zBIGNIEW GACH
Poczet kanonizowanych świętych polskich

Wydawnictwo
Gdańsk : "Exter", 1997.

Jest to bezsprzeczna prawda, żepewnego
dnia, wszystkich nas odwiedzi nasza sios-
tra- śmierć. Ale pozostaniemy spokojni i nie-
wzruszeni, jeśli nasze drzewo umiało wy-
dać owoce. Kto dobrze pracował, pod ko-...do uzupełnienia
Spis treści
Od autora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
Świętość w chrześcijaństwie
Wzorce doskonałości .. .. ........ .......... .............. 9
Świętość uznana
Świętość po polsku
I. Św. Wojciech Sławnikowic (ok. 956 - 997). . . . . . . . . .29
II. Św. Pięciu Braci Męczenników (5 x ? - 1003).......41
III. Św. Bruno z Kwerfurtu (ok.974- 1009)...........49
IV. Św. Andrzej Świerad (ok. 980 - ok. 1031/2) . . . . . . . . .55
V. Św. Stanisław biskup (ok.1030/5- 1079)...........61
VI. Św.Otton z Bambergu (ok.1061- 1139)........... 69
VII. Św. Jadwiga Śląska (ok.1174/8- 1243)............ 79
VIII. Św. Jacek (Hiacynt) Odrowąż (przed 1200- 1257)..... 89
IX. Św. Jadwiga królowa (ok.1373/4- 1399)...........97
X. Św. Jan Kanty (1390- 1473) .................113
XI. Św. Kazimierz królewicz (1458- 1484) ........... 121
XII. Św. Jan z Dukli (ok.1414- 1484) ..............131
XIII. Św. Stanisław Kostka (1550- 1568) .............139
XIV. Św. Melchior Grodziecki (ok.1582/4- 1619) ........147
XV. Św. Jan Sarkander (1576- 1620) ..............153
XVI. Św. Jozafat Kuncewicz (ok.1580- 1623) ..........163
XVII. Św. Andrzej Bobola (1591- 1657) .............. 175
XVIII. Św. Klemens Maria Hofbauer (1751-1820)........189
XIX. Św. Rafał Kalinowski (1835-1907) .............205
XX. Św. Albert Chmielowski (1845- 1916) ............ 217
XXI. Św. Maksymilian Maria Kolbe (1894- 1941)....... 233
Wskazówki bibliograficzne .......................245
Od autora
l. Najpierw dwa słowa o tytule niniejszej książki: dlaczego poczet kano-
nizowanych świętych? Czyż to nie tautologia, "masło maślane"? Otóż
nie. Jeśli jakąś postać uważamy za świętą, czyli taką, która tuż po śmierci znalaz-
ła swe miejsce w raju, możemy się do niej modlić w ramach kultu prywatnego.
Natomiast jeżeli Ojciec Święty, na podstawie orzeczeń właściwych urzędów waty-
kańskich, zezwala swą powagą na oddawanie czci konkretnej osobie w całym Ko-
ściele katolickim, wówczas mówimy o świętości kanonizowanej.
2. Niniejszy zbiór hagiograficzny jest przeznaczony dla szerokiego kręgu od-
biorców, dlatego zrezygnowałem z przypisów, a wskazówki bibliograficzne połą-
czyłem w jeden blok na końcu książki.
3. Będąc osobą świecką, zwróciłem się do wybranych profesjonalistów du-
chownych (i jednego świeckiego) z prośbą o przejrzenie - na etapie roboczym
- poszczególnych żywotów. Dzięki takiemu posunięciu uniknąłem wielu omyłek
i przeinaczeń.
Obecnie czuję się w obowiązku podziękować wszystkim, którzy służyli mi
swą erudycją. W pierwszym rzędzie kieruję słowa wdzięczności do krakowskiego
hagiografa o. Henryka Frosa TJ, ponieważ mimo chronicznego braku czasu, kilka-
krotnie przeczytał i skomentował mój wprowadzający szkic o świętości w chrze-
ścijaństwie.
Wnikliwej analizy tekstu o św. Wojciechu dokonał ks. Kazimierz Śmigiel
z Gniezna. Z żywotem św. Brunona zapoznał się ks. Władysław Nowak z Olszty-
na. Tekst o św. Andrzeju Świeradzie dwukrotnie konsultował, opatrując ważkimi
sugestiami, ks. Stanisław Pietrzak - proboszcz z Tropia. Żywot św. Stanisława
bpa zyskał aprobatę~ ks. Bolesława Przybyszewskiego z Krakowa - jednakże ze
słusznym podkreśleniem, iż jest to nie artykuł naukowy, lecz popularna "opowieść
dla ludu polskiego" (uwzględnia bowiem elementy legendarne i hipotetyczne).
W odniesieniu do biogramu św. Ottona z Bambergu wykorzystałem niektóre uwa-
gi formalne ks. Mariana WitLliega oraz jego współpracowników z redakcji szcze-
cińskiego dwutygodnika "Kościół nad Odrą i BałTykiem".

Życiorys św. Jadwigi Śląskiej nabrał ostatecznego kształtu dzięki merytorycz-
nym poprawkom o. Antoniego Kiełbasy - salwatorianina z Trzebnicy. W biogra-
mie św. Jacka pewne fakty uściślił o. Jan A. Spież z krakowskiego klasztoru do-
minikanów. Życiorys św. Jadwigi królowej zechciał przejrzeć prof. Jerzy Wyro-
zumski z Krakowa. W tekście o św. Janie Kantym znalazł powody do ingerencji
ks. Władysław Gasidło - proboszcz krakowskiej kolegiaty św. Anny. Żywot
św. Jana z Dukli wziął pod lupę krakowski bernardyn o. Wiesław Murawiec. Do
biogramu św. Kazimierza królewicza wniósł uwagi o. Henryk Wojtyska, pasjonista
z Warszawy.
Opowieść o życiu św. Stanisława Kostki opatrzył kilkoma uwagami ks. Tade-
usz Żebrowski z Archiwum Diecezjalnego w Płocku. Nad żywotami św. Melchio-
ra Grodzieckiego i św. Jana Sarkandra pochylił się ze znawstwem ks. Józef Bud-
niak z Cieszyna. Opowieść o życiu św. Jozafata Kuncewicza znalazła ciepłego
krytyka w osobie o. Jozafata Romanyka z warszawskiego klasztoru bazylianów.
Tekst o św. Andrzeju Boboli wzbogacił się dzięki celnym uwagom warszawskiego
jezuity o. Mirosława Paciuszkiewicza.
Żywot św. Klemensa Hofbauera uległ istotnej przemianie za sprawą o. Anto-
niego Bazielicha, redemptorysty z Tuchowa. Biografię św. Rafała Kalinowskiego
uważnie przejrzał o. Czesław Honorat Gil, karmelita bosy z Wadowic. Żywot
św. Alberta Chmielowskiego opatrzyła niezwykle istotnymi spostrzeżeniami krako-
wska albertynka s. Magdalena Kaczmarzyk. Tekst o życiu i śmierci św. Maksymi-
liana Marii Kolbego zyskał życzliwą ocenę o. Jerzego Domańskiego, franciszkanina
z Niepokalanowa.
Nie udało mi się znaleźć konsultanta jedynie w odniesieniu do tekstu o św. Pię-
ciu Braciach Męczennikach.

4. Zawarte w niniejszej publikacji żywoty świętych polskich zostały uszerego-
wane chronologicznie - według dat śmierci ziemskiej, czyli narodzin dla nieba.
Zbigniew Gach
Gdańsk Osowa, 1 lipca 1997