pompy

2. POMPY WYPOROWE

SPIS TRE�CI

2. Pompy wyporowe ...................................................................................................

2.1. Zasada dzia�ania i klasyfikacja .....................................................................

2.2. Okre�lenia podstawowe i charakterystyki statyczne ............................... .....

2.2.1. Wydajno�� nominalna .........................................................................

2.2.2. Ci�nienie nominalne ............................................................................

2.2.3. Nominalne zapotrzebowanie mocy .....................................................

2.2.4. Wydajno�ci jednostkowe .....................................................................

2.2.5. Charakterystyki statyczne ....................................................................

2.3. Opisy dzia�ania i przyk�ady rozwi�za� konstrukcyjnych ..............................

2.3.1. Pompy z�bate o zaz�bieniu zewn�trznym ...........................................

2.3.2. Pompy �opatkowe ................................................................................

2.3.3. Pompy wielot�oczkowe promieniowe .................................................

2.3.4. Pompy wielot�oczkowe osiowe ...........................................................

2.4. Symbole graficzne .........................................................................................

2.5. Pytania kontrolne II …………….………......................................................

2. POMPY WYPOROWE

2.1. Zasada dzia�ania i klasyfikacja [7]

Podstawowym elementem ka�dego uk�adu hydrostatycznego jest pompa wyporowa. Jej
zadaniem jest zamiana energii mechanicznej dostarczonej z zewn�trz na energi� ci�nienia cie-
czy roboczej. Zasada dzia�ania pompy wyporowej polega na przet�aczaniu dawek cieczy z
przestrzeni ssawnej do t�ocznej za pomoc� elementów wyporowych. Wielko�� dawki okre�lo-
na jest wymiarami komory wyporowej. Warunkiem koniecznym dzia�ania pomp wyporowych
jest szczelne oddzielenie przestrzeni ssawnej i t�ocznej oraz szczelno�� mi�dzy komor� a
elementem wyporowym.

Pompy mo�na klasyfikowa� w ró�norodny sposób, na przyk�ad ze wzgl�du na: rodzaj ru-
chu elementów wyporowych, mo�liwo�� zmiany wydajno�ci, wed�ug liczby niezale�nych
strumieni cieczy roboczej.

W zale�no�ci od rodzaju ruchu elementów wyporowych mo�na pompy sklasyfikowa� w
nast�puj�cy sposób:
1. Pompy o ruchu obrotowym elementów wyporowych (rotacyjne).

1.1. Pompy z�bate.

� o zaz�bieniu zewn�trznym,
� o zaz�bieniu wewn�trznym.

1.2. Pompy �rubowe.
1.3. Pompy �opatkowe.

� z �opatkami wiruj�cymi,
� z �opatkami nie wiruj�cymi.

2. Pompy o ruchu posuwisto-zwrotnym elementów wyporowych (wielot�oczkowe).

2.1. Pompy promieniowe.

� z t�oczkami wiruj�cymi,
� z t�oczkami nie wiruj�cymi.

2.2. Pompy osiowe.

� z wychylnym wirnikiem,
� z wychyln� tarcz�.

W zale�no�ci od mo�liwo�ci zmiany wydajno�ci podczas pracy, mo�emy dokona� nast�pu-
j�cego podzia�u pomp
1. Pompy o sta�ej wydajno�ci.
2. Pompy o zmiennej (nastawialnej) wydajno�ci.
Mo�liwo�� zmiany wydajno�ci podczas pracy pompy zwi�zana jest z koncepcj� jej roz-
wi�zania konstrukcyjnego i rozpatrywana jest wy��cznie przy sta�ej pr�dko�ci obrotowej wa�-
ka nap�dowego. Tak wi�c pompy z�bate i �rubowe budowane s� wy��cznie jako jednostki o
sta�ej wydajno�ci, natomiast pozosta�e typy pomp mog� by� budowane w obu wariantach, a
wi�c o sta�ej lub o zmiennej (nastawialnej) wydajno�ci.

Na zagadnienie zmiany wydajno�ci mo�na spojrze� tak�e z innego punktu widzenia do-

puszczaj�c zmian� pr�dko�ci obrotowej silnika nap�dzaj�cego pomp�. Bior�c pod uwag� sto-
sunkowo �atw� zmian� pr�dko�ci obrotowej silników elektrycznych sterowanych falownika-
mi, z ka�dej pompy mo�emy w praktyce uczyni� jednostk� o zmiennej wydajno�ci. Jest to
dopuszczalne pod warunkiem, �e zmiana pr�dko�ci obrotowej b�dzie si� odbywa�a w zakresie
okre�lonym przez producenta i podawanym w katalogu firmowym.

Przyjmuj�c jako kryterium podzia�u liczb� niezale�nych strumieni cieczy, pompy mo�emy
podzieli� na dwie grupy
1. Pompy jednostrumieniowe.
2. Pompy wielostrumieniowe.

Pompy wielostrumieniowe s�u�� do niezale�nego zasilania ró�nych obwodów hydraulicz-

nych lub do zasilania tego samego obwodu w celu uzyskania stopniowanej zmiany pr�dko�ci
roboczych silnika hydraulicznego lub si�ownika. Wydajno�ci poszczególnych sekcji mog� by�
jednakowe lub zró�nicowane. Pompy wielostrumieniowe zestawia si� z jednostek z�batych,
�opatkowych lub wielot�oczkowych promieniowych, mo�liwe s� tak�e ró�ne kombinacje w
zestawianiu wymienionych jednostek. Charakterystyczn� cech� pomp wielostrumieniowych
jest ich nap�d za pomoc� jednego silnika i przekazywanie tego nap�du mi�dzy jednostkami.

2.2. Okre�lenia podstawowe i charakterystyki statyczne [1], [7]

Ka�da pompa wyporowa ma trzy podstawowe parametry ruchowe, decyduj�ce o przydat-
no�ci w konkretnym uk�adzie hydrostatycznym, mianowicie:
� wydajno�� nominalna,
� ci�nienie nominalne,
� nominalne zapotrzebowanie mocy.

2.2.1. Wydajno�� nominalna

Wydajno�ci� pompy nazywamy ilo�� cieczy roboczej dostarczonej do przewodu t�ocznego
w jednostce czasu. Wydajno�� teoretycznie nie zale�y od ci�nienia i wynika jedynie z wymia-
rów geometrycznych pompy oraz pr�dko�ci obrotowej z jak� jest nap�dzana. W praktyce,
wskutek przecieków cieczy przez szczeliny mi�dzy cz��ciami pompy, wydajno�� maleje ze
wzrostem ci�nienia. Wydajno�ci� nominaln� nazywamy wydajno�� przy nominalnej pr�dko-
�ci obrotowej i nominalnym ci�nieniu. Wydajno�� pompy wyporowej mo�na obliczy� ze wzo-
ru

�

(2.1)

gdzie

wydajno�� pompy, podstawow� jednostk� miary w uk�adzie SI jest [m

/s], w

praktyce jest to jednostka zbyt du�a i najcz��ciej stosuje si� jednostk� mniejsz�
[dm

/s],

�

wspó�czynnik nastawialno�ci wydajno�ci, dla pomp o sta�ej wydajno�ci wynosi
on

�

= 1, dla pomp o zmiennej wydajno�ci wynosi on

�

wydajno�� jednostkowa, czyli maksymalna mo�liwa do osi�gni�cia ilo�� cieczy

podana do przewodu t�ocznego w trakcie jednego obrotu wa�ka nap�dowego
przy ci�nieniu t�oczenia równym ci�nieniu ssania [m

/obr], [dm

/obr]; wydajno��

jednostkowa nazywana jest równie� wydajno�ci� w�a�ciw� lub geometryczn�
obj�to�ci� robocz�

pr�dko�� obrotowa wa�ka nap�dowego pompy [obr/s],

�

sprawno�� obj�to�ciowa, inaczej wolumetryczna, czyli wspó�czynnik uwzgl�d-
niaj�cy straty cieczy w pompie; sprawno�� ta naleje ze wzrostem obci��enia
pompy i jest zwykle wyznaczana eksperymentalnie w funkcji tego obci��enia,
które zapisujemy wzorem

�

t�

-p

(2.2)

gdzie

t�

� ci�nienie w przewodzie t�ocznym pompy,

� ci�nienie w przewodzie ssawnym pompy.

2.2.2. Ci�nienie nominalne

Ci�nieniem nominalnym nazywamy najwy�sz� warto�� ci�nienia d�ugotrwa�ej pracy pom-
py. Nie oznacza to wcale, �e pompa musi zawsze pracowa� przy ci�nieniu nominalnym. Je�eli
w uk�adzie hydrostatycznym b�dzie wymagane ci�nienie ni�sze, to pompa b�dzie równie�
pracowa� poprawnie. Nale�y jednak pami�ta�, �e przy zbyt niskim ci�nieniu roboczym w sto-
sunku do nominalnego sprawno�� ogólna pompy b�dzie bardzo ma�a. Ponadto istnieje mo�li-
wo�� przeci��enia pompy ci�nieniem wy�szym od nominalnego, jednak takie przeci��enie
mo�e odbywa� si� wy��cznie w sposób podany przez producenta w katalogu firmowym.
Rozpatruj�c zagadnienie ci�nienia w uk�adzie hydrostatycznym nale�y mie� na uwadze, �e
jakkolwiek ci�nienie jest wytwarzane przez pomp�, to jego warto�� zale�y od obci��enia sil-
nika lub si�ownika, koncepcji jego rozwi�zania konstrukcyjnego i wymiarów, sprawno�ci hy-
drauliczno-mechanicznej oraz strat ci�nienia w przewodach i elementach uk�adu.

2.2.3. Nominalne zapotrzebowanie mocy

Zapotrzebowaniem mocy nazywamy moc, jak� nale�y dostarczy� do pompy w celu wy-

tworzenia wydajno�ci Q

przy obci��eniu

�p

, b�d�cym ró�nic� ci�nie� mi�dzy przewodem

t�ocznym i ssawnym. Zapotrzebowanie mocy mo�na obliczy� ze wzoru:

�

(2.3)

gdzie

zapotrzebowanie mocy, podstawow� jednostk� miary w uk�adzie SI jest [W],
jest to jednostka zbyt ma�a i zwykle stosuje si� jednostk� wi�ksz� na przyk�ad
[kW],

�

obci��enie pompy, podstawow� jednostk� miary w uk�adzie SI jest [Pa], jest to
jednostka zbyt ma�a i zwykle stosuje si� jednostk� wi�ksz�, mianowicie [MPa],

�

sprawno�� ogólna pompy, nazywana równie� sprawno�ci� ca�kowit�, czyli
wspó�czynnik uwzgl�dniaj�cy nast�puj�ce straty w pompie: obj�to�ciowe (wo-
lumetryczne), hydrauliczne (ci�nienia) i mechaniczne (tarcia); dla celów obli-

czeniowych mo�na zastosowa� wzór

�

(2.4)

gdzie

�

� sprawno�� hydrauliczna pompy,

�

� sprawno�� mechaniczna pompy,

�

� sprawno�� hydrauliczno-mechaniczna pompy.

W praktyce mo�na eksperymentalnie wyznaczy� sprawno�� ogóln� i obj�to-
�ciow� w funkcji obci��enia pompy, natomiast sprawno�� hydrauliczno-
mechaniczn� oblicza si� ze wzoru (2.4).

Nominalnym zapotrzebowaniem mocy nazywamy zapotrzebowanie dla nominalnej wydaj-

no�ci i nominalnego obci��enia pompy.

2.2.4. Wydajno�ci jednostkowe

Wydajno�� jednostkowa pompy zwi�zana jest z koncepcj� jej rozwi�zania konstrukcyjne-
go. Warto�� wydajno�ci jednostkowej wyznacza si� zwykle na drodze eksperymentalnej.
Orientacyjnie dla poszczególnych rozwi�za� otrzymamy podane ni�ej wzory wynikaj�ce z
[3].

Pompa z�bata o zaz�bieniu zewn�trznym (rys. 2.1)

�

(2.5)

�

(2.6)

gdzie

modu�,

liczba z�bów ko�a z�batego,

szeroko�� ko�a z�batego (mierzona prostopadle do p�aszczyzny rysunku),

wysoko�� z�ba.

Pompa z�bata o zaz�bieniu wewn�trznym z wk�adk� sierpow� (rys. 2.2)

�

(2.7)

�

(2.8)

gdzie

modu�,

liczba z�bów ko�a z�batego,

szeroko�� ko�a z�batego (mierzona prostopadle do p�aszczyzny rysunku),

wysoko�� z�ba.

Rys. 2.1

Rys. 2.2

Rys. 2.3

Rys. 2.4

Pompa o zaz�bieniu wewn�trznym bez wk�adki sierpowej (gerotorowa) (rys. 2.3)

)

(

min

max

�

(2.9)

�

(2.10)

gdzie

liczba z�bów rotora,

szeroko�� rotora (mierzona prostopadle do p�aszczyzny rysunku),

max

, A

min

maksymalna i minimalna warto�� powierzchni przekroju szczeliny mi�dzy-
z�bnej.

Pompa �rubowa (rys. 2.4)

�

� �

�

sin

)

(

�

(2.11)

�

(2.12)

gdzie

arc

cos

�

(2.13)

Pompa �opatkowa pojedynczego dzia�ania (rys. 2.5)

max

�

(2.11)

max

�

(2.12)

gdzie

szeroko�� opatki (mierzona prostopadle do p�aszczyzny rysunku),

Pompa �opatkowa podwójnego dzia�ania (rys. 2.6)

)

(

�

(2.16)

�

(2.17)

gdzie

szeroko�� opatki (mierzona prostopadle do p�aszczyzny rysunku),

liczba skoków �opatki w trakcie jednego obrotu wa�ka.

Rys. 2.5

Rys. 2.6

Rys. 2.7

Rys. 2.8

Pompa t�oczkowa promieniowa z t�oczkami wiruj�cymi (rys. 2.7) i nie wiruj�cymi
(rys.2.8)

max

�

(2.18)

max

�

(2.19)

gdzie

liczba t�oczków

Pompa t�oczkowa osiowa z wychylnym wirnikiem (rys. 2.9)

max

sin

�

(2.20)

max

sin

�

(2.21)

gdzie

liczba t�oczków

Pompa t�oczkowa osiowa z wychyln� tarcz� (rys. 2.10)

max

�

(2.22)

max

�

(2.23)

gdzie

liczba t�oczków

2.2.5. Charakterystyki statyczne

W�a�ciwo�ci pomp wyporowych w katalogach firmowych ilustruje si� graficznie za pomo-
c� ró�nych charakterystyk statycznych. Jedn� z takich mo�liwo�ci s� charakterystyki w funk-
cji obci��enia, których kszta�t pokazano na przyk�adowym rysunku 2.11.

Rys. 2.9

Rys. 2.10

Rys. 2.11. Charakterystyki statyczne pompy wyporowej, indeks
dolny “g” jest równowa�ny indeksowi “p” we wzorach opisuj�-
cych pompy

2.3. Opisy dzia�ania i przyk�ady rozwi�za� konstrukcyjnych

2.3.1. Pompy z�bate o zaz�bieniu zewn�trznym

Na rysunku 2.12 przedstawiono schemat pompy z�batej. Zasada dzia�ania pompy sprowa-

dza si� do przetransportowania cieczy w komorach mi�dzy z�bnych z przewodu ssawnego do
t�ocznego. Natomiast na rysunku 2.13 przedstawiono przyk�ad rozwi�zania konstrukcyjnego
takiej pompy.

2.3.2. Pompy �opatkowe

Na rysunku 2.14 przedstawiono schemat pompy �opatkowej podwójnego dzia�ania. W trak-

cie �wiartki obrotu wirnika 2 w kierunku strza�ki, �opatki 3 wysuwaj� si� z górnej cz��ci
wirnika 2, dzi�ki czemu wzrasta obj�to�� komór mi�dzy �opatkowych 4 (kolor niebieski).
Wzrost obj�to�ci komór powoduje powstanie podci�nienia i zasysanie cieczy przewodem
ssawnym. W nast�pnej �wiartce obrotu wirnika 2 �opatki 3 wsuwaj� si� do wirnika 2, co po-
woduje zmniejszanie obj�to�ci komór mi�dzy �opatkowych 4 (kolor czerwony). Powoduje to
powstanie nadci�nienia i t�oczenie cieczy do uk�adu przewodem t�ocznym.

Zastosowanie podwójnych uk�adów t�ocznych i podwójnych ss�cych, u�o�onych po prze-

ciwnych stronach wirnika umo�liwia zrównowa�enie stosunkowo du�ych si� promieniowych
dzia�aj�cych na wirnik.

�opatki wysuwaj� si� z wirnika pod wp�ywem si� od�rodkowych, lub prowadzone s� po

bie�ni statora w sposób wymuszony.
Zadaniem uk�adu odci��enia �opatek jest zmniejszenie docisku �opatek do bie�ni, a wi�c
zwi�kszenie sprawno�ci hydrauliczno-mechanicznej pompy.
Opisany schemat nadaje si� do budowy pomp o sta�ej wydajno�ci takich jak na przyk�ad
pompa dwustrumieniowa pokazana na rysunku 2.15. Pompa ta generuje dwa niejednakowe
strumienie cieczy, gdy� szeroko�ci �opatek 7 i 8 s� ró�ne.

Na rysunku 2.16 przedstawiono schemat pompy �opatkowej pojedynczego dzia�ania o

zmiennej wydajno�ci. W trakcie obrotu wirnika w kierunku strza�ki, w dolnej cz��ci wirnika
nast�puje wysuwanie si� �opatek z wirnika i zasysanie cieczy (kolor niebieski). Jednocze�nie
w górnej cz��ci wirnika nast�puje chowanie si� �opatek w wirniku i t�oczenie cieczy (kolor
czerwony). Wysokie ci�nienie t�oczenia (w porównaniu z ci�nieniem ssania) powoduje po-
wstanie du�ych si� promieniowych dzia�aj�cych na wirnik i stator. Na rysunku pokazano si��
F

dzia�aj�c� na stator oraz jej sk�adowe: pionow� F

i poziom� F

. Sk�adow� pionow� F

przenosi korpus i gwint przy��cza 2, natomiast sk�adowa pozioma F

jest równowa�ona

przez si�� spr��yny F

. Wzrost ci�nienia powy�ej dopuszczalnej warto�ci narusza równowag�

si� i stator przesuwa si� w prawo powoduj�c zmniejszenie skoku �opatek do minimum, czyli
zmniejszenie wydajno�ci pompy do warto�ci pokrywaj�cej tylko przecieki w uk�adzie.

Do nastawiania warto�ci ci�nienia, przy której nast�puje zmniejszenie wydajno�ci pompy

s�u�y �ruba nastawcza 3 sterownika.

W przypadku zastosowania w uk�adzie hydrostatycznym pompy o opisanej konstrukcji

stosowanie zaworu maksymalnego zabezpieczaj�cego uk�ad przed przeci��eniem staje si�
zb�dne. Rol� zaworu przejmuje sterownik skoku zerowego.

Rys. 2.12. Schemat pompy z�batej o zaz�bieniu zewn�trznym:
1 - korpus, 2 – ko�o z�bate czynne, 3 - ko�o z�bate bierne, 4 - komora mi�-
dzy z�bna

Rys. 2.13. Pompa z�bata PZ3: 1 - wa�ek nap�dowy, 2 - pokrywa przednia,
3 - kad�ub, 4 - pokrywa tylna, 5 - ko�o z�bate czynne, 6 - �o�ysko, 7 - ko�o
z�bate bierne, 8 - �ruba

Rys. 2.14. Schemat pompy �opatkowej podwójnego dzia�ania: 1 - stator,
2 - wirnik, 3 - �opatka, 4 - komora mi�dzy �opatkowa, 5,6 - kana�y systemu
odci��enia �opatek

Rys. 2.15. Pompa �opatkowa dwustrumieniowa V2010 i V2020 firmy Vic-
kers: 1 - wa�ek nap�dowy, 2 - przystawka, 3 - cz�� ssawna, 4 - pokrywa
tylna, 5,6 - obudowa wirnika przedniego i tylnego, 7,8 - wirnik przedni i
tylny, 9,10 - �opatka, 11, 12 - p�yty kompensacyjne przednia i tylna

Rys. 2.16. Schemat pompy �opatkowej pojedynczego dzia�ania, wyposa�o-
nej w nastawnik skoku zerowego: 1 - ogranicznik skoku statora, 2 - przy-
��cze t�oczne, 3 - �ruba nastawcza sterownika, L - przewód odprowadzaj�-
cy przecieki, S - kierunek zasysania, P - kierunek t�oczenia

2.3.3. Pompy wielot�oczkowe promieniowe

Na rysunku 2.17 przedstawiono koncepcj� rozwi�zania pompy wielot�oczkowej z nie wi-

ruj�cymi t�oczkami, o sta�ej wydajno�ci. T�oczki 4 dociskane s� zawsze do wa�ka
mimo�rodowego 2 za pomoc� spr��yn. Obracaj�cy si� wa�ek 2 wymusza posuwisto-zwrotne
ruchy t�oczków 4. Ruchy te s� wykorzystane do zasysania i t�oczenia cieczy. Przyjmijmy, �e
t�oczek 4 wysuwa si� z cylindra 3.1. Powoduje to powstanie podci�nienia, otwarcie zaworu
zwrotnego ssawnego 5 i zasysanie cieczy. Je�eli t�oczek 4 wsuwa si� do cylindra na przyk�ad
3.3, to zawór 5 si� zamyka, a ciecz otwiera zawór zwrotny t�oczny 6 i p�ynie pod ci�nieniem
do uk�adu hydrostatycznego.

Na rysunku 2.18 przedstawiono przyk�ad rozwi�zanie konstrukcyjnego pompy wielot�ocz-

kowej promieniowej o zmiennej wydajno�ci, z wiruj�cymi t�oczkami.

2.3.4. Pompy wielot�oczkowe osiowe

Na rysunku 2.19 pokazano schemat pompy wielot�oczkowej osiowej z wirnikiem wychy-

lonym o sta�y k�t, maj�cej sta�� wydajno��. Podczas obrotu wa�ka 2 wirnik 4 zostaje wpra-
wiony w ruch obrotowy za pomoc� korbowodów 6, gdy� stopki kuliste tych korbowodów s�
przytrzymywane w tarczy 3 przez przeguby tej tarczy. W zwi�zku z tym t�oczki 5 wykonuj�
ruchy posuwisto-zwrotne wzgl�dem wirnika 4. Ruchy te wykorzystywane s� do zasysania i
t�oczenia cieczy za po�rednictwem tarczy rozdzielczej 7. Zasysanie odbywa si� w górnej cz�-
�ci wirnika (kolor niebieski) a t�oczenie w cz��ci dolnej (kolor czerwony). Kolorem fioleto-
wym oznaczono przestrzenie wewn�trzne pompy, w których gromadz� si� przecieki odpro-
wadzane nast�pnie do zbiornika.
Rysunek 2.20 przedstawia przyk�ad rozwi�zania konstrukcyjnego omawianej pompy.

Na rysunku 2.21 przedstawiono schemat pompy z wirnikiem o zmiennym k�cie wychyle-

nia, czyli pompy o zmiennej wydajno�ci (nastawianej podczas pracy) i zmiennym kierunku
t�oczenia. W przedstawionym rozwi�zaniu skok t�oczków 5 zale�y od k�ta wychylenia wirni-
ka 4. Zatem wydajno�� pompy jest te� zale�na od tego k�ta, ponadto wychylaj�c wirnik w
przeciwn� stron� do pokazanej na rysunku uzyskuje si� zmian� kierunku t�oczenia. Podobnie
jak w przypadku pompy z rysunku 2.19 zasysanie cieczy w tym po�o�eniu wirnika odbywa
si� w górnej cz��ci wirnika (kolor niebieski), a t�oczenie w jego dolnej cz��ci (kolor czerwo-
ny). Po wychyleniu wirnika do góry kana� ssawny i t�oczny (niebieski i czerwony) zamieniaj�
si� rolami. Przestrzenie, z których odprowadzane s� przecieki zaznaczono kolorem fioleto-
wym.
Na rysunku 2.22. przedstawiono przyk�ad rozwi�zania konstrukcyjnego pompy pracuj�cej w
opisany powy�ej sposób.

Na rysunku 2.23 przedstawiono przyk�ad rozwi�zania konstrukcyjnego pompy z wychyln�

tarcz�. Zmian� wychylenia tarczy 4 umo�liwia mechanizm nastawczy 13 ze wspomaganiem
hydraulicznym. Powoduje to zmian� skoku t�oczków 8, a wi�c zmian� wydajno�ci. Pompa
pokazana na rysunku jest wyposa�ona w pomocnicz� pomp� z�bat� 14, jest to pompa niskoci-
�nieniowa o malej wydajno�ci, mo�na j� wykorzysta� na przyk�ad do zasilania niskoci�nie-
niowych obwodów sterowania.

Rys. 2.17. Schemat pompy wielot�oczkowej promieniowej, z nie wiruj�-
cymi t�oczkami i rozrz�dem zaworowym: 1 - korpus, 2 - wa�ek mimo�ro-
dowy, 3.1, 3.2, 3.3 - cylindry, 4 - t�oczek, 5 - zawór zwrotny ssawny, 6 -
zawór zwrotny t�oczny

ys.

2.1

Pom

�oc

a p

owa

dno

�d

owa

z ze

�t

t�

ocz

ków

, z

wyc

hyl

n�

�ni

�,

wyda

jno

�c

i i

u t

�o

Rys. 2.18

Rys. 2.19. Schemat pompy wielot�oczkowej z wychylonym wirnikiem, o
sta�ej wydajno�ci: 1 - korpus, 2 - wa�ek nap�dowy, 3 - tarcza przegubo-
wa, 4 - wirnik, 5 - t�oczek, 6 - korbowód, 7 - tarcza rozdzielcza, 8 - czop
�o�yskowy wirnika

Rys. 2.20. Pompa wielot�oczkowa osiowa z wychylonym wirnikiem
PNS-150A: 1 - wa�ek nap�dowy, 2 - przystawka, 3 - trzpie� wirnika, 4 -
korbowód, 5 - t�oczek, 6 - wirnik, 7 - tarcza rozdzielcza, 8 - spr��yna
centralna, 9 - kad�ub, 10 – pokrywa

Rys. 2.21. Schemat pompy wielot�oczkowej z wychylanym wirnikiem, o
zmiennej wydajno�ci i zmiennym kierunku t�oczenia: 4 - wirnik, 5 - t�oczek,
7 - tarcza rozrz�dcza, 9 - ruchoma cz�� korpusu pompy

Rys. 2.22. Pompa osiowa z wychylanym wirnikiem, przeznaczona do zabu-
dowy w zbiorniku: 1 - wa�ek nap�dowy, 2 - przystawka, 3 - trzpie� wirnika, 4
- korbowód, 5 - t�oczek, 6 - wirnik, 7 - tarcza rozrz�dcza, 8 - spr��yna cen-
tralna, 9 - kad�ub, 10 - pokrywa, 11 - sworze� mechanizmu wychylania wir-
nika

Rys. 2.23. Pompa osiowa z wychyln� tarcz�, o zmiennej wydajno�ci, typu
PTOZ2: 1 - wa�ek nap�dowy, 2 - przystawka, 3 - sprz�g�o odsuwne, 4 -
tarcza wychylna, 5 - stopka �lizgowa, 6 - separator, 7 - spr��yna centralna,
8 - t�oczek, 9 - wirnik, 10 - wa�ek g�ówny, 11 - pokrywa tylna, 12 - p�ytka
�lizgowa, 13 - mechanizm nastawczy, 14 - pompa z�bata do zasilania ob-
wodów pomocniczych

2.4. Symbole graficzne

W tabeli 2.1 zestawiono przyk�ady symboli graficznych pomp wyporowych. Jak zaznaczo-

no w pierwszym rozdziale, symbole graficzne obrazuj� funkcje, jakie dany element mo�e
spe�nia� w uk�adzie hydrostatycznym. W zwi�zku z tym symbole pozbawione s� informacji
dotycz�cych konstrukcji elementów.

Tabela 2.1. Symbole graficzne pomp wyporowych

Symbol graficzny

Nazwa i opis pompy

o sta�ym kierunku t�oczenia

Pompa o sta�ej
wydajno�ci

o zmiennym kierunku t�oczenia

o sta�ym kierunku t�oczenia, bez precyzowania
sposobu zmiany wydajno�ci

o zmiennym kierunku t�oczenia, bez precyzo-
wania sposobu zmiany wydajno�ci

o sta�ym kierunku t�oczenia, wyposa�ona w ste-
rownik skoku zerowego – sterownik po prze-
kroczeniu nastawionego ci�nienia zmniejsza
wydajno�� do minimalnej warto�ci

Pompa o zmiennej
wydajno�ci

o zmiennym kierunku t�oczenia, wyposa�ona w
r�cznie sterowany mechanizm zmiany wydajno-
�ci i kierunku t�oczenia

z�o�ona z jednakowych jednostek o sta�ej wy-
dajno�ci

z�o�ona z ró�nych jednostek: jednostka g�ówna
zasila wysokoci�nieniowy obwód zasadniczy,
jednostka pomocnicza s�u�y np. do zasilania ni-
skoci�nieniowego obwodu sterowania

Pompa dwustru-
mieniowa

z�o�ona z ró�nych jednostek opisanych wy�ej,
ponadto jednostka g�ówna wyposa�ona jest
uk�ad nastawiania wydajno�ci i kierunku t�o-
czenia sterowany pomocniczym silnikiem elek-
trycznym

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pompy 2
8 Pompy wirowe
pompy
Lab 2 Knapczyk, Maszyny przeplywowe badanie pompy wir219/411
MI Pompy 13
pompy ciepła
pm pr2, IŚ Tokarzewski 27.06.2016, V semestr COWiG, Chłodnictwo i pompy ciepła, Ćwiczenia, Projekty,
pompy projekt 2 a szarszewski
28 Silniki cieplne Sprawnosc silnika Pompy ciepla
NAPĘD POMPY WTRYSKOWEJ Z CIĘGŁEM „STOP”W SILNIKACH D 243, D 245 I ICH (2)
pompy ciepła 1, Energia odnawialna, pompa ciepła
05 Praca pompy odśrodkowej 4

więcej podobnych podstron