1
1. Z jakich skał prod. się kruszywo łamane do nawierzchni drogowych.
" bazalt (mało nasiąkliwy, choruje na zgorzel bazaltową)
" granit, sjenit (drobno krystaliczne, odporne na uderzenia, wymaga stosowania dodatków adhezyjnych)
" porfir , dolomit (dobre właściwości, polerują się)
" diabaz, wapień, gabro, melafir, kwarcyt, szarogłaz
2. Z jakich skał produkuje się grysy do mieszanek min.-asfaltowych.
bazalt, dolomit, diabaz, melafir, kwarcyt, szarogłaz
3. Kruszywa odporne i nie odporne na polerowanie  dlaczego odporność na polerowanie jest cechą ważną dla kruszyw
drogowych ?
Współczynnik tarcia kół samochodowych o nawierzchnię zmniejsza się z czasem i wzrostem natężenia ruchu. Następuje to na skutek
polerowania ziaren kruszywa. Występuje najszybciej tam, gdzie jest hamowanie. Niektóre materiały polerują się szybciej a niektóre
wolniej, dlatego do produkcji warstw ścieralnych stosujemy materiały o wysokiej odporności na polerowanie. W tym celu
wprowadzono odpowiednie badania przyśpieszonego polerowania. Naśladują one polerujące działanie opon samochodowych i pyłu.
Wynikiem jest współczynnik polerowania kamienia (= wartości współczynnika tarcia).
Ranking odporności grysów na polerowanie:
" kwarcyt (67,8)
" szarogłaz (63,6)
" melafir (61,5)
Nie dające się polerować : porfir , melafir , piaskowiec , szarogłaz , kwarcyt , keratofir , łupek , wapień lekki , arkoza , tuf
wulkaniczny
Dające się polerować : granit , sjenit , dioryt , andezyt , bazalt , diabaz , gabro , wapień , dolomit , trawertyn , alabaster , gnejs ,
marmur , serpentynit
4. Odporność kamienia na niszczące działanie atmosfery przemysłowej.
Odporność kamienia na niszczące działanie atmosfery przemysłowej uzależniona jest od składu i zawartości poszczególnych
minerałów. Odporne są materiały, które nie zawierają w swoim składzie związków reagujących z H2SO4 , który tworzy się z
zanieczyszczeń powietrza i spada na ziemię w postaci tzw. kwaśnych deszczy. Kwas siarkowy niekorzystnie działa na materiały
zawierające w swoim składzie wapń, glin, żelazo, sód i potas .
Skały całkowicie odporne : magmowe (granity , sjenity , bazalty , porfiry) o fakturze niepolerowanej
Åšrednio odporne : magmowe o fakturze polerowanej , piaskowce o lepiszczu krzemionkowym
Mało odporne : marmury, wapienie, trawertyny, dolomity , pozostałe piaskowce
5. Warunki przechowywania surowca skalnego do badań laboratoryjnych .
Wytrzymałość bada się na próbkach w stanie :
" pełno suchym
" nasycenia wodÄ…
" po bad. mrozoodporności, przechowywanie: wilgotność naturalna do 70 %, nasycone do stałej masy
7. Rodzaje kruszyw z surowców kamiennych.
a) naturalne  piaski (do 2mm) , żwir (2-63 mm) , pospółka (0-63 mm) , otoczaki (63-250 mm) , mieszanina kr. naturalnego
(piasek + żwir)
b) uszlachetnione  kruszywo uzyskane w wyniku przeróbki mechanicznej (sortowane, rozdrabniane, płukane, wzbogacane,
odwadniane)
c) naturalne kruszone  otrzymane w wyniku kruszenia surowca skalnego litego , zawiera ziarna o powierzchniach szorstkich
" piasek kruszony (z domieszkÄ… najdrobniejszej frakcji)
" grys z otoczaków (kruszywa naturalne kruszone o uziarnieniu 2-31,5)
" mieszanka z kruszonych otoczaków
d) Å‚amane
" zwykłe (kruszone raz , ostre krawędzie o nieregularnych kształtach)
" granulowane (po kruszeniu idą do granulatora , gdzie nabierają kształtów kubicznych (mają określoną objętość , stępione
krawędzie)
8. Asortymenty kruszyw Å‚amanych wg normy PN
a) zwykłe  uzyskane w wyniku jednokrotnego przekruszenia skał (ostre krawędzie i nieregularne kształty)
" niesort  otrzymany w wyniku mechanicznego rozdrobnienia surowca, przeznaczonego do prod. łamanego kr. zwykłego (0-31,5 ;
0-63)
" miał (0-4 mm)
" kliniec (4-31,5 mm)
" tłuczeń (31,5-63 mm)
" otoczaki (63-250 mm)
" mieszanka kruszywa łamanego zwykłego (0-31,5 ; 0-63 mm)
b) granulowane  po wyjęciu z kruszarki dajemy do granulatora , otrzymujemy ziarna o kształtach kubicznych (określona
objętość , chropowate o stępionych krawędziach)
 2
" grys (2-4 / 4-6,3 / 6,3-12,8 / 12,8  16,0 / 16,0  20,0 )
" piasek Å‚amany : kruszywo Å‚amane granulowane (0,075  2)
" kruszywo drobne granulowane (0,075  4)
9. Cechy klasyfikacyjne i gatunkowe kruszyw Å‚amanych
a) cechy klasowe
ścieralność, nasiąkliwość, mrozoodporność, zawartość siarki
b) cechy gatunkowe (charakteryzują jakość procesu produkcji)
skład ziarnowy ,zawartość zanieczyszczeń obcych, ziaren nieforemnych, zawartość części organicznych
10. Różnice między podejściem do oceny kruszyw wg PN i EN-PN.
PN  Występują 3 kategorie kruszywa i do każdej kategorii jest przyporządkowane kilkanaście cech.
EN  Jest 28 cech kruszywa i do każdej cechy przyporządkowano kilka kategorii (łącznie jest 128 kategorii).
Dodatkowe badania w normie EN:
" odporność na polerowanie dla kruszywa grubego
" ścieranie powierzchniowe
" odporność na ścieranie abrazyjne przez oponę z kolcami
11. Wymagania specyficzne dla kruszyw żużlowych.
" promieniotwórczość naturalna
" reaktywność alkaiczna
" rozpad krzemianowy
" rozpad żelazowy (zwiększa objętość i rozpada się)
12. Metody badania mrozoodporności kruszyw.
Mrozoodporność  odporność kruszywa na niszczące działanie wielokrotnego zamrażania i odmrażania . Oznacza się ją dwiema
metodami :
a) met. bezpośrednia  polega na nasyceniu próbek wodą i poddaniu ich kolejnym cyklom zamrażania i rozmrażania (1 cykli =
zamrażanie + rozmrażanie) . Badania przeprowadza siÄ™ w temperaturze -18°C (zamrażanie) i +18°C (rozmrażanie) . MiarÄ…
mrozoodporności jest stwierdzenie uszkodzenia próbek i ubytek masy w procentach .(25 cykli ; 150 dla betonu cementowego)
Metoda bezpośrednia zmodyfikowana j.w. ale nie w wodzie tylko w 2% roztworze NaCl.
b) met. pośrednia  polega na badaniu odporności materiałów na niszczące działanie krystalizacji siarczanu sodowego . Badanie to
przeprowadza się jako zastępcze , gdy brak warunków do wykonania badania metodą bezpośrednią (metoda przyśpieszona , mniej
dokładna) . Nasycamy próbkę roztworem siarczanu sodu i suszymy  badamy czy nie ma rys , pęknięć , rozwarstwień a po 5 cyklach
określamy ubytek masy . Metoda ta nie nadaje się do skał wapiennych tylko magmowych i osadowych , ale nie o lepiszczu
wapiennym .
13. Rodzaje adhezji lepiszcza do kruszywa.
Adhezja  (przyczepność lepiszcza bitumicznego do kruszywa)  zdolność zwilżania oraz przylegania bitumu do powierzchni ziaren
kruszywa.
a) mechaniczna  ciecz (bitum) zazębia się w nierównościach (porach) kruszyw
b) fizykochemiczna  następuje gdy na powierzchni ziaren kruszywa występują przeciwne ładunki elektryczne niż ładunki cząstek
asfaltu . Wzajemne siły przyciągania pomiędzy kruszywem a asfaltem mają największy wpływ na przyczepność.
Asfalt ma najczęściej ładunek  - korzystne jest więc stosowanie kruszywa o ładunku  + z małą ilością krzemionki SiO2 (do 45% -
bazalt, dolomit, wapień).
c) czynna  gdy lepiszcze wypiera wodę z powierzchni kruszywa ; energia zwilżania powierzchni przez lepiszcze >energii zwilżania
pow. przez wodÄ™
d) bierna  gdy w stanie wilgotnym przyczepność lepiszcza bitumicznego do powierzchni materiału mineralnego jest słaba i ulega
oderwaniu pod wpływem wody , natomiast na sucho jest silna i nie ulega oderwaniu pod wpływem wody
e) względna  przyczepność lepiszcza bitumicznego do powierzchni materiału mineralnego w stanie wilgotnym jest nikła a w stanie
suchym  słaba.
14. Co to jest kąt zwilżania i w jaki sposób się go zmienia.
Zwilżalność  zdolność cieczy (lepiszcza) do pokrywania powierzchni ciała stałego (kruszywa) , jej miarą jest :
Kąt zwilżania  kąt między powierzchnią fazy stałej a styczną do cieczy
" Ä…<90° - dobre zwilżanie (kruszywo hydrofobowe)
" Ä…=90° - sÅ‚abe zwilżanie
" Ä…>90° - brak zwilżania (kruszywo hydrofilowe)
Zdolność zwilżania kruszywa przez lepiszcze zależy od napięcia powierzchniowego na granicy faz i od ciekłości lepiszcza . Zmiana
kąta zwilżania :
" regulujemy ciekÅ‚ość lepiszcza (ogrzewamy asfalt do temp. 160-180 °C, upÅ‚ynniamy , wytwarzamy emulsjÄ™)
" aby zmniejszyć napięcie powierzchniowe na granicy faz (ciekłej i stałej) stosujemy dodatki adhezyjne (sole powodujące zmiany
w składzie chemicznym i energetycznym lepiszcza)
15. Åšrodki adhezyjne : cel i zakres stosowania , nazwy handlowe.
 3
Zmniejszają napięcie pow. na granicy faz (sole powodujące zmiany w składzie chem. i energetycznym lepiszcza). Zwiększają
przyczepność lepiszcza do kruszywa . Produkowane są np. w Kędzierzynie Koz
lu TERAMIN 10 (10c , 12 , 14 , 16). Zaleca siÄ™
stosowanie ich w ilości 0,2-1,2% (przeważnie 0,2-0,5%). Wg zalecenia GDDKiA środki adhezyjne stosuje się jako dodatki do
wszystkich mieszanek mineralno-asfaltowych , niezależnie od rodzaju kruszyw.
16. Funkcja mÄ…czki wapiennej w mieszance mineralno-asfaltowej.
Zasadniczym przeznaczeniem jest :
" wypełnienie wolnych przestrzeni w kruszywie oraz minimalizacja objętości porów mieszanki ; zaprawa asfaltowa = wypełniacz +
lepiszcze
" stopniowe dodawanie wypełniacza podwyższa wytrzymałość zaprawy przez usztywnienie lepiszcza, a tym samym podwyższa się
też wytrzymałość mieszanki (1% wypełniacza podnosi wytrzymałość mieszanki o 100kG)
" zaprawa reguluje właściwości reologiczne MMA (pełzanie, lepkość)
" zaprawa wiąże ze sobą ziarna MMA zapewnia wodoodporność, mrozoodporność, spójność
17. Najważniejsze własności mączki wapiennej.
Klasyfikacja na podstawie badań (gatunek I, II , III)
" wilgotność < 3%
" uziarnienie (górna granica wielkości ziaren 0,5-2 mm w Polsce)
" wskaz
nik emulgacji (<0,40)
" pow. właściwa wypełniacza (2500-4500 cm2/g)
" oznaczenie zawartości materiałów ilastych
" oznaczenie właściwości usztywniających wypełniacza
" oznaczenie części rozpuszczalnych w wodzie
" zawartość cząstek pyłu drobnego - % zawartość cząstek o średnicy 0,05 w stosunku do zawartości cząstek przechodzących przez
sito 0,07 powinna być nie mniejsza niż :
- 50% dla wypełniacza podstawowego
- 35% dla wypełniacza zastępczego
18. Różnica między mączką a wypełniaczem.
Mączka wap. w przeważającej części przechodzi przez sito 0,074 wypełniacz w 100%. Drobno zmielona mączka to wypełniacz .
Rodzaje wypełniacza :
" podstawowy (mączka kam. ze skał osadowych zasadowych CaCO3>90 %)
" zastępczy (ze skał magmowych o charakterze zasadowym kwaśnym )
" wypełniacz bitumiczny  zawiera pewną ilość bitumu
19. Co to jest wskaz
nik emulgacji .
Właściwością emulgacyjną kruszywa nazywa się jego zdolność wytwarzania z bitumem i wodą emulsji łatwo wymywalnej wodą.
Wskaz
nik emulgacji jest to wagowy stosunek maksymalnej ilości smoły drogowej zwykłej, utrzymującej się w stanie emulsji w
mieszaninie odpowiednio rozdrobnionego materiału kamiennego z wodą do ilości tegoż materiału użytego do próby.
E=A/B , A-ilość smoły , B-ilość mączki
20. Pochodzenie asfaltu .
Asfalty naturalne : jeziora asfaltowe (Wenezuela , Kanada , Albania) , skały bitumiczne , złoża piasków bitumicznych. Asfalty
ponaftowe : destylacja ropy naftowej (asfalty upłynnione drogowe utlenione), bezpośrednio z ropy naftowej w procesie
zachowawczym. Odpowiednia destylacja pozostałości destylacyjnej w instalacjach takich jak wieże próżniowe lub próżniowo-
asfaltowe umożliwia otrzymanie gotowych produktów (asf. drogowych) o wymaganej penetracji i temp. mięknienia. Dalsze
oddestylowywanie olejów powoduje obiżenie penetracji i podwyższenie temp. mięknienia.
21. Rodzaje lepiszcz bitumicznych stosowanych do nawierzchni drogowych.
a) asfalty drogowe  głównie asfalty podestylacyjne (D35 , D50 , D70 , D100 , D150 , D200)
b) asfalt drogowy modyfikowany
" asfaltem naturalnym  mniejsza wrażliwość na temperaturę , lepsza adhezja , stabilność , twardość
" sole organo-metalliczne  mniejsza wrażliwośc na temperaturę, lepsza adhezja i kohezja , wyższa temperatura łamliwości
" elastomery  mniejsza wrażliwość na temperaturę, wyższa temperatura mięknienia , niższa temp. łamliwości , lepsza kohezja
" elastomery termoplastyczne  wyższa temp. mięknienia, niższa temp. łamliwości, lepsza adhezja i kohezja, lepsza wytrzymałość
zmęczeniowa i na rozciąganie
" plastomer termoplastyczne  lepsza odporność na koleinowanie, rozciąganie, oleje, lepsza adhezja i stabilność, mniejsza
wrażliwość temperaturowa, wyższa temperatura mięknienia
c) emulsje asfaltowe *kationowe (K1,K2,K3,K4) *anoniowe (pyt.26)
d) emulsje asfaltowe modyfikowane (pyt. 26)
d) asfalt upłynniony (pyt. 27)
22. Właściwości lepiszcz asfaltowych stosowanych do naw. drogowych .
Asfalty
 4
a) penetracja  jest to gÅ‚Ä™bokość, na jakÄ… zanurzy siÄ™ w badanej próbce igÅ‚a znormalizowana o masie 100g w temp. 25°C w czasie 5
sek. Jednostką penetracji jest liczba mianowana odpowiadająca zagłebieniu igły na głębokość 0,1 mm. Badamy w penetrometrze i
dzielimy asfalty na twarde i miękkie .
b) temp. mięknienia  temp. , przy której asfalt umieszczony w sposób normowy w pierścieniach normowych dotknie pod wpływem
ciężaru stalowych kulek podstawy aparatu. Aparat  PierÅ›cieÅ„ i kula [°C].
c) temp. łamliwości  temp. , w której warstewka asfaltu o grubości 0,5 mm nałożona na blaszkę stalową o ustalonych wymiarach
pÄ™knie lub zarusuje siÄ™ na ugiÄ™ciu . Charakteryzuje odporność asf. na dziaÅ‚anie mrozu . Aparat Frassa [°C].
d) ciągliwość  długość do jakiej daje się rozciągnąć próbka asfaltu w duktylometrze . Charakteryzuje zdolność asfaltu do odkształceń
plastycznych.
e) lepkość dynamiczna w 60°C
f) lepkość kinematyczna w 135°C
g) temperatura zapłonu
h) zawartość parafiny
i) nawrót sprężysty
j) penetracja po starzeniu
k) zmiana masy po starzeniu
l) wzrost temp. mięknienia po starzeniu
Emulsje
a) zawartość lepiszcza [%] e) sedymentacja
b) lepkość wg Englera f) przyczepność do kruszywa
c) lepkość BTA " 4mm g) indeks rozpadu
d) jednorodność [%] h) stabilność
23. Właściwości lepiszcz wg metody SHRP .
Metoda SHRP służy do projektowania mieszanki mineralnej . Właściwości :
" dynamiczne ściskanie w średnich i wysokich temp. eksploatacji
" starzenie się pod działaniem ciśnienia , powietrza i wody
" lepkość
" starzenie , twardnienie lepiszcza podczas produkcji i budowy nawierzchni
" rozciÄ…ganie w niskich temperaturach
" zginanie w niskich temperaturach
24. Cel modyfikacji lepiscza asfaltowego polimerami .
" wzrost odporności na deformacje plastyczne
" wzrost odporności na spękania
" opóz
nienie procesu starzenia w czasie produkcji i eksploatacji drogi
Jeżeli mieszanki mają być stosowane na mostach i estakadach :
" wzrost sprężystej odkształcalnośći w niskich temp. (ważne dla mieszanek przeznaczonych na płyty ortotropowe mostów
stalowych)
" zapewnienie wodoszczelności poszczególnych warstw
Istotną a często też decydującą rolę odgrywają względy ekonomiczne :
" wzrost kosztów budowy spowodowany modyfikacją asfaltu powinien być zrekompensowany obniżeniem kosztów utrzymania
drogi i kosztów ruchu
" modyfikowane mieszanki powinny być wytwarzane i wbudowywane przy użyciu tradycyjnych maszyn, a proces modyfikacji
powinien być możliwie jak najprostszy.
25. Klasyfikacja polimeroasfaltów.
a) wg rodzaju
" do nawierzchni (DE30 , DE80)
" do emulsji (DE150 , DE250)
b) wg klasy
" A  niskomodyfikujÄ…ce 2-3%
" B  średniomodyfikujące 4-5%
" C  wysokomodyfikujÄ…ce 6-7%
c) wg rodzaju środka , którym modyfikujemy
Elastomery
" nieusieciowane (-emulsja wodna , -ciało stałe)
" usieciowane (-fizycznie lub chemicznie sieciowane , wulkanizowane wstępnie lub na miejscu)
Plastomery
" krystaliczność średniowysoka (polichlorek winylu PCV)
" krystaliczność średnioniska
26. Skład, rodzaje emulsji asfaltowych i ich klasyfikacja .
 5
Emulsja  mieszanina dwóch cieczy, które nie rozpuszczają się w sobie . Jedna z cieczy jest rozproszona w drugiej w sposób
mechaniczny w postaci drobnych kuleczek w młynkach szybkoobrotowych.
Zadania emulgatora :
" zmniejsza napięcie między cząsteczkami wody i asfaltu przez co umożliwia rozproszenie asfaltu w wodzie
" zabezpiecza stabliność wytworzonej emulsji na czas niezbędny do jej przechowywania (aby asfalt nie skoagulował, emulsja się
nie rozpadła)
" współdziała podczas wytwarzania się błonki asfaltowej na powierzchni ziaren kruszywa
" zwiększa przyczepność błonki lepiszcza do powierzchni ziaren
Klasyfikacja emulgatora :
" anionoaktywny (daje emulsje anoniowe - zasadowe)
" kationoaktywny (daje emulsje kationowe K1,K2,K3,K4  kwaśne)
Ze względu na czas rozpadu :
" szybko (K1 ; do 5 min.)
" średnio (K2 ; do 5 godzin)
" wolno (K3 ; do 24 godzin) nadstabilne (K4)
Emulsje kationowe :
" modyfikowane elastomerami
" niemodyfikowane (K1 50,60,65,70 zawartość asf. w % , nierozpadowe)
K1 70  stosowana w temp. 75-85°C na spadku drogi
K1 50  do Å‚Ä…czenia warstw i tworzenia warstw ochronnych
K1  do utrwaleń powierzchniowych i napraw spękań
K2  mają zwolniony czas rozpadu aby umożliwić połączenie z kruszywem (utrwalenia wgłębne)
K3  wolnorozpadowe, do MMA oraz recyklingu na zimno (zrywanie głębokich warstw i ponowne ich użycie), stabilizowania
nawierzchni gruntowych, żwirowych i żużlowych, do mieszanek mineralno  emulsyjnych typu GE.
K4  nadstabilna ,bardzo zwolniony czas rozpadu ,do miesz. min  emulsyjnych na warstwy nawierzchni, stabilizacja dróg
gruntowych i żwirowych.
27. Co to są asfalty upłynnione.
Nie są przyjazne dla środowiska. Asfalty upłynnione (cut back) otrzymywane są z asfaltów drogowych o penetracji 60-120 przez
zmieszanie ich ze środkami upłynniającymi o różnej lotności pochodzenia naftowego lub węglowego (oleje, węglopochodne
rozpuszczalniki). Do produkcji asf. upłynnionych nie nadają się asf. drogowe miękkie (pen>160). Stosowane środki upłynniające
zmniejszają przyczepność asf. do kruszywa co pociąga za sobą konieczność stosowania środków adhezyjnych. Asfalty upłynnione
mogą być użyte do robót drogowych bez podgrzewania lub z nieznacznym podgrzaniem. Produkowane są jako AUN (asf. upłynniony
nawierzchniowy) do powierzchniowych utrwaleń nawierzchni(1, 2, 3- krotnych), remontów cząstkowych, wytwarzania mas
bitumicznych i AUG do stabilizacji gruntów spoistych i piaszczysto-gliniastych.
28.Rodzaje mieszanek mineralno  asfaltowych.
a) z uwagi na uziarnienie
(drobno, średnio i gruboziarniste)
b) z uwagi na przebieg krzywej uziarnienia
" mieszanki o uziarnieniu ciągłym
" mieszanki o uziarnieniu nieciągłym (MNU, SMA, HRA)
" mieszanki makadamowe (warstwy jednofrakcyjne kruszywa ułożone 1 na 2 od frakcji najgrubszej do najdrobniejszej, klinują się
nawzajem)
c) zagęszczone (betony asfaltowe, mastyks grysowy SMA, HRA, mieszanki o nieciągłym uziarnieniu  MNU)
d) niezagęszczone (mastyks, asfalt lany)
29. Od czego zależy dobór składników MMA.
" typu mieszanki
" kategorii obciążenia ruchem
" lokalizacji warstwy w konstrukcji
30. Metody projektowania składów MM dla potrzeb MMA.
Różne rodzaje asfaltu różne metody projektowania MM:
" asfalty lane i twardolane (metoda min. wolnej przestrzeni, sprawdzenie metodÄ… krzywych granicznych)
" asfalt piaskowy (metoda trójkąta Fereta)
" inne mieszanki (metoda krzywych granicznych , ewentualne sprawdzenie frakcji piaskowych w trójkącie Fereta)
a) modelowa krzywa uziarnienia  doboru modelowej krzywej uziarnienia dokonuje przyjęty program komputerowy mając dane
uziarnienie i wymagania stawiane mieszance mineralnej
b) minimum wolnej przestrzeni  poszczególne kruszywa zestawiamy w takim stosunku wagowym aby uzyskać max. gęstość pozorną
a tym samym minimum wolnej przestrzeni.
c) krzywe graniczne  znając skład granulometryczny poszczególnych mat. kamiennych określamy ich % zawartość w mieszance a
następnie wykreślamy krzywą uziarnienia, jeśli mieści się ona wew. krzywych granicznych to taka mieszanka może być użyta do
celów budowlanych.
 6
d) wielobok najlepszego uziarnienia wyznaczony na trójkącie Fereta
Wyznaczamy uziarnienie frakcji piaskowych (0,075-2mm). Dobieramy, co najmniej 2 rodzaje piasku tak, aby pkt ilustrujÄ…cy
uziarnienie frakcji piaskowej mieścił się wew. wieloboku najlepszego uziarnienia wyznacz na trójkącie Fereta
31.Dobór optymalnej ilości asfaltu wg metody Marshalla.
Metoda Marshalla służy do mechanicznego określania optymalnej ilości asfaltu w projektowanej MMA. Służy też do sprawdzenia
właściwości mechanicznych projektowanej mieszanki oraz do kontroli produkcji. Polega na określeniu maksymalnej siły S zwanej
stabilnością [kN] w chwili zniszczenia próbki lub osiągnięcia przez nią maksymalnego dopuszczalnego przez normę płynięcia L
[mm]. W metodzie tej oprócz stabilności i płynięcia określamy też:
" gęstość strukturalną (g/cm3)
" gęstość objętościową (g/cm3)
" oznaczenie wolnych przestrzeni w próbce MMA
" oznaczenie wypełnienia wolnych przestrzeni w próbce MMA
" sztywność wg Marshalla
Am=Ak"100/(Ak+100) [%] Ak=[(PÄ…n)"Áa]/Áo [%]
Am - % zawartość asfaltu w próbce MMA
Ak - % zawartość asfaltu w próbce MM
P  zawartość wolnych przestrzeni (próżnia)
n  nadmiar lub niedomiar lepiszcza w stosunku do wolnych przestrzeni
32. Moduły sztywności mieszanek mineralno  asfaltowych.
Moduł sztywności przy pełzaniu statycznym charakteryzuje odporność mieszanki przy powstawaniu trwałych odkształceń. Określa
się go przy badaniu laboratoryjnym przy projektowaniu składu mieszanki lub przy kontroli własności istniejących warstw
bitumicznych. Przy pełzaniu statycznym moduł sztywności lepkiej do projektowania mieszanek o zwiększonej wytrzymałości na
odkształcenia trwałe. Przy pełzaniu dynamicznym (obciążenia powtarzalne) moduł sztywności sprężystej do projektowania
konstrukcji nawierzchni bitumicznych.
Moduł sztywności zależy od czasu trwania obciążenia i temperatury.
" wskaz
nik sztywności
SW = S/L [kN/mm] S  stabilność , L  odkształcenia
" moduł sztywności lepkiej S
S = Ã/µ(t,T) [Mpa] T = 40°C lub 60°C , t = 1h
µ - odczyt. z krzywej peÅ‚zania
" moduł sztywności sprężystej E
E = [L *(½ + 0,27)]/D*t [MPa]
L  największa wartość siły przykładanej do próbki [N]
D  największe przemieszczenie poziome próbki [mm]
t  grubość próbki [mm]
½ - współczynnik Poissona
33. Nowoczesne metody badań MMA.
a) koleinomierz francuski (dawniej brytyjski)
pomiar kolein   rutting test
b) viscous stiffness modulus  urządzenie do pomiaru modułu sztywności
lepkiej przy pełzaniu statycznym ; kontrola prawidłowego doboru składu mieszanki
c) elastic stiffness modulus  urządzenie do pomiaru modułu sztywności
sprężystej przy pełzaniu dynamicznym ; oznaczenie parametru materiałowego do projektowania konstrukcji nawierzchni
d) belka 4-punktowo cyklicznie zginana , do pomiaru :
" właściwości zmęczeniowych (liczba cykli do zmęczenia , odkształcenie po 106 cyklach obciążeń
" moduÅ‚u zespolonego w 10°C , 10Hz ; (moduÅ‚ sztywnoÅ›ci przy zginaniu , pomiar energii dyssypacji )
34. Składniki MMA średnioziarnistej do warstwy ścieralnej .
Dla kategorii KR3-KR6 : mÄ…czka wapienna ; piasek Å‚amany 0,074/2 ; kruszywo drobne granulowane 0,074/4 ; grys 2/4 4/6,3 6,3/10
10/12,8 12,8/16 ; lepiszcze asfaltowe D-50 , DE-35
35. Konstrukcja nawierzchni asfaltowej o zwiększonej odporności na
koleinowanie i zmęczenie
a) warstwa ścieralna  grubość 3 cm , należy stosować:
" mieszanki MNU lub SMA z elastomeroasf. , polimeroasf. DE 80 lub De 150
" piasek Å‚amany , kruszywo drobne granulowane , grysy klasy I
" wypełniacze wapienne wg normy
" stabilizator mastyksu wg Aprobaty Technicznej
b) warstwa wiążąca  grubość od 6 do 10 cm , wyk.  na gorąco , stosujemy :
" asfalty specjalne , wielorodzajowe (multigrade) wg Aprobaty Technicznej lub polimeroasfalt DE 30 lub DP 30
 7
" piasek łamany , kruszywo drobne granulowane oraz grysy klasy I lub II lub grysy z żużla stalowniczego klasy A wg Aprobaty
Technicznej
" wypełniacz wapienny wg normy
c) podbudowa asfaltowa  grubość wg projektu ,wyk.  na gorąco
" asfalty specjalne , wielorodzajowe (multigrade) wg Aprobaty Technicznej lub polimeroasfalt DE 30 lub DP 30
" piasek łamany , kruszywo drobne granulowane oraz grysy klasy I lub II lub grysy z żużla stalowniczego klasy A wg Aprobaty
Technicznej
" wypełniacz wapienny wg normy
d) podbudowa pomocnicza  wg Katalogu KTKNPP
e) podłoże gruntowe - wg Katalogu KTKNPP
f) połączenia międzywarstwowe  stosujemy kationową emulsję asfaltową
zwykłą lub modyfikowaną polimerem wg EmA-99 lub asfalt zwykły lub modyfikowany polimerem upłynniony lub na gorąco
g) złącza  stosujemy :
" w styku z warstwą ścieralną  topliwą taśmę asfaltową wg Aprobaty Techn.
" w styku z warstwą wiążącą  topliwą taśmę asfaltową wg Aprobaty Technicznej lub asfalt na gorąco
" w styku z podbudowÄ… asfaltowÄ…  asfalt na gorÄ…co
36. Zalecenia materiałowe i technologiczne nawierzchni asfaltowej o zwiększonej trwałości
Dobór i układ warstw:
1). cechy mechaniczne:
" odporność na deformacje
" nośność
" odporność na pękanie
2). Komfort i bezpieczeństwo użytkowania
" równość
" szorstkość
3). Wpływ na otoczenie
" hałaśliwość
Warstwy:
Åšcieralna  SMA 2-4cm, MNU 1-3,5cm
Wiążąca  BA 6-8cm
Podbudowa  BA
Trwałość zmęczeniowa N  liczba cykli obciążeń próbki, odpowiadająca konwencjonalnemu kryterium zniszczenia w wybranych
warunkach badania (temperatura, czÄ™stotliwość, tryb obciążeÅ„) N=Aµb
37. Cienki warstwy ścieralne na gorąco
Cienka warstwa ścieralna na gorąco jest warstwą ścieralną nawierzchni o grubości nie większej niż 3,5cm, ze względu na grubość
wyróżnia się:
" cienkÄ… warstwÄ™ (2,5  3,5cm)
" bardzo cienkÄ… warstwÄ™ (1,5  2,5cm)
" ultracienkÄ… warstwÄ™ (<1,5cm)
Zakres stosowania:
Podstawowy zakres jej stosowania wynika z możliwości regeneracji oraz napraw warstw ścieralnych nawierzchni drogowych,
zwłaszcza w następujących przypadkach:
" odnowienia cech powierzchniowych nawierzchni  szorstkości i szczelności
" ograniczenia możliwości zmiany niwelety drogi, skrajnia obiektu inżynierskiego, krawężniki
" konieczności zmniejszenia masy nawierzchni: nawierzchnie na obiektach inżynierskich
Uziarnienie mieszanek:
Dobór MMA, zastosowanych kruszyw i lepiszcza powinien uwzględnić grubość wykonywanej warstwy oraz obciążenie ruchem i
zalecenia wobec szorstkości nawierzchni.
Lepiszcza:
Do wykonywania cienkich warstw ścieralnych należy używać wyłącznie mieszanki z asfaltami modyfikowanymi polimerami, które
zapewniają odpowiednią kohezję i trwałość warstwy.