BÄ…dz
świadoma
Podczas ciąży i urlopu macierzyńskiego pracodawca
swoich praw!
nie może Cię zwolnić!
Od chwili zajścia w ciążę podlegasz szczegól-
Jesteś w ciąży? Poinformuj o tym pracodawcę!
Czy wiesz, że& ?
nej ochronie prawa pracy, także w okresie korzy-
Zrób to, by w pełni korzystać z praw, jakie gwaran-
& pracodawca za trudniajÄ…cy co najmniej 20
stania z urlopu macierzyńskiego. W tym czasie
tuje Ci prawo pra cy. Pamiętaj! Gdy je steś
pracowników, redukując za łogę w ramach zwol
-
pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwią-
w okresie ciąży, pracodawca:
nień indywidualnych lub grupowych, nie może
zać z Tobą umowy o pracę.
jest obowiązany udzielać Ci zwolnień od pra-
pozbyć się cię żarnych i osób ko rzystających
cy na zalecone przez lekarza badania lekar-
z urlopu macierzyńskiego. Może jedynie wypo-
skie przeprowadzane w związku z ciążą, je -
wiedzieć im do tychczasowe wa pracy lub
runki
żeli badania te nie mogą być przeprowadzo-
płacy. Jeśli w rezultacie zmniejszy to ich wyna-
ne poza godzinami pracy,
grodzenie, do końca okresu ochronnego przysłu-
guje im dodatek wy równawczy do wy sokości
nie może za-
uprzedniej pensji.
trudniać Cię
Jeśli zawarłaś umowę terminową (na czas
przy pracach
określony, na czas wykonania określonej pracy,
wzbronionych
na okres próbny trwa jący dłużej niż jeden mie -
ciężarnym,
siąc), ulegnie ona rozwiązaniu z upływem okresu,
nie może bez
na jaki by ła zawarta, o ile termin końcowy tego
Twej zgody de-
okresu przypadnie przed upływem trzeciego mie-
legować Cię po za stałe miejsce pracy ani
siąca ciąży. Gdyby umowa ta mia ła ulec rozwią-
zatrudniać w prze rywanym sys temie czasu
zaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, wów-
UWAGA!
pracy,
czas ulega automatycznemu przedłużeniu
nie może za trudniać Cię w godzinach nad -
Ochrona nie działa:
do dnia porodu (przedłużenie nie dotyczy umów
liczbowych ani w porze nocnej,
na zastępstwo).
w stosunku do pracownic, z którymi
nie mo że za trudniać Cię ponad 8 godzin
zawarto umowę na okres próbny nie-
na dobę, je pra cujesz w równoważnym
śli
przekraczajÄ…cy jednego miesiÄ…ca,
systemie cza su pra cy, przy do zorze urzÄ… -
gdy zachodzÄ… przyczyny uzasadnia-
dzeń, przy pil nowaniu mie nia i ochro nie
jÄ…ce rozwiÄ…zanie umowy bez wypo-
osób, w ruchu ciągłym, w sys temie skróco-
wiedzenia z winy pracownicy i repre-
nego tygodnia pracy albo w weekendowym
zentująca ją zakładowa organizacja
systemie czasu pracy, w któ praca jest
rym
związkowa wyraziła zgodę na rozwią-
świadczona wyłącznie w piątki, soboty, nie -
zanie umowy,
dziele i święta (w razie braku pracy zachowu-
jesz prawo do wynagrodzenia za czas nie -
w razie ogłoszenia upadłości lub li -
przepracowany w zwiÄ…zku ze zmniejszeniem
kwidacji pracodawcy.
z tego powodu wymiaru czasu pracy).
nie więcej niż 14 lat
nie więcej niż 4 lata
woje dziecko ma
Jeśli T
woje dziecko ma
Jeśli T
Przerwa
Kiedy przysługuje urlop macierzyński?
na karmienie piersiÄ…
Je śli uro dzisz dziecko bę dąc za trudnioną jący się Tobą lekarz. Po po rodzie wykorzystasz Karmisz dziec ko pier sią? Masz prawo do
na podstawie umowy o pracę, powołania, miano- pozostałą część urlo pu ma cierzyńskiego, aż dwóch półgodzinnych przerw w pracy. Karmisz
wania, spółdzielczej umowy o pracę albo umowy do wyczerpania pełnego przysługującego Ci wy - piersią więcej niż jedno dziecko? Masz prawo do
o pracę nakładczą, masz prawo do urlopu macie- miaru urlopu. dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda.
rzyńskiego. Jeżeli pracujesz nie więcej niż 6 godzin dzien-
Nie ma zna cze czy jesteś za trudnio- nie, przysługuje Ci jedna przerwa na karmienie.
nia,
na na czas nieokreślony, czy na zasadach umowy Przerwa nie przysługuje pracownicom za trud-
terminowej, w jakim wymiarze czasu pracujesz i ja- nionym przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie.
ki jest Twój staż pracy.
UWAGA!
Wymiar urlopu macierzyńskiego wynosi:
KorzystajÄ…c z przerw na karmienie nie tra-
18 tygodni przy pierwszym porodzie,
cisz finansowo  przerwy te sÄ… wliczane do
20 tygodni przy każdym następnym porodzie,
czasu pracy i należy Ci się za nie tyle, ile za-
28 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż
robiłabyś, gdybyś w tym czasie pracowała.
jednego dziecka przy jednym porodzie.
UWAGA!
Czy wiesz, że...?
...przepisy nie określają wieku dziecka, do któ-
Urlop w wymiarze 20 tygodni przy pierw -
rego pracownica może korzystać z przerw na kar-
Nie mu sisz sama wy korzystać ca łego urlopu
szym porodzie przysługuje pracownicy, która
mienie. W razie wątpliwości pracodawcy, czy rze-
macierzyńskiego  możesz się nim podzielić z pra-
wychowuje dziecko przysposobione lub jeże-
czywiście nadal karmisz dziecko piersią, poproś
cującym na eta cie oj cem dziec ka. Je śli za tem
li przyjęła dziecko na wychowanie jako rodzi-
lekarza o wystawienie zaświadczenia i przedstaw
chcesz wcześniej wrócić do pracy zawodowej, mo-
na zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej
je szefowi.
żesz zrezygnować z części urlopu macierzyńskie-
pełniącej zadania pogotowia rodzinnego.
go, pod warunkiem, że:
wykorzystałaś po porodzie co najmniej 14 ty-
godni urlopu,
Czy wiesz, że& ?
ojciec wychowujÄ…cy dziecko wystÄ…pi do swo-
& możesz rozpocząć korzystanie z urlopu ma -
jego pra codawcy z pi semnym wnio skiem
cierzyńskiego jeszcze przed urodzeniem dziecka
o udzielenie mu pozostałej części urlopu ma-
 wystarczy, że wystąpisz do pracodawcy z wnio-
cierzyńskiego.
skiem o udzie lenie co najmniej 2 tygodni urlopu
przed przewidywaną datą porodu. Przewidywaną W okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego
datę porodu potwierdza w zaświadczeniu opieku- masz prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Kiedy przysługuje urlop wychowawczy i co gwarantuje?
Masz prawo do urlopu wychowawczego, jeśli: Po zakończeniu urlopu wy
chowawczego lub
UWAGA!
jesteś pracownikiem, po rezygnacji z dalszej jego części pracodawca
W wyjÄ…tkowych sy tuacjach jest dozwolo-
przepracowałaś/eś w swoim życiu co naj - ma obowiązek dopuścić Cię do pracy:
ne rozwiÄ…zanie umowy z osobÄ… na urlopie
mniej 6 miesięcy (łącznie u wszystkich pra-
na dotychczasowym stanowisku, a jeśli to nie-
wychowawczym, tj:
codawców),
możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowa-
jesteÅ› ro dzicem lub opie kunem dziec ka
w razie ogłoszenia upadłości lub likwi-
nym przed urlopem
w wieku do 4 lat.
dacji pracodawcy,
lub innym odpowia-
Okres urlopu wychowawczego wynosi maksy-
dajÄ…cym Twoim kwa-
gdy zachodzÄ… przyczyny uzasadniajÄ…-
malnie 3 lata. Możesz go wykorzystać w nie wię-
lifika cjom za wodo-
ce rozwiÄ…zanie umowy o pracÄ™ bez wy-
cej niż czterech częściach.
wym,
powiedzenia z winy pracownika.
za wynagro-
UWAGA!
dze niem nie niż -
Nie chcesz stracić kon taktu z pracą w czasie
szym od wy nagro-
Specjalny urlop wychowawczy przewidzia-
urlopu wy chowawczego? BÄ…dz
ak tywna/y! Nie
dzenia przy sługują-
no dla pracownika, którego dziecko z powo-
musisz bez prze rwy tkwić z dzieckiem w domu.
cego Ci w dniu pod-
du złego stanu zdrowia wymaga jego osobi-
Możesz za jąć się pracą za robkową u do tychcza-
jęcia pracy na sta -
stej opieki.
sowego lub innego pracodawcy, podjąć inną dzia-
nowisku zajmowa-
Stan zdrowia dziecka musi być po twier-
łalność, naukę lub szko lenie w rozmiarze, któ ry
nym przed urlopem.
dzony orzeczeniem o:
pozwoli Ci na sprawowanie oso bistej opie ki
niepełnosprawności lub Jeśli nie chcesz
nad dzieckiem.
stopniu niepełnosprawności. całkowi cie oddać
Jeśli uznasz, że chcesz wcze wró cić
śniej
się opiece nad dzieckiem, a jedynie ograniczyć
Ten  do datkowy urlop wy chowawczy
do pracy, za zgodÄ…
aktywność zawodową, złóż pracodawcy wniosek
przysługuje pra cownikowi w wymiarze do
pracodaw cy mo-
o obniżenie Two jego wymiaru czasu pracy, mak -
3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia
żesz zre zygnować
symalnie do połowy pełnego wymiaru, w okresie,
przez dziecko 18 roku życia.
z urlo pu wy cho-
w którym mogłabyś/mógłbyś korzystać z takiego
wawczego  w każ-
urlopu. Pracodawca mu si wówczas uwzględnić
dym momencie.
Wniosek o udzie lenie urlopu wychowawczego
Twój wniosek.
W innym przypad-
złóż na 2 tygodnie przed planowanym terminem
UWAGA!
ku należy powiado-
jego rozpoczęcia.
mić pracodawcę
Czy wiesz, że...?
o terminie zamie-
Okres urlopu wychowawczego wlicza siÄ™
... w okresie od dnia złożenia wniosku o udzie-
rzone go powrotu
do okresu za trudnienia, od którego za leżą
lenie urlopu wychowawczego do dnia zakończe-
najpóz
niej na 30
uprawnienia pracownicze.
nia tego urlopu pracodawca nie może wypowie-
dni przed tym ter -
dzieć ani rozwiązać umowy o pracę.
minem.
Jeśli Twoje dziecko ma Jeśli Twoje dziecko ma
nie więcej niż 4 lata nie więcej niż 14 lat
Jeśli wychowujesz przynajmniej jedno dziecko
 własne, współmałżonka, przysposobione  w wie-
Uprawnienia pracownicze
ku do 14 lat, masz prawo do dwóch płatnych dni
zwolnienia od pracy na opiekÄ™ w ciÄ…gu roku kalen-
darzowego.
UWAGA!
Jeśli obo je rodzice lub opiekuno-
wie dziecka sÄ… zatrudnieni, z upraw-
Jeśli opiekujesz się dzieckiem w wieku do lat
nienia mo że ko rzystać wy łącznie
czterech, pracodawca nie może bez Twojej zgody:
jedno z nich. Rodzicom pozbawio-
zatrudniać Cię w godzinach nadliczbowych,
nym władzy rodzicielskiej prawo nie
w porze nocnej, w prze rywanym sys
temie czasu
przysługuje.
pracy,
delegować Cię poza stałe miejsce pracy,
zatrudniać Cię ponad 8 godzin na dobę, je-
śli pra cujesz w równoważnym sys temie cza su
Zwolnienie wynosi 2 dni bez względu na:
pracy, przy do zorze urządzeń, przy pilnowaniu
liczbÄ™ wychowywanych dzieci,
mienia i ochronie osób, w ruchu ciągłym, w syste-
miesiąc rozpoczęcia pracy (przysługuje
mie skróconego tygodnia pracy albo w weeken-
od dnia podjęcia zatrudnienia),
dowym systemie czasu pracy, w którym praca jest
świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele
wymiar czasu pracy,
i święta (w razie braku pracy zachowujesz prawo
fakt sprawowania opie ki nad dziec kiem
do wynagrodzenia za czas nie przepracowany
przez niezatrudnionego lub przebywajÄ…ce-
w zwiÄ…zku ze zmniejszeniem z tego powodu wy -
go na urlopie wy chowawczym mał żonka
miaru czasu pracy).
pracownika.
UWAGA!
Sposób wykorzystania zwolnienia jest dowolny.
Możesz je wykorzystać od razu w całości lub po-
Jeżeli oboje rodzice lub opie kunowie
dzielić. Jeśli jednak nie skorzystasz ze zwolnienia
dziecka sÄ… za trudnieni, uprawnienia przy -
w danym roku ka lendarzowym, stracisz je bez -
sługują tylko jednemu z nich.
powrotnie.
Copyright
Główny Inspektorat Pracy 2008
©
nie może Cię zwolnić!
swoich praw!
odczas ciąży i urlopu macierzyńskiego pracodawca
P
BÄ…dz
świadoma