Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

.............................................

pieczątka nagłówkowa szkoły

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z GEOGRAFII

DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

Rok szkolny 2010/2011

ETAP SZKOLNY

Drogi Uczniu,
Witaj na I etapie konkursu geograficznego. Przeczytaj uważnie instrukcję
a następnie postaraj się prawidłowo rozwiązać wszystkie zadania.

Arkusz zawiera 10 stron.

W arkuszu jest do rozwiązania 20 zadań.

Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test
jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś
je Komisji Konkursowej.

Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

Odpowiedzi

wpisuj

czarnym

lub

niebieskim

długopisem bądź piórem.

Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.

Nie używaj korektora. Jeżeli pomylisz się, błędne
sformułowanie przekreśl i wpisz obok poprawne.

Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały
umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym.

Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę
punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie

.

Rozwiązując zadania możesz korzystać z kalkulatora
oraz przyborów do kreślenia (linijka, kątomierz,
cyrkiel).

Brudnopis nie będzie oceniany.

Zadania 1 – 6 oraz 8 wymagają korzystania z atlasu.

Pracuj samodzielnie.

Powodzenia!

Czas pracy:

60 minut

Liczba punktów

możliwych

do uzyskania:

50 pkt.

....................................
kod pracy ucznia

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

2 z 10

Zadanie 1. (0 ─ 3 pkt)

Rysunek przedstawia profil hipsometryczny Azji wzdłuż południka 80ºE.

Mordawski J., Makowski J., Planeta. Podręcznik do geografii, Gdańsk 2002

Przyporządkuj podanym obiektom geograficznym właściwe cyfry.

Himalaje …………… Kotlina Tarymska (Kaszgarska) ……………….

Tienszan …………… Dekan ..…………………………………………

Cejlon ………………

Nizina Zachodniosyberyjska …………………...

Zadanie 2. (0 ─ 1 pkt)

Z mapy geologiczno – tektonicznej w atlasie odczytaj nazwę jednostki budującej
podłoże Niziny Zachodniosyberyjskiej.

Odpowiedź ……………………………………………………………………......

Zadanie 3. (0 ─ 2 pkt)

Korzystając z mapy fizycznej Azji oblicz wysokość względną szczytu Pik
Pobiedy w stosunku do dna Kotliny Tarymskiej. Zapisz obliczenia oraz wartości
podanych wysokości z odpowiednimi mianami.

Wysokość bezwzględna szczytu ………………………………………………….

Wysokość bezwzględna, na której leży dno kotliny (przedział wysokości
odczytany z legendy)
…………………………………………………………………………………….

Wysokość względna (przedział wysokości) ……………………………………...

…………………………………………………………………………………….

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

3 z 10

Zadanie 4. (0 ─ 3 pkt)

Oblicz, z dokładnością do 1 mm, wysokość szczytu Pik Pobiedy na mapie
plastycznej gór Tienszan wykonanej w skali 1: 400 000.

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

Zadanie 5. (0 – 4 pkt)

Z map klimatycznych w atlasie odczytaj roczne sumy opadów w Kotlinie
Tarymskiej i na Nizinie Gangesu.
Wyjaśnij, podając dwie przyczyny, duże zróżnicowanie rocznej sumy opadów
pomiędzy tymi regionami.

Roczna suma opadów na Nizinie Gangesu ………………………………………

Roczna suma opadów w Kotlinie Tarymskiej …………………………………..

Wyjaśnienie ………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

Zadanie 6. (0 – 5 pkt)

Uzupełnij w tabeli informacje o wybranych rzekach. Wybierz spośród podanych
cech ─ pięć, które odnoszą się do danej rzeki i wpisz przypisane im litery
we właściwą rubrykę.

a) zlewisko Oceanu Arktycznego
b) ginie w piaskach pustyni Takla Makan
c) ma swe źródła w Ałtaju
d) płynie przez Kotlinę Tarymską
e) wraz z Brahmaputrą tworzy najpotężniejszą deltę świata
f) obszar bezodpływowy
g) ustrój rzeczny (rodzaj zasilania) ─ opadowy (śnieżno ─ deszczowy)
h) płynie przez Nizinę Wschodnioeuropejską
i) zlewisko Oceanu Indyjskiego

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

4 z 10

j) wypływa z gór Tienszan
k) uchodzi do Morza Karskiego
l) ustrój rzeczny ─ opadowy (śnieżny)
ł) płynie przez Nizinę Zachodniosyberyjską
m) uchodzi do Zatoki Bengalskiej

Nazwa rzeki

Cechy charakteryzujące rzekę

Ob

Tarym

Zadanie 7. (0 – 1 pkt)

Charakterystyczną cechę środowiska geograficznego północnej części Niziny
Zachodniosyberyjskiej stanowią bagna. Podaj przyczynę ich występowania
na tym terenie.

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

Zadanie 8. (0 – 2 pkt)

Odczytaj z map w atlasie typ gleb dominujący na Nizinie Gangesu i na Nizinie
Zachodniosyberyjskiej. Podkreśl tę z nich, która jest glebą astrefową (azonalną).

Nizina Gangesu …………………………………………………………………..

Nizina Zachodniosyberyjska ……………………………………………………..

Zadanie 9. (0 – 1 pkt)

Wymień

dwa

surowce

energetyczne

wydobywane

na

Nizinie

Zachodniosyberyjskiej.

Odpowiedź ………………………………………………………………………..

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

5 z 10

Zadanie 10. (0 – 4 pkt)

Rysunki przedstawiają zwierzęta żyjące w Azji. Wpisz pod każdym z nich
nazwę zwierzęcia i właściwy obszar występowania (obszar na południe
od Himalajów, Kotlina Tarymska, Nizina Zachodniosyberyjska).

Piskorz S., Zając S., Geografia świata i Polski, Warszawa 1995

Zwierzę …………… …………….. ……………... …………….

Obszar występowania

………………. ……………… ……………….

……………

……………….

……………...

……………… ..…………..

Zadanie 11. (0 – 2 pkt)

Podaj szerokość geograficzną punktu A. Posługując się kątomierzem narysuj
(z dokładnością do 5º) na zamieszczonym rysunku równoleżnik 40ºS.

Szerokość geograficzna
punktu A ……………..

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

6 z 10

Zadanie 12. (0 – 3 pkt)

Rysunek przedstawia Ziemię widzianą od strony bieguna północnego. Zaznacz
linią ciągłą na rysunku (z podaniem wartości):

a) południk 180º,

b) południk 120ºW,

c) południk 60ºE.

Zadanie 13. (0 – 3 pkt)

Mapa przedstawia lokalizację wybranych stacji badawczych na Antarktydzie.

Zaznacz na mapie stację Wostok (78ºS, 107ºE). Następnie uzupełnij zdanie
posługując się skrótami międzynarodowymi.

Polarnicy ze stacji Wostok, aby dojść do stacji Byrd, muszą udać się
w kierunku ………………, natomiast, aby dojść do bieguna południowego
muszą obrać kierunek ……… .

Korska A., Święchowicz J., Geografia. Kurs przygotowawczy do egzaminu gimnazjalnego,
Kraków 2003

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

7 z 10

Zadanie 14. (0 – 2 pkt)

Tabela przedstawia średnie miesięczne temperatury powietrza w stacji Wostok
(w °C).

S

tac

ja

k

li

m

at

o

-

logi

cz

n

a

I

II

III

IV

V

VI

VII VIII

IX

X

XI

XII

Wostok

-32,6

-44,0

-57,7

-64,7

-65,8

-65,2

-67,6

-68,3

-65,7

-56,7

-43,4

-32,6

Encyklopedia Geograficzna Świata t. I, Kraków 1995

Wykres narysowany w oparciu o temperatury zamieszczone w tabeli

Grzelak - Kosińska E., Geograficzne podróże, Toruń 2003

Na podstawie danych zawartych w tabeli oblicz roczną amplitudę temperatur
powietrza w stacji Wostok. Zapisz obliczenia.

…………………………………………………………………………………….


Odpowiedź ………………………………………………………………………..

Zadanie 15. (0 – 2 pkt)

Napisz, w którym z miast położonych na południku 80ºE - w Kanpur (26ºN)
czy w Kolombo (7ºN) ─ 22.XII dzień jest dłuższy. Odpowiedź uzasadnij.

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

8 z 10

Zadanie 16. (0 – 2 pkt)

Spośród podanych skal wybierz największą oraz najmniejszą. Zapisz je
w wyznaczonym miejscu.

1 : 1 000 1 : 20 000 000 1 : 500 000

Skala największa………………………………………………………………….

Skala najmniejsza…………………………………………………………………

Zadanie 17. (0 – 2 pkt)

Życie na Ziemi może istnieć dzięki temu, że spełnia ona określone warunki.
Zakreśl trzy właściwe odpowiedzi (warunkujące istnienie życia na Ziemi).

a) Odpowiednia odległość od Słońca zapewnia otrzymywanie wystarczającej

ilości energii (ciepła i światła).

b) Płyty litosfery znajdują się w nieustannym ruchu względem siebie.
c) Na powierzchni występuje woda w stanie ciekłym.
d) Ziemia ma pole magnetyczne oraz otoczkę powietrzną (atmosferę), które

chronią organizmy przed zabójczym działaniem niewidzialnego
promieniowego słonecznego i kosmicznego.

e) Powiększają się dziury ozonowe co umożliwia wzrost temperatury przy

powierzchni Ziemi.

Zadanie 18. (0 – 1 pkt)

Rysunki przedstawiają zróżnicowanie temperatury wody w obszarach
występowania prądów morskich
Obok słów „prąd morski” dopisz przy właściwych rysunkach: ciepły, zimny.

a) prąd morski ……………………….. b) prąd morski ……………………....

Zając S., Sprawdziany z geografii, Warszawa 1998

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

9 z 10

Zadanie 19. (0 – 3 pkt)

Poniżej podano przykład obiegu wody w przyrodzie. Wpisz nazwy procesów
(z ramki), które przyczyniły się do przejścia wody z jednej formy jej
występowania w drugą.

Opad atmosferyczny, wsiąkanie, pobieranie wilgoci przez roślinę, parowanie,
skraplanie, rozpuszczanie, topnienie lodowca, spływ powierzchniowy,
przenoszenie wody przez nurt rzeki.

Powęska H., Czerny A., ZIEMIA nasza planeta, Zeszyt ćwiczeń, Warszawa 2000

Woda na powierzchni jeziora

↓……………………………………………………………..


Para wodna w atmosferze

↓………………………………………………………………

Powstanie kropli deszczu

↓………………………………………………………………

Woda na powierzchni gruntu

↓……………………………………………………………….

Woda w glebie

↓……………………………………………………………….

Woda w łodydze rośliny

↓……………………………………………………………….

Woda w atmosferze

↓……………………………………………………………….

Woda na powierzchni jeziora

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2010/2011

10 z 10

Zadanie 20. (0 – 4 pkt)

Przeczytaj uważnie poniższe zdania dotyczące ruchu obrotowego i obiegowego
Ziemi. Oznacz literą P – zdania prawdziwe, a literą F – zdania fałszywe.

a) Wszystkie punkty położone na równoleżnikach 30°S i 30°N mają

tę samą prędkość liniową. …….

b) Wszystkie punkty na Ziemi mają tę samą prędkość kątową. …….
c) Zmiana wysokości Słońca nad horyzontem w momencie górowania

w ciągu roku na tej samej szerokości geograficznej to skutek obrotowego
ruchu Ziemi. …….

d) Dwukrotnie w ciągu roku w momencie wschodu Słońca na całej kuli

ziemskiej cień gnomonu (przy bezchmurnej pogodzie) wskazuje kierunek
zachodni. …….

Brudnopis