Podmiot czynny (art.1c)
Podatek od Organ podatkowy - wójt, burmistrz, prezydent
miasta
nieruchomości
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych,
Dz.U z 2010, nr. 95, poz. 613)
1
Podatek od nieruchomości (art. 3)
Podatek od nieruchomości (art. 3)
znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w
osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w
zakresie podatku ciąży na posiadaczu samoistnym.
tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, które są:
stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub
właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot
opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub
posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów
obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich
budowlanych
współwłaścicielach lub posiadaczach.
użytkownikami wieczystymi gruntów,
Jeżeli wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w
posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów
zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku
budowlanych lub ich części, stanowiących własność SP
stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w
lub JST, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze
stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej
właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z
całego budynku (odstępstwo)
innego tytułu prawnego lub jest bez tytułu prawnego
2
Podatek od nieruchomości 
PON  podstawowe definicje (art. 1a)
przedmiot (art. 2)
budynek  obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa
grunty,
budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z
budynki lub ich części,
przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada
budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności
fundamenty i dach
gospodarczej.
powierzchnia użytkowa budynku lub jego części  powierzchnia
mierzona po wewnętrznej długości ścian na wszystkich
kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz
- Opodatkowaniu nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji
szybów dz
wigowych; za kondygnację uważa się również garaże
gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i
podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe;
zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem
budowla  obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa
zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej
architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu
przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym,
które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego
przeznaczeniem
3
Podatek od nieruchomości  przedmiot 
Podatek od nieruchomości 
podstawowe definicje WYA

CZENIA (art. 2 i 3)
grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako
grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności
użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach
gospodarczej  grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu
rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie
przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność
działalności gospodarczej
gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów
pod warunkiem wzajemności  nieruchomości będące
związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w
własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych
art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i
albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na
nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze
siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów
względów technicznych
konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i
immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów
działalność gospodarcza  działalność, o której mowa w przepisach
międzynarodowych;
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem
grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi i kanałami
żeglownymi, z wyjątkiem jezior oraz gruntów zajętych na
zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych;
4
Podatek od nieruchomości  przedmiot 
Podatek od nieruchomości 
WYA

CZENIA 2
podstawa opodatkowania (art. 4)
grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi; dla gruntów  powierzchnia,
nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów JST, w
tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów
dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa,
marszałkowskich;
grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w
Powierzchnię pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji
rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane
o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do
w nich budowle  z wyjątkiem związanych z prowadzeniem
powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest
działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad
mniejsza niż 1,40 m, powierzchnię tę pomija się.
płatnych
5
Podatek od nieruchomości  Podatek od nieruchomości 
podstawa opodatkowania budowli podstawa opodatkowania budowli cd.
dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności
gospodarczej - wartość, o której mowa w przepisach o podatkach
Jeżeli nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych  ich wartość
dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego,
rynkowa, określona przez podatnika na dzień powstania
stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku,
obowiązku podatkowego.
niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli
całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w
Jeżeli zostały ulepszone lub zgodnie z przepisami o podatkach
którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego
dochodowych nastąpiła aktualizacja wyceny środków trwałych 
ich wartość rynkowa ustalona na dzień 1 stycznia roku
podatkowego następującego po roku, w którym dokonano
ulepszenia lub aktualizacji wyceny środków trwałych.
Jeżeli podatnik nie określił wartości budowli lub podał wartość
nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy
powołuje biegłego, który ustali tę wartość.
6
Podatek od nieruchomości  stawki
Podatek od nieruchomości 
szczególne ustalenie podstawy (art. 5)
Stawki podatku określa właściwa rada gminy w uchwale
Jeżeli obowiązek podatkowy w zakresie podatku od budowli,
Podwyższanie stawek maksymalnych - w stopniu odpowiadającym
powstał w ciągu roku podatkowego - podstawą jest wartość
wskaz
nikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie
stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji na dzień powstania
pierwszego półrocza roku, w którym stawki ulegają zmianie, w
obowiązku podatkowego.
stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego.
Wartość części budowli położonych w danej gminie, w
Uprawnienia rady do różnicowania stawek
przypadku budowli usytuowanych na obszarze dwóch lub więcej
gmin, określa się proporcjonalnie do długości odcinka budowli
położonego na terenie danej gminy
7
Maksymalne (ustawowe) stawki podatku od
Czynniki wpływające na zróżnicowanie stawki
nieruchomości w latach 2008 2012 (art.5)
Maksymalna stawka podatku w zł
Przedmiot opodatkowania
2008 2009 2010 2011 2010
Rodzaj kryterium
grunty budynki budowle
1. BUDYNKI LUB ICH CZ
ŚCI
W szczególności &
a) Budynki mieszkalne 0,59 0,62 0,65 0,67 0,70
b) związane z działalnością gosp. oraz części budynków mieszkalnych
19,01 19,81 20,52 21,05 21,94
lokalizacja
X X
zajęte na prowadzenie działalności. gosp.
c) zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu
rodzaj prowadzonej
8,86 9,24 9,57 9,82 10,24 X X
kwalifikowanym materiałem siewnym
d) budynki zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie 4,16 działalności
3,84 4,01 4,27 4,45
udzielania świadczeń zdrowotnych
rodzaj zabudowy
X
e) Pozostałe oraz budynki zajęte na prowadzenie odpłatnej statutowej
6,37 6,64 6,88 7,06 7,36
dział. pożytku publ. przez organizacje p.publ.
przeznaczenie
X
2. BUDOWLE 2% 2% 2% 2% 2%
3. GRUNTY
sposób wykorzystywania
X X
a) związane z działalnością gospodarczą, bez względu na sposób ich
0,71 0,74 0,77 0,80 0,84
zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków
rodzaj zabudowy X
b) pod jeziorami, a także zajęte na zbiorniki wodne retencyjne lub
3,74 3,90 4,04 4,15 4,33
stan techniczny X
elektrowni wodnych (od 1 ha powierzchni)
c) pozostałe grunty (np. zajęte pod budownictwo mieszkaniowe) 0,35 0,37 0,39 0,41 0,43
wiek budynków X
8
Podatek od nieruchomości 
Zwolnienia  grupy
zwolnienia przedmiotowe 1 (art. 7)
Wynikające z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
Ulgi i zwolnienia podatkowe w zakresie podatków i opłat lokalnych przyznane
kościołom i związkom wyznaniowym regulują odrębne ustawy.
budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej oraz
Zwolnienia przyznane z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na zajęte pod nie grunty, jeżeli:
terenie specjalnych stref ekonomicznych regulują przepisy ustawy z dnia 2
a) zarządca infrastruktury jest obowiązany do jej udostępniania
paz
dziernika 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych
licencjonowanym przewoz
nikom kolejowym lub
i niektórych ustaw.
b) są przeznaczone wyłącznie do przewozu osób, wykonywanego
Zwolnienie gruntów i budynków wchodzących w skład nieruchomości
przez przewoz
nika kolejowego, który równocześnie zarządza tą
przeznaczonych na budowę dróg publicznych, nabytych odpowiednio na
infrastrukturą bez udostępniania jej innym przewoz
nikom, lub
własność lub w trwały zarząd:
c) tworzą linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1.435 mm;
1. Skarbu Państwa oraz przekazanych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i
Autostrad,
 zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych
na działalność gospodarczą;
2. właściwych jednostek samorządu terytorialnego
- regulują przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach
przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (DzU nr
80, poz. 721, ze zm.)
Zwolnienia wprowadzane przez radę gminy
9
Podatek od nieruchomości  Podatek od nieruchomości 
zwolnienia przedmiotowe 2 zwolnienia przedmiotowe 3
grunty, budynki i budowle pozostałe po likwidacji linii kolejowych budowle infrastruktury portowej, budowle infrastruktury zapewniającej
dostęp do portów i przystani morskich oraz zajęte pod nie grunty;
lub ich odcinków
grunty, które znajdują się w posiadaniu podmiotu zarządzającego
 do czasu przeniesienia ich własności lub prawa użytkowania
portem lub przystanią morską, pozyskane na potrzeby rozwoju portu lub
wieczystego  nie dłużej jednak niż przez 3 lata od pierwszego dnia
przystani morskiej, zajęte na działalność określoną w statucie tego
miesiąca następującego po miesiącu, w którym stała się
podmiotu, położone w granicach portów i przystani morskich  od
ostateczna decyzja lub weszło w życie rozporządzenie, wyrażające
pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
zgodę na likwidację linii lub ich odcinków, wydane w trybie
podmiot ten wszedł w ich posiadanie  nie dłużej niż przez okres 5 lat, z
przewidzianym w przepisach o transporcie kolejowym  z
wyjątkiem gruntów zajętych przez podmiot inny niż podmiot
wyjątkiem zajętych na działalność inną niż działalność, o której
zarządzający portem lub przystanią morską
mowa w przepisach o transporcie kolejowym;
budynki, budowle i zajęte pod nie grunty na obszarze części lotniczych
lotnisk użytku publicznego
10
Podatek od nieruchomości  Podatek od nieruchomości 
zwolnienia przedmiotowe 4 zwolnienia przedmiotowe 5
grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod
budynki gospodarcze lub ich części:
warunkiem ich utrzymania i konserwacji, z wyjątkiem części zajętych na
a) służące działalności leśnej lub rybackiej,
prowadzenie działalności gospodarczej;
b) położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie
grunty i budynki we władaniu muzeów rejestrowanych;
działalności rolniczej,
grunty położone na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną lub
c) zajęte na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej;
krajobrazową, a także budynki i budowle trwale związane z gruntem,
służące bezpośrednio osiąganiu celów z zakresu ochrony przyrody  w
nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby prowadzenia parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody;
przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i
będące własnością Skarbu Państwa: grunty pokryte wodami jezior o
młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki,
ciągłym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych oraz grunty
kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do zajęte pod sztuczne zbiorniki wodne;
prowadzenia działalności gospodarczej, oraz grunty zajęte trwale
na obozowiska i bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży
11
Podatek od nieruchomości  Podatek od nieruchomości 
zwolnienia przedmiotowe 6 zwolnienia przedmiotowe 7
budynki położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych,
budowle wałów ochronnych, grunty pod wałami ochronnymi i położone
nieprzekraczające norm powierzchni ustalonych w przepisach Prawa
w międzywalach, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności
gospodarczej przez inne podmioty niż spółki wodne, ich związki oraz budowlanego dla altan i obiektów gospodarczych, z wyjątkiem
związki wałowe;
zajętych na działalność gospodarczą;
grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i
budynki i budowle zajęte przez grupę producentów rolnych wpisaną
zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności
do rejestru tych grup, wykorzystywane wyłącznie na prowadzenie
gospodarczej;
działalności w zakresie sprzedaży produktów lub grup produktów
grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków RSP, którzy spełniają
wytworzonych w gospodarstwach członków grupy lub w zakresie
jeden z warunków:
określonym w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o
a) osiągnęli wiek emerytalny,
grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych
b) są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,
ustaw, zgodnie z jej aktem założycielskim;
c) są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności,
d) są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym
albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji;
12
Podatek od nieruchomości 
Podatek od nieruchomości 
zwolnienia przedmiotowe 8
zwolnienia podmiotowe (art. 5 ust. 2)
nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej
uczelnie, zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania
statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje
zajętych na działalność gospodarczą;
pożytku publicznego
publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem
oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości
zajętych na działalność oświatową
Zwolnienie przedmiotowo-podmiotowe -
przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego
placówki naukowe PAN; nie dotyczy przedmiotów opodatkowania
uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych
zajętych na działalność gospodarczą;
formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do
Polski Związek Działkowców, z wyjątkiem przedmiotów
przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych
opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą.
badań i prac rozwojowych;
13
Pomoc de minimis/regionalna
Podatek od nieruchomości 
zwolnienia podmiotowe 2
pomoc inwestycyjna
prowadzących zakłady pracy chronionej (ZPCh) lub zakłady
kwota pomocy dla jednego przedsiębiorcy nie
aktywności zawodowej  w zakresie przedmiotów opodatkowania
może przekroczyć 200 tys. euro w ciągu 3
zgłoszonych wojewodzie, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone
kolejnych lat (100 tys. euro w transporcie
decyzją w sprawie przyznania statusu ZPCh lub zakładu aktywności
drogowym).
zawodowej albo zaświadczeniem  zajętych na prowadzenie tego
zakładu, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania znajdujących
wielkość pomocy regionalnej zależy
się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi
każdorazowo od poniesionych przez
ZPCh lub zakłady aktywności zawodowej;
inwestora nakładów inwestycyjnych,
jednostki badawczo-rozwojowe, z wyjątkiem przedmiotów
ewentualnie kosztów zatrudnienia (jeśli pomoc
opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą;
jest obliczana na podstawie kosztów
zatrudnienia).
14
PRZYKA
AD
Mapa pomocy regionalnej na lata 2007 - 2013
Jaką wysokość pomocy publicznej uzyska przedsiębiorca, który
zainwestuje w utworzenie zakładu kwotę 1,5 mln zł (przy
założeniu, że wszystkie wydatki będą kwalifikowane) w przypadku
pomocy de minimis, a jaką - programu pomocy regionalnej na
obszarze o intensywności pomocy 50%?
Jeśli przedsiębiorca na terenie gminy, gdzie obowiązuje program
pomocy regionalnej o 50% intensywności, zainwestuje w
utworzenie zakładu kwotę 1,5 mln zł (przy założeniu, że wszystkie
wydatki będą kwalifikowane), to zgodnie z programem będzie mógł
uzyskać pomoc w wysokości do 750 tys. zł.
Przy takiej samej wielkości nakładów inwestycyjnych maksymalna
kwota pomocy wynikająca z programu de minimis będzie stała, tj.
ograniczona zawsze do wysokości 200 tys. euro w ciągu 3
kolejnych lat.
15
Podatek od nieruchomości 
Podatek od nieruchomości 
tryb i warunki płatności - obowiązek
tryb i warunki płatności  osoby fizyczne
podatkowy (art. 6)
Obowiązek podatkowy powstaje:
są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o
- od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały
nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu
okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.
według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia
okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku
Jeżeli okolicznością jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek
podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia
podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa
zaistnienia zdarzenia
została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części
przed ich ostatecznym wykończeniem.
Podatek na rok podatkowy od osób fizycznych, ustala w drodze decyzji
Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość
organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia
opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania
przedmiotów opodatkowania.
przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu,
poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło
to zdarzenie
Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania
obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15
Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały
września i 15 listopada roku podatkowego.
okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał
lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby
miesięcy, w których istniał obowiązek.
16
Podatek od nieruchomości 
KUP
tryb i warunki płatności  osoby prawne
Osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości
prawnej są obowiązane:
Podatnicy, na których ciąży obowiązek
1) składać:
zapłacenia podatku od nieruchomości są
w terminie do dnia 15 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze
uprawnieni do zaliczenia tych wydatków
względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na
PON na dany rok podatkowy,
do kosztów uzyskania przychodów.
a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od
dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku,
2) odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia zdarzenia, w
terminie 14 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia,
3) wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości - bez wezwania
- na rachunek budżetu właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do
czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do dnia 15 każdego
miesiąca.
17
Inkaso Odpowiedzialność podatnika
Zarządzenie poboru podatku w drodze inkasa podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za
należy do wyłącznej kompetencji rady gminy i ta wynikające z zobowiązań podatkowych podatki,
nie może tych kompetencji scedować na organ a więc jako dłużnik w zobowiązaniowym
wykonawczy (wójta). stosunku prawnym odpowiada za pokrycie
długu podatkowego.
18
Odpowiedzialność inkasenta
inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub
jednostka organizacyjna niemająca osobowości
prawnej, zobowiązana do pobrania od podatnika
podatku i wpłacenia go we właściwym terminie
organowi podatkowemu.
Inkasent odpowiada za niewpłacenie podatku w
terminie całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność
inkasenta nie zachodzi, jeśli podatek nie został
pobrany z winy podatnika; w takim wypadku organ
podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności
podatnika.
19