O

Ok

kn

no

o n

na

a ś

św

wiia

at

t

38

Aktywna bariera
podczerwieni

ELV

W artykule zaprezentowa−

no prostą barierę podczerwie−
ni dalekiego zasięgu, zrealizo−
waną w bardzo prosty spo−
sób. Zasięg uzyskany bez sto−
sowania jakichkolwiek dodat−
kowych soczewek wynosi
20...25m. Warunkiem jest za−
stosowanie diody nadawczej
o wąskim kącie promieniowa−
nia. Ciągła praca bariery jest
możliwa ze względu na obni−
żenie współczynnika wypeł−
nienia "paczek impulsów" po−
niżej 40% − jest to konieczne
ze względu na specyficzne
właściwości odbiornika pod−
czerwieni. W systemie zasto−
sowano częstotliwość impul−

sów

30kHz

(stąd

odbiornik

SFH506−

30), dzięki czemu sy−
stem jest odporny na
zakłócenia ze strony
typowych pilotów te−
lewizyjnych,

które

w większości pracują
na

częstotliwości

36kHz. Przedstawio−
ny układ może także
pracować z innymi
diodami IRED o wą−
skim kącie promienio−
wania a także z po
zmianie elementów
g e n e r a t o r a
IC1B

w

nadajniku,

z popularnymi odbior−
nikami 36kHz (np.
SFH506−36

lub

TFMS5360).

Jak to robią inni...

Jak to robią inni...

Jak to robią inni...

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99

Rubryka "Jak to robią inni..." prezentuje interesujące rozwiązania układowe, pojawiające się w prasie obcojęzycznej.

Przedstawione schematy mogą być punktem wyjścia do własnych opracowań. Można też sięgnąć do oryginalnego artykułu
i zapoznać się ze szczegółami. Prenumeratorzy mogą zamawiać kserokopie artykułów (w języku oryginału) bezpłatnie,
podając jedynie swój numer prenumeratora oraz numer zamawianego artykułu (np.: Prasa 008). Odbitki zostaną dołączone
do najbliższej wysyłki prenumeraty.

Prasa 008

Miniaturowy genera−
tor funkcyjny

EPE

W artykule przedstawiony

jest prosty generator funkcyjny,
dostarczający

przebiegów

o kształcie prostokąta, sinusoidy
i trójkąta, o częstotliwościach
50Hz...20kHz. Ciekawostką jest

zasilanie stosunko−
wo niskim napię−
ciem 3V z dwóch
"paluszków", co jest
możliwe dzięki wy−
korzystaniu wzmac−
niaczy operacyjnych
ICL7621 oraz... ukła−
du TDA7052, będą−
cego

w

istocie

w z m a c n i a c z e m
mocy audio. Układ
modelowy został
z a m o n t o w a n y
w małej obudowie,
z

powodzeniem

mieszczącej

się

w dłoni.

Prasa 009

Alarm satelitarny

ELV

Układ sygnalizuje głośnym

dźwiękiem przerwanie kabla
prowadzącego od odbiornika
do anteny (konwertera anteno−
wego),

czego

najczęstszą

przyczyną jest kradzież tejże an−
teny i konwertera. Przez współ−
osiowy kabel łączący przesyłany
jest nie tylko sygnał do odbiorni−
ka, ale również napięcie zasilają−
ce z odbiornika do konwertera.
Zasada

działania

oparta

jest na pomiarze prądu zasila−

nia konwertera, a ściślej na
pomiarze niewielkiego spad−
ku napięcia na wtrąconym re−
zystorze o wartości 1

Ω

. Aby

oddzielić sygnał w.cz., ko−
nieczne są cewki (dławiki) se−
parujące. Ze względu na
wysoką częstotliwość tego

sygnału, cewki separujące
sygnał w.cz. od układu alarmo−
wego są wykonane jako cewki
drukowane.

Opisany w artykule układ nie

wymaga oddzielnego zasilania −
pobiera

niewielki

prąd

z odbiornika.

39

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99

Inteligentny
regulator
obrotów silnika
prądu stałego

ELV

Z a p r e z e n t o w a n y

w artykule regulator
ma dwie bardzo cie−
kawe

właściwości.

Po pierwsze regula−
cja

odbywa

się

w sposób impulsowy
(zmiana współczynni−
ka wypełnienia impul−
sów prostokątnych
o stałej częstotliwo−
ści) i dlatego straty
cieplne

i

grzanie

się tranzystora mocy
są niewielkie. Po drugie
układ ma bardzo skuteczny
obwód pomiaru prędkości
obrotowej, i regulacja wypeł−
nienia impulsów sterujących
jest zależna od wyniku porów−
nania nastawionej i rzeczywi−
stej prędkości obrotowej, jest
natomiast niezależna od chwi−
lowego obciążenia i związane−
go z tym poboru prądu.

Pomiar prędkości obroto−

wej jest realizowany w prze−
rwach, gdy przez silnik nie

płynie prąd. W tym czasie klu−
cze analogowe podają napię−
cie z silnika na kondensator
pamiętający i dalej na układ
porównawczy . W chwilach
przerw silnik pracuje jako prą−
dnica i napięcie na nim wystę−
pujące jest proporcjonalne do
prędkości obrotowej. Porów−
nanie tego napięcia z napię−
ciem z potencjometru zmienia
współczynnik wypełnienia im−
pulsów zasilajacych. W ten
sposób potencjometr umożli−

wia utrzymanie
praktycznie stą−
łej

predkości

obrotowej, nie−
zależnie od ob−
ciążenia.

Układ może

być wykorzysta−
ny do współpra−
cy z

silnikami

prądu

stałego

o

napięciu do

24V i prądzie do
10A.

6/99

O

Ok

kn

no

o n

na

a ś

św

wiia

at

t

Prasa 011

Prasa 010

40

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99

Superoszczędny
generator

Electronics World

Układ CMOS 4007 zawie−

ra miedzy innymi kilka od−
dzielnych

tranzystorów

MOS. Przedstawiony sche−
mat jest przykładem wyko−
rzystania tej pożytecznej
kostki do budowy supero−

szczednego generato−
ra. Zamieszczona tabel−
ka pokazuje, że pobór
prądu przy napięciach
zasilających do 4V jest
mniejszy niż 1

µ

A.

Prasa 014

K

K o

o d

d o

o w

w a

a n

n y

y

p

piię

ęc

ciio

ok

ka

an

na

ałło

ow

wy

y

b

be

ezzp

prrzze

ew

wo

od

do

ow

wy

y

s

sy

ys

stte

em

m ttrra

an

ns

sm

mii−

s

sjjii d

da

an

ny

yc

ch

h

Pres0799

ELV

W

artykule

p r z e d s t a w i o n o
przykład wykorzy−
stania modułów
radiowych

oraz

układów

scalo−

nych HT600 (ko−
der) i HT605L lub
HT615 (dekoder)
do realizacji bez−
przewodowego
łącza, pozwalają−
cego na transmisje pięciobito−
wych danych. Każdy transmi−
towany pakiet informacji za−
wiera 9−bitowy adres oraz 5
bitów danych. Ponieważ wej−
ścia adresowe rozróżniają trzy
stany (wysoki, niski, niepodłą−
czony), dziewięć wejść umoż−
liwia

ustawienie

jednej

z 19683 kombinacji, co daje

niewielkie prawdopodobień−
stwo reakcji na sygnały z ob−
cych pilotów radiowych.

Zastosowanie w koderze

prostej bramki OR składającej
się z pięciu diod i rezystora,
umożliwia automatyczne wy−
słanie danych w momencie
pojawienia się na wejściach

danych liczny binarnej różnej
od zera.

Na wyjściu dekodera zasto−

sowano pięć tranzystorów, co
umożliwia korzystanie z pięciu
niezależnych kanałów. Do
tych pięciu wyjść
można też podłą−
czyć dekoder 5−bi−
towy, co pozwoli

rozróżnić 31 rozkazów. Gdyby
wejście TE kodera HT600 było
sterowane oddzielnie, możli−
we jest wykorzystanie wszy−
stkich 32 kodów, łacznie z ze−
rem.

Prasa 012

Prosty monitor linii te−
lefonicznej

Electronics World

Układ pokazany na rysunku

przeznaczony jest do sygnali−
zowania zajętości linii. Często
się zdarza, że jeden z domow−
ników korzysta właśnie z mo−
demu, buszując w Internecie.
W tym czasie ktoś inny pod−
nosi

słuchawkę

aparatu,

chcąc przeprowadzić rozmo−
wę. Linia jest używana, jest to
niemożliwe. Ale co najgorsze,
podniesienie słuchawki apara−
tu w czasie ściągania do kom−

putera jakiegoś dużego, waż−
nego pliku powoduje błędy
transmisji i w praktyce ozna−
cza konieczność ponownego
ściagania tego pliku od począt−
ku. Oznacza to oczywiście
stracony czas i pieniądze.

Prosty układ pokazany na

rysunku powinien być umie−
szczony w pobliżu aparatu.
Świecenie czerwonej diody
LED sygnalizuje, że ktoś inny
korzysta z linii i nie należy pod−
nosić słuchawki.

Układzik zasilany jest z linii

telefonicznej. W stanie spo−
czynku, gdy linia nie jest zaję−

ta, panuje na niej
napięcie stałe około
45...60V. Powoduje
ono przewodzenie
tranzystora

Tr1,

a tranzystor Tr2 jest
zatkany. Po obniże−
niu się napięcia sta−
łego w linii poniżej
15V powinna się zaświecić
dioda LED. Gdyby układ
W układzie można zastoso−
wać dowolne tranzystory, byle
ich napięcie UCE nie było

mniejsze niż 100V. Zamiast
Darlingtonów można zastoso−
wać zwykłe, pojedyncze tran−

zystory o napięciu UCE co naj−

mniej 100V i wzmocnieniu po−
wyżej 50, zmniejszając R3 do
50k

Ω

, R1 do 1M o dobierając

R2 (wstępna wartość 22k

Ω

),

by dioda pewnie zapalała się
przy napięciach linii mniej−
szych niż 15V.

Prasa 013