CZASOPISMO POLSKIEGO STOWARZYSZENIA NA RZECZ OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSA
OWYM
NR 4 (52) GRUDZIEC
2014 ISSN 1506-9877
SPIS TREŚCI
 W zdrowym

W
z
d
r
o
w
y
m
Nr 4 (52)/2014
ciele zdrowy duch
c
i
e
l
e
z
d
r
o
w
y
d
u
c
h

- piknik zorganizowany
2 TERRA INCOGNITA?
Monika Zima-Parjaszewska,
przez Koło PSOUU w Haczowie
Anna Andrzejewska
4 RÓWNOŚĆ I RÓŻNORODNOŚĆ
Krystyna Mrugalska, Monika Zakrzewska
RYBNIK ZBIERA NA BUSA
8
Agata Marszałek, Piotr Puchała
JAK WYKONAĆ
11
STROIK ŚWI
TECZNY
Anna Jakieła i Jacek Wojtowicz
15 MOJE WAKACJE NAD MORZEM
Krzysztof Wiśniewski
Uczestnicy imprezy na trasie nordic walking
JAK SKUTECZNIE ZACH
CAĆ
16
PRACODAWCÓW
DO ZATRUDNIANIA OSÓB
Z NIEPEA
NOSPRAWNOŚCI

INTELEKTUALN
?
Marcin Lisiecki
19 MAA
YMI KROKAMI DO CELU
Adam Józefczyk
MIESZKANIA TRENINGOWE
21
Ewa Katarzyna Gałka
SPORTOWE ZMAGANIA
22
W KAMIENIU POMORSKIM
Jolanta Janik
24 ZESPÓA
MUZYCZNY  NIETEGES
Adam Kucharski
Na okładce:
Michalina Popławska z WTZ Koła PSOUU
w Kędzierzynie-Koz
lu z własnoręcznie
wykonaną kartką świąteczną
Próba sił w strzelaniu z karabinka laserowego Fot. archiwum Koła PSOUU
w Kędzierzynie-Koz
lu
Fot. archiwum Koła PSOUU w Haczowie
OD REDAKCJI
Drodzy Czytelnicy,
Ostatni w tym roku, grudniowy numer kwartalnika skłania
do podsumowania roku i tego, co - pomimo problemów - wspól-
nie udało się zrobić dla osób z niepełnosprawnością intelektu- To jest artykuł wstępny.
alną. Upływający rok obfitował w wiele wydarzeń, które dawa-
Piszemy w nim, jakie tematy są
ły szansę na pozytywne zmiany w otaczającym nas świecie.
Korzystając z okazji, dziękujemy wszystkim członkom i przyja- opisywane w tym numerze czasopisma.
ciołom PSOUU za wkład w działalność naszego Stowarzyszenia
i Waszą niezłomną wolę realizowania jego misji.
Zapraszamy do czytania wszystkich
Najświeższym, grudniowym wydarzeniem wielkiej wagi dla
artykułów w tekście łatwym do czytania.
środowiska było zorganizowane w auli Auditorium Maximum
Uniwersytetu Warszawskiego XXXVIII Sympozjum Naukowe doty-
Te artykuły są oznaczone
czące problemu przemocy doświadczanej przez osoby z nie-
pełnosprawnością intelektualną. Ponad rok temu Zarząd Głów- takim symbolem:
ny PSOUU rozpoczął realizację projektu badawczego  Przemoc
wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną. Badanie pilo-
W tym numerze najwięcej artykułów jest
tażowe . Na Sympozjum zespół badawczy przedstawił jego prze-
poświęconych pracy zawodowej osób
bieg i wnioski, o czym możecie Państwo przeczytać w bieżącym
numerze, w artykule autorstwa Anny Andrzejewskiej i dr Moniki
z niepełnosprawnością.
Zimy-Parjaszewskiej.
W tym wydaniu kwartalnika znajdziecie też Państwo artykuł
Praca jest dla każdego bardzo ważna
napisany przez Honorową Prezes PSOUU Krystynę Mrugalską
i dlatego piszemy o niej w artykule
oraz Monikę Zakrzewską, który przypomina fundamentalne
wartości, jakie stoją za działalnością Stowarzyszenia - równość
o Zakładzie Aktywności Zawodowej
i różnorodność, w odniesieniu do aktywizacji zawodowej i prak-
w Krośnie i w innym artykule
tycznej realizacji zapisów Konwencji ONZ o prawach osób z niepełno-
sprawnościami, która obowiązuje w Polsce już od ponad 2 lat.
o działalności Centrum DZWONI w Zgierzu.
Polecamy Państwa uwadze dwa inne teksty mówiące
także o sprawach związanych z zatrudnieniem osób z niepełno-
Znajdziecie też artykuł o olimpiadzie
sprawnością intelektualną. Pierwszy z nich opisuje dobre prak-
sportowej dla osób z niepełnosprawnością,
tyki pracowników Centrum DZWONI w Zgierzu, stosowane
w kontakcie z pracodawcami otwartego rynku pracy, a drugi przed-
która odbyła się w Kamieniu Pomorskim.
stawia działalność najnowszych w Stowarzyszeniu, bo urucho-
mionych w 2014 roku, dwóch Zakładów Aktywności Zawodo-
Kolejny artykuł jest o tym, jak uczestnicy
wej Koła PSOUU w Krośnie i ich wpływ na życie dorosłych
i pracownicy Warsztatu Terapii Zajęciowej
osób z niepełnosprawnością intelektualną, którzy podejmują
pracę zawodową.
w Rybniku z pomocą wolontariuszy
W bieżącym numerze piszemy też o mieszkaniach treningo-
zbierali pieniądze na nowy samochód.
wych Koła PSOUU w Nidzicy i o wielkiej akcji Koła w Rybniku,
którego pracownicy i wolontariusze oraz uczestnicy WTZ zebra-
Jest też artykuł o obozie rehabilitacyjno
li w ciągu roku ponad 100 tysięcy złotych na nowy samochód
przystosowany do przewozu osób z niepełnosprawnościami.
-szkoleniowym nad morzem.
W innym artykule z perspektywy gospodarzy, czyli Koła PSOUU
w Kamieniu Pomorskim, opisujemy zmagania kilkuset uczest-
Z dużego tekstu łatwego do czytania
ników VII Ponadregionalnej Olimpiady Specjalnej. W części
w środku numeru dowiecie się jak zrobić
poświęconej tradycyjnie twórczości osób z niepełnosprawnością
przedstawiamy historię powstania oraz działalność zespołu
ładny świąteczny stroik.
muzycznego  Nieteges z Koła w Kędzierzynie-Koz
lu oraz pre-
zentujemy związane z tematyką Świąt Bożego Narodzenia wyro-
Jeżeli coś jest zbyt trudne, poproście
by rękodzielnicze, stworzone przez uczestników warsztatów
o pomoc w czytaniu.
terapii zajęciowej.
W środku numeru znajdziecie natomiast bogato ilustrowa-
nyzdjęciami artykuł w tekście łatwym do czytania, z którego dowie- Spróbujcie sami napisać ciekawy artykuł
cie się jak można łatwo przygotować piękny świąteczny stroik.
i przesłać go do nas na adres:
Życzymy wesołych Świąt i zapraszamy do lektury!
[e-mail]
Redakcja
Wydawca: Zarząd Główny Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym
Adres: 02-639 Warszawa, ul. Głogowa 2B
Skład i druk: DG-GRAF, Warszawa
Tel.: [phone], Fax: [phone]
Ogłoszenia: W sprawie umieszczenia ogłoszeń prosimy o kontakt z Redakcją.
e-mail: [e-mail] www.psouu.org.pl
Materiałów nie zamówionych Redakcja nie zwraca. W przypadku wykorzystania
Konto: Bank PEKAO SA w Warszawie 32 1240 5992 1111 0000 4773 3990
artykułów lub ich fragmentów prosimy o zamieszczenie informacji:
Redaguje: Zespół  z
ródło: SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH, nr 4 (52) GRUDZIEC
2014 .
Niniejszy numer kwartalnika  SPOA
ECZEC
STWO DLA WSZYSTKICH jest dofinansowany przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
NAUKA
5 grudnia 2014 roku w jednej z sal wykładowych dostojnego Auditorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego
odbyło się XXXVIII Sympozjum Naukowe, którego organizatorami byli Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upo-
śledzeniem Umysłowym oraz Polski Zespół do Badań Naukowych nad Niepełnosprawnością Intelektualną we
współpracy z Biurem ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warszawskiego. Sympozjum nosiło tytuł  Przemoc
wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce - terra incognita? . Tytułowy  niezbadany ląd to obszar
wiedzy, o którym w Polsce dotąd niewiele było wiadomo.
dr Monika Zima-Parjaszewska Anna Andrzejewska
Akademia Pedagogiki Specjalnej, wiceprezeska ZG PSOUU Specjalistka ds. badań społecznych, Biuro ZG PSOUU
Terra incognita?
T
e
r
r
a
i
n
c
o
g
n
i
t
a
?
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysło- Sympozjum było wydarzeniem oczekiwanym przez różne środo-
wym wielokrotnie przekonywało swoją działalnością, że nie boi się wiska, ponieważ stało się okazją do podsumowania pilotażowego
podejmowania tematów trudnych, o których mało się mówi, a które projektu realizowanego od listopada 2013 roku przez PSOUU w woj.
mają ogromne znaczenie dla włączenia osób z niepełnosprawnością mazowieckim oraz zaprezentowania wyników pierwszego w Polsce
intelektualną w życie społeczne. Zagadnienia szczególnie istotne badania zjawiska przemocy doświadczanej przez osoby z niepełno-
stają się przedmiotem pogłębionej dyskusji podczas corocznych sprawnością intelektualną. Celem projektu  Przemoc wobec osób
sympozjów naukowych, prowadzonej zarówno przez naukowców z niepełnosprawnością intelektualną. Badanie pilotażowe , dofinan-
jak i praktyków - profesjonalistów wspierających na co dzień osoby sowanego ze środków PFRON, była wstępna diagnoza oraz analiza
z niepełnosprawnością intelektualną i rodziców. Tegoroczne, już problemu doświadczania przemocy stosowanej wobec osób z nie-
XXXVIII Sympozjum Naukowe poświęcone zostało problematyce pełnosprawnością intelektualną. Badanie zaplanowane w projek-
przemocy doświadczanej przez osoby z niepełnosprawnością inte- cie budziło obawy naukowców i praktyków, dotyczące głównie
lektualną. metodologii badawczej, komunikacji z osobami z niepełnospraw-
nością intelektualną bez udziału rodziców, terapeutów i instrukto-
rów, odpowiedniego zinterpretowania wypowiedzi osób badanych,
ich możliwości konfabulacji. Jednocześnie badanie łączyło się z wie-
loma trudnościami w realizacji. Został powołany zespół badawczy
- Zespół Ekspertów, którym kierowała dr Monika Zima-Parjaszew-
ska, kierownik Pracowni Prawa i Kryminologii Akademii Pedagogi-
ki Specjalnej, wiceprezeska Zarządu Głównego PSOUU, a w jego
skład weszli naukowcy i praktycy z dziedziny socjologii, prawa,
psychologii i pedagogiki specjalnej: Prof. Akademii Pedagogiki
Specjalnej dr hab. Danuta Duch-Krzystoszek, Prof. Uniwersytetu
Warmińsko-Mazurskiego dr hab. Agnieszka Żyta, dr Izabela Rybka
z Akademii Pedagogiki Specjalnej, Agata Jarzyna z Komitetu Ochro-
ny Praw Dziecka oraz Anna Andrzejewska, specjalistka ds. badań
społecznych Biura Zarządu Głównego PSOUU.
W ramach badania przeprowadzono wywiady indywidualne oraz
Dyskusja nt. rozwiązań systemowych we wspieraniu ofiar przemocy.
grupowe (focus) z 90 osobami z niepełnosprawnością intelektualną,
Od lewej: prowadząca - dr Monika Zima-Parjaszewska, mec. Anna Błaszczak
korzystającymi ze wsparcia i usług warsztatów terapii zajęciowej,
z Biura RPO, mł. insp. Krzysztof A
aszkiewicz, Pełnomocnik Komendanta Głównego
środowiskowych domów samopomocy, domów pomocy społecznej,
Policji, Beata Oliwa z OPS Dzielnicy Ursynów m. st. Warszawy
oraz Regina Dziugiewicz ze Stowarzyszenia  Niebieska Linia szkół specjalnych oraz innych instytucji. Wywiady prowadzone były
w oparciu o nowatorskie narzędzia badawcze, z uwzględnieniem
specyfiki badań z udziałem osób z niepełnosprawnością, z zacho-
waniem wszystkich zasad etyki badań społecznych. W projekcie
przeprowadzono także badanie 10 przypadków case study -
pogłębionego badania dotyczącego konkretnych osób, ofiar prze-
mocy. Wyniki badania potwierdziły postawioną hipotezę badaw-
czą  osoby z niepełnosprawnością intelektualną są bardzo nara-
żone na doświadczanie przemocy i brak jest odpowiedniego dla
tych ofiar przemocy systemu wsparcia.
Gospodarze Sympozjum, prof. dr hab. Anna Firkowska-Man-
kiewicz, Przewodnicząca Polskiego Zespołu do Badań Nauko-
wych nad Niepełnosprawnością Intelektualną, Joanna Janocha,
Prezes Zarządu Głównego PSOUU oraz Paweł Wdówik, Kierownik
Projekt  Przemoc wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną. Badanie pilotażowe jest współfinansowany
przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
2
Fot. archiwum Zarządu Głównego PSOUU
NAUKA
Biura ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwer-
sytetu Warszawskiego podczas powitania
W grudniu w Warszawie odbyło się sympozjum
gości Sympozjum podkreślali znaczenie
podjętego przez Stowarzyszenie zagadnie-
naukowe, czyli spotkanie naukowców, na którym
nia i konieczność przeciwdziałania przemo-
omawia się jakiś ważny temat.
cy wobec osób z niepełnosprawnością inte-
lektualną, które same nie potrafią lub nie
To spotkanie dotyczyło przemocy wobec osób
mają możliwości by się przed nią bronić.
z niepełnosprawnością.
Pierwszy panel dyskusyjny przedsta-
W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele naszego
wiał uwarunkowania zjawiska przemocy
Stowarzyszenia, naukowcy, urzędnicy, prawnicy
wobec osób z niepełnosprawnością intelek-
tualną. Prezes Honorowa PSOUU Krysty-
i policjant.
na Mrugalska zwróciła uwagę na sytuację
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób życiową osoby z niepełnosprawnością
intelektualną, częstą zależność od innych
z Upośledzeniem Umysłowym zajmuje się badaniem
osób, trudności w funkcjonowaniu, komu-
problemu przemocy już od dawna.
nikacji, nie dawanie wiary jej stwierdze-
niom, co wpływa na ryzyko wystąpienia
Stowarzyszenie chciało się dowiedzieć, czy osoby
przemocy. Prof. dr hab. Antonina Ostrow-
z niepełnosprawnością intelektualną są w Polsce ska wskazała jak zmienia się paradygmat
niepełnosprawności i stosunek społeczeń-
krzywdzone i jak można im pomóc.
stwa polskiego do osób z niepełnospraw-
nościami w oparciu o wyniki badań pro-
Dlatego wraz z naukowcami realizowało badania
wadzonych w 1993 i 2013 r., natomiast
na temat przemocy.
prof. dr hab. Anna Firkowska-Mankie-
wicz podkreśliła ogromne trudności z fak-
Wyniki tych badań były bardzo niepokojące.
tycznym wdrożeniem postanowień Kon-
Okazało się, że prawie wszystkie osoby
wencji ONZ o prawach osób z niepełno-
sprawnościami.
z niepełnosprawnością intelektualną doświadczyły
Drugi panel dyskusyjny obejmował
kiedyś przemocy.
szczegółowe prezentacje etapów badania
oraz jego wyników. Zespół Ekspertów przed-
Najczęściej była to przemoc psychiczna, czyli
stawił także metodologię badania i zasa-
krzyczenie, przeklinanie czy obrażanie.
dy, jakimi kierował się przy tworzeniu
narzędzi badawczych. Ekspertki podkre-
Równie często zdarzała się przemoc fizyczna, czyli
ślały jak ogromną rolę dla poprawności
bicie, popychanie albo kopanie.
metodologicznej badania odegrało zaan-
gażowanie i postawa badaczy realizujących
Żeby móc skutecznie pomagać krzywdzonym
wywiady. Wyniki badania są zatrważa-
osobom, trzeba starać się jak najwięcej dowiedzieć
jące: 92% osób badanych doświadczyło
co najmniej jednego rodzaju przemocy
na temat przemocy.
(przemocy fizycznej, seksualnej, psy-
Dlatego uczestnicy spotkania zastanawiali się,
chicznej, ekonomicznej, naruszenia wol-
ności osobistej). Najwięcej osób badanych
jakie są powody przemocy wobec osób
doświadczyło przemocy psychicznej (69,3%),
z niepełnosprawnościami i jak można jej zapobiegać.
przemocy fizycznej - 60,2%, naruszenia
wolności osobistej doświadczyło 52,3% osób
Te badania to dopiero początek walki z przemocą
badanych, a przemocy ekonomicznej i sek-
wobec osób z niepełnosprawnością.
sualnej odpowiednio 37,5% i 28,4% osób.
Spośród osób badanych, które doświad-
Żeby móc chronić osoby z niepełnosprawnościami
czyły przemocy, aż 64,8 % doświadczyło
przed przemocą trzeba zmienić prawo i nauczyć więcej niż jednego rodzaju przemocy!
policjantów, urzędników i innych ludzi, jak powinni
W pierwszym kwartale 2015 roku ukaże
pomagać ofiarom przemocy.
się publikacja, stanowiąca nie tylko raport
z przeprowadzonego badania (zawierający
Informacje o badaniach nad przemocą w tekście
metodologię badania, narzędzia badaw-
łatwym do czytania znajdziecie na stronie internetowej cze, analizę ilościową i jakościową wyni-
ków), ale także ukazująca tło społeczne
projektu:
i prawne podejmowanego tematu oraz
przedstawiająca wnioski i rekomendacje
WWW.STOP-PRZEMOCY.PSOUU.ORG.PL

SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
3
NAUKA
W kwartalniku  Bardziej Kochani nr (69) 1/2014
dotyczące przeciwdziałania przemocy oraz systemu wsparcia dla osób doświad-

ukazał się artykuł prof. Elżbiety Zakrzewskiej
czających jej. Publikacja będzie dostępna w wersji elektronicznej na stronie
-Manterys pt.  Pomocna Dłoń (Próba
www.stop-przemocy.psouu.org.pl.
aktywizacji zawodowej osób z zespołem
W drugiej części Sympozjum głos oddano głównie praktykom. W pierwszej
dyskusji głos zabrały Zofia Pągowska, członkini Zarządu Głównego Downa) prezentujący projekt  Pomocna
PSOUU, Kierowniczka Środowiskowego Domu Samopomocy Warszawskiego Dłoń. Weryfikacja systemu mentorskiego
Koła PSOUU oraz Iwona Leszczuk, Kierowniczka Warsztatu Terapii
jako procesu umożliwiającego podjęcie pracy
Zajęciowej Koła PSOUU w Biskupcu. Prelegentki opowiadały o trudnościach,
przez osoby niepełnosprawne umysłowo
z jakimi się zetknęły w swojej pracy, gdy ujawniono, że uczestnik ich pla-
realizowany przez Uniwersytet Warszawski
cówek doświadcza przemocy. Najczęściej spotykały się z zaprzeczaniem
w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Rodzin
otoczenia, kwestionowaniem wiarygodności ofiary przemocy oraz niezrozu-
i Opiekunów Osób z Zespołem Downa
mieniem, brakiem wiedzy i przeszkolenia na temat specyfiki funkcjonowa-
 Bardziej Kochani , Prywatnym Domem Opieki
nia osób z niepełnosprawnością intelektualną ze strony przedstawicieli
 Grażyna oraz Domem Pomocy Społecznej
organów powołanych do przeciwdziałania przemocy. W dyskusji udział
przy ul. Wójtowskiej 13 w Warszawie.
wzięła też Bożena Paczuska-Jałowińska, członkini Zespołu Interdyscypli-
narnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Dzielnicy Śródmie- W artykule autorka opisuje swój projekt
ście m. st. Warszawy, która wyjaśniła jak prawidłowo powinny przebiegać w opozycji do działań z zakresu aktywizacji
działania powoływanych przez władze samorządowe zespołów interdyscy- zawodowej Polskiego Stowarzyszenia na
plinarnych.
Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym,
Kolejna dyskusja poświęcona została rozwiązaniom systemowym w zakre- stwierdzając wprost, że model proponowany
sie wspierania osób z niepełnosprawnością intelektualną, ofiar przemocy.
w projekcie  Pomocna Dłoń jest alternatywą
Wzięli w niej udział mec. Anna Błaszczak z Biura Rzecznika Praw Obywa-
dla działań PSOUU, wprowadzających osoby
telskich, mł. insp. Krzysztof A
aszkiewicz, Pełnomocnik Komendanta Głów-
z niepełnosprawnością intelektualną na
nego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka, Beata Oliwa z Ośrodka Pomocy
otwarty rynek pracy. Jednocześnie przedstawia
Społecznej Dzielnicy Ursynów m. st. Warszawy oraz Regina Dziugiewicz,
planowany sposób zatrudniania osób
przedstawicielka Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzi-
z zespołem Downa w domach opieki, które
nie  Niebieska Linia . Dyskusja potwierdziła, że osoby z niepełnosprawno-
raczej nie mają statusu zakładów pracy
ścią intelektualną nie widnieją w żadnych statystykach dotyczących prze-
chronionej, czyli są podmiotami tego
mocy, a osoby biorące udział w interwencji - od świadka, przez policjanta,
samego otwartego rynku pracy.
po biegłego sądowego - nie są przygotowane na sytuacje, gdy ofiarą prze-
mocy jest osoba z niepełnosprawnością intelektualną. Potrzebne są zatem
Autorka zarzuca PSOUU, że zamiast
zmiany w systemie wsparcia ofiar przemocy, tak by uwzględniał on specy- nowoczesnej  polityki różnorodności stosuje
fikę funkcjonowania osób z tym rodzajem niepełnosprawności.
coraz bardziej  dysfunkcjonalną ,  przestarzałą
Specjalnie na potrzeby Sympozjum redaktorzy radia SoVo, uczestnicy
politykę równościową , w której  [& ] osoby
Warsztatów Terapii Zajęciowej PSOUU z Warszawy, Świdnicy i Bytomia
upośledzone umysłowo zostają zmuszone
przygotowali trzy audycje poświęcone przemocy. W audycjach osoby z nie-
do odgrywania roli  pełnosprawnopodobnych ,
pełnosprawnością intelektualną mówiły o tym, jak rozumieją przemoc, jak
czyli mają pretendować do bycia kimś,
można reagować jeśli doświadcza się przemocy i jak wiedza oraz umiejęt-
kim faktycznie nie są, nieudolnie naśladować
ności self-adwokata pomagają im w reagowaniu na przemoc i jej przeciw-
wzory cudzych zachowań i udawać,
działaniu. Audycje są dostępne online na stronie internetowej PSOUU pod
że rozumieją wydarzenia, w których
adresem: www.psouu.org.pl/archiwalne-audycje-radia-sovo.
uczestniczą.
- Dotknęliśmy wierzchołka góry lodowej. Niezwykłym osiągnięciem
I chociaż w każdym z tegorocznych
zespołu badawczego jest to, że ów czubek został ujawniony. Stoi przed
numerów  Społeczeństwa dla Wszystkich
nami olbrzymie zadanie, żeby drążyć i badać tę sprawę. - takimi słowami
(w niniejszym także) publikujemy artykuły
prof. dr hab. Anna Firkowska-Mankiewicz podsumowywała tegoroczne
na temat różnych aspektów zatrudnienia
Sympozjum Naukowe. - Iskrą nadziei jest możliwość odwoływania się do
wspomaganego, poprosiliśmy Krystynę
dokumentów międzynarodowych. Musimy monitorować i pilnować nasze
Mrugalską, Prezes Honorową PSOUU,
Państwo, żeby wszystkie te rozporządzenia po pierwsze ratyfikowało, a po
autorkę m.in. koncepcji Centrów Doradztwa
drugie, żeby ich potem przestrzegało.
Zawodowego i Wspierania Osób
Niepełnosprawnych Intelektualnie - DZWONI
Wkroczyliśmy na dotychczas  niezbadany ląd przemocy stosowanej
oraz Monikę Zakrzewską (zbieżność nazwisk
wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną. Sympozjum uświadomiło
przypadkowa), koordynatorkę projektów
wszystkim zaangażowanym we wspieranie osób z niepełnosprawnością w ich
prozatrudnieniowych od lat realizowanych
drodze do szczęśliwego życia (patrz: misja PSOUU), jak wiele pracy muszą
przez PSOUU poprzez Centra DZWONI,
jeszcze włożyć w rozwiązywanie tego problemu. Przede wszystkim potrzeba
o przybliżenie kwestii równości i różnorodności
systemowych działań skierowanych do otoczenia osób z niepełnosprawnością
w kontekście zarówno działań realizowanych
intelektualną, tych najbliższych, ale także przedstawicieli instytucji
według modelu zatrudnienia wspomaganego,
publicznych, działających co najmniej w kilku obszarach życia społecznego.
jak i obowiązującej w Polsce trzeci rok Konwencji
Jednak niezwykle istotna jest także edukacja i zwiększanie świadomości
ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami,
samych osób z niepełnosprawnością intelektualną, którą trzeba podjąć z kon- a także wartości i zasad, którymi od 50 lat
sekwencją i wielką rozwagą. %
kieruje się PSOUU.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
4
ZASADY, WARTOŚCI
Monika Zakrzewska Krystyna Mrugalska
Koordynatorka projektów, Centrum DZWONI Prezes Honorowa PSOUU
RÓWNOŚĆ I RÓŻNORODNOŚĆ
R
Ó
W
N
O
Ś
Ć
I
R
Ó
Ż
N
O
R
O
D
N
O
Ś
Ć
Opierając się na doświadczeniach Centrum Doradztwa Zawo- kwalifikacjami i wyborami, a gdy ich niepełnosprawność i stan
dowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie posta- zdrowia tego wymagają - także w warunkach dostosowanych do
ramy się przybliżyć zagadnienia równości i różnorodności jako nie- ich potrzeb (art. 27 Konwencji).
wykluczających się wartości istotnych z punktu widzenia wyrówny-
Równość i różnorodność w obszarze rynku pracy
wania szans osób z niepełnosprawnością intelektualną w dostępie
do zatrudnienia, wskazując tym samym na niezbywalne prawa czło- Różnorodność, czyli różnienie się ludzi pomiędzy sobą, jest
wieka, które uznają jednakową dla wszystkich godność, wolność fundamentalną wartością współczesnego, demokratycznego spo-
i równość w dostępie do praw. Pragniemy zwrócić uwagę na to, jak łeczeństwa a polityka równego traktowania i zarządzania różno-
istotne jest uwzględnienie indywidualnej autonomii osoby niepełno- rodnością przynosi wymierne korzyści. Niezwykle pomocnym
sprawnej w podejmowaniu decyzji i dokonywaniu własnych wybo- narzędziem wdrożenia w Polsce polityki równego traktowania
rów, a także indywidualnego podmiotowego podejścia w planowaniu i zarządzania różnorodnością w miejscu pracy jest podpisana w Kan-
wsparcia nawet w przypadku osób, które wymagają go więcej, bar- celarii Prezesa Rady Ministrów 14 lutego 2012 roku przez preze-
dziej intensywnie. sów i prezeski wielu polskich i międzynarodowych firm Karta
Różnorodności. Karta jest pisemną deklaracją, w której pracodawcy
Równość i różnorodność w świetle Konwencji
zobowiązują się do wprowadzenia zakazu dyskryminacji w miej-
Zasadniczym celem Konwencji Narodów Zjednoczonych o pra- scu pracy i podejmowania działań na rzecz wspierania/prakty-
wach osób niepełnosprawnych jest popieranie i zapewnienie pełnego kowania i promocji różnorodności. Wyrażają oni gotowość przed-
i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podsta- siębiorstwa do zaangażowania wszystkich pracowników oraz
wowych wolności oraz poszanowanie godności osoby z niepełno- partnerów biznesowych w te działania. Sygnatariusze Karty Różno-
sprawnością (art. 1 Konwencji). Hasłem przewodnim Konwencji rodności, poprzez dołączenie do grona świadomych pracodawców,
jest godność i wolność człowieka, który z powodu uszkodzenia jasno deklarują, że chętnie zatrudnią osobę, bez względu na stopień
organizmu i spowodowanych tym ograniczeń aktywności, a także lub rodzaj jej niepełnosprawności. Różnorodność związana jest
z powodu nieprzystosowanego środowiska społecznego i fizycz- zatem z poszanowaniem i docenianiem ludzi takimi, jakimi są
nego nie może być pozbawiony możliwości wyborów, a przez jako jednostki, a nie wpisywaniem ich w ramy funkcjonujących
to wpływu na swoje życie, nie może być wykluczony. powszechnie stereotypów. Kapitałem firmy jest wszystko to, co
Konwencja w artykule 3 przyjmuje podstawowe zasady i są sprawia, że każda osoba jest unikalna oraz że każdy ma równe
one następujące: szanse na osiągnięcie sukcesu. Dlaczego więc człowiek z niepełno-
poszanowanie przyrodzonej godności, autonomii człowieka, w tym sprawnością intelektualną nie mógłby być częścią zespołu pra-
swobody dokonywania wyborów, a także poszanowanie jego cowniczego w różnorodnym środowisku pracy? Przecież jednym
niezależności, z głównych założeń, które wynikają z polityki równego traktowania
niedyskryminacja, jest stworzenie miejsca pracy, w którym każdy pracownik/pracow-
pełny i skuteczny udział i włączenie w społeczeństwo, nica ma równe szanse na zatrudnienie, wykorzystuje twórczo swój
poszanowanie odmienności i akceptacja osób niepełnosprawnych, potencjał i nie jest dyskryminowany/dyskryminowana. W zarządza-
będących częścią ludzkiej różnorodności i całej ludzkości, niu różnorodnością nie chodzi o dawanie preferencji czy wyrów-
równość szans, nywanie szans tylko indywidualnym członkom jakiejś grupy, lecz
dostępność. o zrozumienie, że szeroko rozumiana różnorodność służy pojedyn-
Tak więc Konwencja podkreśla poszanowanie odmienności czej osobie a jednocześnie podnosi jakość całego przedsiębior-
( respektowanie różnic ) oraz akceptację osób niepełnosprawnych stwa, w tym zespołu pracowniczego.
jako mających wkład w różnorodność społeczeństwa, w którym PSOUU we wszystkich działaniach od początku swojego istnie-
żyją i pracują oraz prawo równych szans we wszystkich dziedzinach nia przyjmowało różnorodność jako bogactwo wspólnoty, a prawo
życia. równego traktowania jako zobowiązanie do tworzenia jednakowych
Prawa te mają zagwarantować, aby osoby z niepełnospraw- warunków (równość szans) do rozwoju, uczestnictwa, wnoszenia
nością miały wszystko, co jest potrzebne do ich rozwoju, w tym swojego wkładu w dobro ogółu, do satysfakcji i szczęścia.
aktywności i uczestnictwa bez żadnego wyjątku, w warunkach
O doświadczeniach Centrum DZWONI
zapewniających bezpieczeństwo i dobre zdrowie, aby w pełni mogły
rozwinąć swoje możliwości jako członkowie społeczeństwa, na Centrum DZWONI jest pierwszą ogólnopolską agencją pośred-
równych prawach z innymi ludz
mi. nictwa pracy dla osób z niepełnosprawnością intelektualną,
Konwencja promuje aktywny udział osób z niepełnosprawno- wprowadzającą światowe standardy zatrudnienia wspomaganego.
ścią we wszystkich sferach życia: obywatelskiej, społecznej, gospo- Powstała ona z inicjatywy Zarządu Głównego PSOUU w układzie
darczej, politycznej i kulturalnej. A praca jest jedną z najważniej- sieciowym w całej Polsce. Od 2008 roku ponad 2300 osób skorzy-
szych form udziału w życiu społecznym. stało z różnych form wsparcia oferowanych przez Centrum,
Podejmując działania w tym zakresie musimy więc pamiętać, a ok. 800 osób podjęło zatrudnienie na otwartym rynku pracy
że osoby z niepełnosprawnością są pełnoprawnymi członkami spo- przy wsparciu trenerów pracy, z czego blisko 400 osób utrzy-
łeczeństwa, mają też między innymi prawo podjęcia i utrzymania muje je do dziś. Liczne pozytywne przykłady zatrudnienia osób
płatnej pracy, zgodnej z ich możliwościami, wykształceniem, z niepełnosprawnością intelektualną pokazują, że osoby te pod wpływem

SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
5
ZASADY, WARTOŚCI
pracy i relacji w pracy zmieniają się, dojrzewają społecznie, Już etap zaangażowania stwarza osobie z niepełnosprawnością

wchodzą w nowe role, lepiej i bardziej świadomie funkcjonują intelektualną możliwość dokonywania wyboru czy chce korzy-
jako prawdziwi pracownicy, coraz bardziej samodzielni. Doświad- stać z usługi zatrudnienia wspomaganego, czy też nie, w oparciu
czenia Centrum pokazują jak w praktyce skoncentrowanie się na o jej własną wiedzę i motywację. Ważne jest, aby na tym etapie
indywidulanym potencjale osoby przynosi wymierne korzyści w two- zarówno osoba z niepełnosprawnością, jak i włączone w proces
rzeniu równych możliwości w podejmowania indywidualnych osoby z jej najbliższego otoczenia (jeśli w nim uczestniczą) mieli
wyborów w zakresie zatrudnienia. dostęp do wszelkich informacji niezbędnych do podjęcia świadomych
W jaki sposób wspieramy osoby z niepełnosprawnością, decyzji.
aby mogły podjąć i utrzymać pracę zgodnie ze swoimi indywi- 2. Profil zawodowy
dualnymi preferencjami, w przyjaznym dla siebie środowisku? Profilowanie zawodowe, podobnie jak cały proces zatrudnienia,
jest skoncentrowane na danej osobie, która ma nad nim kontrolę
Ważna jest metoda
i możliwość dokonywania samodzielnego wyboru stanowiska pracy
Nasze wieloletnie doświadczenia pokazują, że najskuteczniej- oraz strategii wsparcia w zatrudnieniu. W naszej praktyce przy
szą metodą pracy z osobami niepełnosprawnymi, w tym z niepe- profilowaniu zawodowym pracują zespoły interdyscyplinarne:
łnosprawnością intelektualną, jest zatrudnienie wspomagane. psycholog, doradca zawodowy, trenerzy pracy. Koncentrują się
Istnieje wiele definicji zatrudnienia wspomaganego, natomiast one na indywidualnych zasobach, przede wszystkim na mocnych
niezależnie od drobnych różnic semantycznych, trzy elementy są stronach osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Jest to swo-
w nich fundamentalne i niezmienne: isty kapitał tej osoby. Takie cechy jak wysoka motywacja, zaan-
praca za wynagrodzeniem, gażowanie, wytrwałość w działaniu stanowią podstawę, na której
praca na otwartym rynku pracy, gdzie osoby niepełnosprawne w dalszej fazie procesu aktywizacji buduje się zestaw pożądanych
są zwykłymi pracownikami, z takim samym uposażeniem i zatrud- na danym stanowisku pracy kompetencji. W naszej pracy ważne
nionymi na takich samych warunkach jak każdy inny pra- jest to, co osoba potrafi i czego jeszcze może się nauczyć. Oczywiście
cownik na takim samym stanowisku, choć dopasowanym do pracując z osobą z niepełnosprawnością intelektualną nie sposób
możliwości konkretnej osoby, ignorować jej deficytów, ale mając ich świadomość można tak
ciągłe wsparcie - indywidualne, z uwzględnieniem potrzeb dobrać stanowisko pracy i czynności oraz sposób i zakres szkolenia,
osoby pracującej, jak i jej pracodawcy. że istniejące deficyty nie będą przeszkodą w zdobyciu i utrzymaniu
zatrudnienia. Bazowanie wyłącznie na negatywnych cechach i odmien-
Ważne są wartości i zasady
nościach mogłoby prowadzić do podejmowania decyzji o zatrudnie-
Jedną z kluczowych wartości leżących u podstaw zatrudnienia niu w warunkach segregacji i izolacji jako tym preferowanym.
wspomaganego jest zasada normalizacji. W normalizacji nie cho- Brak odpowiedzialnego planowania oraz pełnego zaangażowania
dzi o sprawienie, by wszyscy byli  normalni (czyli tacy sami). Ta klienta - osoby z niepełnosprawnością intelektualną w proces pro-
idea uznaje fakt, że ludzie są różni i to, że odmienność nie może filowania może prowadzić do nieodpowiedniego dopasowania
być powodem wyłączenia, dyskryminacji. Zatrudnienie wspomaga- stanowiska pracy i wynikających z tego niesatysfakcjonujących
ne jest całkowicie spójne z koncepcjami przekazywania kompetencji rezultatów.
(empowerment), włączenia społecznego, godności i poszanowa- 3. Poszukiwanie pracy
nia człowieka. Oparte jest ono na podstawowym założeniu, że każda W pracy Centrum DZWONI podkreślamy, że atutem prowadzonych
osoba z niepełnosprawnością, bez względu na jej stopień, może działań jest niestosowanie jednego standardowego podejścia.
uzyskać pracę w zwyczajnym środowisku pracy - pod warunkiem Tutaj kluczową sprawą jest odpowiednie dopasowanie stanowiska
dostosowania dla niej stanowiska, rodzaju i warunków pracy, a także pracy do poziomu umiejętności i możliwości każdej osoby, zgodnie
zapewnienia odpowiedniego wsparcia. Innymi kluczowymi zało- z jej indywidualnymi preferencjami, a następnie szkolenie na sta-
żeniami filozofii zatrudnienia wspomaganego są: zindywidualizo- nowisku pracy, które zapewni trwałość tego dopasowania.
wane podejście do znajdowania zatrudnienia, szkolenie w kon- Celem naszych działań nie jest przyuczenie grupy osób charak-
kretnych umiejętnościach zawodowych oraz społecznych w miejscu teryzujących się daną niepełnosprawnością do wykonywania okre-
pracy oraz zapewnienie ciągłości wsparcia i usług. ślonych czynności w konkretnym sektorze, bo mogłoby to być
Samostanowienie, dokonywanie świadomych wyborów to przejawem dyskryminacji w dostępie do różnorodnej oferty, jaką
ważne zasady, które pomagają osobom z niepełnosprawnością w pełni stwarza rynek pracy. Dla nas ważne jest, aby znalez
ć indywidualne
zrozumieć własne możliwości, by mogły świadomie dokonywać stanowisko pracy, dopasowane do możliwości i potencjału konkret-
wyborów zgodnych z własnymi preferencjami, z przewidywaniem nej osoby. Musimy również pamiętać, aby proponowane stano-
konsekwencji własnych decyzji. wisko było autentycznym stanowiskiem pracy z jasno określonymi
Dodatkowo model zatrudnienia wspomaganego opiera się na zadaniami, wynikającymi z faktycznych potrzeb pracodawcy, a nie
zasadzie  zero odrzucenia , co znaczy, że nikomu, kto chce i ma miejscem do  miłego towarzyszenia . A wydajność i jakość pracy
motywację nie można odmówić udziału w usłudze, a szczególnie powinna podlegać takiemu przeglądowi i ocenie, jakie mają miejsce
tym osobom, które będą wymagały więcej wsparcia niż pozostałe. w przypadku innych pracowników na tym samym stanowisku pracy.
 Zero odrzucenia jest moralnym zobowiązaniem dla osób wspie- Na tym etapie nie możemy zapominać o pracodawcach, bo bez
rających. nich nie ma miejsc pracy. Musimy więc zbierać równocześnie
informacje na temat ich potrzeb i preferencji, nawiązywać kontak-
Najważniejsi są ludzie
ty i zachęcać pracodawców do podjęcia współpracy.
W celu zapewnienia odpowiedniego wsparcia osobom z niepełno- 4. Współpraca z pracodawcą
sprawnością w Centrum DZWONI realizujemy proces zatrudnienia Doświadczenia pokazują, że pracodawcy chętniej podejmują
wspomaganego zgodnie z pięcioma etapami. współpracę w zakresie zatrudniania, gdy po prostu wpasujemy się
1. Zaangażowanie (zawarcie kontraktu pomiędzy osobą z nie- w ich potrzeby rekrutacyjne. Dlatego musimy gromadzić i posiadać
pełnosprawnością intelektualną a Centrum DZWONI) taką wiedzę. Współpracując od wielu lat z pracodawcami widzimy,
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
6
ZASADY, WARTOŚCI
że wysoko cenią sobie profesjonalizm oferowanych usług. Wska- się w swoich możliwościach i kompetencjach. Rodzina natomiast
zują, że ważne dla nich jest wsparcie trenera pracy na każdym ma możliwość doświadczania, jak jej dorosłe dziecko rozwija się,
etapie zatrudnienia, począwszy od szkolenia na stanowisku pracy, zmienia, dojrzewa, zaczyna świadomie dostrzegać swoje potrzeby,
jak również informowanie o sytuacjach problematycznych czy realizować własne cele życiowe i osobiste oraz doznawać szacunku
kryzysowych. i poczucia wartości.
Jednym z kluczowych elementów powodzenia w zatrudnieniu Polityka równości nie wyklucza polityki różnorodności, czego
w przedsiębiorstwie jest pełne włączenie osoby z niepełnosprawnością przykładem są działania opisane w tym artykule. Natomiast należy
intelektualną do zespołu pracowniczego, bez zbędnego jej styg- dobitnie podkreślić, że mówiąc o równości mamy na myśli to, że
matyzowania. Tylko wówczas, gdy stanie się ona jego częścią, akcep- wszyscy ludzie są równi w swojej godności, wolności i wobec prawa.
towanym, szanowanym za swoje zaangażowanie pracownikiem, Nikt nie zakłada, że wszyscy mają być równi w swoich osobniczych
możemy mówić o sukcesie całego procesu. I tak się dzieje. Jeszcze cechach, osobistych kompetencjach i możliwościach. Chodzi o to,
przed wprowadzeniem osoby do zakładu pracy trener pracy prze- że wszyscy mamy przyrodzone prawo do różnienia się. Każdy jest
prowadza rozmowę z jej przyszłymi współpracownikami na temat osobowością, każdy jest inny i ma swój indywidualny potencjał.
specyfiki funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektual- Jednocześnie każdy człowiek rozwija się na swój sposób, w swoim
ną i konkretnie na temat danej osoby, by przygotować zespół tempie, w zależności od możliwości i indywidualnego potencjału,
pracowniczy na  spotkanie z nieznanym . To daje znakomite środowiska, w którym żyje i wsparcia, jakie otrzymuje oraz możli-
efekty. Przypadki dyskryminacji czy naruszania czyjejś godności wości, jakie zostają mu stworzone. Różnorodność wymaga od nas,
można policzyć na palcach jednej ręki i zazwyczaj wynikają one profesjonalistów, aby w swojej ofercie wspierania osób z niepełno-
z charakteru danej osoby, a nie z niechęci do osób z niepełno- sprawnością intelektualną w podjęciu i utrzymaniu zatrudnienia
sprawnością intelektualną. Regułą jest, że  sprawni pracownicy na otwartym rynku pracy pamiętać o tych wszystkich aspektach.
widząc zwłaszcza zaangażowanie i wysoką motywację do odnalezie- Nie zapominamy jednak, że jeśli mamy skutecznie wspierać takie
nia się na stanowiskach pracy, zapominają o trudnościach wyni- osoby w zwykłej, płatnej pracy, musimy w pełni zdawać sobie
kających z ich niepełnosprawności czy wizualnej odmienności, sprawę z ich potencjału - umiejętności i kwalifikacji. Osoby niepełno-
np. w przypadku osób z zespołem Downa czy porażeniem mózgo- sprawne muszą być przez profesjonalistów udzielających im wspar-
wym, traktując ich tak, jak każdą inną osobę, z którą przyszło im cia postrzegane jako osoby ubiegające się o pracę, dysponujące okre-
współpracować w zespole. ślonymi umiejętnościami, które są pracodawcy potrzebne i za
5. Wsparcie w miejscu pracy i poza nim które pracodawca będzie ich wynagradzać. Osoby udzielające wspar-
Skuteczne, zindywidualizowane wsparcie jest filarem zatrudnienia cia - psychologowie, doradcy zawodowi, trenerzy pracy - muszą w to
wspomaganego. Wsparcie to powinno mieć charakter ciągły, czyli naprawdę wierzyć. Tylko pod takim warunkiem mogą skutecznie
być dostępne zawsze wtedy, gdy potrzebuje go pracownik czy pra- wspierać osoby niepełnosprawne i znajdować im pracę.
codawca. A skuteczne wsparcie nie ogranicza się tylko do wizyt Tak jak przy każdym działaniu, tak i w opisywanym tutaj pojawia-
w miejscu pracy. Obejmuje ono bieżące informowanie, wsparcie emo- ją się trudności oraz nieprzewidziane okoliczności. Jednak dzięki
cjonalne i zbieranie informacji zwrotnych. Zarówno rodzaj jak i zakres jasnym zasadom, mierzalnym i realnym celom oraz pracy  w rela-
wsparcia koniecznego w danym miejscu pracy i w danej sytuacji cjach z ludz
mi nie rezygnujemy, a idziemy dalej i stawiamy na roz-
zależy od potrzeb indywidulanych osoby pracującej oraz specyfiki wój osób z niepełnosprawnością - tych wszystkich, którzy tego chcą.
konkretnej firmy. Na zakończenie chciałybyśmy przywołać myśl noblistki Wisławy
Dzięki takiemu postępowaniu firma ma wymierne korzyści, ponie- Szymborskiej:  Tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono . Stwórzmy
waż ma szansę zadbania o różnorodność w miejscu pracy i skutecz- więc osobom z niepełnosprawnością intelektualną godne warunki,
ne włączenie w dane środowisko osób z różnym poziomem równe szanse i możliwości sprawdzenia się na różnorodnym rynku
sprawności i odmiennymi potrzebami. Należy jednak przy tym pracy z zapewnieniem im potrzebnego wsparcia. Mają do tego
pamiętać, aby zachęcać także współpracowników osoby z niepełno- prawo i gwarantuje im to Konwencja o prawach osób niepełno-
sprawnością do zapewnienia jej naturalnego wsparcia w dalszym sprawnych. %
etapie zatrudnienia. Umacnia to rolę takiej osoby jako członka
Bibliografia
zespołu pracowniczego i promuje pełne włączenie społeczne.
1. Anasz M., Mrugalska K., Wojtyńska J., Ferenc M. M., Życie w integracji. Stargardzki model
lokalnego systemu rehabilitacji i wsparcia społeczno-zawodowego osób z niepełnospraw-
Konkluzje
nością intelektualną, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa 2012.
2. Hamond van B., Haccou R., Zdobywanie oraz Ewaluacja Kompetencji Społecznych, PSOUU,
Czytelnik może pomyśleć, że to wszystko jest w realiach pol-
Warszawa 2007.
skich utopią i nierealnymi oczekiwaniami. Otóż z całą pewnością
3. Europejska Unia Zatrudnienia Wspomaganego. Broszura informacyjna i standardy jakości,
musimy stwierdzić, że to się dzieje naprawdę, ma miejsce i przyno-
Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa 2013.
si wymierne korzyści zarówno osobom z niepełnosprawnością, 4. Europejska Unia Zatrudnienia Wspomaganego. Zbiór praktycznych wskazówek, Polskie
Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa 2013.
ich pracodawcom, jak i rodzinom. Pracodawcom zapewniamy
5. Gajda M., Zakrzewska M. Pracownik z niepełnosprawnością intelektualną, Warszawskie
bezpłatną i poufną usługę rekrutacyjną. Dzięki temu mają oni
Koło PSOUU, Warszawa 2011.
dostęp do starannie dobranej kadry. Zarówno pracodawca, jak i osoba
6. Karta Różnorodności w Polsce, http://www.kartaroznorodnosci.pl
(dostęp na dzień 25.11.2014).
z niepełnosprawnością mają stały dostęp do ciągłego wsparcia
7. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ
trenera pracy. Sam fakt zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością
dnia 13 grudnia 2006 r., Dz. U. 2012, poz. 1169.
intelektualną stwarza pracodawcy możliwoś świadomego działa-
8. Majewski T., Zatrudnienie niepełnosprawnych, Krajowa Izba Gospodarczo-Rehabilitacyjna,
nia w budowaniu różnorodnych zespołów pracowniczych. Praco- Warszawa 2006.
9. Barnes C., Mercer G., Niepełnosprawność, Wyd. Sic! 2008.
dawcy zaczynają dostrzegać różnice pomiędzy poszczególnymi
10. Niepubliczna agencja doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy dla osób z niepełno-
pracownikami, traktując je jako potencjał, a nie barierę. Sama
sprawnością intelektualną. Raport z realizacji projektu Centrum Doradztwa Zawodowego
osoba z niepełnosprawnością osiąga wymierne korzyści, ponieważ i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie w okresie od 01.10.2010 - 31.10.2012,
PSOUU, Warszawa 2012.
dzięki wsparciu (m.in. trenera pracy) ma wyrównane szanse na
11. Wpływ ruchu osób z niepełnosprawnością intelektualną na rozwój nauki i życie społeczne.
stanie się wartościowym pracownikiem, choć zapewne różniącym
Raport z badań. PSOUU, Warszawa 2014.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
7
NASZE STOWARZYSZENIE
Agata Marszałek Piotr Puchała
Kierownik WTZ  Przystań Koła PSOUU w Rybniku Terapeuta WTZ Koła PSOUU w Rybniku
Rybnik zbiera na busa
R
y
b
n
i
k
z
b
i
e
r
a
n
a
b
u
s
a
Część uczestników Warsztatu Terapii Zajęciowej nr 1  Przystań Koła PSOUU w Rybniku Narodzenia, wierząc, że nasza akcja odnie-
ze względu na wynikające z niepełnosprawności ograniczenia korzysta z transportu sie sukces. Wraz z początkiem akcji ogło-
busem. Przez 10 lat wykorzystywaliśmy busa zakupionego dzięki dofinansowaniu siliśmy zbiórkę plastikowych nakrętek,
z PFRON-u. Niestety, aktualnie Rybnik został wyłączony z możliwości pozyskania dofinan- która spotkała się z ogromnym odzewem
sowania na zakup nowego samochodu ze środków Funduszu. Biorąc pod uwagę stan wśród mieszkańców Rybnika. Dodatkowo
techniczny naszego busa i brak możliwości samodzielnego dojazdu do placówki niektórych ogłosiliśmy  nakrętkowy konkurs dla szkół
naszych podopiecznych, pracownicy WTZ-u nr 1 postanowili zawczasu zadbać o zapewnie- i przedszkoli, a dla zwycięzców przewidzie-
nie im środka transportu umożliwiającego kontynuowanie rehabilitacji organizując akcję liśmy nagrody. Wszystkie nakrętki, które
 Zbieramy na busa , którą honorowym patronatem objął Prezydent Miasta Rybnika. do nas spływały segregowaliśmy na odpo-
Uzyskawszy zgodę Zarządu Koła PSOUU w Rybniku na podjęcie działań pracownicy wiednie kolory, aby uzyskać za nie wyższą
zostali przeszkoleni przez specjalistów w zakresie organizowania tego typu akcji oraz public cenę od odbiorcy. Po jakimś czasie zaczęli-
relations. Akcja  Zbieramy na busa została zaplanowana na okres od grudnia 2013 roku śmy także zbierać makulaturę, by zwięk-
do listopada 2014 roku i w tym celu Koło PSOUU w Rybniku ogłosiło za zgodą Prezydenta szyć wpływy na  busowy fundusz. Pierw-
Miasta Rybnika zbiórkę publiczną. szy miesiąc akcji zakończyliśmy mając na
Akcję rozpoczęliśmy konferencją prasową, podczas której lokalne media zostały poin- koncie ponad 15 tysięcy złotych.
formowane o celu akcji i planowanych w czasie jej trwania działaniach. W konferencji
wzięła udział pani Ewa Ryszka - przedstawiciel Prezydenta Miasta Rybnika, pani Lidia Moc
- Przewodnicząca Koła PSOUU w Rybniku, pan Jerzy Kajzerek - Dyrektor Ośrodka
Pomocy Społecznej w Rybniku i pani Agata Marszałek - Kierownik WTZ nr 1 Koła PSOUU
w Rybniku.
Pierwsze grudniowe działania szybko przyniosły pozytywne efekty. Zbiórki publiczne
w Focus Mall Rybnik oraz w rybnickim Muzeum podczas zorganizowanej przez nas wysta-
wy  Wabić oko, budzić chęci& Ubiór w witrynach sklepowych lat 30 XX wieku były
świetnym początkiem akcji, który pozwolił nam z uśmiechem spędzić święta Bożego
Nakrętki przygotowane do odbioru
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
8
Fot. archiwum Koła PSOUU w Rybniku
NASZE STOWARZYSZENIE
Niektórzy uczestnicy Warsztatu Terapii Zimą rozpoczęło się zbieranie
Zajęciowej w Rybniku dojeżdżali na plastikowych nakrętek, w którym
zajęcia busem. pomagały dzieci ze szkół i przedszkoli.
Bus był już dość stary i nie działał zbyt Zbierano też makulaturę, czyli
dobrze. niepotrzebny używany papier, który
można ponownie wykorzystać.
Pracownicy Warsztatu zastanawiali się,
jak można zdobyć pieniądze na nowy W lutym pracownicy i uczestnicy
samochód, żeby wszyscy mogli bez Warsztatu razem zorganizowali Bal
problemu dojeżdżać na zajęcia. Charytatywny, na który przyszło wielu
znakomitych gości.
Za zgodą Zarządu Koła PSOUU
w Rybniku i Prezydenta Miasta ogłosili Póz
niej odbył się wiosenny piknik
akcję  Zbieramy na busa . i konkurs fotograficzny z nagrodami.
Pieniądze na busa zbierano także
Taki bus jest bardzo drogi, więc
wśród uczestników drogi krzyżowej
zbieranie pieniędzy miało trwać cały rok.
w kościele w Rybniku.
Organizatorzy akcji zaczęli od
Zbiórka plastikowych nakrętek bardzo
konferencji prasowej, na której podzielili
się udała, zebrano ich aż 7 i pół tony,
się z dziennikarzami i mieszkańcami
które zajęły aż 4 ciężarówki!
Rybnika swoimi planami i pomysłami
Pieniądze na busa zbierano podczas
na zbieranie pieniędzy.
wielu miejskich imprez, jak na przykład
Zbiórka pieniędzy zaczęła się
 Motorockowisko , Dni Miasta Rybnika,
w grudniu ubiegłego roku podczas
Jarmark Muzealny, Piknik Historyczny
wystawy dotyczącej przedwojennej
i Festyn Rodzinny.
mody i ubrań.
Podczas Jarmarku Muzealnego
uczestnicy Warsztatu Terapii Zajęciowej
prowadzili dla gości muzeum zajęcia
i znakomicie się sprawdzili w roli
instruktorów.
Jesienią pracownicy i uczestnicy
warsztatu wspólnie zorganizowali
na rynku w Rybniku  Bieg po busa ,
w którym wzięło udział aż 500 osób.
Zorganizowano także konkurs taneczny
 Salsoteka , w którym udział wzięło
wielu mieszkańców miasta.
Akcja zbierania pieniędzy zakończyła
się wielkim sukcesem i już wkrótce
uczestnicy warsztatu będą jez
dzić na
zajęcia nowym samochodem, na który
Z ostatniej chwili - bus własnie przyjechał do Rybnika! sami pomogli zebrać pieniądze.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
9
NASZE STOWARZYSZENIE
Z nowym rokiem zaczęliśmy przygoto- Wiedząc, że brakująca do zakupu nowego samochodu kwota nie spadnie nam z nieba
wania do Balu Charytatywnego, którego staraliśmy się być tam, gdzie moglibyśmy promować naszą akcję i stąd nasza obecność
organizacja była dla nas ogromnym wyzwa- na rożnych organizowanych w Rybniku imprezach. W sierpniu nie próżnowaliśmy i mimo
niem. Mimo, że nie mieliśmy wcześniej kapryśnej pogody pomagaliśmy w organizacji EDF Maratonu Energetyków, odwiedziliśmy
doświadczenia w podobnych działaniach Piknik Historyczny i Festyn Rodzinny.
i wszystkiego uczyliśmy się w trakcie, to Na paz
dziernik zaplanowaliśmy duże
15 lutego wieczorem mogliśmy z dumą przy- własne przedsięwzięcie, jakim był  Bieg
witać wszystkie osoby biorące udział w tym po busa . Zorganizowaliśmy go wokół
wydarzeniu. Przepiękna sceneria rybnic- rybnickiego Rynku na trasie o długości
kiego  Okrąglaka , nastrojowe światła i wie- 800 metrów. Ilość osób, która wzięła
czorowe kreacje były dodatkiem do udział w biegu przeszła nasze najśmiel-
atmosfery panującej tego wieczoru i pozy- sze oczekiwania.
tywnie wpłynęły na hojność naszych sza-
nownych gości.
Udany bal napełnił nas optymizmem,
więc wiosnę przywitaliśmy organizując kolej-
ną imprezę - piknik, którego przewodnim
motywem było szukanie jej pierwszych śla-
dów. Zorganizowaliśmy konkurs fotogra-
ficzny  Szukamy wiosny , na laureatów które-
Na trasie  Biegu po busa . U góry: Kadra WTZ po biegu
go czekały atrakcyjne nagrody, uczestnicy
pikniku mogli skorzystać z wielu przygoto- Najmłodsza uczestniczka biegu miała jedynie 3 miesiące, a w całej imprezie wzięło
wanych dla nich atrakcji, jak zielony kulig, udział około 500 osób! Nie zliczymy ile kilometrów razem przebiegliśmy, ale zapewne
jazda motocyklami oraz terenowymi auta- byłby z tego niejeden maraton. Każdy uczestnik biegu otrzymał pamiątkowy dyplom, ciepły
mi. I udało się  wiosna przyszła, przynosząc posiłek oraz słodki poczęstunek. Nie zabrakło atrakcji dla najmłodszych, był dmuchany
kolejne pieniądze na  busowe konto. zamek, malowanie twarzy, animacje oraz zabawy z psami. Można było zbadać sobie stopy,
Kolejne wydarzenie zorganizowane zajrzeć do wnętrza wozu strażackiego i skosztować produktów przygotowanych przez
w ramach akcji miało zupełnie inny cha- jeden z miejscowych sklepów. W czasie imprezy towarzyszył nam znany rybnicki artysta
rakter. W marcu przeprowadziliśmy drogę oraz szczudlarze, którzy wzbudzali ogromne zainteresowanie śpiewając, tańcząc, rozdając
krzyżową w jednym z rybnickich kościo- jabłka oraz balony i zachęcając wszystkich do włączenia się w akcję.
łów. Nabożeństwo spotkało się z pozytywnym Po wielkim sukcesie  Biegu po busa okazało się, że nasz cel finansowy jest coraz bliżej
odzewem wśród parafian i zaprocentowało i kolejne osoby, widząc sens naszych działań, postanawiały nam pomóc. I tak oto artyści
kolejnymi datkami. Okres wielkanocny to z Rybnika i innych miast nakręcili dla nas teledysk promujący akcję oraz zorganizowali
następne zbiórki publiczne na terenie mia- charytatywny koncert w jednym z rybnickich lokali. W ten sposób kolejne kwoty zasilały
sta i dalsze wpływy na konto. W tym samym nasze konto, a my cieszyliśmy się widząc bliski sukces. Jesienią powróciliśmy do  Okrągla-
czasie nastąpił pierwszy odbiór naszego ka , w którym zorganizowaliśmy  Salsotekę . I znów wielkie pozytywne zaskoczenie - nie
plastikowego złota i do skupu pojechało mieliśmy pojęcia, że aż tyle osób w Rybniku tańczy salsę! I to jak tańczy! Ostatnim naszym
aż 1850 kg nakrętek! W czasie całej akcji działaniem było nabożeństwo różańcowe w kościele, które zorganizowaliśmy, a towarzy-
uzbieraliśmy ich ponad 7,5 tony a odbiorcy sząca mu zbiórka do skarbonki zasiliła konto akcji kolejną kwotą.
zabierali je 4 osobnymi transportami. Warto dodać, że wszystkie działania organizowaliśmy ponosząc minimalne koszty,
W maju pomagaliśmy przy organizacji gdyż zawsze znalez
li się wokół nas ludzie, którzy widzieli sens w naszej akcji i pomagali
 Motorockowiska równocześnie promując nam w charakterze wolontariuszy. Wielką rolę odegrali też pracownicy i uczestnicy WTZ
akcję  Zbieramy na busa . Czerwiec to w Ryb-  Przystań , którzy włożyli w akcję ogromny wysiłek i sprawdzili się w wielu nowych i trudnych
niku obchody Dni Miasta i oczywiście nie rolach, które przyszło im przyjąć w czasie jej trwania.
mogło nas na nich zabraknąć. We współpra- Do listopada 2014 roku udało się nam zebrać 116.363,38 zł i nasz wymarzony bus
cy z rybnickim Muzeum w ramach Integra- został już zamówiony! Ponieważ czas realizacji zamówienia to kilka tygodni, oficjalne
cyjnego Jarmarku Muzealnego promowali- zakończenie akcji planujemy na 3 grudnia, w Międzynarodowym Dniu Osób Niepełno-
śmy naszą akcję wcielając się w rolę instruk- sprawnych. Gala, którą przygotowujemy w auli Politechniki Śląskiej zgromadzi wszystkich
torów warsztatów: ceramicznego, witrażu Partnerów, Darczyńców indywidualnych oraz firmy, które wspomogły nasze działania.
oraz filcu. Nasi podopieczni sprawdzili się Oprócz prezentu dla naszych podopiecznych w postaci nowego samochodu, mamy przy-
znakomicie w nowych rolach a warsztaty gotowane niespodzianki, które będą podziękowaniem dla wszystkich, którym los osób
cieszyły się ogromnym powodzeniem. z niepełnosprawnością nie jest obojętny. %
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
10
Fot. archiwum Koła PSOUU w Rybniku
TEKST A
ATWY DO CZYTANIA
Jak wykonać stroik świąteczny
J
a
k
w
y
k
o
n
a
ć
s
t
r
o
i
k
ś
w
i
ą
t
e
c
z
n
y
Kiedy będziesz na spacerze w parku lub lesie pozbieraj szyszki i gałązki,
które leżą pod drzewami, mogą się przydać do wykonania stroika.
Co będzie potrzebne do wykonania stroika:
Gałązki z drzewa iglastego,
jak sosna, świerk lub tuja.
Szyszki i patyki, mogą zostać naturalne,
ale można je pomalować na dowolny kolor.
Suche trawy, osty, len, skórka z owocu granatu.
Potrzebna będzie również doniczka i gąbka
do suchych bukietów, można je kupić w kwiaciarni.
Bombki i drut.
Drut mocuje się na końcówkach bombek,
aby łatwiej wbić je w gąbkę.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
11
TEKST A
ATWY DO CZYTANIA
Przyda się papier ozdobny, sznurek i wstążka.
Te materiały zostają zawsze z pakowania
prezentów, więc dobrze je wykorzystać.
Jak wykonać stroik:
Doniczkę trzeba dokładnie owinąć papierem.
Ustawiamy doniczkę na środku papieru,
a końce zawijamy do środka doniczki.
Kiedy doniczka jest już owinięta papierem
musimy związać ją sznurkiem, aby papier się
nie odwijał.
Do środka doniczki wkładamy kawałek gąbki.
Zaczynamy układać kompozycję stroika.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
12
TEKST A
ATWY DO CZYTANIA
Po kolei wbijamy przygotowane materiały
w gąbkę, zaczynając od gałązek.
W następnej kolejności układamy patyki
i inne ciekawe gałązki na przykład berberys.
Do szyszek i bombek przywiązujemy drut,
aby łatwiej można było wbijać je w gąbkę.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
13
TEKST A
ATWY DO CZYTANIA
Wszystko, co przygotowaliśmy:
gałązki, patyki, szyszki, bombki, suche trawy,
suche kwiaty lub sztuczne kwiaty wbijamy
w gąbkę jedno obok drugiego, aż powstanie
ciekawa kompozycja.
W środku można umieścić świeczkę,
ale trzeba bardzo uważać, żeby knot
był daleko od gałązek, szyszek, kwiatów
i innych łatwopalnych materiałów.
Na końcu dodajemy wstążkę.
Stroik jest bardzo łatwy do samodzielnego
przygotowania. Wykonany własnoręcznie daje
satysfakcję, a poza tym może być prezentem
dla kogoś bliskiego.
Życzymy twórczej pracy!
Wesołych Świąt Bożego Narodzenia
oraz wszelkiej pomyślności w Nowym Roku 2015.
Opracowali: Anna Jakieła i Jacek Wojtowicz
Ilustracje: Bożena Wojtoń
Warsztat Terapii Zajęciowej Koła PSOUU w Rymanowie
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
14
NASZYM GA
OSEM
Krzysztof Wiśniewski
Moje wakacje nad morzem
M
o
j
e
w
a
k
a
c
j
e
n
a
d
m
o
r
z
e
m
Dowiedziałem się od kolegów i koleżanek, W wolnym czasie spacerowaliśmy
że osoby z niepełnosprawnością i opalaliśmy się na plaży.
z powiatu tomaszowskiego mogą
Plaża była bardzo blisko i była
wziąć udział w wyjez
dzie
przystosowana do poruszania się
rehabilitacyjno-szkoleniowym,
wózkami inwalidzkimi.
którego całkowity koszt pokrywa
Pogoda nam dopisała, pięknie świeciło
Unia Europejska.
słońce i było ciepło jak latem, więc
Zacząłem co jakiś czas chodzić
nawet kąpaliśmy się w morzu.
do Powiatowego Centrum Pomocy
Kiedy pogoda była gorsza, chodziliśmy
Rodzinie i dowiadywać się, czy już jest
na zakupy, były ogniska, dyskoteki,
rekrutacja na ten wyjazd.
karaoke i kalambury.
Kiedy rekrutacja się zaczęła,
Były wycieczki piesze po okolicy
wypełniłem ankietę zgłoszeniową
i autokarowe do Jeziora Turkusowego
i dowiedziałem się dokąd pojadę i jakie
i Międzyzdrojów.
będę miał szkolenia na miejscu.
W Międzyzdrojach spacerowaliśmy
Wyjazd był do Dziwnówka nad morzem.
po molo i zwiedzaliśmy muzeum figur
Miejsce wydawało mi się ciekawe
woskowych oraz muzeum zwierząt.
i proponowane szkolenia też.
Był też rejs statkiem do Kołobrzegu,
Wybrałem kurs komputerowy z obsługą
a tam zwiedzanie starówki, katedry
Internetu i szkolenie z decupage.
i promenady miejskiej.
Pozytywnie przeszedłem rekrutację
Wielką atrakcją był aquapark Milenium,
i zostałem zapisany na turnus jesienny.
są tam różne baseny i atrakcje wodne.
Nad morze wyjechaliśmy póz
nym
Jestem bardzo zadowolony z wyjazdu,
wieczorem w niedzielę i przed
pogoda nam się udała i było bardzo
południem następnego dnia byliśmy
fajnie.
nad morzem w ośrodku rehabilitacyjnym
 Zorza w Dziwnówku.
Pojechałem sam, bez rodziców ani
opiekunów i myślę, że dałem sobie
Zaraz po zakwaterowaniu był obiad
doskonale radę.
i pierwsze wyjście nad morze.
Moja mama bardzo się bała o mnie,
Przez kolejne dni mieliśmy sporo
czasu wolnego. a teraz jest bardzo dumna, że tak
doskonale dałem sobie radę.
Były spotkania organizacyjne, szkolenia
z obsługi koputera i decupage oraz Każdemu kto może pojechać, polecam
zabiegi rehablitacyjne. taki wyjazd rehabilitacyjno-szkoleniowy.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
15
AKTYWIZACJA ZAWODOWA
Marcin Lisiecki
Trener pracy, doradca zawodowy Centrum DZWONI w Zgierzu
Jak skutecznie zachęcać pracodawców
J
a
k
s
k
u
t
e
c
z
n
i
e
z
a
c
h
ę
c
a
ć
p
r
a
c
o
d
a
w
c
ó
w
do zatrudniania osób
d
o
z
a
t
r
u
d
n
i
a
n
i
a
o
s
ó
b
z niepełnosprawnością intelektualną?
z
n
i
e
p
e
ł
n
o
s
p
r
a
w
n
o
ś
c
i
ą
i
n
t
e
l
e
k
t
u
a
l
n
ą
?
Sukces w postaci przekonania
pracowników, w pełni zaangażowanych specjalistów do prac prostych. Służą temu m.in.
pracodawcy do zatrudnienia
prezentacje multimedialne przedstawiające istotę niepełnosprawności intelektualnej.
osoby z niepełnosprawnością
Jednak najważniejszą rzeczą jest uświadomienie pracodawcy, że osoba z niepełnospraw-
intelektualną w prowadzonej
nością przy odpowiednim dopasowaniu miejsca pracy i wsparciu drugiej osoby jest tak
przez niego firmie na otwartym
samo cennym pracownikiem jak osoba pełnosprawna.
rynku pracy zależy od szeregu
Pracodawca pragnący zatrudnić osobę z niepełnosprawnością intelektualną powinien
czynników dotyczących zarówno
zrozumieć, iż niepełnosprawność nie jest przeszkodą w podjęciu pracy, a odpowiedni
samej osoby niepełnosprawnej
dobór stanowiska dla takiego pracownika decyduje o jakości wykonywanej pracy. W tym
jak i uwarunkowań lokalnego
celu przeprowadzane są warsztaty oraz indywidualne zajęcia praktyczne. Pracodawca
rynku pracy (specyfika społeczno-
ma w ten sposób możliwość zaobserwować, w jaki sposób potencjalni pracownicy radzą
gospodarcza, popyt i podaż pracy).
sobie z zadaniami i jak z nimi postępować. Należy dodatkowo zwrócić jego uwagę na
Nie ma jednego złotego
korzyści finansowe wynikające z zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością intelektualną.
środka prowadzącego wprost
Nadrzędną rolę pełni tu możliwość ubiegania się o zwrot części kosztów wynagrodzenia
do wytyczonego celu, do każdego
zatrudnionej osoby niepełnosprawnej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji
pracodawcy należy podchodzić
Osób Niepełnosprawnych. Argument ten dla wielu przedsiębiorstw stanowi dość istotny
indywidualnie.
element zachęty do zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością. Wartość dodaną stanowi
W pierwszej kolejności trzeba zgroma- pomoc specjalistów z Centrum DZWONI w procedurze rejestracji w bazie SODiR (System
dzić jak najwięcej danych o firmie, z którą Obsługi Dofinansowań i Refundacji) oraz pomoc w wypełnianiu wniosków o refundację.
zamierzamy nawiązać kontakt. Ważną rze- Zatrudnienie osoby z niepełno-
czą jest zdobycie informacji dotyczących pro- sprawnością intelektualną, wbrew
filu produkcji przedsiębiorstwa, jego wiel- powszechnym opiniom, nie jest ani
kości, struktury zatrudnienia oraz charak- kosztowne, ani trudne. Doradca
terystyki pracy. Posiadając te wiadomości zawodowy poprzez rozmowy z pra-
w pierwszym kontakcie z pracodawcą oka- codawcą powinien dążyć do przeła-
zujemy swój profesjonalizm oraz poważne mywania obiegowo krążących ste-
podejście do sprawy. Głównym jednak celem reotypów związanych z zatrudnia-
pierwszego spotkania jest zainteresowanie niem osób z tej grupy. W opinii 60%
pracodawcy działalnością Centrum DZWONI pracodawców to właśnie niewystar-
- przedstawienie mu informacji o zatrudnie- czający dostęp do doradztwa doty-
niu wspomaganym i rodzajach wsparcia czącego pracy osób z niepełno-
udzielanego pracodawcy. W trakcie rozmo- sprawnością stanowi przeszkodę
wy z pracodawcą okazuje się zazwyczaj, w ich zatrudnianiu.1 Niestety, pow-
że pomimo wielu kampanii realizowanych szechne jest wyobrażenie na temat
na rzecz zatrudniania osób z niepełnospraw- wymogów dotyczących tworzenia
nością przedstawiciele firm z otwartego miejsc pracy i wielu formalności
rynku pracy mają mgliste pojęcie o ich z tym związanych, które skutecznie
zatrudnianiu, nie zdają sobie nawet spra- zniechęcają do ich zatrudniania.
wy, iż dysponują takimi stanowiskami, na Do najczęstszych z nich należą:
których mogłyby pracować takie osoby. I tu - brak wiedzy o prawodawstwie
zaczyna się właściwa praca specjalistów i możliwościach prawnych, lęk przed
Centrum DZWONI. często zmieniającymi się przepisami,
Głównym ich celem jest przekonanie - przekonanie, iż zatrudnienie osób
pracodawcy do nawiązania współpracy. Tre- niepełnosprawnych generuje sze-
ner pracy pomaga określić zadania, które regdodatkowych kosztów i obciążeń
mogą być wykonywane przez osoby z tym (np. przystosowanie miejsca pracy),
rodzajem niepełnosprawności. Następnym - przekonanie o braku możliwości
krokiem jest przekazanie informacji o spe- podjęcia pracy przez osoby z wpi-
cyfice pracy z osobami z niepełnospraw- sem w orzeczeniu  żadna praca .
Monika Nowacka przy pracy
nością intelektualną, promowanie ich wize-
1 Pracodawcy o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.
runku jako wartościowych i lojalnych
Jak jest? Co można zmienić? Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009, s. 25
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
16
fot. archiwum Centrum DZWONI w Zgierzu
AKTYWIZACJA ZAWODOWA
Tymczasem, kiedy pracodawca zdecydu-
je się przyjąć do pracy osobę z niepełno-
sprawnością intelektualną może liczyć na Trenerzy Centrum DZWONI pomagają znalez
ć
fachową pomoc w kwestiach formalno-praw-
pracę osobom z niepełnosprawnością intelektualną.
nych związanych z jej zatrudnieniem oraz
stałe wsparcie w przypadku wystąpienia
Najpierw znajdują odpowiednią firmę i dowiadują
jakichkolwiek trudności.
się, jaką pracę mogą tam wykonywać osoby
z niepełnosprawnością.
Trenerzy Centrum DZWONI spotykają się z szefami
takich firm i tłumaczą im, jaki pożytek firmy mogą mieć
z zatrudnienia osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Przekazują im wszystkie potrzebne informacje na temat
pracy z osobami z niepełnosprawnością i pokazują, że
takie osoby są dobrymi i wartościowymi pracownikami.
Pomagają też pracodawcom w dostosowaniu stanowiska
pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnością
i zapewniają im potrzebne wsparcie.
Trenerzy organizują specjalne spotkania, na których
przyszli pracownicy poznają nowe miejsce pracy
i pracujących tam ludzi.
Pomagają także pracownikom i pracodawcom
w wypełnianiu wszystkich dokumentów i w innych
sprawach związanych z pracą.
Wielu szefów firm nie zatrudniało nigdy wcześniej
Marcin Szarłat przy pracy
osób z niepełnosprawnością, więc nie wiedzą, że są
Podsumowując, należy podkreślić, że
one bardzo dobrymi pracownikami i sumiennie
niechęć do zatrudniania osób z niepełno-
wykonują swoją pracę.
sprawnością intelektualną wynika przede
wszystkim z braku wiedzy o ich funkcjono-
Kiedy jednak ich poznają, to szybko przekonują się,
waniu. Wielu pracodawców nie miało nigdy
że warto jest zatrudniać takich ludzi, bo korzystają
kontaktu z osobami niepełnosprawnymi
intelektualnie i właśnie z tego powodu
na tym obie strony.
wyklucza możliwość ich zatrudnienia.
Aby wyjść naprzeciw tym problemom nale- Trenerzy z Centrum DZWONI w Zgierzu pomogli
ży zwiększyć liczbę kampanii informacyj-
znalez
ć pracę wielu osobom z niepełnosprawnością.
no-promocyjnych mówiących o ich możli-
wościach społeczno-zawodowych. W ten
Szefowie firm, w których pracują te osoby są z nich
sposób pracodawcy będą mogli przekonać
bardzo zadowoleni.
się o wydajności pracy osób z niepełnospraw-
nością intelektualną, a także poznać ich
Chwalą swoich nowych pracowników, mówią, że są
możliwości funkcjonowania w społeczeństwie.
Konieczne jest również nawiązywanie punktualni, samodzielni, mili dla wszystkich i bardzo
współpracy z pracodawcami oferując im
dobrze wykonują swoją pracę.
szeroki wachlarz form wsparcia począwszy
od doradztwa personalnego i dopasowania
Pracodawcy dobrze oceniają także współpracę
miejsca pracy do indywidualnych możli-
z Centrum DZWONI. Mówią, że trenerzy pomagają im
wości osoby niepełnosprawnej, a skończyw-
szy na profesjonalnym wsparciu w kwe-
lepiej zrozumieć pracowników z niepełnosprawnością
stiach formalno-prawnych oraz refundacji
intelektualną, dzięki czemu wszystkim dobrze się
części kosztów zatrudnienia ze z
ródeł
zewnętrznych.
razem pracuje.

SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
17
fot. archiwum Centrum DZWONI w Zgierzu
AKTYWIZACJA ZAWODOWA
Pani Sylwia Kurdek - właścicielka Akademii Twórczego Rozwoju
Rozmowy z pracodawcami
R
o
z
m
o
w
y
z
p
r
a
c
o
d
a
w
c
a
m
i
 INSPIRO
Pani Janina Wlazło  właścicielka firmy
gastronomicznej Jak sprawdza się pan Marcin Szarłat jako pracownik?
Bardzo dobrze, jestem z jego pracy bardzo zadowolona. To bardzo fajny
Jak osoby z niepełnosprawnością intelektualną człowiek, który mimo swojej niepełnosprawności ma w sobie dużo pozy-
sprawdzają się jako pracownicy? tywnej energii. Pan Marcin w pracy zawsze jest punktualny i zmotywowa-
Są punktualni, wykonują swoje obowiązki bardzo, bardzo ny do wykonywania powierzonych mu zadań. Pracę wykonuje dokładnie,
dobrze. Przejmują się wszystkimi zleconymi czynnościa- z dużym zaangażowaniem, jest bardzo pracowity i samodzielny. Pan Marcin
mi, są sumienni, wykonują wszystkie polecenia. Takich jest dla mnie cennym pracownikiem, bo wkłada w to, co robi całe swoje serce.
pracowników życzę każdemu pracodawcy. Mam nadzieję, że będzie nam się nadal tak dobrze współpracowało.
Co Panią skłoniło do zatrudnienia osoby z niepeł- Co skłoniło Panią do zatrudnienia pana Marcina?
nosprawnością intelektualną? Przede wszystkim potrzebowałam takiego pracownika, a poza tym spodobał
Pierwsza myśl, jaka mną kierowała to chęć pomocy mi się sposób, w jaki pan Marcin podchodzi do powierzonych obowiązków.
osobie z niepełnosprawnością. Ale póz
niej okazało się, Zawsze jest uśmiechnięty, na nic nie narzeka, jest całkowicie zaangażowany
że ta pomoc jest obopólna. Osoba niepełnosprawna w to, co robi, niezależnie od tego, jakie zadanie ma do wykonania. Pan Marcin
znalazła zatrudnienie, a ja mam świetnego pracownika. utwierdził mnie w przekonaniu, że mimo niepełnosprawności jest lojalnym,
Jednego z najlepszych wśród wszystkich osób, które sumiennym i pełnowartościowym pracownikiem.
zatrudniam, również pełnosprawnych.
Czy jest Pani zadowolona ze współpracy z Centrum DZWONI?
Czy jest Pani zadowolona ze współpracy z Centrum Oj bardzo. Zawsze można na Was liczyć, jesteście pomocni, dzięki waszym
Dzwoni? praktykom miałam możliwość zaobserwować, jak osoby z niepełnospraw-
Oczywiście! Nasza współpraca przebiega bez żadnych nością intelektualną pracują i funkcjonują w społeczeństwie. Praca trenera
problemów. Zawsze kiedy tylko potrzebuję pomocy lub po jest dla mnie bardzo pomocna, nie muszę nawet mówić, co trzeba zrobić,
prostu rozmowy i rozwiania moich wątpliwości mogę bo sami świetnie sobie organizujecie pracę. Jest to dla mnie duże ułatwienie.
liczyć na profesjonalizm i pomoc pracowników Centrum. Dzięki Wam dowiedziałam się również o możliwościach dofinansowania
wynagrodzenia pracowników ze środków PFRON. Naprawdę jestem bardzo
zadowolona ze współpracy z Wami.
Panie Dominika Milczarek i Monika Nowacka zatrudnione w firmie Gazby
Pan Zbigniew Garwoliński  właściciel  Gazby , firmy produkujące
tekstylia do mebli ogrodowych
Jak sprawdzają się osoby z niepełnosprawnością intelektualną jako
pracownicy?
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w naszym przypadku spraw-
dzają się bardzo dobrze, wywiązują się z powierzonej im pracy, podchodzą
do niej z zaangażowaniem i sumiennością.
Co skłoniło Państwa do zatrudnienia osób z niepełnosprawnością
intelektualną?
Osoby zatrudnione posiadają orzeczenie o niepełnosprawności i dzięki temu
jesteśmy zwolnieni z opłat PFRON.
Czy są Państwo zadowoleni ze współpracy z Centrum Dzwoni?
Jesteśmy zadowoleni ze współpracy z Państwem, każdy ewentualny pro-
blem jest rozwiązywany od ręki. Osoby zatrudnione są miłe, sympatyczne,
Pan Arkadiusz Kabziński zatrudniony
koleżeńskie i współdziałają w grupie. %
w firmie gastronomicznej pani Janiny Wlazło
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
18
fot. archiwum Centrum DZWONI w Zgierzu
fot. archiwum Centrum DZWONI w Zgierzu
PRACA
Adam Józefczyk
Kierownik Zakładu Aktywizacji Zawodowej Koła PSOUU w Krośnie
Małymi krokami do celu
M
a
ł
y
m
i
k
r
o
k
a
m
i
d
o
c
e
l
u
Praca jest dla każdego człowieka wielką Trudności związane z utworzeniem zakładów wynikały z wielu czynników. Samorząd
wartością. Daje szansę na rozwój, dzięki Województwa zajmował stanowisko, że w województwie podkarpackim jest wystarczająca
pracy możemy zaspokoić wiele potrzeb. ilość ZAZ-ów i nie wyrażał chęci tworzenia nowych. Zarząd Koła bardzo długo przeko-
Dla osoby z niepełnosprawnością intelek- nywał radnych sejmiku województwa oraz Zarząd Województwa do celowości istnienia
tualną aktywność zawodowa jest najlep- zakładu aktywności zawodowej w Krośnie. W mieście liczącym ponad 50.000 mieszkańców
szą i najskuteczniejszą formą rehabilitacji. nie było bowiem żadnych możliwości zatrudnienia na rynku pracy osób o szczególnych
Aktualna sytuacja na rynku pracy sprawia, potrzebach w tym zakresie. Były też obawy przed nowym, nieznanym doświadczeniem
że znalezienie odpowiedniego zatrudnienia zarówno ze strony rodziców, jak i samych osób z niepełnosprawnością. Podjęcie zatrudnie-
przez osoby z niepełnosprawnością intelek- nia burzyło poczucie bezpieczeństwa osób, które przebywały w placówkach 5, 10 czy
tualną wciąż stanowi poważny problemem. nawet 15 lat. Wymagało od nich zmiany nawyków i przyzwyczajeń, dostosowania się do
Koło PSOUU w Krośnie od ponad 35 lat innego rytmu dnia.
stara się wdrażać system wspierania osób Jeden z rodziców, dzieląc się swoimi obawami zwrócił też uwagę na strach przed chwi-
z niepełnosprawnością intelektualną w każ- lową zmianą:  Martwię się, że moja córka nie poradzi sobie w pracy, nie utrzyma się w zatrud-
dym wieku. Działania, które doprowadziły nieniu. I co wtedy? Straci pracę, a do warsztatu nie wróci, bo jej miejsce będzie już zajęte .
do utworzenia zakładu aktywności zawodo- Inny rodzic wprost mówił, że:  Te pieniądze za pracę nie są warte całego zamieszania w naszym
wej wyniknęły z ogromnej potrzeby dalsze- życiu. Syn ma miejsce w WTZ i tak jest dobrze, po co to zmieniać? W skrajnych przy-
go rozwoju grupy dorosłych osób z niepełno- padkach pojawiały się dramatyczne słowa  Wyrzucacie nas z warsztatu .
sprawnością intelektualną będących pod Dzięki systematycznej pracy z rodzicami i opiekunami, przeprowadzeniu wielu rozmów,
opieką Koła. zapewnień o ciągłym wsparciu ze strony Stowarzyszenia 25 uczestników zajęć placówek
Utworzone przez Koło PSOUU w Krośnie prowadzonych przez Koło zakwalifikowanych przez Radę Programową WTZ lub Zespół
dwa zakłady aktywności zawodowej roz- Wspierająco-Aktywizujący ŚDS podjęło zatrudnienie.
poczęły działalność w tym samym czasie. Osoby z niepełnosprawnością, podobnie jak ich rodzice czy opiekunowie, też były
Dzięki determinacji rodziców zrzeszonych pełne lęku. Dla Pani Elżbiety największym problemem, z którym nie umiała sobie poradzić
w krośnieńskim Kole i ludzi dobrej woli było to, że w Warsztacie miałaby przerwę wakacyjną, a w ZAZ-ie musi pracować w czasie
starania przyniosły oczekiwany efekt. Jest wakacji. Pani Kinga długo nie potrafiła się zdecydować na rozstanie z kolegami i koleżan-
nim utworzenie 55 miejsc pracy dla osób kami ze Środowiskowego Domu Samopomocy.
z niepełnosprawnością, w tym 31 dla osób Inaczej wyglądała sytuacja osób z niepełnosprawnością, które zmęczone długoletnim
ze znacznym i 24 dla osób z umiarkowa- chodzeniem na zajęcia praktyczne oczekiwały zatrudnienia. Były też takie osoby, które
nym stopniem niepełnosprawności. Więk- miały pozytywne wsparcie i motywację ze strony rodziny. Pan Roman nie mógł się doczekać
szość zatrudnionych pracowników to byli utworzenia Zakładu Aktywności Zawodowej. Od kilku lat marzył o zatrudnieniu, posia-
uczestnicy WTZ bądz
ŚDS, którzy od wielu daniu umowy o pracę, chciał zarabiać pieniądze. Wiele razy osobiście przychodził pytać
lat objęci byli programem terapeutyczno o pracę. Kilkakrotnie jako self-adwokat składał wniosek na Zarządzie Koła oraz na Walnym
rehabilitacyjnym i programem rehabilitacji Zebraniu Członków PSOUU o utworzenie miejsc pracy dla siebie i swoich kolegów. Dzisiaj
zawodowej, która przygotowywała ich do pracuje przy produkcji podpałek K-Lumet i jest szczęśliwy. Mówi:  Wreszcie mam robotę,
podjęcia pracy. tyle czasu o nią wszystkich prosiłem, a teraz mogę zarobić pieniądze, robiąc to, co lubię .
Pani Monika uczęszczała na zajęcia do Środowiskowego Domu Samopomocy. Miała
już doświadczenie zawodowe, gdyż ponad 10 lat temu pracowała w sklepie spożywczym.
Niestety postawa współpracowników doprowadziła do tego, że pani Monika nie utrzy-
mała się w pracy. Jej marzeniem był powrót do pracy, która dawała jej wiele satysfak-
cji. Teraz pani Monika wraz z innymi koleżankami pracuje w pralni wodnej. Obsługuje
maszyny i urządzenia pralnicze, ma możliwość kontaktu z klientami, którzy przynoszą
surowiec do prania. Czuje się dowartościowana i potrzebna. Wie, że praca w ZAZ jest
kolejnym etapem w drodze na otwarty rynek pracy. Jak sama mówi:  Dobrze jest poczuć
się po 10 latach znów jako pracownik, znów jako osoba potrzebna innym w pracy, do
pomocy. Mam wreszcie swój cel, mogę zdobyć pieniądze, aby moja rodzina miała lżej .
Pan Arkadiusz nie korzystał z zajęć w placówkach prowadzonych przez Koło. Po zakończo-
Zakłady prowadzą działalność wytwór- nej edukacji jego świat ograniczał się wyłącznie do domu. Nigdy nie pracował. Kilkakrot-
czo-usługową w zakresie usług pralniczych, nie samodzielnie szukał pracy, a następnie zarejestrował się w Powiatowym Urzędzie
porządkowo-gospodarczych oraz produkcji Pracy i regularnie chodził tam pytać o możliwość zatrudnienia. Niestety przez 5 lat urząd
podpałek ekologicznych. Przed nimi ogrom- pracy nie miał dla niego żadnej oferty. Kiedy usłyszał, że Stowarzyszenie poszukuje pra-
ne wyzwanie związane z określeniem zapo- cowników, zgłosił się i nerwowo oczekiwał zakończenia rekrutacji. Dzisiaj mówi:  To jest
trzebowania na usługi świadczone przez coś wspaniałego wyjść z domu, z tych czterech ścian. Tam wszystko mnie denerwowało.
osoby zatrudnione w ZAZ-ie, rozpropago- y
le się czułem, byłem samotny. W pracy poznałem inne osoby niepełnosprawne, mam
wanie swojej działalności, powiększenie ryn- okazję z nimi rozmawiać, żartować, czuję się potrzebny, jestem częścią zespołu .

ków zbytu usług i wyrobów.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
19
PRACA
Praca jest bardzo ważna w życiu każdego człowieka.
Praca jest też bardzo skutecznym narzędziem
w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Praca w ZAZ-ie była też marzeniem

Jednak znalezienie pracy jest dla takich osób trudnym
pana Piotra, który z uwagi na bardzo trud-
zadaniem.
ną sytuację życiową (mieszka z mamą,
która nie posiada żadnego z
ródła utrzy-
Żeby zapewnić pracę osobom z niepełnosprawnością
mania) został zmuszony do rezygnacji
w Krośnie powstały dwa Zakłady Aktywności
z zajęć w WTZ i podjęcia pracy dorywczej
w gospodarstwie rolnym. Praca tam nie
Zawodowej.
przynosiła mu satysfakcji, często wykonywał
zadania przekraczające jego siły i możli-
Dzięki temu aż 55 osób z niepełnosprawnością może
wości. Pracował w trudnych warunkach
teraz pracować i zarabiać pieniądze.
pogodowych, po 10-12 godzin na dobę, 7
dni w tygodniu. Nie zawsze sprawiedliwie
Te osoby pracują w pralni, przy sprzątaniu i przy
wypłacano mu wynagrodzenie. Dzisiaj naj-
produkcji ekologicznych podpałek.
bardziej boi się myśleć o tym, że kiedyś
pójdzie do pracy na otwartym rynku pracy.
Wszyscy na początku trochę obawiali się nowej
Boi się, że ktoś go tam oszuka i wykorzysta
jego ufność do ludzi. Chce pracować jak
sytuacji, nowych obowiązków i zmian w ich życiu
inni, być szanowany i doceniany w pracy.
ale teraz większość z nich jest bardzo zadowolona
Stabilizacja życiowa, jaką pani Annie
dało zatrudnienie w ZAZ przyczyniła się
z tego, że ma pracę.
do podjęcia decyzji o założeniu rodziny.
Podoba im się to, co robią, mają tam nowych  W paz
dzierniku wyszłam za mąż i moja
praca pozwoli na utrzymanie mojej rodziny .
znajomych i zarabiają na swoje utrzymanie.
Pani Anna - była uczestniczka WTZ - wie
doskonale, że założenie rodziny wiąże się
Niektórzy, jak pan Roman - self-adwokat, nie mogli
z codziennymi obowiązkami i wydatkami.
się doczekać, kiedy wreszcie będą mogli pracować. Pani Anna pracując w pralni mobilizuje
całe swoje siły, aby bardzo dobrze wykonać
Teraz pan Roman bardzo się cieszy z pracy przy
pracę zleconą przez klientów. Jej ważnym
obowiązkiem jest również utrzymywanie
produkcji podpałek ekologicznych.
ładu i porządku na swoim stanowisku
pracy. Jak sama mówi:  Tu jest moje miej-
Pani Monika kiedyś pracowała w sklepie spożywczym.
sce, mój drugi dom, muszę o niego zadbać,
Teraz pracuje w pralni, obsługuje urządzenia pralnicze
żeby móc pracować tutaj jak najdłużej .
Prowadzenie i utrzymanie Zakładów
i przyjmuje zamówienia od klientów.
Aktywności Zawodowej jest niewątpliwie
Pani Monika lubi swoją nową pracę.
nowym wyzwaniem dla Zarządu Koła. Przy-
datne okazały się dotychczasowe wielolet-
Ceni w niej to, że może pomagać finansowo rodzinie.
nie doświadczenia związane z prowadze-
niem innych placówek i różnych projek-
Pan Arkadiusz nigdy wcześniej nie pracował.
tów. Jednakże specyfika zakładów jako
Próbował sam znalez
ć sobie pracę, ale długo mu się
podmiotów ekonomii społecznej wymaga
od organizatora innego podejścia, innych
to nie udawało.
umiejętności i nowej wiedzy. Rozwój zakła-
dów wymaga stałego dokształcania się,
Teraz cieszy się, że nie siedzi już w domu, lecz spotyka
podejmowania ważnych i trudnych decyzji.
w pracy kolegów i koleżanki, z którymi może rozmawiać
Pracownicy z niepełnosprawnością wie-
dzą, że praca w ZAZ jest etapem przejścio-
i żartować.
wym w ich życiu. Celem, do którego dążą
w przyszłości jest zatrudnienie na otwar-
Pani Anna dzięki pracy w pralni mogła założyć rodzinę.
tym rynku pracy. I to jest największy
Właśnie wyszła za mąż i zarabia pieniądze na bodziec do dalszej aktywności dla liderów
Koła oraz dla wszystkich pracowników z
utrzymanie rodziny. Bardzo dba o swoje miejsce
niepełnosprawnością intelektualną zatrud-
pracy i zależy jej na utrzymywaniu tam porządku. nionych w ZAZ-ach w Krośnie. %
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
20
MIESZKALNICTWO
Ewa Katarzyna Gałka
Przewodnicząca Zarządu Koła PSOUU w Nidzicy
Mieszkania treningowe
M
i
e
s
z
k
a
n
i
a
t
r
e
n
i
n
g
o
w
e
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną żyją pośród nas, są funkcjonować w domach rodzinnych i środowisku lokalnym.
integralną częścią naszego społeczeństwa. Mają podobne myśli, Stosowany w placówce plan codziennych treningów obejmuje między
pragnienia i potrzeby jak wszyscy ludzie. Podlegają takim samym innymi:
prawom jak inni, ale bez pomocy i wsparcia nie zawsze są w stanie - trening dbałości o wygląd zewnętrzny i higienę osobistą,
z nich korzystać.  Każdy człowiek ma prawo do szczęścia i swego - trening kulinarny,
miejsca w społeczeństwie , jak przed wielu laty twierdziła Maria - trening umiejętności praktycznych (sprzątanie, pranie itp.),
Grzegorzewska. - trening ekonomiczny,
Każdy z nas niezmiernie ceni sobie wolność osobistą. W swoich - trening spędzania czasu wolnego.
sprawach chcemy móc się wypowiadać i podejmować decyzje. Osoby Brak zapisów prawnych dotyczących działalności mieszkań
z niepełnosprawnością intelektualną, bez względu na stopień nie- treningowych nie daje wielkich możliwości pozyskania finansowa-
pełnosprawności, jaki je ogranicza, w dużym stopniu zależą jednak nia zewnętrznego i powoduje trudności w systematycznym funk-
od innych, tak w sprawach codziennych, jak i tych istotnych dla cjonowaniu. Korzystanie z ogłaszanych konkursów dotyczących
całego ich życia. A chcą być traktowani indywidualnie, mieć równe rehabilitacji osób niepełnosprawnych, w których ubiegamy się o środ-
szanse i prawa oraz czerpać radość z kontaktów z innymi ludz
mi. ki finansowe, wywołuje niepokój o przyszłość placówki. Integrowa-
Dla zapewnienia odpowiedniego wsparcia osobom z niepełno- nie z miejscami całodobowego pobytu Środowiskowego Domu Samo-
sprawnością i ich rodzinom Koło PSOUU w Nidzicy utworzyło miesz- pomocy jest niezwykle korzystne dla uczestników ŚDS skierowanych
kania treningowe, których działalność jest zintegrowana z miejsca- tu ze względu trudną sytuację życiową lub rodzinną, gdy powrót
mi całodobowego pobytu w Środowiskowym Domu Samopomocy. do środowiska rodzinnego nie jest możliwy. Zgodnie z art. 51a
Ta forma wsparcia nie tylko skutecznie wspomaga rodziny, ale punkt 3 Ustawy o Pomocy Społecznej z dnia 12 marca 2004 r. mak-
przede wszystkim daje dorosłym osobom z niepełnosprawnością symalna długość pobyt całodobowego osoby w placówce nie może
intelektualną możliwość usamodzielnienia. przekroczyć 8 miesięcy w roku. Osoby takie mogą skorzystać ze
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną i zaburzeniami psy- skierowania przez Zarząd Koła PSOUU do mieszkania treningowego
chicznymi pragną, tak jak my wszyscy, prowadzić niezależne życie. i realizować indywidualny plan postępowania wpierająco-aktywi-
Dzięki niewielkiemu wsparciu mogą wieść je zgodnie ze swoimi pra- zującego.
gnieniami i potrzebami. Znaczny potencjał rozwojowy i przystoso- Skierowanie do mieszkania treningowego następuje na wniosek
wawczy może być rozwinięty tylko w sprzyjających warunkach, w toku zainteresowanej osoby z niepełnosprawnością. Kwalifikacja odby-
normalnych doświadczeń życiowych, przy wprowadzeniu zasad wa się w porozumieniu z rodziną lub opiekunami. W sytuacji kry-
normalizacji. Zdobywanie doświadczeń samodzielności i naukę zysowej rodziny, np. konieczności leczenia rodziców lub opieku-
codziennych czynności związanych z samoobsługą, przygotowaniem nów osoby niepełnosprawnej, może być przeprowadzona kwalifi-
posiłków, utrzymaniem higieny osobistej i czystości pomieszczeń kacja poza kolejnością.
oraz otoczenia umożliwia program treningu mieszkaniowego reali- Dzięki mieszkaniom treningowym osoby niepełnosprawne mają
zowany przez nidzickie Koło PSOUU od 10 lat. szansę być aktywnymi uczestnikami życia społeczności lokalnej,
Mieszkania treningowe są obecnie uzupełnieniem miejsc cało- mogą wykazać się samodzielnością, zapraszać swoich przyjaciół,
dobowego pobytu, mogą z nich skorzystać nie tylko uczestnicy rodziców, opiekunów i terapeutów. Tu ujawniają się ich talenty,
naszych placówek. Mieszkania treningowe i miejsca całodobowe ale też nieprzewidziane reakcje i niewłaściwe skłonności, które wyma-
są usytuowane w nowym Centrum im. Jana Pawła II w Nidzicy i skła- gają terapii. Zasmakowanie samodzielności, możliwość decydo-
dają się z 5 pokoi dwuosobowych z łazienkami, pokoju terapeu- wania o własnych sprawach i dokonywania ważnych wyborów doty-
tycznego, kuchni i sali wspólnych spotkań wyposażonej w telewi- czących własnego życia, spędzania wolnego czasu, włączania się
zor. Osoby mieszkające w Centrum współdziałają w grupie reali- w codzienne prace i obowiązki daje tym osobom poczucie odpo-
zując codzienne czynności, budują relacje z innymi ludz
mi, stają wiedzialności i sukcesu, co wpływa na podniesienie samooceny.
się odpowiedzialni i korzystają z dóbr kultury dostępnych w naszym Osoby z niepełnosprawnością intelektualną otrzymują pomoc
mieście, włączając się w życie lokalnej społeczności. w podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych w samo-
W założeniach mieszkanie treningowe ma pomóc osobom z niepełno- dzielnym życiu oraz wsparcie w rozwiązywaniu problemów. Mają
sprawnością w: zapewnione doradztwo, poradnictwo, motywowanie do działania,
- nabyciu umiejętności samodzielnego funkcjonowania przy odpo- pomoc w załatwianiu spraw w urzędach  nie tylko ułatwianie
wiednim wsparciu terapeuty lub asystenta osoby niepełno- życia, ale jednocześnie wzorce, z których mogą korzystać. Osoby
sprawnej, objęte programem mają zapewnioną pomoc psychologa i doradcy
- podniesieniu poziomu zaradności życiowej, zawodowego, mogą realizować program aktywizacji zawodowej,
- podejmowaniu decyzji we własnych sprawach, przygotować się do podjęcia pracy na wolnym rynku przy wsparciu
- zdobyciu umiejętności społecznych i współdziałania w grupie, trenera pracy.
- zmianie wzorców zachowań, Uczestnicy programu usamodzielniania przy odpowiednim
- nabyciu umiejętności rozpoznawania i wyrażania własnych emocji. wsparciu mogą żyć jak osoby pełnosprawne i w pełni uczestniczyć
Poza tym udział w treningu mieszkaniowym jest wsparciem w życiu społecznym. Droga do normalizacji ich życia nie jest
dla osoby z niepełnosprawnością, przeciwdziała instytucjonalizacji łatwa. Trzeba systematycznych działań zapewniających zabez-
i umieszczaniu takich osób w domach pomocy społecznej. Dzięki pieczenie prawne i wsparcie, aby poprawa jakości ich życia wciąż
temu osoby z niepełnosprawnością mogą bardziej samodzielnie postępowała. %
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
21
SPORT
Jolanta Janik
Przewodnicząca Zarządu Koła PSOUU w Kamieniu Pomorskim
Sportowe zmagania w Kamieniu Pomorskim
S
p
o
r
t
o
w
e
z
m
a
g
a
n
i
a
w
K
a
m
i
e
n
i
u
P
o
m
o
r
s
k
i
m
Koło Polskiego Stowarzyszenia
na Rzecz Osób z Upośledzeniem
Umysłowym w Kamieniu
Pomorskim było organizatorem
VII Ponadregionalnej Olimpiady
Specjalnej dla Osób
z Niepełnosprawnością
Intelektualną, która odbyła się
w dniach 25 i 26 września 2014 r.
To sportowe wydarzenie pod honoro-
wym patronatem Zarządu Województwa
Zachodniopomorskiego było współfinanso-
wane ze środków PFRON, a współorgani-
zatorami imprezy była Gmina Kamień
Pomorski i Powiat Kamieński. Wśród zapro-
szonych gości było wielu delegatów z insty-
tucji wspierających i współpracujących
z naszym Stowarzyszeniem.
Olimpiadę poprzedziła zabawa integra-
cyjna w Hotelu Porta Mare w Dziwnówku,
w której brało udział blisko 450 osób, w tym
ponad 300 sportowców z niepełnospraw-
nością spoza powiatu kamieńskiego.
Wszyscy goście znakomicie się bawili, a tańce
i rozmowy trwały do póz
nych godzin wie-
czornych.
Następnego ranka na Stadionie Miej-
skim w Kamieniu Pomorskim odbyła się
olimpiada. Uroczystość otwarcia rozpoczęła
się od przemarszu uczestników wraz z opie-
kunami. Kolumnę prowadziła delegacja
zawodników niosąca flagą olimpijską,
państwową i olimpijski ogień.
Następnie zagrano Mazurek Dąbrowskiego, osoba trzymająca pochodnię udała się do
znicza olimpijskiego, by ceremonialnie go rozpalić, wciągnięto na maszt flagę państwową
i VII Ponadregionalna Olimpiada Specjalna została oficjalnie rozpoczęta.
Tokiem całej imprezy zawiadywał jako konferansjer doświadczony sportowiec i organi-
zator wielu sportowych wydarzeń pan Jerzy Janawa. Nad prawidłowym przebiegiem
zawodów czuwał Sędzia Główny, pan Stanisław Kuryłło. Rolę sędziów poszczególnych
dyscyplin sportowych pełnili nauczyciele wychowania fizycznego ze szkół z powiatu
kamieńskiego. W organizacji zawodów pomagało 60 wolontariuszy  uczniów szkół gim-
nazjalnych i ponadgimnazjalnych z naszego regionu. W rywalizacji wzięło udział ponad
500 zawodników, którzy przyjechali do nas z Tolkmicka, Żychlina, Szczecina, Kielc,
Polic, Mielca, Opola, Nowogardu, Gryfic, Stargardu Szczecińskiego, Wilczyna, Karlina,
Koszalina, Kołobrzegu, Nowej Wsi, Krosna, Bytowa, Tarnobrzegu, Trzebunia, Rymanowa,
Santoka i Przybiernowa, oraz gospodarze z Kamienia Pomorskiego.
Rywalizacji sportowej towarzyszyły wielkie emocje i radość, a przez cały czas zawodów
panowała prawdziwie sportowa atmosfera. Zawodnicy konkurowali w wielu rozmaitych
dyscyplinach, jak slalom na wózkach, rzut piłeczką palantową, skok w dal, prowadzenie
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
22
SPORT
piłki Thera-Band, rzut piłką lekarską,
rzut piłką do kosza, przeciąganie liny, bieg
na 60 metrów, sztafeta 4 x 100 metrów
We wrześniu Koło Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz
oraz piłka nożna. Podczas zmagań spor-
Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Kamieniu
towcom cały czas towarzyszyli wolonta-
riusze, zaangażowani przy opiece nad
Pomorskim zorganizowało olimpiadę specjalną.
zawodnikami poszczególnych drużyn.
Olimpiada specjalna to duże zawody sportowe dla osób
Wolontariusze odpowiedzialni byli między
innymi za to, aby każdy zawodnik trafił na
z niepełnosprawnością. Na olimpiadę przyjechało bardzo
czas w odpowiednie miejsce i nikt nie
wielu sportowców i innych gości z różnych miast. spóz
nił się na start swojej konkurencji
czy na posiłek.
Na zakończenie odbył się integracyjny
Żeby wszyscy mogli lepiej się poznać, przed zawodami
pokazowy mecz piłki nożnej, w którym
sportowymi urządzono zabawę taneczną w hotelu.
wzięli udział piłkarze Pogoni Szczecin i zwy-
cięzca zorganizowanego w ramach olim-
piady turnieju piłki nożnej  drużyna z Byto-
Wszyscy goście bardzo dobrze się bawili, jedli i tańczyli
wa. Po skończonych zawodach przyszedł
do póz
nego wieczora. Następnego dnia rano była
czas na wręczanie medali i drobnych upo-
minków oraz sesję zdjęciową. Zwycięzcy
uroczystość otwarcia olimpiady.
poszczególnych konkurencji otrzymywali
medale, dyplomy i cenne nagrody rzeczowe,
Wszyscy sportowcy maszerowali z flagami, a na przedzie
a pozostali zawodnicy medale za udział,
koszulki i dyplomy, ale śmiało można powie-
niesiono pochodnię z olimpijskim ogniem. Grano hymn
dzieć, że każdy uczestnik był zwycięzcą
państwowy, na maszt wciągnięto polską flagę i zgodnie
bez względu na otrzymane nagrody. Uro-
czystej dekoracji zawodników dokonali
z tradycją zapalono znicz olimpijski.
zaproszeni paraolimpijczycy i olimpijczy-
cy: Irena Pienio  pływaczka i lekkoatletka,
Potem zaczęły się zawody sportowe. Rozegrano wiele
Wojciech Matusiak  kolarz, Bogusław
Mamiński  lekkoatleta, Róża Data-Ptak
różnych konkurencji, na przykład biegi, slalom na
 wioślarka, Ryszard Formalczyk  ciężaro-
wózkach, skoki w dal i przeciąganie liny.
wiec, czterokrotny złoty medalista, Rena-
ta Chilewska  lekkoatletka, złota meda-
Był też turniej piłki nożnej. W zawodach startowało aż
listka z Aten. Wspomagali ich piłkarze
Pogoni Szczecin a także nasi znamienici
500 sportowców z niepełnosprawnością.
goście. W podziękowaniu za uświetnienie
swoją obecnością naszej Olimpiady Spe-
Na zakończenie zawodów rozegrano pokazowy mecz
cjalnej zaproszonym olimpijczykom i para-
olimpijczykom wręczono kwiaty i statuetki
piłki nożnej pomiędzy drużyną z Bytowa a piłkarzami
wykonane własnoręcznie przez osoby z nie-
Pogoni Szczecin.
pełnosprawnością.
W VII Ponadregionalnej Olimpiadzie
Specjalnej wzięło udział ponad 500 zawod-
Wszyscy sportowcy dostali medale, dyplomy i koszulki.
ników, 150 opiekunów, 300 kibiców, 100
Nagrody wręczali zwycięzcom sławni sportowcy,
zaproszonych gości i 60 wolontariuszy. Kibi-
cami byli uczniowie z okolicznych szkół,
medaliści olimpijscy.
którym dyrektorzy umożliwili udział w impre-
zie. Nad bezpieczeństwem wszystkich
Żeby nikomu nic się nie stało, nad bezpieczeństwem
uczestników i gości olimpiady czuwała
policja, straż miejska, staż pożarna i załoga
uczestników czuwała policja, straż pożarna, straż
ambulansu wraz z lekarzem.
miejska i lekarz z pogotowia ratunkowego.
Wszyscy zawodnicy, przybyli goście,
a także organizatorzy olimpiady doświad-
Olimpiada specjalna w Kamieniu Pomorskim była czyli wielu wspaniałych chwil i mnóstwa
sportowych emocji, a całe wydarzenie będzie-
bardzo udana. Sportowcy, wolontariusze i kibice
my jeszcze długo wspominać. Dziękujemy
wszystkim sportowcom, opiekunom, współor-
bardzo miło spędzili czas i jeszcze długo będą
ganizatorom i wolontariuszom za cudow-
wspominać te zawody sportowe.
ny czas, który wspólnie mogliśmy spędzić
i do zobaczenia za rok na kolejnych zawo-
Na szczęście następna olimpiada będzie już za rok! dach! %
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH
23
TWÓRCZOŚĆ
Adam Kucharski
Uczestnik WTZ Koła PSOUU w Kędzierzynie-Koz
lu
Zespół muzyczny  Nieteges
Z
e
s
p
ó
ł
m
u
z
y
c
z
n
y

N
i
e
t
e
g
e
s

W Warsztacie Terapii Zajęciowej Debiutem zespołu był występ na Wieczorze z Poezją w paz
dzierniku, gdzie wykonaliśmy
w Kędzierzynie-Koz
lu zaczęły pojawiać się utwór autorstwa Radka pt.  Kolejny dzień oraz wiersz napisany przez Tomka. Szerszej
różne instrumenty muzyczne. Niektóre były publiczności zaprezentowaliśmy się na otwarciu wystawy  Barwy naszych myśli ,
zrobione od podstaw w pracowni stolarskiej wywołując swym występem aplauz publiczności. Fragmenty tego występu pojawiły się
jak cajón - drewniany instrument perku- nawet w lokalnej telewizji miejskiej TVM.
syjny czy rainstick - instrument wynale-
ziony przez Azteków, składający się z dłu-
giej pustej rury częściowo wypełnionej mały-
mi kamykami i spiralnie ułożonymi patycz-
kami, które przy potrząsaniu instrumen-
tem zderzają się ze sobą wytwarzając cie-
kawe dz
więki.
Inne instrumenty zostały zakupione
lub przyniesione z domu przez uczestników.
I tak zza drzwi pracowni zaczęły wydoby-
wać się różne nieśmiałe dz
więki i powoli,
sterowane przez ogromne złoża motywacji
naszych uczestników, przybierały one
formę utworów muzycznych. Pan Jakub
Michaliszyn, terapeuta i muzyk, wydobył
potencjał drzemiący w uczestnikach i w ten
sposób rozpoczęła się nasza przygoda z muzy-
ką. Brzmi to trochę jak historia założenia
światowej sławy zespołu, który swoje
pierwsze kroki stawiał w garażu. Niemniej Borykamy się jeszcze z ostatecznym wybraniem nazwy dla naszego zespołu, bo mamy
muzykowanie to ogrom pracy, pracy i jesz- zbyt dużo pomysłów. Najbardziej spodobała nam się wymyślona przez Bartka Zaic nazwa
cze raz pracy oraz kontroli i jeszcze raz  Nieteges i zdaniem wszystkich jest to dobre i często używane przez nas w pracowniach
kontroli. Wszystko po to, by utrzymać określenie. Do zespołu pasuje idealnie, bo używamy go, gdy mamy kłopoty z nazwaniem
rytm i zapamiętać kolejność dz
więków. rzeczy, których nie potrafimy scharakteryzować albo ocenić. Fajnie by było, gdybyśmy
Obecnie nasz zespół muzyczny gra zdobyli się na odwagę i zaprezentowali swój skromny dorobek artystyczny innym zaprzy-
w następującym składzie: jaz
nionym placówkom na przeróżnych spotkaniach okolicznościowych. To mogłoby
- Radek Cybulski - gitara, rainstick, zmotywować inne osoby z niepełnosprawnością intelektualną i ich terapeutów do spróbo-
- Adam Kucharski - perkusja, cajón, wania tej formy aktywności. Bo wspólne granie to naprawdę ciekawa przygoda oraz nauka. %
- Paweł Kucz - gitara,
- Tomek Dyjak - gitara,
- Tomek Jachimowski - melodyka,
- pan Jakub - mandola.
SPOA
ECZEC
STWO dla WSZYSTKICH nr 4 (52) GRUDZIEC
2014
24
Boże Narodzenie
B
o
ż
e
N
a
r
o
d
z
e
n
i
e
 czas pracy i czas wypoczynku

c
z
a
s
p
r
a
c
y
i
c
z
a
s
w
y
p
o
c
z
y
n
k
u
Okres świąteczny to czas, który najchętniej spędza-
my w towarzystwie innych ludzi. W działalności Kół
PSOUU święta to dobra okazja na wyjście do ludzi
i zaangażowanie społeczności lokalnych w nasze dzia-
łania. Wspaniałym przykładem takiego podejścia jest
Koło PSOUU w Tczewie, które od kilku już lat organi-
zuje bożonarodzeniowy kiermasz w tczewskim Cen-
trum Kultury i Sztuki. Poza sprzedażą rozmaitych ozdób
świątecznych i wyrobów rękodzielniczych wykonanych
przez uczestników WTZ tczewskiego Koła PSOUU impre-
Koncert muzyczny, wspólne kolędowanie i stoisko ze świątecznymi
za obfituje w wiele innych atrakcji, jak koncerty muzycz-
ozdobami wykonanymi w WTZ Koła PSOUU w Tczewie
ne, występy teatralne, wspólne kolędowanie, korowód
kolędników czy stoiska ze świątecznymi przysmakami.
Dzięki takim okazjom do wspólnego spędzania czasu
osoby z niepełnosprawnością intelektualną mogą
świetnie integrować się z mieszkańcami miasta,
aktywnie włączać się w jego życie i pokazać, że mają
wiele do zaoferowania lokalnej społeczności. Mogą
wspólnie stworzyć niezapomniany klimat nadcho-
dzących świąt, a przede wszystkim tolerancji. Tego typu
wydarzenia dają osobom z niepełnosprawnością okazję
do poczucia się gospodarzami, do rozwijania swoich
talentów i dzielenia się z innymi swoją pasją. A prezen-
towane na kiermaszu pyszne potrawy, piękne stroiki
i inne świąteczne ozdoby dają zarówno twórcom, jak
i kupującym wiele radości, kiedy po skończonych przy-
gotowaniach, świątecznych porządkach i zakupach
wszyscy wreszcie mogą usiąść z bliskimi do stołu,
odpocząć i cieszyć się wspólnie spędzanym czasem.
Ozdoby świąteczne wykonane w WTZ Koła PSOUU w Głogowie
Droga redakcjo
Ozdoby wykonane w WTZ Koła PSOUU w Gryfinie
i czytelnicy "Społeczeństwa dla Wszystkich" !
Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia
składam Wam serdeczne życzenia zdrowia, szczęścia,
radości i uśmiechu.
Niech czas spędzony przez Was z bliskimi przy pachnącej
choince i opłatku będzie wyjątkowy.
Życzę Wam udanej zabawy sylwestrowej i szczęśliwego
Nowego Roku 2015.
Krzysztof Wiśniewski,
self-adwokat z Tomaszowa Lubelskiego
Ozdoby wykonane w WTZ Koła PSOUU w Kędzierzynie-Koz
lu
Ozdoby świąteczne
O
z
d
o
b
y
ś
w
i
ą
t
e
c
z
n
e
wykonane przez uczestników warsztatów terapii zajęciowej
w
y
k
o
n
a
n
e
p
r
z
e
z
u
c
z
e
s
t
n
i
k
ó
w
w
a
r
s
z
t
a
t
ó
w
t
e
r
a
p
i
i
z
a
j
ę
c
i
o
w
e
j
KROSNO
NIDZICA
RYMANÓW
PRZEMYŚL DZIAA
DOWO LUBLIN