indywidualizacja farmakoterapii - farmakokinetyka w praktyce.
Toksykologia niektórych pestycydów, metali ciężkich, rozpuszczalników i
28. 27,29.05.14
gazów. Pierwsza pomoc w zatruciach
Toksyczność wybranych leków. Postępowanie w zatruciach. Antidota.
29. 03,05.06.14
Toksykomanie i lekomanie.
30. 10,12.06.14 Test wyjściowy
Program ćwiczeń  III rok
Recepta, części recepty, niezgodności recepturowe, skróty, postacie le-
1. 26,28.02.14
ków.
Zasady wypisywania recept i korzystania z baz danych o środkach leczni-
2. 05,07.03.14
czych. Wizyta w  Aptece Akademickiej - Coll. Wrzoska (grupy 2, 4, 6, 8,
10)
Losy leków w ustroju - wchłanianie, transport, wiązanie z białkami, bio-
3. 12,14.03.14 transformacja, wydalanie, wpływ pKa. Wizyta w  Aptece Akademickiej -
Coll. Wrzoska (grupy 1, 3, 5, 7, 9).
Chemioterapia zakażeń I: antybiotyki beta-laktamowe, makrolidy, ketoli-
4. 19,21.03.14 dy, linkozamidy, tetracykliny, glicylocykliny, streptograminy, oksazolidy-
nony.
Chemioterapia zakażeń II: chloramfenikol,aminoglikozydy, chinoliny,
5. 26,28.03.14 glikopeptydy, polimyksyny, sulfonamidy, pochodne imidazolu, pochodne
furanu.
Chemioterapia zakażeń III: leki przeciwgrzybicze, leki przeciwgruz
licze,
6. 02,04.04.14
podstawy farmakoterapii przeciwgruz
liczej.
Chemioterapia zakażeń IV: leki przeciwwirusowe (leki stosowane w zaka-
żeniach Herpes simplex, leki przeciwgrypowe i stosowane w leczeniu
7. 09,11.04.14
HIV, leki stosowane w leczeniu wirusowego zapalenia wÄ…troby, rybawi-
ryna), środki odkażające, leki przeciwmalaryczne.
Środki znieczulające miejscowo, leki pobudzające zakończenia czuciowe.
8. 16,25.04.14
Środki do znieczulenia ogólnego.
Środki wpływające na układ parasympatyczny. Leki zwojowe. Środki
9. 07,09.05.14
zwiotczające mięśnie szkieletowe działające obwodowo.
10. 14,16.05.14 Środki wpływające na układ sympatyczny.
Środki przeciwbólowe: opioidy i antagoniści receptora opioidowego, nie-
11. 21,23.05.14
opioidowe środki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Środki przeciwlękowe, uspokajające i nasenne. Środki przeciwpsycho-
12. 28,30.05.14
tyczne i psychoenergizujÄ…ce.
13. 04,06.06.14 Leki przeciwdepresyjne. Sprawdzian z recept.
14. 11,13.06.14 Leki stosowane w chorobie Parkinsona. Åšrodki przeciwdrgawkowe. Po-
prawkowy sprawdzian z recept.
Sprawdziany testowy  I termin (dla całego roku, dla studentów, którzy
15. 18,20.06.14
nie uzyskali zaliczenia ćwiczeń).
PROGRAM NAUCZANIA
Wymagania wstępne& Znajomość podstaw fizjologii i biochemii.
Przygotowanie do zajęć& Znajomość podstaw farmakologii i farmakoterapii zgodna
sylabusem umożliwiająca analizę i dyskutowanie poszczególnych zagadnień klinicznych.
Wymagania końcowe& Umiejętność przygotowania zapisu wszystkich form recepturo-
wych substancji leczniczych oraz doboru leku w odpowiednich dawkach w celu korygo-
wania zjawisk patologicznych w ustroju i w poszczególnych narządach, umiejętność za-
projektowania chemioterapii zakażeń; znajomość dawkowania wybranych leków, zwłasz-
cza leków stosowanych w stanach pilnych i naglących; znajomość najczęściej występują-
cych działań niepożądanych leków oraz istotnych klinicznie interakcji, rozpoznawanie
zatrucia lekami i niektórymi substancjami stosowanymi w przemyśle, rolnictwie i gospo-
darstwie domowym, umiejętność interpretacji wyników badań toksykologicznych oraz
znajomość zasad postępowania w przypadkach zatruć. Umiejętność posługiwania się in-
formatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych.
12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny
Egzamin teoretyczny  kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, te-
stowy)  egzamin testowy z wynikiem co najmniej 60% poprawnych odpowiedzi szcze-
góły zawarto w regulaminie.
Egzamin praktyczny  kryterium zaliczenia: nie dotyczy
Zaliczenie  kryterium zaliczenia - wykazanie się wiadomościami co najmniej na pozio-
mie dostatecznym (średnia wszystkich ocen cząstkowych uzyskanych na ćwiczeniach 3,0)
oraz obecność na ćwiczeniach  szczegóły zawarto w regulaminie.
13.Literatura:
Zalecana literatura:
1. Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia Mutschlera.
MedPharm 2010.
2. Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury
dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001.
3. Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010
4. Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia  postępowanie lecz-
nicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM, Poznań
2004.
5. Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011.
14Studenckie koło naukowe
Opiekun koła: prof. dr hab. Teresa Bobkiewicz-Kozłowska
Tematyka
Badania farmakologiczne prowadzone na zwierzętach laboratoryjnych:
Øð Rola procesów zapalnych w powstawaniu i farmakoterapii wrzodów żoÅ‚Ä…dka
Øð Poszukiwania markerów biologicznych uzależnienia od alkoholu i farmakologicz-
nych możliwości znoszenia skutków choroby alkoholowej
Øð WpÅ‚yw leków psychotropowych starej i nowej generacji na procesy pamiÄ™ci
Øð Badania nowych leków cytostatycznych, ich metabolizmu, farmakokinetyki i mo-
lekularnego mechanizmu działania
Øð Rola poliamin w powstawaniu i zwalczaniu objawów depresji wywoÅ‚anej ekspery-
mentalnie
Øð Poszukiwanie nowych Å›rodków farmakologicznych skutecznych w leczeniu cu-
krzycy
Badania farmakologiczne prowadzone na materiale biologicznym pochodzÄ…cym od pacjen-
tów:
Øð WpÅ‚yw farmakoterapii na patomechanizm przewlekÅ‚ych powikÅ‚aÅ„ cukrzycy
Teoretyczne prace nad działaniem leków:
Øð KorzyÅ›ci i zagrożenia interakcji leków roÅ›linnych i syntetycznych
Miejsce spotkań: Katedra i Zakład Farmakologii UMP, 60-806 Poznań, ul. Ro-
kietnicka 5a
15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora
dr hab. med. Marzena Dworacka
16. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku
przedmiotów koordynowanych)