1

Zbigniew Grabowski

Politechnika Krakowska

Budowa i eksploatacja składowisk odpadów

I. Wst

ę

p

Lokalizacja, konstrukcja i eksploatacja składowiska zale

żą

od bardzo wielu

zmiennych – przede wszystkim od rodzaju i ilo

ś

ci składowanych odpadów oraz od

lokalnych warunków hydrologicznych i geologicznych. W zwi

ą

zku z tym równie

ż

ilo

ść

mo

ż

liwych rozwi

ą

za

ń

konstrukcyjnych i eksploatacyjnych jest bardzo du

ż

a.

Praktycznie niewykonalne jest wi

ę

c przygotowanie bardzo szczegółowych

warunków budowy i eksploatacji składowiska. Powinny one ka

ż

dorazowo zosta

ć

przygotowane w projekcie budowlanym oraz w instrukcji eksploatacji składowiska.

Celem rozporz

ą

dzenia jest wskazanie tych wszystkich elementów, które

projektant powinien bezwzgl

ę

dnie zawrze

ć

w przygotowywanych projektach. W

rozporz

ą

dzeniu podawane s

ą

konkretne parametry tylko wtedy, gdy jest to

konieczne (ze wzgl

ę

du na wymagania dotycz

ą

ce zdrowia ludzi, ochrony

ś

rodowiska, b

ą

d

ź

przeniesienia przepisów UE).

Rozporz

ą

dzenie szczegółowo okre

ś

la wymagania wobec składowisk

odpadów niebezpiecznych, odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i oboj

ę

tne oraz

odpadów oboj

ę

tnych na etapie lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni

ę

cia

składowiska odpadów. Szczególn

ą

uwag

ę

po

ś

wi

ę

ca si

ę

warunkom technicznym i

wymaganiom ochrony

ś

rodowiska na etapie lokalizacji i projektowania nowych

składowisk odpadów. Wymagania na etapie eksploatacji i zamkni

ę

cia wraz z

rekultywacj

ą

składowiska odpadów dotycz

ą

zarówno nowo budowanych

składowisk odpadów, jak i ju

ż

funkcjonuj

ą

cych.

2. Lokalizacja składowisk

Rozporz

ą

dzenie Ministra

Ś

rodowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie

szczegółowych wymaga

ń

dotycz

ą

cych lokalizacji, budowy, eksploatacji i

2

zamkni

ę

cia, jakim powinny odpowiada

ć

poszczególne typy składowisk odpadów

(Dz.U. Nr 61 poz. 549 - na podstawie art. 50 ust. 2 ustawy o odpadach) podaje

szczegółowe przepisy jakie powinny by

ć

uwzgl

ę

dnione przy lokalizacji,

projektowaniu i eksploatacji dla poszczególnych typów składowisk

§ 3.

1. Składowiska odpadów niebezpiecznych oraz składowiska odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i oboj

ę

tne nie mog

ą

by

ć

lokalizowane:

1) w strefach zasilania głównych i u

ż

ytkowych zbiorników wód podziemnych

(GZWP, UZWP);

2) na obszarach otulin parków narodowych i rezerwatów przyrody;
3) na obszarach lasów ochronnych;
4) w dolinach rzek, w pobli

ż

u zbiorników wód

ś

ródl

ą

dowych, na terenach

ź

ródliskowych, bagiennych i podmokłych, w obszarach mis jeziornych i ich

strefach kraw

ę

dziowych, na obszarach bezpo

ś

redniego b

ą

d

ź

potencjalnego

zagro

ż

enia powodzi

ą

w rozumieniu przepisów prawa wodnego;

5) w strefach osuwisk i zapadlisk terenu, w tym powstałych w wyniku zjawisk

krasowych, oraz zagro

ż

onych lawinami;

6) na terenach o nachyleniu powy

ż

ej 10

°

;

7) na

terenach

zaanga

ż

owanych

glacitektonicznie

lub

tektonicznie,

poprzecinanych uskokami, sp

ę

kanych lub uszczelinowaconych;

8) na terenach wychodni skał zwi

ę

złych porowatych, skrasowiałych i

skawernowanych;

9) na glebach klas bonitacji I-II;
10) na terenach, na których mog

ą

wyst

ą

pi

ć

deformacje ich powierzchni na

skutek szkód górniczych;

11) na obszarach ochrony uzdrowiskowej;
12) na obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych;
13) na obszarach okre

ś

lonych w przepisach odr

ę

bnych.

2. Składowiska odpadów oboj

ę

tnych nie mog

ą

by

ć

lokalizowane na obszarach, o

których mowa w ust.1 pkt 1-6 i 13.

3. Minimalna odległo

ść

składowiska odpadów niebezpiecznych lub składowiska

odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i oboj

ę

tne od budynków mieszkalnych,

budynków zamieszkania zbiorowego i budynków u

ż

yteczno

ś

ci publicznej w

rozumieniu przepisów prawa budowlanego, mierzona od kraw

ę

dzi kwatery

składowiska odpadów, ustalana jest zgodnie z raportem o oddziaływaniu
składowiska odpadów na

ś

rodowisko.

Zapisany w §3 ust. 1 pkt. 10 – zakaz dotyczy lokalizowania składowisk na

terenach, gdzie szkody górnicze mog

ą

wyst

ą

pi

ć

a nie na terenach, gdzie szkody

te ju

ż

wyst

ą

piły i nie powinny nadal wyst

ę

powa

ć

(np. składowisko Barycz, dla

Krakowa). Decyduj

ą

c

ą

rol

ę

w okre

ś

leniu gdzie szkody górnicze mog

ą

wyst

ą

pi

ć

b

ę

dzie

odgrywała

opinia Wy

ż

szego

Urz

ę

du

Górniczego

jako

organu

kompetentnego w sprawach szkód górniczych.

3

Dla pkt. 13 – niektóre przepisy odr

ę

bne szczególnie Ustawa o Ochronie przyrody

czy Prawo wodne zawieraj

ą

specyficzne wykluczenia dotycz

ą

ce lokalizacji

składowisk odpadów.

§3 ust. 3. W projekcie próbowano okre

ś

li

ć

warto

ś

ci minimalne składowiska

od zabudowa

ń

(m.in. 200 m o budynków mieszkalnych), budziły one jednak

sprzeciw resortu rolnictwa, które

żą

dało b

ą

d

ź

ustalenia minimum na 2000 m b

ą

d

ź

rezygnacji z wpisywania do rozporz

ą

dzenia odległo

ś

ci minimalnych.

Co prawda z przepisów Prawa ochrony

ś

rodowiska wynika,

ż

e szkodliwe

oddziaływanie zakładu powinno si

ę

zamkn

ąć

w granicach terenu, do którego

zakład ma tytuł prawny (art. 144). Dotyczy to jednak tylko nie przekraczania

standardów ochrony

ś

rodowiska, a nie braku oddziaływa

ń

w ogóle. Co wi

ę

cej

cz

ęść

uci

ąż

liwo

ś

ci nie jest mierzalna i brak jest dla nich odpowiednich standardów

(np. odory)

3. Warunki hydro-geologiczne

Dyrektywa

„składowiskowa”

wskazała

szczegółowe

warunki

hydrogeologiczne lokalizacji składowisk oraz sposób uszczelnienia czaszy.

§ 4.

1. Na obszarze planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia

przeprowadza si

ę

badania hydrologiczne i geologiczne. Wyniki bada

ń

hydrologicznych oraz wyniki bada

ń

geologicznych, wykonanych zgodnie z

wymaganiami okre

ś

lonymi w przepisach dotycz

ą

cych projektu prac

geologicznych oraz opracowan

ą

dokumentacj

ę

geologiczno-in

ż

yniersk

ą

i

hydrogeologiczn

ą

, zgodn

ą

z wymaganiami okre

ś

lonymi w przepisach

dotycz

ą

cych dokumentacji geologiczno-in

ż

ynierskiej i hydrogeologicznej

doł

ą

cza si

ę

do wniosku o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i

zagospodarowania terenu dla składowiska odpadów.

2. Zakres bada

ń

hydrologicznych powinien uwzgl

ę

dnia

ć

:

1) inwentaryzacj

ę

wszystkich cieków powierzchniowych i wód penetruj

ą

cych

obszar planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia i naniesienie ich
na map

ę

w skali 1:5 000; prace te nale

ż

y wykona

ć

w najmniej korzystnych

warunkach hydrologicznych, tj. w okresie wysokich stanów wód;

2) wykonanie bilansu hydrologicznego ilo

ś

ci wód wchodz

ą

cych i wychodz

ą

cych

ze składowiska odpadów w trakcie jego eksploatacji, obejmuj

ą

cego

nast

ę

puj

ą

ce elementy:

a)

ś

redni

ą

roczn

ą

wieloletni

ą

wielko

ść

opadów na podstawie danych z najbli

ż

ej

poło

ż

onej stacji opadowej,

4

b) roczn

ą

wielko

ść

najwy

ż

szego opadu z okresu ostatnich 30 lat, na podstawie

danych z najbli

ż

ej poło

ż

onej stacji opadowej,

c) przypuszczaln

ą

ilo

ść

wody zawartej w przewidzianych do składowania

odpadach,

d) przypuszczaln

ą

ilo

ść

wody, jaka mo

ż

e by

ć

wchłoni

ę

ta przez deponowane

odpady,

e) parowanie terenowe.
3. Zakres bada

ń

geologicznych powinien uwzgl

ę

dnia

ć

:

1) rozpoznanie budowy geologicznej terenu planowanego składowiska odpadów i

jego otoczenia na podstawie co najmniej 5 otworów badawczych o gł

ę

boko

ś

ci

wystarczaj

ą

cej do zbadania warstwy wodono

ś

nej i warstwy izoluj

ą

cej z tym,

ż

e

minimalna ilo

ść

rdzeniowanych otworów badawczych powinna wynosi

ć

1 otwór

na 1 ha badanego terenu;

2) pobranie próbek oraz wykonanie analizy uziarnienia oraz laboratoryjnego

oznaczenia współczynnika filtracji k z ka

ż

dej warstwy stanowi

ą

cej wydzielenie

litologiczne;

3) przeprowadzenie obserwacji hydrogeologicznych oraz wykonanie polowych

pomiarów współczynnika filtracji k w ka

ż

dym otworze badawczym;

4) zbadanie przestrzennej budowy górotworu w obszarze planowanego

składowiska odpadów i jego otoczenia za pomoc

ą

metod geofizycznych, w

szczególno

ś

ci metod

ą

elektrooporow

ą

lub metod

ą

sejsmiczn

ą

;

5) ustalenie pojemno

ś

ci sorpcyjnej gruntu.

4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje si

ę

do składowisk odpadów oboj

ę

tnych.

§ 5.

1. Składowisko odpadów lokalizuje si

ę

tak, aby posiadało naturaln

ą

barier

ę

geologiczn

ą

, uszczelniaj

ą

c

ą

podło

ż

e i

ś

ciany boczne.

2. Minimalna mi

ąż

szo

ść

i warto

ść

współczynnika filtracji k naturalnej bariery

geologicznej wynosi:

1) dla składowiska odpadów niebezpiecznych - mi

ąż

szo

ść

nie mniejsza ni

ż

5 m, współczynnik filtracji k

≤

1,0 x 10

-9

m/s;

2) dla składowiska odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i oboj

ę

tne -

mi

ąż

szo

ść

nie mniejsza ni

ż

1 m, współczynnik filtracji k

≤

1,0 x 10

-9

m/s.

3. Bariera geologiczna powinna mie

ć

rozci

ą

gło

ść

poziom

ą

przekraczaj

ą

c

ą

obszar

projektowanego składowiska odpadów.

4. Przewidywany najwy

ż

szy piezometryczny poziom wód podziemnych powinien

by

ć

co najmniej 1 m poni

ż

ej poziomu projektowanego wykopu dna

składowiska.

5. W miejscach, gdzie naturalna bariera geologiczna nie spełnia warunków

okre

ś

lonych w ust. 2-4, stosuje si

ę

sztucznie wykonan

ą

barier

ę

geologiczn

ą

o

minimalnej mi

ąż

szo

ś

ci 0,5 m, zapewniaj

ą

c

ą

przepuszczalno

ść

nie wi

ę

ksz

ą

ni

ż

okre

ś

lona w ust. 2, któr

ą

wykonuje si

ę

w taki sposób, by procesy osiadania na

składowisku odpadów nie mogły spowodowa

ć

jej zniszczenia.

6. Pomiary współczynnika filtracji k naturalnej lub sztucznej bariery geologicznej

wykonuje si

ę

co najmniej dwiema metodami, w tym minimum jedn

ą

polow

ą

,

zale

ż

nie od warunków geologiczno-in

ż

ynierskich.

7. Uzupełnieniem naturalnej lub sztucznej bariery geologicznej jest izolacja

syntetyczna, zaprojektowana w sposób uwzgl

ę

dniaj

ą

cy skład chemiczny

5

odpadów i warunki geotechniczne składowania; izolacja syntetyczna nie mo

ż

e

stanowi

ć

elementu stabilizacji zboczy składowiska.

Jest to jeden z zapisów, który został przeniesiony z dyrektywy

składowiskowej, która jest bardzo rygorystyczna w swojej konstrukcji

(uszczelnienia składowiska). Poniewa

ż

w praktyce bardzo trudne b

ę

dzie

znalezienie lokalizacji spełniaj

ą

cej warunki pkt 2-4, konieczne b

ę

dzie

zaprojektowanie i wykonanie sztucznej bariery geologicznej.

Przy wykonywaniu tego typu uszczelnienia problemem mo

ż

e by

ć

zachowanie minimalnej mi

ąż

szo

ś

ci tj. 0,5 m. Mo

ż

na to osi

ą

gn

ąć

np. poprzez

kombinacj

ę

z udziałem geotekstyliów lub bentonitów i gruntu rodzimego b

ą

d

ź

przywiezionego o ni

ż

szych parametrach.

Odno

ś

nie pkt 4 – w przypadku gdy poziom wód gruntowych znajduje si

ę

wy

ż

ej ni

ż

poziom okre

ś

lony w tym punkcie – konieczne jest odwodnienie tej

warstwy oraz wykonanie zabezpieczenia przed napływem wód gruntowych.

Sytuacja taka mo

ż

e np. wyst

ą

pi

ć

gdy jako uszczelnienie składowiska

projektowane jest wykorzystanie warstwy nieprzepuszczalnej na której gromadz

ą

si

ę

wody podskórne.

5. Budowa składowiska i eksploatacja

Dotychczas nie było w Polsce aktu prawnego dotycz

ą

cego konstrukcji

składowisk odpadów. Wyj

ą

tkiem było tu rozporz

ą

dzenie Ministra Gospodarki z

dnia 21.10.1998 r. w sprawie w sprawie szczegółowych zasad usuwania,

wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, wydane na

podstawie uchylonej ju

ż

ustawy z dnia 27 lipca 1997 r o odpadach. W zakresie

dotycz

ą

cym składowisk odpadów dotyczyło ono wył

ą

cznie składowisk odpadów

niebezpiecznych. Innym dokumentem, cho

ć

nie maj

ą

cym rangi aktu prawnego,

były wytyczne były wytyczne Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i

Budownictwa: „Zbiór zalece

ń

do programowania, projektowania i eksploatacji

wysypisk odpadów komunalnych” wydane w 1993 r. Jak wskazuje tytuł dokumentu

- dotyczył on wył

ą

cznie składowisk odpadów komunalnych.

W praktyce wi

ę

c wszelkie wymagania techniczne dotycz

ą

ce budowy,

eksploatacji i zamkni

ę

cia składowisk odpadów były okre

ś

lane w odpowiednich

decyzjach organów administracji – w warunkach zabudowy i zagospodarowania

terenu oraz w pozwoleniu na budow

ę

. Niniejsze rozporz

ą

dzenie ma na celu

6

uregulowanie stanu prawnego w tym zakresie oraz transpozycj

ę

prawa UE w tym

zakresie.

§ 6.

1. Składowisko odpadów niebezpiecznych oraz składowisko odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i oboj

ę

tne wyposa

ż

a si

ę

w system drena

ż

u wód odciekowych,

zaprojektowany w sposób zapewniaj

ą

cy jego niezawodne funkcjonowanie, w

trakcie eksploatacji składowiska oraz przez co najmniej 30 lat po jego
zamkni

ę

ciu.

2. System

drena

ż

u

odcieków

ze

składowiska

odpadów

umo

ż

liwiaj

ą

cy

konserwacj

ę

i kontrol

ę

jego stanu wykonuje si

ę

powy

ż

ej izolacji syntetycznej, o

której mowa w §5 ust. 7. System ten składa si

ę

z warstwy drena

ż

owej

wykonanej z materiału

ż

wirowo-piaszczystego lub innych materiałów o

podobnych wła

ś

ciwo

ś

ciach o warto

ś

ci współczynnika filtracji k wi

ę

kszej ni

ż

1 x

10

-4

m/s i mi

ąż

szo

ś

ci rzeczywistej nie mniejszej ni

ż

0,5 m; w warstwie

drena

ż

owej umieszcza si

ę

system drena

ż

u głównego odprowadzaj

ą

cego

odcieki do głównego kolektora.

3. Zbocza składowiska odpadów wyposa

ż

a si

ę

w system drena

ż

u umo

ż

liwiaj

ą

cy

spływ odcieków do głównego systemu drena

ż

u.

Na składowiskach, które zbudowano (uzyskały pozwolenie na budow

ę

)

przed wej

ś

ciem w

ż

ycie tego rozporz

ą

dzenia wymaga si

ę

jedynie by drena

ż

dna

składowiska istniał, bez okre

ś

lania jego parametrów. Składowisko, które nie jest

wyposa

ż

one w system drena

ż

u, zostanie uznane za nie spełniaj

ą

ce warunków

tego rozporz

ą

dzenia i b

ę

dzie przeznaczone do zamkni

ę

cia. Cho

ć

w

rozporz

ą

dzeniu nie zostało to dookre

ś

lone to nale

ż

y przyj

ąć

,

ż

e składowiska

wyposa

ż

one w drena

ż

pod uszczelnieniem – spełniaj

ą

warunki tego

rozporz

ą

dzenia, ale ju

ż

składowiska wyposa

ż

one jedynie w drena

ż

opaskowy nie

powinny mog

ą

by

ć

uznane za spełniaj

ą

ce warunki tego rozporz

ą

dzenia.

W zakresie pkt 3 – układanie rur drena

ż

owych na zboczach jakkolwiek

zalecane nie jest obowi

ą

zkowe, wystarczaj

ą

ce jest wykonanie takiego systemu

drena

ż

u (warstwy drena

ż

owej), która zapewni swobodny odpływ odcieków do

warstwy drena

ż

owej uło

ż

onej na dnie składowiska.

§ 7.

1. W przypadku wydzielenia na składowisku odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i

oboj

ę

tne cz

ęś

ci przeznaczonej do składowania odpadów niebezpiecznych,

cz

ęść

t

ę

wyposa

ż

a si

ę

w odr

ę

bny system drena

ż

u.

2. Cz

ęść

przeznaczon

ą

do składowania odpadów niebezpiecznych na

składowisku odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i oboj

ę

tne wykonuje si

ę

w

sposób uniemo

ż

liwiaj

ą

cy kontakt odpadów niebezpiecznych z innymi

odpadami.

7

W praktyce chodzi tu o budow

ę

dwóch osobnych składowisk poło

ż

onych na

terenie jednego zakładu. Łatwiejsze jest zlokalizowanie dodatkowej kwatery przy

składowisku

ju

ż

istniej

ą

cym

ni

ż

rozpoczynanie

od

pocz

ą

tku

procesu

lokalizacyjnego całego obiektu. B

ę

dzie to zapewne dotyczy

ć

szczególnie

lokalizacji składowisk odpadów azbestowych przy składowiskach odpadów

komunalnych.

§ 8.

1. Wokół składowiska odpadów niebezpiecznych i odpadów innych ni

ż

niebezpieczne i oboj

ę

tne umieszcza si

ę

zewn

ę

trzny system rowów

drena

ż

owych uniemo

ż

liwiaj

ą

cy dopływ wód powierzchniowych i podziemnych

do składowiska odpadów.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si

ę

, je

ż

eli z przeprowadzonych bada

ń

, o których

mowa w § 4, wynika,

ż

e zewn

ę

trzny system rowów drena

ż

owych nie jest

konieczny.

§ 9.

1. Składowisko odpadów, na którym przewiduje si

ę

składowanie odpadów

ulegaj

ą

cych biodegradacji, wyposa

ż

a si

ę

w instalacj

ę

do odprowadzania gazu

składowiskowego.

2. Gaz składowiskowy oczyszcza si

ę

i wykorzystuje do celów energetycznych, a

je

ż

eli jest to niemo

ż

liwe – spala w pochodni.

§ 10.

Składowisko odpadów wykonuje si

ę

w sposób uniemo

ż

liwiaj

ą

cy dost

ę

p osób

nieuprawnionych oraz nielegalne składowanie odpadów.

§ 11 .

1. Składowisko odpadów otacza si

ę

pasem zieleni zło

ż

onym z drzew i krzewów,

w celu ograniczenia do minimum niedogodno

ś

ci i zagro

ż

e

ń

powstaj

ą

cych na

składowisku odpadów w wyniku emisji odorów i pyłów, roznoszenia odpadów
przez wiatr, hałasu i ruchu drogowego, oddziaływania zwierz

ą

t, tworzenia si

ę

aerozoli oraz po

ż

arów.

2. Minimalna szeroko

ść

pasa zieleni wynosi 10 m.

3. Dla składowisk odpadów, na których składowane s

ą

wył

ą

cznie odpady inne ni

ż

komunalne, konieczno

ść

wykonania pasa zieleni, jego szeroko

ść

i usytuowanie

uzale

ż

nia si

ę

od uci

ąż

liwo

ś

ci i lokalizacji składowiska.

§ 12.

Składowisko odpadów, na którym przewiduje si

ę

składowanie odpadów

ulegaj

ą

cych biodegradacji, wyposa

ż

a si

ę

w urz

ą

dzenia do mycia i dezynfekcji kół

pojazdów opuszczaj

ą

cych obiekt.

§ 13.

Składowisko odpadów wyposa

ż

a si

ę

w system umo

ż

liwiaj

ą

cy pomiar masy

odpadów przyjmowanych na składowisko, w szczególno

ś

ci składowisko odpadów,

8

na które odpady dostarczane s

ą

transportem kołowym,wyposa

ż

a si

ę

w wag

ę

samochodow

ą

.

Wytyczne wymienionych powy

ż

ej przepisów dotycz

ą

tego co na składowisku

powinno by

ć

zrobione bez okre

ś

lania szczegółowych rozwi

ą

za

ń

technicznych. Z

uwagi na konieczno

ść

dostosowania szczegółowych rozwi

ą

za

ń

technicznych do

rodzaju i ilo

ś

ci składowanych odpadów konieczne jest pozostawienie swobody

projektantom, zamieszczaj

ą

c w rozporz

ą

dzeniu jedynie podstawowe wytyczne.

Odno

ś

nie § 11 – pas zieleni mo

ż

e by

ć

wykonany poza granicami obiektu, np. na

wydzier

ż

awionym pasie wokół składowiska. Mo

ż

na równie

ż

komponowa

ć

pas

zieleni z naturaln

ą

zieleni

ą

(np. las) otaczaj

ą

c

ą

składowisko przy uzyskaniu

zezwolenia wła

ś

ciciela .

§ 14.

Eksploatacja składowiska odpadów powinna zapewniać:
1)

ograniczenie powierzchni składowanych odpadów eksponowanych na oddziaływanie
warunków atmosferycznych, o ile jest to konieczne dla ograniczania zanieczyszczenia
powietrza, w tym rozwiewania odpadów;

2)

przeciwdziałanie rozwiewaniu odpadów;

3)

gromadzenie odcieków i poddawanie ich oczyszczaniu w stopniu umożliwiającym ich
przyjęcie na oczyszczalnię ścieków lub odprowadzenie do wód lub do ziemi;

4)

stateczność geotechniczną składowanych odpadów.

Zapisy Dyrektywy dotycz

ą

ce eksploatacji składowiska s

ą

ogólne

sprowadzone do tego,

ż

e składowisko powinno by

ć

tak eksploatowane, aby nie

było uci

ąż

liwe dla otoczenia. W rozporz

ą

dzeniu doprecyzowano na jakie elementy

w trakcie eksploatacji nale

ż

y zwróci

ć

uwag

ę

, ale bez szczegółowego okre

ś

lenia

sposobu rozwi

ą

za

ń

technicznych.

§ 15.

1.

Odcieki ze składowisk odpadów niebezpiecznych oraz ze składowisk odpadów innych
niż niebezpieczne i obojętne gromadzi się w specjalnych zbiornikach lub bezpośrednio
odprowadza do kanalizacji.

2.

Pojemność zbiorników do gromadzenia odcieków oblicza się na podstawie bilansu
hydrologicznego, o którym mowa w § 4 ust. 2 pkt 2.

3.

Na składowiskach, na których składowane są odpady ulegające biodegradacji,
dopuszcza się wykorzystywanie odcieków do celów technologicznych.

Od czasu wej

ś

cia w

ż

ycie Prawa Ochrony

Ś

rodowiska (1.10.2001) odcieki

nie s

ą

klasyfikowane jako odpady, s

ą

natomiast klasyfikowane jako

ś

cieki. W

zwi

ą

zku z tym post

ę

powanie z odciekami regulowane jest przez Prawo Wodne,

st

ą

d te

ż

ogólny charakter zapisów tego paragrafu.

9

§ 16.

1.

Na składowisku odpadów wydziela się kwatery o objętości określonej w projekcie
budowlanym składowiska odpadów.

2.

Powierzchnia kwater przeznaczonych do składowania odpadów niebezpiecznych nie
powinna przekraczać 2500 m

2

.

3.

W przypadku składowania odpadów ulegających biodegradacji eksploatację następnej
kwatery można rozpocząć po uzyskaniu zgody na zamknięcie wydzielonej części
składowiska odpadów.

4.

Odpady inne niż niebezpieczne i obojętne powstałe z procesów unieszkodliwiania
odpadów, wymienione w katalogu odpadów stanowiącym załącznik do rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U.
Nr 112, poz. 1206), zwanym dalej „katalogiem odpadów”, w podgrupach 19 01, 19 02,
19 03, 19 04 i 19 10 składuje się w wydzielonej kwaterze.

§ 17.

1.

W procesie zamknięcia składowiska odpadów lub jego części wykonuje się prace
rekultywacyjne w sposób zabezpieczający składowisko odpadów przed jego szkodliwym
oddziaływaniem na wody powierzchniowe i podziemne oraz powietrze, integrujący
obszar składowiska odpadów z otaczającym środowiskiem oraz umożliwiający
obserwację wpływu składowiska odpadów na środowisko.

2.

Po zakończeniu eksploatacji składowiska odpadów niebezpiecznych lub jego części
zabezpiecza się je przed infiltracją wód opadowych poprzez uszczelnienie jego
powierzchni.

3.

Uszczelnienie, o którym mowa w ust. 2, wykonuje się z następujących warstw,
poczynając od najniższej:

1)

warstwa ekranująca złożona z warstwy mineralnej o wartości współczynnika

filtracji k nie większej niż 1 x 10

-9

m/s oraz izolacji syntetycznej; miąższość warstwy

ekranującej wynosi co najmniej 0,5 m;
2)

warstwa drenażowa, żwirowo-piaszczysta o wartości współczynnika filtracji k

większej niż 1 x 10

-4

m/s, z systemem drenów, o miąższości nie mniejszej niż 0,5 m;

3)

wierzchnia warstwa ziemna o miąższości nie mniejszej niż 1,0 m, z żyzną warstwą

gleby pozwalającą na wegetację roślin rekultywacyjnych.

4.

Po zakończeniu eksploatacji składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne
lub składowiska odpadów obojętnych lub ich części, skarpy oraz powierzchnię korony
składowiska porządkuje się i zabezpiecza przed erozją wodną i wietrzną przez
wykonanie odpowiedniej okrywy rekultywacyjnej, której konstrukcja uzależniona jest
od właściwości odpadów.

5.

Minimalna miąższość okrywy rekultywacyjnej dla składowiska odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne powinna umożliwić powstanie i utrzymanie trwałej pokrywy
roślinnej.

W dyrektywie składowiskowej przepisy dotyczące rekultywacji odpadów niebezpiecznych
określono dość ściśle, dlatego zostały przeniesione do tego rozporządzenia. W stosunku do
składowisk odpadów innych niż niebezpieczne (w tym składowisk odpadów komunalnych)
wymagania są znacznie łagodniejsze. Tu znowu nie określono szczegółów – ponieważ
zdaniem autorów rozporządzenia właściwsze będzie indywidualne podejście do dla

10

każdego typu składowiska. Należy tu jednak podkreślić, że zrezygnowano z projektowanego
wcześniej nakazu uszczelniania powierzchni składowisk odpadów innych niż
niebezpieczne. Przyjęto rozwiązanie umożliwiające infiltrację wód w głąb składowiska i
wymywanie zanieczyszczeń poprzez drenaż odcieków.
Szczegółowy zakres rekultywacji dotyczący indywidualnego składowiska będzie
proponowany przez zarządzającego składowiskiem we wniosku o zgodę na zamknięcie
składowiska i zatwierdzony przez właściwy organ.

§ 18.

1.

Na koronie składowisk odpadów niebezpiecznych oraz składowisk odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne nie mogą być wykonywane przez okres 50 lat od dnia
zamknięcia składowiska budynki, wykopy, instalacje naziemne i podziemne, z
wyłączeniem instalacji związanych z funkcjonowaniem składowiska.

2.

Okres 50 lat od dnia zamknięcia składowiska odpadów może być skrócony, jeżeli z
ekspertyzy geotechnicznej oraz z ekspertyzy sanitarnej, dołączonej do wniosku o
zmianę decyzji o zgodzie na zamknięcie składowiska wynika, że prowadzenie na
składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne prac, o których mowa w ust.
1, nie spowoduje zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska.

3.

Ekspertyza sanitarna, o której mowa w ust. 2, powinna być pozytywnie zaopiniowana
przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

§ 19.

1.

Wymagania, o których mowa w § 4, § 5, § 6, § 7 ust. 1, § 8, § 15, § 17 ust. 2, nie
dotyczą składowania następujących rodzajów odpadów niebezpiecznych pochodzących
z budowy, remontu i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej,
wymienionych w katalogu odpadów, oznaczonych kodami: 17 06 01* Materiały
izolacyjne zawierające azbest i 17 06 05* Materiały konstrukcyjne zawierające azbest.

2.

Składowiska odpadów lub wydzielone kwatery na terenie innych składowisk odpadów
przeznaczone do wyłącznego składowania odpadów, o których mowa w ust. 1, w
postaci nie przekształconej, buduje się w specjalnie wykonanych zagłębieniach terenu
ze ścianami bocznymi zabezpieczonymi przed osypywaniem.

3.

Każdorazowo po złożeniu odpadów, o których mowa w ust. 1, ich powierzchnię
zabezpiecza się przed emisją pyłów przez przykrycie izolacją syntetyczną lub warstwą
gruntu.

4.

Składowanie odpadów, o których mowa w ust. 1, należy zakończyć na poziomie 2 m
poniżej poziomu terenu otoczenia; następnie składowisko odpadów wypełnia się
gruntem do poziomu terenu.

Wymagania dotycz

ą

ce składowania odpadów azbestowych zostały

przeniesione bez zmian z rozporz

ą

dzenia Ministra Gospodarki z dnia 21.10.1998

r. w sprawie w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i

unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, które obowi

ą

zywało do 1.10.2001 r.