Ekonomia podaży w
Ekonomia podaży w
działaniu
działaniu
Słowacja: historia reform
Słowacja: historia reform
1998-2006
1998-2006
Agenda
Agenda

Słowacja  podstawowe
Słowacja  podstawowe
charakterystyki
charakterystyki

Polityka gospodarcza pod rządami
Polityka gospodarcza pod rządami
Me%0ńiara do roku 1998
Me%0ńiara do roku 1998

Reformy Dzurindy lat 1998-2006
Reformy Dzurindy lat 1998-2006

Wpływ reform na poziom życia
Wpływ reform na poziom życia

Era Fico 2006 - ?
Era Fico 2006 - ?

Podsumowanie
Podsumowanie
Słowacja  podstawowe
Słowacja  podstawowe
charakterystyki
charakterystyki

Niewielka, otwarta gospodarka
Niewielka, otwarta gospodarka

5,4 mln mieszkańców
5,4 mln mieszkańców

PKB na mieszkańca ~ na Węgrzech,
PKB na mieszkańca ~ na Węgrzech,
niewiele niższy niż w Czechach,
niewiele niższy niż w Czechach,
nieznacznie wyższy niż w Polsce
nieznacznie wyższy niż w Polsce

Sektor prywatny wytwarza 91,3% PKB
Sektor prywatny wytwarza 91,3% PKB

Obroty handlu zagranicznego/PKB > 1
Obroty handlu zagranicznego/PKB > 1
Polityka gospodarcza pod
Polityka gospodarcza pod
rządami Me%0ńiara do roku
rządami Me%0ńiara do roku
1998
1998

Polityka bez sprecyzowanych celów
Polityka bez sprecyzowanych celów

Ograniczona demokracja
Ograniczona demokracja

Tempo wzrostu PKB w latach 94-98
Tempo wzrostu PKB w latach 94-98
średnio 5,4%;
średnio 5,4%;

Deficyt na r-ku obrotów bieżących 9%,
Deficyt na r-ku obrotów bieżących 9%,
budżetu ok. 6%
budżetu ok. 6%

Restrykcyjna polityka pieniężna prowadzona
Restrykcyjna polityka pieniężna prowadzona
przez niezależny BC (wysokie stopy %,
przez niezależny BC (wysokie stopy %,
wysokie koszty kredytu i obsługi długu
wysokie koszty kredytu i obsługi długu
publicznego)
publicznego)
Polityka gospodarcza pod
Polityka gospodarcza pod
rządami Me%0ńiara do roku
rządami Me%0ńiara do roku
1998
1998

Nieprzejrzysta prywatyzacja
Nieprzejrzysta prywatyzacja

Korupcja
Korupcja

Nieskłanianie firm do restrukturyzacji 
Nieskłanianie firm do restrukturyzacji 
nastawienie na dochody z majątku i
nastawienie na dochody z majątku i
utrzymywanie przerostów zatrudnienia
utrzymywanie przerostów zatrudnienia

Niskie BIZ (6,6 mld USD czyli 1,6% PKB)
Niskie BIZ (6,6 mld USD czyli 1,6% PKB)
(na Węgrzech 5,4%, w Czechach 3,1% PKB)
(na Węgrzech 5,4%, w Czechach 3,1% PKB)
Reformy Dzurindy lat
Reformy Dzurindy lat
1998-2006 (1/3)
(1/3)
1998-2006

Cele: przyspieszenie reform, integracja
Cele: przyspieszenie reform, integracja
Słowacji w ramach instytucji
Słowacji w ramach instytucji
międzynarodowych i UE, stabilizacja
międzynarodowych i UE, stabilizacja
gospodarki
gospodarki

Restrukturyzacja, poprawa sytuacji
Restrukturyzacja, poprawa sytuacji
finansowej i prywatyzacja sektora
finansowej i prywatyzacja sektora
bankowego (oczyszczanie bilansów 3
bankowego (oczyszczanie bilansów 3
największych banków kosztowało 12% PKB)
największych banków kosztowało 12% PKB)

Dokapitalizowanie i sprywatyzowanie
Dokapitalizowanie i sprywatyzowanie
banków w drodze przetargów przy pomocy
banków w drodze przetargów przy pomocy
inwestorów z Austrii, Niemiec i Włoch
inwestorów z Austrii, Niemiec i Włoch
Reformy Dzurindy lat
Reformy Dzurindy lat
1998-2006 (2/3)
(2/3)
1998-2006

Wejście inwestorów strategicznych do:
Wejście inwestorów strategicznych do:

Telekomunikacji,
Telekomunikacji,

Dystrybucja energii i gazu
Dystrybucja energii i gazu

Elektrowni
Elektrowni

Podniesienie cen regulowanych 
Podniesienie cen regulowanych 
ustanowienie niezależnej od rządu
ustanowienie niezależnej od rządu
instytucji regulacyjnej
instytucji regulacyjnej

Restrykcyjna polityka fiskalna
Restrykcyjna polityka fiskalna
Reformy Dzurindy lat
Reformy Dzurindy lat
1998-2006 (3/3)
(3/3)
1998-2006

Wzrost bezrobocia (z 12,6 do 19,2 w 2001 roku) ale
Wzrost bezrobocia (z 12,6 do 19,2 w 2001 roku) ale
wygrane wybory
wygrane wybory

Reforma: ram makroekonomicznych i finansów
Reforma: ram makroekonomicznych i finansów
publicznych
publicznych

podatkowa
podatkowa

systemu emerytalnego
systemu emerytalnego

systemu ochrony zdrowia
systemu ochrony zdrowia

socjalna i rynku pracy
socjalna i rynku pracy

administracji publicznej i decentralizacja fiskalna
administracji publicznej i decentralizacja fiskalna

Poprawa warunków otoczenia biznesu
Poprawa warunków otoczenia biznesu
Reforma ram
Reforma ram
makroekonomicznych i
makroekonomicznych i
finansów publicznych
finansów publicznych

Zwiększenie stopnia swobody gospodarczej
Zwiększenie stopnia swobody gospodarczej
przez obniżkę podatków i ograniczenie
przez obniżkę podatków i ograniczenie
redystrybucji dochodów
redystrybucji dochodów

Redukcja deficytu budżetowego i
Redukcja deficytu budżetowego i
wprowadzenie na ścieżkę równowagi
wprowadzenie na ścieżkę równowagi

Realizacja reform o niepewnych skutkach w
Realizacja reform o niepewnych skutkach w
krótkim okresie
krótkim okresie

Poprawa warunków otoczenia
Poprawa warunków otoczenia
gospodarczego
gospodarczego
Reforma ram makroekonomicznych i
Reforma ram makroekonomicznych i
finansów publicznych
finansów publicznych
% PKB 1998 2002 2005
% PKB 1998 2002 2005
Wydatki 45,3 43,3 37,1
Wydatki 45,3 43,3 37,1
publiczne
publiczne
Stopa
Stopa
35,7 32 29,5
35,7 32 29,5
podatkowa II
podatkowa II
Deficyt fin. -4,8 -7,7 -3,1
Deficyt fin. -4,8 -7,7 -3,1
publ.
publ.
Dług publ. 34,0 43,3 34,5
Dług publ. 34,0 43,3 34,5
brutto
brutto
Wyniki gospodarcze w latach
Wyniki gospodarcze w latach
2002-2006
2002-2006
% PKB 2002 2004 2005
% PKB 2002 2004 2005
Wzrost PKB 4,1 5,4 8,3
Wzrost PKB 4,1 5,4 8,3
Inflacja 3,3 7,5 4,5
Inflacja 3,3 7,5 4,5
Bezrobocie 18,5 18,1 13,3
Bezrobocie 18,5 18,1 13,3
Wzrost
Wzrost
0,2 0,3 3,8
0,2 0,3 3,8
zatrudnienia
zatrudnienia
Reforma podatkowa 1/2
Reforma podatkowa 1/2
Eliminacja:
Eliminacja:

wyjątków od ogólnego reżimu podatkowego
wyjątków od ogólnego reżimu podatkowego

stawek i reżimów specjalnych
stawek i reżimów specjalnych

prawie wszystkich pozycji odpisów
prawie wszystkich pozycji odpisów
podatkowych
podatkowych

podwójnego opodatkowania tam, gdzie to
podwójnego opodatkowania tam, gdzie to
było możliwe
było możliwe

czynników zaburzających działanie rynków
czynników zaburzających działanie rynków
Reforma podatkowa 2/2
Reforma podatkowa 2/2

Wdrożenie podatku liniowego od osób
Wdrożenie podatku liniowego od osób
fizycznych i prawnych (19%) (podniesienie
fizycznych i prawnych (19%) (podniesienie
dochodu wolnego od podatku 2,5 raza)
dochodu wolnego od podatku 2,5 raza)

Ujednolicenie stawek VAT
Ujednolicenie stawek VAT

Eliminacja: podatków od dywidend
Eliminacja: podatków od dywidend

podatków od darowizn, spadków i
podatków od darowizn, spadków i
przeniesień własności nieruchomości
przeniesień własności nieruchomości

prawie wszystkich wyjątków, ulg, reżimów
prawie wszystkich wyjątków, ulg, reżimów
szczególnych i specjalnych stawek
szczególnych i specjalnych stawek
Reforma systemu
Reforma systemu
emerytalnego 1/2
1/2
emerytalnego

Powstrzymanie wzrostu zadłużenia systemu
Powstrzymanie wzrostu zadłużenia systemu
emerytalnego finansowanego na bieżąco i
emerytalnego finansowanego na bieżąco i
wzrost zaangażowania obywateli w sprawy
wzrost zaangażowania obywateli w sprawy
poziomu życia na emeryturze
poziomu życia na emeryturze

Wprowadzenie mocnego filaru kapitałowego
Wprowadzenie mocnego filaru kapitałowego

Wzmocnienie zasady świadczeń wg zasług w
Wzmocnienie zasady świadczeń wg zasług w
I filarze
I filarze
Reforma systemu
Reforma systemu
emerytalnego 2/2
2/2
emerytalnego

Nowy mechanizm waloryzacji (wskaz
nik
Nowy mechanizm waloryzacji (wskaz
nik
inflacji z roku poprzedniego i nominalnego
inflacji z roku poprzedniego i nominalnego
wzrostu dochodów)
wzrostu dochodów)

Stopniowane podwyższenie wieku
Stopniowane podwyższenie wieku
emerytalnego do 62 lat
emerytalnego do 62 lat

Poszerzenie korzyści podatkowych w III
Poszerzenie korzyści podatkowych w III
filarze (jedyny wyjątek w systemie podatkowym)
filarze (jedyny wyjątek w systemie podatkowym)

Do II filaru weszło 1,5 mln osób (zakładano
Do II filaru weszło 1,5 mln osób (zakładano
300-400 tys.)
300-400 tys.)
Reforma systemu ochrony
Reforma systemu ochrony
zdrowia. Cele:
zdrowia. Cele:

Redukcja zadłużenia służby zdrowia
Redukcja zadłużenia służby zdrowia

Wprowadzenie (symbolicznych) opłat za
Wprowadzenie (symbolicznych) opłat za
wybrane usługi związane z ochroną zdrowia
wybrane usługi związane z ochroną zdrowia

Przekształcenie ZOZ w spółki akcyjne lub
Przekształcenie ZOZ w spółki akcyjne lub
organizacje non-profit
organizacje non-profit

Wdrożenie surowych ograniczeń
Wdrożenie surowych ograniczeń
budżetowych
budżetowych

Jasne oddzielenie koszyka darmowego od
Jasne oddzielenie koszyka darmowego od
świadczeń odpłatnych
świadczeń odpłatnych
Reforma socjalna i rynku
Reforma socjalna i rynku
pracy
pracy
główne narzędzia zmian 1/3
główne narzędzia zmian 1/3

Elastyczny kodeks i rynek pracy
Elastyczny kodeks i rynek pracy

Świadczenia służące aktywizacji i wspieraniu
Świadczenia służące aktywizacji i wspieraniu
systemu aktywizacji zawodowej
systemu aktywizacji zawodowej

Obniżenie ciężarów podatkowych i opłat na
Obniżenie ciężarów podatkowych i opłat na
ubezpieczenie społeczne związane z
ubezpieczenie społeczne związane z
zatrudnieniem
zatrudnieniem

Przeniesienie kosztów świadczeń
Przeniesienie kosztów świadczeń
chorobowych z państwa na pracodawcę
chorobowych z państwa na pracodawcę
przez pierwsze 10 dni zwolnienia
przez pierwsze 10 dni zwolnienia
Reforma socjalna i rynku
Reforma socjalna i rynku
pracy
pracy
główne narzędzia zmian 2/3
główne narzędzia zmian 2/3

Transfer ulgi rodzinnej na każde dziecko 
Transfer ulgi rodzinnej na każde dziecko 
prawo do ulgi tylko dla osiągających
prawo do ulgi tylko dla osiągających
dochody
dochody

Bardziej bezpośrednia pomocy dla
Bardziej bezpośrednia pomocy dla
niepełnosprawnych
niepełnosprawnych

Istotnym elementem reformy różnicowanie
Istotnym elementem reformy różnicowanie
dochodów między pracującymi, chcącymi
dochodów między pracującymi, chcącymi
pracować, nie pracującymi i takimi, którym
pracować, nie pracującymi i takimi, którym
nie zależy na pracy
nie zależy na pracy
Reforma socjalna i rynku
Reforma socjalna i rynku
pracy
pracy
główne narzędzia zmian 3/3
główne narzędzia zmian 3/3

Deregulacja dostosowań czasu pracy
Deregulacja dostosowań czasu pracy
(zwiększenie ustawowych ograniczeń pracy
(zwiększenie ustawowych ograniczeń pracy
w godzinach nadliczbowych)
w godzinach nadliczbowych)

Uproszczenie procedury zwolnień z pracy w
Uproszczenie procedury zwolnień z pracy w
przypadku trudności finansowych
przypadku trudności finansowych
pracodawcy
pracodawcy

Uproszczenie zatrudniania i statusu
Uproszczenie zatrudniania i statusu
pracowniczego
pracowniczego

Eliminacja ograniczeń zatrudniania
Eliminacja ograniczeń zatrudniania
emerytów
emerytów
Reforma administracji
Reforma administracji
publicznej i decentralizacja
publicznej i decentralizacja
fiskalna
fiskalna

Wprowadzenie trójszczeblowego
Wprowadzenie trójszczeblowego
modelu administracji publicznej
modelu administracji publicznej
(decentralizacja)
(decentralizacja)

Wzmocnienie niezależności i
Wzmocnienie niezależności i
przewidywalności władz lokalnych i
przewidywalności władz lokalnych i
regionalnych
regionalnych

Przyznanie udziału we wpływach
Przyznanie udziału we wpływach
podatkowych wg ustawy (70,3% PIT)
podatkowych wg ustawy (70,3% PIT)
Poprawa warunków
Poprawa warunków
otoczenia biznesu
otoczenia biznesu

Wszystko co poprzednio
Wszystko co poprzednio
przedstawiono
przedstawiono

Poprawa wymiaru sprawiedliwości
Poprawa wymiaru sprawiedliwości

Uproszczenie legislacji
Uproszczenie legislacji

Przyspieszenie procesu rejestracji
Przyspieszenie procesu rejestracji
przedsiębiorstw
przedsiębiorstw

Aktualizacja katastralnego rejestru
Aktualizacja katastralnego rejestru
gruntów
gruntów
Wpływ reform na poziom
Wpływ reform na poziom
życia
życia

Dwa okresy spadków poziomu życia  lata
Dwa okresy spadków poziomu życia  lata
1999-2000 (o 7,9%) i w roku 2003 (2,0%)
1999-2000 (o 7,9%) i w roku 2003 (2,0%)

Przejściowe pogorszenie wiążące się ze
Przejściowe pogorszenie wiążące się ze
stabilizacją makroekonomiczną
stabilizacją makroekonomiczną

Bardziej widoczne skutki zmian cen niż
Bardziej widoczne skutki zmian cen niż
obniżki podatków (efekt psychologiczny)
obniżki podatków (efekt psychologiczny)

Wzrost cen skompensowany obniżką
Wzrost cen skompensowany obniżką
podatków bezpośrednich i wzrostem
podatków bezpośrednich i wzrostem
dochodów nominalnych i spadkowi cen
dochodów nominalnych i spadkowi cen
żywności po wejściu do UE w 2004.
żywności po wejściu do UE w 2004.
Era Fico 2006 - ?
Era Fico 2006 - ?

Zdeformowanie (zniszczenie) reformy
Zdeformowanie (zniszczenie) reformy
ochrony zdrowia (eliminacja opłat i
ochrony zdrowia (eliminacja opłat i
ograniczeń budżetowych)
ograniczeń budżetowych)

Kosmetyczne zmiany systemu podatkowego
Kosmetyczne zmiany systemu podatkowego

Walka o cofnięcie reform kodeksu pracy
Walka o cofnięcie reform kodeksu pracy

Dyscyplinowanie rządu faktem
Dyscyplinowanie rządu faktem
przynależności do strefy euro
przynależności do strefy euro
Podsumowanie 1/3
Podsumowanie 1/3

Zwiększenie zakresu swobody gospodarczej,
Zwiększenie zakresu swobody gospodarczej,
zmniejszenie redystrybucji, obniżka
zmniejszenie redystrybucji, obniżka
podatków
podatków

Integracja gospodarcza i polityczna (UE,
Integracja gospodarcza i polityczna (UE,
NATO, OECD)
NATO, OECD)

Stabilizacja makroekonomiczna, konsolidacja
Stabilizacja makroekonomiczna, konsolidacja
fiskalna
fiskalna

Rygorystyczny umiar w dysponowaniu
Rygorystyczny umiar w dysponowaniu
budżetem (wobec instytucji sektora
budżetem (wobec instytucji sektora
publicznego jak i firm)
publicznego jak i firm)
Podsumowanie 2/3
Podsumowanie 2/3

Rewitalizacja, restrukturyzacja i
Rewitalizacja, restrukturyzacja i
prywatyzacja banków
prywatyzacja banków

Prywatyzacja infrastruktury usług
Prywatyzacja infrastruktury usług
komunalnych, inwestorzy strategiczni w tym
komunalnych, inwestorzy strategiczni w tym
sektorze
sektorze

Deregulacja cen i niezależne instytucje
Deregulacja cen i niezależne instytucje
regulacyjne
regulacyjne

Reformy systemu emerytalnego
Reformy systemu emerytalnego
(rozwiązanie problemu zmian
(rozwiązanie problemu zmian
demograficznych
demograficznych
Podsumowanie 3/3
Podsumowanie 3/3

Elastyczność rynku, zwłaszcza rynku pracy
Elastyczność rynku, zwłaszcza rynku pracy

Prosty, neutralny, efektywny i sprawiedliwy
Prosty, neutralny, efektywny i sprawiedliwy
system podatkowy
system podatkowy

Poprawa warunków otoczenia
Poprawa warunków otoczenia
gospodarczego
gospodarczego

Niedemotywujący system socjalny,
Niedemotywujący system socjalny,
wspierający realnie potrzebujących pomocy
wspierający realnie potrzebujących pomocy

Decentralizacja administracji 
Decentralizacja administracji 
upodmiotowienie samorządów lokalnych i
upodmiotowienie samorządów lokalnych i
regionalnych (zasada pomocniczości)
regionalnych (zasada pomocniczości)