Kup książkę

Anselm Grün

Mała książeczka

o prawdziwej

miłości

Kup książkę

Tytuł oryginału: Das kleine Buch der wahren Liebe

Edited by Rudolf Walter

© 2011 Verlag Herder GmbH, Freiburg im Breisgau

© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo

JEDNOŚĆ, Kielce 2012

Tłumaczenie

Ryszard Zajączkowski

Redakcja i korekta

Zofia Korzeńska

Redakcja techniczna

Marcin Satro

Projekt okładki

Justyna Kułaga-Wytrych

Zdjęcie na okładce

© Kisialiou Yury, shutterstock.com

ISBN 978-83-7660-646-0

Wydawnictwo JEDNOŚĆ

25-013 Kielce, ul. Jana Pawła II nr 4

Dział sprzedaży: tel. [phone]

Redakcja: tel. [phone]

www.jednosc.com.pl

e-mail: [e-mail]

Kup książkę

5

Wprowadzenie

„Wszyscy musimy radzić sobie z życiem. Ale je-

dynym sposobem, aby sobie z  nim poradzić, jest

pokochać”. Słowa te pochodzą od francuskiego

pisarza Georgesa Bernanosa. W  niniejszej książce

chciałbym przedstawić kilka przemyśleń na temat

miłości, które stały się ważne w moim życiu oraz

w  życiu tych, którym dane mi było towarzyszyć

w duchowych zmaganiach. Kiedy ktoś przedstawia

mi swoje problemy, ich przyczynę odkrywam czę-

sto w braku miłości, jakiego doświadczyli w dzie-

ciństwie lub z którym mają do czynienia obecnie

Kup książkę

6

w  swoim środowisku. Ale czy rzeczywiście musi-

my godzić się na brak miłości? Czy naprawdę nie

możemy temu zapobiec? Czy jesteśmy na ten stan

skazani?

Z całą pewnością nie jest łatwo kochać własne

życie, jeśli dotychczas doświadczyło się zbyt mało

miłości. Ale nie chodzi tu wyłącznie o miłość, ja-

kiej doświadczamy z  zewnątrz. W  każdym z  nas

tkwi tęsknota za miłością. Nawet jeśli doznaliśmy

niewiele miłości, w  głębi duszy czujemy, co ona

oznacza i  jak się ją przeżywa. Już w  samej tęsk-

nocie za miłością tkwi miłość, już tutaj coś z niej

przeczuwamy. George Bernanos uważa zatem, że

konieczne jest zdecydowanie się na miłość, aby

poradzić sobie z  życiem. Decyduję się na to, by

kochać własne życie. Decyzja ta uczy mnie, bym

spojrzał na swe życie z zupełnie nowej perspekty-

wy i dostrzegł jego wartość. Jestem wdzięczny za

życie, które zostało mi dane. Jestem kimś niepo-

wtarzalnym. Promieniuję czymś na ten świat i de-

cyduję się, aby pozostawić po sobie ślad miłości.

Kochać życie oznacza przede wszystkim przyjmo-

wać je jak drogocenny dar, wyszukany specjalnie

dla mnie przez kochającego człowieka. Ponieważ

moje życie jest wyrazem miłości Boga, przyjmuję

je z miłością i próbuję je pokochać.

Kiedy mówimy o tęsknocie za miłością, zwykle

mamy na myśli miłość drugiego człowieka. Każ-

Kup książkę

7

dy marzy, aby kochać i  być kochanym. Również

w tym przypadku umiejętność kochania jest często

uzależniona od tego, w jaki sposób doświadczyli-

śmy miłości ze strony ludzi. Ale przecież nie ma

kogoś takiego, kto by w swoim życiu nie doznał

choć odrobiny miłości. Już sam fakt, że pojawili-

śmy się na świecie, jest rezultatem aktu miłosnego

naszych rodziców. Nawet jeśli nie była to praw-

dziwa miłość, na pewno musiało być w  niej coś

z prawdziwej miłości. Jako dzieci przyjmowaliśmy

miłość od naszych rodziców. Może nie była ona

tak wielka, jak oczekiwaliśmy, ale z całą pewnością

doznaliśmy jej. A zatem tę miłość, którą otrzymali-

śmy jako dzieci, również dzisiaj należy wspominać

z wdzięcznością. Wspomnienie tej miłości uzdal-

nia nas do kochania.

Nie jest żelazną regułą, że jesteśmy w  stanie

dać innym tylko tyle miłości, ile sami otrzyma-

liśmy. Ponieważ w głębi serca wiemy, czym jest

miłość, jesteśmy zdolni podarować ją innym,

a  także dać jej więcej, niż sami otrzymaliśmy.

Dając ją innym, wcale nie stajemy się ubożsi,

wręcz przeciwnie, poprzez okazywanie miłości

miłość w nas rośnie. Dzięki temu, że będziemy

darzyć ludzi miłością, poziom wody w  źródle

miłości, które bije na dnie naszej duszy, będzie

wciąż wzrastał i nieustannie przenikał do naszej

świadomości. Dzięki temu, że kochamy, stanie-

my się ludźmi pełnymi miłości.

Kup książkę

8

Dietrich Bonhoeffer, który został stracony

w okresie Trzeciej Rzeszy z powodu oporu wobec

reżimu, następująco podsumowuje esencję wła-

snego życia: „Cały sens życia jest spełniony tam,

gdzie jest miłość”. Wspominamy dziś tego wielkie-

go człowieka z  racji jego zaangażowania w  walkę

przeciwko dyktaturze. Jednakże on sam żywi prze-

konanie, że ofiara jego życia ma wartość wyłącznie

wtedy, kiedy wypływa z miłości. Dzieli on przeko-

nanie św. Pawła, który w swoim hymnie o miłości

pisze: „I gdybym rozdał na jałmużnę całą majętność

moją, a ciało wystawił na spalenie, lecz miłości bym

nie miał, nic bym nie zyskał” (1 Kor 13,3). Sens

naszego życia uzyskuje spełnienie, kiedy oddajemy

swe życie z miłości. To miłość jest właściwym kry-

terium określającym, czy moje życie posiada war-

tość i sens.

A zatem życzę wam, droga Czytelniczko i dro-

gi Czytelniku, abyście dzięki rozważaniom zawar-

tym w tej książce zetknęli się z własną tęsknotą za

miłością. Uwierzcie, że w  waszej tęsknocie za mi-

łością już tkwi miłość. Nie pragnę wcale zaskoczyć

was czymś zupełnie nowym. Wasza dusza dokładnie

wie, czego potrzebujecie do życia. Wie ona, co jest

miłością. Ale niekiedy chcemy bodźca, aby ponow-

nie pojawiło się w naszej świadomości to, co nasza

dusza w głębi czuje i wie; aby ta wewnętrzna wiedza

duszy kształtowała również wszystkie nasze myśli,

słowa i czyny.

Kup książkę

9

Miłość, która bije w głębi naszej duszy jak źródło,

musi zostać poruszona, aby jej poziom się podniósł

i stał się zauważalny dla nas oraz dla wszystkich lu-

dzi wokół nas.

Zaufajcie miłości, która w was istnieje. Biblia

mówi, że źródło tej miłości jest Boskie i nigdy nie

wyschnie. Ale Boskie źródło potrzebuje doświad-

czenia ludzkiej miłości, aby nie było wyłącznie

abstrakcyjne i bezbarwne, ale by mogło promie-

niować oraz rozgrzewać i  radować nasze serca.

A jeśli cierpicie dlatego, że doznajecie zbyt mało

miłości, spróbujcie przebrnąć przez wszystkie bo-

lesne doświadczenia, jakie wywołuje w  was jej

brak, aby na dnie własnej duszy odkryć miłość,

która bije tam pod całym smutkiem i pod całym

cierpieniem, jako niewysychające źródło. Gdy

tylko zetkniemy się z tym źródłem, jego poziom

natychmiast wzrośnie i  wypełni nasze ciało oraz

naszą duszę nowym smakiem: cudownym, słod-

kim smakiem miłości.

Kup książkę

Kup książkę

1.

Siła, która nas porusza

Kup książkę

12

Najpiękniejszy dar

Miłość jest najpiękniejszym darem, jaki Bóg wlał

w nasze serca

Człowiek po prostu spotyka miłość na swej dro-

dze. Została mu ona dana. Doświadcza jej, czy tego

chce, czy nie. Może ona wpędzić go w  chorobę

lub oczarować. Jest jak ogień, który w nim płonie.

Jest jak prąd, który go porywa. Miłość nie oznacza

w tym przypadku wyłącznie miłości pomiędzy męż-

czyzną a kobietą, lecz również miłość dzieci, miłość

ludzi, miłość natury, miłość jako podstawowe na-

stawienie i postawa, które kształtuje wszystkie nasze

myśli, uczucia, pragnienia i czyny oraz miłość mię-

dzy Bogiem a człowiekiem.

Miłości nie da się określić ani jako uczucia, ani

jako aktu woli. Sprawia ona wrażenie niezależnej

siły, która działa w  sercu człowieka i  wpływa na

wszystkie jego relacje. Miłość umożliwia powstanie

nowej jakości życia, nowego sposobu postrzegania

samego siebie. Przemienia człowieka i  obdarza go

jego własnym promieniowaniem.

Kup książkę

13

W miłości jak w domu

Każdy człowiek pragnie, aby okazywano mu

miłość. Pierwotnym i  elementarnym pragnieniem

dziecka jest, aby kochające oczy matki zwróciły się

ku niemu i obdarzyły go uśmiechem. To pierwotne

doznanie, które daje dziecku poczucie uprawnione-

go istnienia, oznacza dla niego: jesteś mile widziany

na ziemi. Tego uczucia chcemy doznawać nieustan-

nie. Matczyna miłość jest pierwotnym symbolem

błogosławieństwa.

Każdy człowiek tęskni również za domem. Jak

w domu czuję się tam, gdzie jestem kochany, gdzie

nie muszę odgrywać żadnej roli, gdzie mogę być

taki, jaki jestem, ponieważ czuję się kochanym bez-

warunkowo. Również to doświadczenie jest elemen-

tem miłości, która jest czymś więcej niż osobistą

sympatią. Nie muszę zapracować sobie na tę miłość.

Ona po prostu istnieje. Miłość ta unosi mnie na

swoich skrzydłach.

Kup książkę

14

Bez warunków

Tam, gdzie wszystko sprowadzane jest do kryte-

rium korzyści i rentowności, miłość umiera. Jednak

miłość jest silniejsza niż wszelkie kalkulacje. Nie

pozwala, byśmy uwięzili ją w  naszych życiowych

planach. Rozkwita po prostu tam, gdzie chce i kie-

dy chce. Róża kwitnie, bo kwitnie, powiada Mistrz

Eckhart. Nie interesują jej korzyści. Po prostu jest.

Miłość nie pyta o prawo do istnienia. Jest, jaka jest.

Jest, bo jest. Łamie zasadę celowości. Jest wolna i nie

pozwala sobie nic narzucać. Ani czasu, ani miejsca.

Ani tego, w jaki sposób ma rozkwitnąć. Po prostu

rozkwita. I wszędzie tam, gdzie kwitnie, cieszy nasze

serce.

Kup książkę

15

Jak w bajce

Bajki uświadamiają, że nie istnieje coś takiego, jak

recepta na życie. Nie da się wykluczyć dróg okręż-

nych i mylnych. Nie ma mowy o żadnym progra-

mie ani planie. Nie jesteśmy w stanie nic uczynić.

Ktoś inny robi to za nas. Przemiana dokonuje się

w spotkaniu, w miłości. Życzliwe spojrzenie drugie-

go człowieka przemienia nas. Kiedy spotyka nas mi-

łość, wychodzimy z niej odnowieni. Drugi człowiek

może poprzez miłość ukazać w nas coś, co przedtem

tliło się w ukryciu w naszym wnętrzu. Miłość budzi

w nas siłę, która pozwala nam odkryć naszą własną

tajemnicę.

Kup książkę

16

Droga prawdy

Tęsknota za tym, aby kochać i  być kochanym,

jest tak mocno zakorzeniona w  ludzkim sercu, że

nie możemy jej stamtąd wyrwać. Kiedy jesteśmy

zakochani, czujemy się jak pod wpływem czarów.

Miłość doprowadziła nie tylko do powstania głę-

bokich ludzkich przyjaźni oraz do udanych mał-

żeństw, lecz także wydała cudowne dzieła sztuki

w  dziedzinie poezji, muzyki oraz malarstwa. Bez

miłości życie byłoby znacznie uboższe. Oczywiście

doświadczamy także tego, że miłość może rozpłynąć

się w powietrzu i że nigdzie nie zostaniemy zranieni

tak mocno jak właśnie w miłości. Ale wszystko to

wcale nie przemawia na niekorzyść miłości. Kiedy

pytamy o miłość, chodzi o coś innego, a mianowicie

o to, w jaki sposób można kochać na stałe i kochać

tak, aby nie skończyło się to na chaosie i zranieniu.

Aby miłość mogła być udana i  trwała, nie wolno

jej mylić z uczuciem. Miłość nie jest wiecznym za-

kochaniem. To ostanie musi zamienić się w miłość,

która akceptuje drugiego takim, jakim jest.

Kup książkę

17

To nie wieczne szczęście

Miłość nie jest wiecznym szczęściem. Nie ma mi-

łości bez bólu. W miłości otwieram się na drugiego

człowieka i przez to staję się podatny na zranienie.

Bez tej otwartości miłość nie byłaby możliwa. We

wzajemnej miłości poznajemy siebie wraz ze wszyst-

kimi zranieniami, jakich doświadczyliśmy w życiu.

Miłość może ranić. Ale miłość potrafi również ule-

czyć te rany.

Kup książkę

18

Jak u Mozarta

W trzeciej części ostatniego koncertu fortepia-

nowego Mozarta powraca nieustannie wariacja tej

samej melodii, do której skomponował on również

swoją pieśń „Przyjdź, kochany maju, okryj znów

drzewa zielenią. I niech nad strumieniem zakwitną

drobne fiołki!” Kompozytor wlał w tę melodię całą

swoją miłość, całą swoją radość życia. Wiosna, w cza-

sie której utwór ten został skomponowany, miała być

ostatnią wiosną, jaką dane mu było przeżyć. Była

ona dla Mozarta czymś więcej niż piękną porą roku.

Oznaczała dla niego przezwyciężenie śmierci, prze-

rwanie skostnienia, rozkwit i  zieloność. Wszystko

to jest dla niego symbolem głębszej rzeczywistości,

ostatecznie symbolem rzeczywistości zmartwych-

wstania, zwycięstwa miłości nad śmiercią, życia nad

skostnieniem.

Kiedy wszystko w  przyrodzie rozkwita, chodzi

o coś więcej niż tylko życiowe siły natury. Ludzie

– i  z całą pewnością Mozart – dostrzegali w  tym

większą miłość, która sprawia, że rozkwita nie tylko

przyroda, lecz również ludzkie serce. Ludzie rozkwi-

tają, kiedy kochają. Otrzymują coś z piękna i czuło-

ści, które Mozart wlał w swoją melodię.

Kup książkę

19

Z czułością

Kiedy z  czułością gładzę kwiat, gdy pozwalam

muskać się powiewom wiatru, wtedy może stać się

to tak intensywnym doznaniem miłości jak ludzki

dotyk. Chodzi tylko o to, żebym wierzył w miłość

Boga, która pragnie objąć mnie poprzez całe stwo-

rzenie, żebym dopuścił ją do siebie.

Są ludzie, którym wystarczy po prostu spojrzeć

w  oczy, aby wiedzieć, że są przepełnieni miłością,

że są na wskroś przeniknięci Bożą miłością. Ludzie

ci nie są zakochani w innej osobie, cała ich istota

emanuje miłością.

Ich miłość udziela się każdemu człowiekowi, ja-

kiego spotykają. Są w stanie zwracać się ze skupioną

życzliwością do każdego. Ich miłość odnosi się do

zwierząt, do roślin, do posągu, do obrazu, do mu-

zyki. Dzieje się to w każdej chwili. W ich towarzy-

stwie czujemy się dobrze.

Ludzie ci emanują miłością. Nie da się dokładnie

opisać, co tak naprawdę się w nas dzieje, kiedy spo-

tykamy takich ludzi. Ale na pewno mamy poczucie,

że jesteśmy akceptowani, traktowani poważnie, sza-

nowani, kochani. Nasze serce taje. Czujemy się wol-

ni. Nie musimy już niczego ukrywać. Wolno nam

być takimi, jakimi jesteśmy. Ich ręce mają w sobie

jakąś czułość. Ich oczy zachęcają nas do prostoty.

Kup książkę

20

W radości i w cierpieniu

„Kto nie zaznał przez miłość cierpienia, ten nie

zazna też nigdy przez miłość radości”. Krytyk lite-

racki Marcel Reich-Ranicki umieścił te słowa śre-

dniowiecznego poety Gottfrieda ze Strassburga

w nekrologu swojej żony Teofili, która towarzyszyła

mu w okresie prześladowań, na emigracji oraz w la-

tach jego sukcesów. To motto określa jego miłość do

żony. Reich-Ranicki, mówiąc o cierpieniu, nie ma

na myśli cierpienia, jakie to żydowskie małżeństwo

przeżyło w okresie prześladowań i wygnania z kraju.

Z całą pewnością miłość dała im siłę, aby znieść cier-

pienie, które nadeszło z zewnątrz. Oboje wspierali się

wzajemnie w miłości. Słowa te oznaczają jeszcze coś:

również miłość może przysporzyć nam cierpienia.

To właśnie przez to, że się kochamy, zadajemy sobie

wzajemnie cierpienie. Nie ma miłości bez cierpie-

nia. Miłość to nie tylko szczęście, lecz również ból.

Nie ma związku, w którym by się kochający ludzie

nie ranili nawzajem, często zupełnie nieświadomie.

Do zranienia dochodzi, czy tego chcemy, czy nie.

Jednak są i takie rany, które zadajemy drugiej osobie

świadomie, mimo że ją kochamy. Niekiedy przeka-

zujemy po prostu kolejnej osobie zranienie, którego

sami doświadczyliśmy. Jednak bez tego cierpienia,

jakiego doznajemy poprzez miłość, nie doświadczy-

libyśmy żadnej radości. Na całość składają się oba

elementy: doznać cierpienia przez miłość, nie skar-

Kup książkę

21

żąc się na to, a jednocześnie z wdzięcznością cieszyć

się radością, jaką obdarza nas miłość.

Miłość otwiera nas na oba doznania: na cierpie-

nie i radość.

Miłość może ranić. Ale miłość potrafi również

uleczyć te rany.

I właśnie w  ten sposób pozwala nam doświad-

czyć intensywnego smaku życia wraz z jego wzlota-

mi i upadkami, o którym ludzie niekochający mogą

tylko pomarzyć.

Kup książkę

22

Uzdrawiająca siła

Niezafałszowaną substancją naszej istoty jest mi-

łość. Tylko wtedy, gdy otworzę oczy na tę najgłęb-

szą rzeczywistość, naprawdę stanę się człowiekiem.

Wtedy nie będę kierować się własnymi zranieniami

i zniewagami, lecz wyłącznie miłością, która prze-

mienia moje rany, która nadaje im kształt wołania

o  miłość. Dopiero wtedy, gdy na dnie naszej du-

szy odkryjemy Bożą miłość, wtedy będziemy mogli

zaprzestać pośpiesznych i zachłannych poszukiwań

w  celu zaspokojenia naszych potrzeb w  zewnętrz-

nym świecie. Uzdrowienie jest możliwe, jeżeli do-

świadczymy miłości, kiedy inni ludzie pokochają

nas bezwarunkowo, a w ludzkiej miłości dostrzeże-

my nieskończoną miłość Boga. Ale miłość Boga nie

jest uzależniona od ludzkiej miłości. Jest ona obecna

również w naszym sercu. Dlatego nie musimy stale

rozglądać się za ludźmi, którzy mogliby nas po-

kochać.

Kup książkę

23

Miłość do wszystkiego

Miłość oznacza życzliwy stosunek do wszyst-

kiego. Człowiek, który jest cały miłością, traktu-

je czule siebie samego, z  czułością dotyka kwiatu

w  swoim pokoju, głaszcze psa, którego spotyka,

potrafi z zachwytem patrzeć na krajobraz. Emanuje

ciepłem i miłością, które są przyjemne dla każde-

go, kto znajdzie się w jego pobliżu. Jego miłość nie

jest udawana. Nie musi wydzierać jej swojej agresji.

Dobrze rozumie ludzi w swoim otoczeniu. Jego re-

akcje są pełne litości i łagodne, i nie wydaje suro-

wych osądów.

Kup książkę

24

Jak źródło

Człowiek darzony miłością jest jak źródło,

z którego można czerpać. Doświadczyli tego poeci

wszystkich epok i opiewali to w swoich miłosnych

pieśniach. Kobieta stanowi dla mężczyzny źródło

inspiracji, które go uskrzydla, ale również źródło

miłości, które go orzeźwia. Ale również mężczy-

zna może stać się dla kobiety źródłem zrozumienia

i orientacji, a także źródłem, z którego będzie ona

czerpać siłę i  energię konieczną do codziennego

życia.

Kto żyje, czerpiąc z tego źródła, temu dane bę-

dzie doświadczyć udanego życia, które dodatkowo

zyska nowy smak: będzie to doświadczenie swobody

i wolności, pełni życia i miłości.

Kup książkę

2.

Wielkie serce

Kup książkę

26

Przemieniony, promienny

Miłość nadaje kształt naszym myślom, uczuciom,

pragnieniom i czynom. Umożliwia osiągnięcie no-

wej jakości życia, odnalezienie nowego postrzegania

samego siebie. Ona nas przemienia, pozwala nam

promieniować. Kiedy na swej drodze spotykamy

miłość, wychodzimy z  tego spotkania odnowieni.

Miłość budzi w nas siłę, która pozwala odkryć w nas

naszą własną tajemnicę.

Nawet jeśli będziemy nieustannie i głęboko rozmy-

ślać nad miłością, nie da się jej ani ująć w słowa, ani

pojąć. Można jedynie spróbować opisać jej skutki:

Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest.

Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku,

nie unosi się pychą.

Nie dopuszcza się bezwstydu,

nie szuka swego,

nie unosi się gniewem,

nie pamięta złego.

Nie cieszy się z niesprawiedliwości,

lecz współweseli się z prawdą. 

Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy,

we wszystkim pokłada nadzieję,

wszystko przetrzyma. 

Miłość nigdy nie ustaje.

(1 Kor 13,4-8)

Kup książkę