Dziennik Ustaw Nr 94  6206  Poz. 841
841
ROZPORZŃDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNóTRZNYCH I ADMINISTRACJI
z dnia 14 czerwca 2002 r.
w sprawie zagroŻeł
naturalnych w zak"adach górniczych.
Na podstawie art. 73a ust. 3 ustawy z dnia 4 lutego funkcjonalnoĘci lub pogorszenia bezpieczeł
stwa jego
1994 r.  Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, uŻytkowania,
poz. 96, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 88,
3) tÄ…pni´ciu  rozumie si´ przez to zjawisko dyna-
poz. 554, Nr 111, poz. 726 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r.
miczne spowodowane wstrząsem górotworu,
Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 109, poz. 1157 i Nr 120,
w wyniku którego wyrobisko lub jego odcinek ule-
poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 110, poz. 1190, Nr 115,
g"o gwa"townemu zniszczeniu lub uszkodzeniu,
poz. 1229 i Nr 154, poz. 1800) zarzÄ…dza si´, co nast´pu-
w nast´pstwie czego nastÄ…pi"a ca"kowita albo cz´-
je:
Ęciowa utrata jego funkcjonalnoĘci lub bezpieczeł
-
stwa jego uŻytkowania,
Rozdzia" 1
4) zagroÅ»eniu tÄ…paniami  rozumie si´ przez to moÅ»-
liwoĘç wystÄ…pienia tÄ…pni´cia w rezultacie nieko-
Przepisy ogólne
rzystnych warunków górniczo-geologicznych
ż 1. Rozporządzenie okreĘla:
w wyrobisku lub w jego otoczeniu,
1) kryteria oceny wyst´pujÄ…cych w zak"adach górni-
5) sk"onnoĘci górotworu i ska" do tąpał
 rozumie si´
czych zagroŻeł
naturalnych: tÄ…paniami, metano-
przez to zdolnoĘç do kumulowania energii w góro-
wego, wyrzutami gazów i ska", wybuchem py"u
tworze lub ska"ach i nag"ego jej wyzwolenia w mo-
w´glowego, wodnego, erupcyjnego, siarkowodo-
mencie zmiany lub zniszczenia ich struktury,
rowego, radiacyjnego naturalnymi substancjami
6) odpr´Å»eniu partii z"oÅ»a (pok"adu)  rozumie si´
promieniotwórczymi, a takŻe dzia"aniem py"ów
przez to dokonanie takich zabiegów technicznych
szkodliwych dla zdrowia,
w tej partii z"oŻa (pok"adu) lub jego sąsiedztwie,
2) szczegó"owe zasady zaliczania zagroŻeł
, o których
w szczególnoĘci eksploatacj´ sÄ…siednich pok"adów
mowa w pkt 1,
lub wykonanie strzelał
powodujÄ…cych destrukcj´
3) sposób zaliczania z"óŻ (pok"adów), ich cz´Ä˜ci lub górotworu, których skutkiem jest pozbawienie tej
wyrobisk do poszczególnych stopni (kategorii, partii z"oŻa (pok"adu) zdolnoĘci do kumulowania
klas) zagroŻeł
, energii lub obniŻenia tej zdolnoĘci,
4) przypadki, w których zaliczeł
moÅ»e dokonywaç kie- 7) metanonoĘnoĘci  rozumie si´ przez to obj´toĘcio-
rownik ruchu zak"adu górniczego. wÄ… iloĘç metanu pochodzenia naturalnego, zawar-
tÄ… w jednostce wagowej w g"´bi calizny w´glowej,
ż 2. Ilekroç w rozporzÄ…dzeniu jest mowa o:
8) izoliniach metanonoĘnoĘci  rozumie si´ przez to
1) wstrzÄ…sie górotworu  rozumie si´ przez to wy"a-
linie oddzielające obszary o zróŻnicowanej meta-
dowanie energii nagromadzonej w górotworze,
nonoĘnoĘci w pok"adach w´gla,
objawiajÄ…ce si´ drganiem górotworu i zjawiskami
akustycznymi, niepowodujÄ…ce pogorszenia funk- 9) polach metanowych  rozumie si´ przez to wyro-
cjonalnoĘci wyrobisk i bezpieczeł
stwa ich uŻytko- biska w pok"adzie metanowym, wraz z wyrobiska-
wania, mi odprowadzajÄ…cymi powietrze z tych wyrobisk,
2) zjawisku odpr´Å»enia w wyrobisku  rozumie si´ przez to 10) ca"kowitej gazonoĘnoĘci  rozumie si´ przez to za-
zjawisko dynamiczne spowodowane wstrzÄ…sem góro- wartoĘç dwutlenku w´gla lub metanu, lub "Ä…cznÄ…
tworu, wwyniku którego wyrobisko lub jego odcinek ule- zawartoĘç tych oraz innych gazów pochodzenia na-
g"o uszkodzeniu, niepowodującemu jednak utraty jego turalnego w górotworze,
Dziennik Ustaw Nr 94  6207  Poz. 841
11) zagroÅ»eniu wyrzutami gazów i ska"  rozumie si´ 21) pyle w´glowym niebezpiecznym  rozumie si´
przez to naturalnÄ… sk"onnoĘç do wyst´powania zja- przez to py" w´glowy pochodzÄ…cy z pok"adu w´gla
wisk gazogeodynamicznych w postaci wyrzutu ga- zagroÅ»onego wybuchem py"u w´glowego,
zów i ska" lub nag"ego wyp"ywu gazów z górotwo-
22) intensywnoĘci osiadania py"u  rozumie si´ przez
ru do wyrobiska,
to mas´ py"u w´glowego bez cz´Ä˜ci niepalnych
12) wyrzutach gazów i ska"  rozumie si´ przez to dy-
sta"ych, osiadajÄ…cego na danej powierzchni
namiczne przemieszczenie rozkruszonych ska" lub
w ustalonym czasie, wyraÅ»onÄ… w g/m2 na dob´,
w´gla z calizny do wyrobisk przez energi´ gazów
23) pyle kopalnianym zabezpieczonym  rozumie si´
wydzielonych z górotworu w wyniku dzia"ania
przez to py" kopalniany zawierajÄ…cy:
czynników geologiczno-górniczych, które mogą
spowodowaç efekty akustyczne, podmuch powie- a) co najmniej 70% cz´Ä˜ci niepalnych sta"ych w po-
trza, uszkodzenie obudowy i urządzeł
, powstanie
lach niemetanowych,
kawerny powyrzutowej, zaburzenie w przewietrza-
b) co najmniej 80% cz´Ä˜ci niepalnych sta"ych w po-
niu wyrobisk, powstanie wybuchowego nagroma-
lach metanowych,
dzenia metanu lub atmosfery niezdatnej do oddy-
chania, c) wod´ przemijajÄ…cÄ… uniemoÅ»liwiajÄ…cÄ… przenosze-
nie wybuchu py"u w´glowego i ca"kowicie po-
13) nag"ym wyp"ywie gazów  rozumie si´ przez to
zbawiającą ten py" kopalniany lotnoĘci,
przebiegające w krótkim czasie intensywne wy-
dzielanie si´ gazów z górotworu, które moÅ»e spo- 24) pyle kopalnianym niezabezpieczonym  rozumie
wodowaç w wyrobisku wybuchowe nagromadze- si´ przez to py" kopalniany, który nie spe"nia wyma-
nie metanu lub atmosfery niezdatnej do oddycha- gał
podanych w pkt 23,
nia, niezwiÄ…zane ze skutkami zawa"u, tÄ…pni´cia
25) wyrobisku niezagroÅ»onym wybuchem py"u w´glo-
i odgazowania urobionych ska" albo w´gla lub z za-
wego  rozumie si´ przez to wyrobisko, w którym:
burzeniami w przewietrzaniu wyrobiska,
a) nie wyst´puje niebezpieczny py" w´glowy, lub
14) kawernie powyrzutowej  rozumie si´ przez to
pustk´ w stropie, spÄ…gu lub ociosie wyrobiska, po- b) py" kopalniany zawiera co najmniej 90% cz´Ä˜ci
wsta"ą po wyrzucie gazów i ska",
niepalnych sta"ych pochodzenia naturalnego,
iloĘç niebezpiecznego py"u w´glowego jest
15) objawach wskazujÄ…cych na zwi´kszenie zagroÅ»enia
mniejsza niÅ» 10 g/m3 wyrobiska, a intensywnoĘç
wyrzutami gazów i ska"  rozumie si´ przez to:
osiadania py"u jest mniejsza niÅ» 0,15 g/m2 na do-
a) zwi´kszone iloĘci zwiercin, wydmuchy zwiercin
b´, lub
i gazów, zakleszczanie lub wypychanie wiert"a
c) py" kopalniany zawiera co najmniej 50% wody
w czasie wiercenia otworów,
przemijajÄ…cej pochodzenia naturalnego,
b) odpryskiwanie w´gla z ociosów i czo"a przodku
a wyrobiska sÄ…siednie, majÄ…ce z nim po"Ä…czenie, sÄ…
oraz trzaski w g"´bi calizny,
wyrobiskami niezagroÅ»onymi wybuchem py"u w´-
c) zwi´kszone wydzielanie gazów po robotach
glowego lub zosta"y zaliczone do klasy A zagroŻe-
strza"owych,
nia wybuchem py"u w´glowego,
d) zwi´kszenie iloĘci urobku i jego rozrzucenie na
26) wyrobisku zagroÅ»onym wybuchem py"u w´glowe-
wi´kszÄ… odleg"oĘç od przodka przy tej samej
go  rozumie si´ przez to wyrobisko, które nie
technologii wykonywania robót strza"owych,
spe"nia wymagał
podanych w pkt 25,
e) zmniejszenie zwi´z"oĘci i zmiany struktury w´gla
27) polu poÅ»arowym  rozumie si´ przez to podziem-
w czasie prowadzenia wyrobiska,
nÄ… cz´Ä˜ç zak"adu górniczego obj´tÄ… poÅ»arem, od-
16) pyle w´glowym  rozumie si´ przez to ziarna w´-
izolowanÄ… od pozosta"ych cz´Ä˜ci zak"adu górnicze-
gla przechodzÄ…ce przez sito o wymiarach oczek
go tamami poŻarowymi,
równych 1x1 mm,
28) zagroÅ»eniu wodnym  rozumie si´ przez to moÅ»li-
17) pok"adzie w´gla zagroÅ»onym wybuchem py"u w´-
woĘç wdarcia lub niekontrolowanego dop"ywu wo-
glowego  rozumie si´ przez to pok"ad w´gla,
dy, solanki, "ugów albo wody z luęnym materia"em,
w którym stwierdzono zawartoĘç cz´Ä˜ci lotnych
do wyrobisk, stwarzającą niebezpieczeł
stwo dla
w w´glu wi´kszÄ… niÅ» 10% w bezwodnej i bezpopio-
ruchu zak"adu górniczego lub jego pracowników,
"owej substancji w´glowej,
29) zagroÅ»eniu erupcyjnym  rozumie si´ przez to
18) pok"adzie w´gla niezagroÅ»onym wybuchem py"u
moÅ»liwoĘç wystÄ…pienia zagroÅ»enia wywo"anego
w´glowego  rozumie si´ przez to pok"ad w´gla,
erupcjÄ… wiertniczÄ… rozumianÄ… jako przyp"yw p"ynu
w którym stwierdzono zawartoĘç cz´Ä˜ci lotnych
z"oŻowego do otworu wiertniczego spowodowany
w w´glu mniejszÄ… lub równÄ… 10% w bezwodnej
naruszeniem równowagi mi´dzy ciĘnieniem z"oÅ»o-
i bezpopio"owej substancji w´glowej,
wym a ciĘnieniem dennym,
19) pyle kopalnianym  rozumie si´ przez to py" po-
30) anormalnie duÅ»ym zagroÅ»eniu erupcyjnym wyst´-
wsta"y podczas robót górniczych oraz w trakcie
pujÄ…cym w otworach wiertniczych  rozumie si´
przeróbki, wraz z dodatkiem substancji zabezpie-
przez to sytuacj´, gdy w nieorurowanej cz´Ä˜ci
czajÄ…cych przed wybuchem,
otworu zalegają poziomy o ciĘnieniu z"oŻowym bli-
skim wartoĘci ciĘnienia szczelinowania innych ska"
20) pyle w´glowym bezpiecznym  rozumie si´ przez
to py" w´glowy pochodzÄ…cy z pok"adu w´gla nieza- odkrytych bÄ…dÄ™ gdy gradient ciĘnienia z"oÅ»owego
groÅ»onego wybuchem py"u w´glowego, jest wi´kszy od 0,13 MPa/10 m,
Dziennik Ustaw Nr 94  6208  Poz. 841
31) erupcji otwartej  rozumie si´ przez to niekontro- 2) wyrobisk do poszczególnych stopni zagroÅ»enia wy-
lowany wyp"yw p"ynu z"oÅ»owego na powierzchni´ rzutami gazów i ska" w podziemnych zak"adach
w wyniku uszkodzenia urządzeł
zabezpieczajÄ…cych górniczych wydobywajÄ…cych w´giel kamienny,
wylot otworu wiertniczego,
3) otworów wiertniczych do poszczególnych klas za-
32) zagroÅ»eniu siarkowodorowym  rozumie si´ przez groÅ»enia erupcyjnego przy wierceniach i eksplo-
to moÅ»liwoĘç powstania zagroÅ»enia w wyniku wy- atacji z"óŻ ropy naftowej lub gazu ziemnego,
p"ywu p"ynu z"oŻowego, zawierającego siarkowo-
4) otworów wiertniczych do poszczególnych kategorii
dór, podczas erupcji otwartej z otworów w czasie
zagroŻenia siarkowodorowego przy wierceniach
wiercenia lub wydobywania kopalin p"ynnych,
i eksploatacji z"óŻ ropy naftowej lub gazu ziemne-
stwarzającego niebezpieczeł
stwo dla ruchu zak"a-
go,
du górniczego, jego pracowników i okolicznej lud-
5) miejsc do poszczególnych stopni zagroŻenia siarko-
noĘci,
wodorowego w zak"adach górniczych wydobywa-
33) zagroŻeniu radiacyjnym naturalnymi substancjami
jÄ…cych siark´ otworami wiertniczymi,
promieniotwórczymi  rozumie si´ przez to nara-
6) wyrobisk do poszczególnych klas zagroŻenia radia-
Żenie potencjalne w wyrobiskach wynikające
cyjnego naturalnymi substancjami promienio-
z moŻliwoĘci:
twórczymi w podziemnych zak"adach górniczych,
a) wch"oni´cia do organizmu krótkoÅ»yciowych pro-
7) stanowisk pracy w wyrobiskach do poszczególnych
duktów rozpadu radonu lub izotopów radu,
kategorii zagroŻenia dzia"aniem py"ów szkodli-
b) naraÅ»enia zewn´trznego na promieniowanie
wych dla zdrowia, oraz obj´cia wyrobisk granicami
gamma emitowane przez osady do"owe i ska"y
pola metanowego poszczególnych kategorii zagro-
górotworu,
Żenia w podziemnych zak"adach górniczych wydo-
34) pyle wdychanym  rozumie si´ przez to udzia" ma- bywajÄ…cych w´giel kamienny lub sól dokonuje kie-
sowy wszystkich cząstek zawieszonych, wdycha- rownik ruchu zak"adu górniczego niezw"ocznie po
stwierdzeniu okolicznoĘci okreĘlonych w rozporzą-
nych lub wziewanych przez nos i usta,
dzeniu, uzasadniajÄ…cych zaliczenie do danego
35) pyle respirabilnym  rozumie si´ przez to zbiór
stopnia (kategorii, klasy) zagroŻenia.
czÄ…stek przechodzÄ…cych przez selektor wst´pny
o charakterystyce przepuszczalnoĘci wed"ug wy-
miarów cząstek opisanej logarytmiczno-normalną
Rozdzia" 2
funkcją prawdopodobieł
stwa ze Ęrednią wartoĘcią
Ęrednicy aerodynamicznej 3,5 Ä… 0,3 µm i z geome-
trycznym odchyleniem standardowym 1,5 ą 0,1, ZagroŻenie tąpaniami
36) zagroÅ»eniu dzia"aniem py"ów szkodliwych dla zdro- ż 5. 1. Ustala si´ trzy stopnie zagroÅ»enia tÄ…paniami
wia  rozumie si´ przez to wyst´powanie na sta- w podziemnych zak"adach górniczych wydobywajÄ…-
nowiskach pracy py"u wdychanego lub respirabil- cych w´giel kamienny.
nego o st´Å»eniu przekraczajÄ…cym najwyÅ»sze do-
2. Do pierwszego stopnia zagroŻenia tąpaniami za-
puszczalne wartoĘci, okreĘlone w odr´bnych prze-
licza si´ pok"ady lub ich cz´Ä˜ci zalegajÄ…ce w górotwo-
pisach.
rze sk"onnym do tąpał
, w których:
ż 3. 1. Z wnioskiem o zaliczenie z"óŻ (pok"adów), ich
1) dokonano odpr´Å»enia:
cz´Ä˜ci lub wyrobisk do poszczególnych stopni (katego-
a) przez wybranie pok"adu odpr´Å»ajÄ…cego z zawa-
rii, klas) zagroŻenia kierownik ruchu zak"adu górnicze-
"em stropu w odleg"oĘci nie wi´kszej niÅ»
go jest obowiÄ…zany, z zastrzeÅ»eniem ż 4, wystÄ…piç do
50 m pod pok"adem odpr´Å»anym lub 20 m nad
w"aĘciwego organu nadzoru górniczego niezw"ocznie
tym pok"adem,
po stwierdzeniu okolicznoĘci okreĘlonych w rozporzą-
dzeniu, uzasadniajÄ…cych zaliczenie do danego stopnia
b) przez wybranie pok"adu odpr´Å»ajÄ…cego z pod-
(kategorii, klasy) zagroŻenia.
sadzkÄ… hydraulicznÄ… w odleg"oĘci nie wi´kszej
niÅ» 30 m pod pok"adem odpr´Å»anym lub
2. JeŻeli wniosek dotyczy zagroŻeł
: tÄ…paniami, me-
15 m nad tym pok"adem,
tanowego, wyrzutami gazów i ska" lub wybuchem py-
"u w´glowego, do"Ä…cza si´ do niego wyniki badaÅ‚
prze- c) w przypadku grubego pok"adu  przez czyste
prowadzonych przez rzeczoznawc´ do spraw ruchu za-
wybranie warstwy tego pok"adu,
k"adu górniczego, zwanego dalej  rzeczoznawcą ,
d) nie zachowując parametrów okreĘlonych
wraz z jego opiniÄ….
w lit. a) c), ale wyniki badał
i opinia rzeczo-
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje si´ w przypadku, gdy znawcy uzasadniajÄ… takie zaliczenie w zwiÄ…zku
wniosek dotyczy zaliczenia do najwyÅ»szych stopni (ka- z wyst´pujÄ…cymi warunkami geologiczno-górni-
tegorii, klas) zagroŻeł
. czymi oraz w"asnoĘciami geomechanicznymi
pok"adu i ska" otaczajÄ…cych,
ż 4. Zaliczenia:
2) po odpr´Å»eniu tÄ…pni´cia nie wyst´pujÄ….
1) wyrobisk w polach metanowych do poszczegól-
nych stopni niebezpieczeł
stwa wybuchu metanu 3. SkutecznoĘç odpr´Å»enia, o którym mowa
w podziemnych zak"adach górniczych wydobywa- w ust. 2 pkt 1 lit. a) c), powinna byç potwierdzana ba-
jÄ…cych w´giel kamienny lub sól, daniami geofizycznymi lub metodami analitycznymi,
Dziennik Ustaw Nr 94  6209  Poz. 841
z cz´stotliwoĘciÄ… okreĘlonÄ… przez kierownika ruchu za- 3) propozycj´ zaliczenia cz´Ä˜ci z"oÅ»a (pok"adu) do od-
k"adu górniczego na podstawie opinii kopalnianego ze- powiedniego stopnia zagroŻenia tąpaniami, wraz
spo"u do spraw tąpał
. z uzasadnieniem,
4. Do drugiego stopnia zagroŻenia tąpaniami zali- 4) w przypadku z"óŻ rud miedzi  okreĘlenie klasy
cza si´ pok"ady lub ich cz´Ä˜ci zalegajÄ…ce w górotworze stropu i spÄ…gu, przyj´te w oparciu o wyniki badaÅ‚

sk"onnym do tąpał
, w których nie dokonano odpr´Å»e- parametrów wytrzyma"oĘciowych do odleg"oĘci
nia przez wybranie pok"adu sÄ…siedniego, ale wyniki ba- nie mniejszej niÅ» 25 m w kierunku stropu
dał
i opinia rzeczoznawcy uzasadniają takie zaliczenie i 5 m w kierunku spągu, jak równieŻ oznaczenie
w zwiÄ…zku z wyst´pujÄ…cymi warunkami geologiczno- sk"onnoĘci ska" z"oÅ»owych do tÄ…paÅ‚
.
-górniczymi oraz w"asnoĘciami geomechanicznymi
2. Do wniosku do"Ä…cza si´:
pok"adu i ska" otaczajÄ…cych.
1) map´ wyrobisk, w skali nie mniejszej niÅ» 1:5000,
5. Do trzeciego stopnia zagroŻenia tąpaniami zali-
z uwidocznionymi zasz"oĘciami eksploatacyjnymi
cza si´ pok"ady lub ich cz´Ä˜ci zalegajÄ…ce w górotworze
do odleg"oĘci nie mniejszej niŻ 400 m od naniesio-
sk"onnym do tąpał
, w których nie dokonano odpr´Å»e-
nej granicy wnioskowanego stopnia zagroŻenia,
nia przez wybranie pok"adu sÄ…siedniego lub wystÄ…pi"o
2) przekroje geologiczne z"oŻa (pok"adu),
tÄ…pni´cie, pomimo dokonanego wczeĘniej odpr´Å»enia.
3) profile geologiczne z"oŻa (pok"adu), wraz ze ska"a-
ż 6. 1. Ustala si´ trzy stopnie zagroÅ»enia tÄ…paniami
mi otaczajÄ…cymi, przedstawiajÄ…ce sytuacj´ geolo-
w podziemnych zak"adach górniczych wydobywają-
giczną do odleg"oĘci nie mniejszej niŻ 160 m w kie-
cych rudy miedzi.
runku stropu i 60 m w kierunku spÄ…gu,
2. Do pierwszego stopnia zagroŻenia tąpaniami za-
4) w przypadku podziemnych zak"adów górniczych
licza si´ cz´Ä˜ç z"oÅ»a zbudowanÄ… ze ska" sk"onnych do
wydobywajÄ…cych w´giel kamienny  mapy pok"a-
tąpał
, jeÅ»eli w stropie wyst´pujÄ… ska"y pierwszej lub
dów, w skali nie mniejszej niŻ 1:2 000, z naniesiony-
drugiej klasy stropu, a w spÄ…gu  ska"y pierwszej kla-
mi kraw´dziami i resztkami pok"adów sÄ…siednich
sy spągu, przy którego nieprzerwanej eksploatacji
do odleg"oĘci stwierdzonego wp"ywu, jednak nie
w niezmienionych warunkach geologiczno-górniczych
mniejszej niÅ» 160 m w kierunku stropu i 60 m w kie-
nie wystÄ…pi"o tÄ…pni´cie lub wystÄ…pi" wstrzÄ…s o energii
runku spÄ…gu pok"adu.
nieprzekraczajÄ…cej 106 J, zlokalizowany w rejonie fron-
tu eksploatacyjnego lub przed tym frontem.
Rozdzia" 3
3. Do drugiego stopnia zagroŻenia tąpaniami zali-
cza si´ cz´Ä˜ç z"oÅ»a zbudowanÄ… ze ska" sk"onnych do tÄ…-
ZagroŻenie metanowe
pał
, jeÅ»eli w stropie wyst´pujÄ… ska"y drugiej lub trze-
ż 8. 1. Ustala si´ cztery kategorie zagroÅ»enia meta-
ciej klasy stropu, a w spÄ…gu  ska"y pierwszej lub dru-
nowego w podziemnych zak"adach górniczych wydo-
giej klasy spągu, przy którego nieprzerwanej eksplo-
bywajÄ…cych w´giel kamienny.
atacji w niezmienionych warunkach geologiczno-gór-
niczych w ostatnich dwóch latach nie wystÄ…pi"o tÄ…pni´- 2. Udost´pnione pok"ady lub ich cz´Ä˜ci zalicza si´
cie, lecz wystÄ…pi" wstrzÄ…s o energii przekraczajÄ…cej
do:
106 J, zlokalizowany w rejonie frontu eksploatacyjne-
1) pierwszej kategorii zagroŻenia metanowego, jeŻeli
go lub przed tym frontem.
stwierdzono wyst´powanie metanu pochodzenia
4. Do trzeciego stopnia zagroŻenia tąpaniami zali- naturalnego w iloĘci od 0,1 do 2,5 m3/Mg, w przeli-
cza si´ cz´Ä˜ç z"oÅ»a zbudowanÄ… ze ska" sk"onnych do tÄ…- czeniu na czystÄ… substancj´ w´glowÄ…,
pał
, jeÅ»eli w stropie wyst´pujÄ… ska"y trzeciej lub czwar-
2) drugiej kategorii zagroŻenia metanowego, jeŻeli
tej klasy stropu, a w spÄ…gu  ska"y drugiej lub trzeciej
stwierdzono wyst´powanie metanu pochodzenia
klasy spągu, przy którego eksploatacji w ostatnich
naturalnego w iloĘci powyŻej 2,5 m3/Mg, lecz nie
dwóch latach wystÄ…pi"o tÄ…pni´cie.
wi´kszej niÅ» 4,5 m3/Mg, w przeliczeniu na czystÄ…
5. Klasy stropu, o których mowa w ust. 2 4, okre- substancj´ w´glowÄ…,
Ęla, w oparciu o opini´ rzeczoznawcy, kierownik ruchu
3) trzeciej kategorii zagroŻenia metanowego, jeŻeli
zak"adu górniczego, na podstawie wartoĘci wskaęnika
stwierdzono wyst´powanie metanu pochodzenia
statecznoĘci stropu wyraÅ»ajÄ…cego zaleÅ»noĘci mi´dzy
naturalnego w iloĘci powyŻej 4,5 m3/Mg, lecz nie
wytrzyma"oĘcią ska", gruboĘcią warstw oraz ich szcze-
wi´kszej niÅ» 8 m3/Mg, w przeliczeniu na czystÄ… sub-
linowatoĘcią.
stancj´ w´glowÄ…,
6. Klasy spągu, o których mowa w ust. 2 4, okre-
4) czwartej kategorii zagroŻenia metanowego, jeŻeli
Ęla, w oparciu o opini´ rzeczoznawcy, kierownik ruchu
stwierdzono wyst´powanie metanu pochodzenia
zak"adu górniczego, na podstawie wytrzyma"oĘci i gru-
naturalnego w iloĘci powyŻej 8 m3/Mg, w przelicze-
boĘci ska" spągowych.
niu na czystÄ… substancj´ w´glowÄ…, lub wystÄ…pi" na-
ż 7. 1. Wniosek o zaliczenie z"oŻa (pok"adu) lub je- g"y wyp"yw metanu albo wyrzut metanu i ska".
go cz´Ä˜ci do stopnia zagroÅ»enia tÄ…paniami powinien
3. Pok"ad lub jego cz´Ä˜ç powinny byç zaliczone do
zawieraç:
wyŻszej kategorii zagroŻenia metanowego, jeŻeli zacho-
1) opis budowy geologicznej z"oÅ»a (pok"adu), dzÄ… okolicznoĘci zwi´kszajÄ…ce stan tego zagroÅ»enia.
2) opis czynników majÄ…cych wp"yw na zagroÅ»enie tÄ…- 4. Przy zaliczeniu pok"adu lub jego cz´Ä˜ci do odpo-
paniami, wiednich kategorii zagroŻenia metanowego powinny
Dziennik Ustaw Nr 94  6210  Poz. 841
byç uwzgl´dnione wyniki badaÅ‚
zagroŻenia metano- 6. Otamowane wyrobisko przecinające pok"ady
wego w sąsiednich zak"adach górniczych. metanowe lub mające po"ączenie ze zrobami takich po-
k"adów powinno byç obj´te granicami pola metano-
ż 9. 1. W przypadku stwierdzenia wyst´powania
wego odpowiedniej kategorii.
w podziemnym zak"adzie górniczym wydobywającym
7. Wyrobisko, którym doprowadza si´ powietrze do
w´giel kamienny metanu w cz´Ä˜ci pok"adu, pok"ad ten,
pól metanowych, powinno byç obj´te granicami pola
w granicach obszaru górniczego lub tej jego cz´Ä˜ci,
metanowego odpowiedniej kategorii co najmniej na
w której są planowane albo prowadzone roboty górni-
odcinku przewietrzanym rejonowym prÄ…dem powie-
cze, powinien byç zaliczony do tej samej kategorii za-
trza do skrzyŻowania z najbliŻszym wyrobiskiem prze-
groŻenia metanowego.
wietrzanym grupowym prÄ…dem powietrza. Wy"Ä…czenie
2. W przypadku wyst´powania w pok"adzie zmian
takiego wyrobiska z pola metanowego moÅ»e nastÄ…piç
naturalnych warunków geologicznych, powodujących
tylko w przypadku, gdy wykluczona jest moÅ»liwoĘç
zróŻnicowanie zagroŻenia metanowego w poszczegól-
zmiany kierunku przep"ywu powietrza powodujÄ…cej
nych cz´Ä˜ciach pok"adu, takich jak uskoki lub inne za-
dop"yw metanu.
burzenia geologiczne przerywajÄ…ce ciÄ…g"oĘç pok"adu,
ż 11. Przepisy ż 8 10 stosuje si´ odpowiednio do
cz´Ä˜ci te mogÄ… byç zaliczone do róŻnych kategorii za-
wyrobisk podziemnych odkrywkowych zak"adów gór-
groŻenia metanowego.
niczych wydobywajÄ…cych w´giel brunatny.
3. Cz´Ä˜ci pok"adu o zróŻnicowanej metanonoĘnoĘci
ż 12. 1. W zaleŻnoĘci od stopnia zagroŻenia wybu-
moÅ»na zaliczyç do róŻnych kategorii zagroÅ»enia meta-
chem wyrobiska w polach metanowych w podziem-
nowego, przy czym granice mi´dzy cz´Ä˜ciami pok"adu
nych zak"adach górniczych wydobywajÄ…cych w´giel
zaliczonymi do odpowiednich kategorii zagroŻenia me-
kamienny zalicza si´ do wyrobisk:
tanowego powinny uwzgl´dniaç przebieg izolinii me-
1) ze stopniem  a niebezpieczeł
stwa wybuchu, jeŻe-
tanonoĘnoĘci o wielkoĘciach okreĘlonych w ż 8 ust. 2.
li nagromadzenie metanu w powietrzu powyŻej
ż 10. 1. Granice pola metanowego w podziemnym 0,5% jest wykluczone,
zak"adzie górniczym wydobywajÄ…cym w´giel kamien-
2) ze stopniem  b niebezpieczeł
stwa wybuchu, jeŻe-
ny powinny byç tak ustalone, aby pole to obj´"o pok"ad
li w normalnych warunkach przewietrzania nagro-
lub jego cz´Ä˜ç, a takÅ»e wyrobiska, którymi odprowa- madzenie metanu w powietrzu powyÅ»ej 1% jest
dzane jest powietrze z tego pola, oraz wyrobiska, w któ- wykluczone,
rych moÅ»e nastÄ…piç zmiana kierunku przep"ywu powie-
3) ze stopniem  c niebezpieczeł
stwa wybuchu, jeŻe-
trza powodujÄ…ca dop"yw metanu.
li nawet w normalnych warunkach przewietrzania
nagromadzenie metanu w powietrzu moŻe prze-
2. Granice pola metanowego odpowiedniej katego-
kroczyç 1%.
rii powinny obejmowaç wyrobiska, do których moÅ»e
przedostaç si´  w szczególnoĘci przez zroby, tamy
2. Kierownik ruchu zak"adu górniczego zalicza wy-
izolacyjne, uskoki i zaburzenia geologiczne  sp´kany
robiska do poszczególnych stopni niebezpieczeł
stwa
górotwór w strefach oddzia"ywania eksploatacji oraz wybuchu, zgodnie z zasadami ustalonymi przez rzeczo-
w nast´pstwie tÄ…pni´ç lub wyrzutów metanu i ska"  znawc´.
metan z pok"adów w´gla zaliczonych do odpowiedniej
ż 13. 1. Ustala si´ dwie kategorie zagroÅ»enia meta-
kategorii zagroŻenia metanowego lub z wyrobisk w po-
nowego w podziemnych zak"adach górniczych wydo-
lach metanowych.
bywających sól.
3. Wyrobiska kamienne przecinajÄ…ce pok"ady zali-
2. Udost´pnione z"oÅ»a soli lub ich cz´Ä˜ci zalicza si´ do:
czone do róŻnych kategorii zagroŻenia metanowego,
1) pierwszej kategorii zagroŻenia metanowego, jeŻeli
którymi odprowadzane jest powietrze do innych wyro-
stwierdzono w powietrzu wyst´powanie metanu
bisk, powinny byç wraz z tymi wyrobiskami obj´te gra-
pochodzenia naturalnego albo metanu wraz z inny-
nicami pola metanowego pok"adu o najwyŻszej kate-
mi gazami wybuchowymi pochodzenia naturalne-
gorii zagroŻenia metanowego.
go o "ącznej zawartoĘci powyŻej 0,1%,
4. Wy"ączenie wyrobiska kamiennego z granic pola 2) drugiej kategorii zagroŻenia metanowego, jeŻeli
metanowego o wyŻszej kategorii i w"ączenie go do po- wystąpi" nag"y wyp"yw metanu pochodzenia natu-
la metanowego o niŻszej kategorii lub wy"ączenie wy- ralnego oddzielnie lub "ącznie z innymi gazami lub
robiska z pola metanowego jest dozwolone w przypad- wyrzut metanu i ska", w wyniku których zawartoĘç
gazów wybuchowych w powietrzu by"a wi´ksza niÅ»
kach, gdy:
1%.
1) przeci´ty wyrobiskami pok"ad, zaliczony do odpo-
3. Przepisy ż 8 ust. 3 i 4, ż 9 ust. 1 i 2, ż 10 ust. 1 i 7
wiedniej kategorii zagroŻenia metanowego, zosta-
oraz ż 12 stosuje si´ odpowiednio.
nie szczelnie odizolowany,
ż 14. 1. Ustala si´ dwie kategorie zagroÅ»enia meta-
2) pok"ad, o którym mowa w pkt 1, nie jest eksploato-
nowego w podziemnych zak"adach górniczych wydo-
wany w sÄ…siedztwie wyrobiska, po stwierdzeniu
bywających rudy metali nieŻelaznych.
zaniku wydzielania si´ metanu z ods"oni´tej calizny
w´glowej. 2. Udost´pnione z"oÅ»a rud metali nieÅ»elaznych lub
ich cz´Ä˜ci zalicza si´ do:
5. Kierownik ruchu zak"adu górniczego, podejmu-
jÄ…c decyzj´ w zakresie, o którym mowa w ust. 4, powi- 1) pierwszej kategorii zagroÅ»enia metanowego, jeÅ»eli
nien opieraç si´ na wynikach badaÅ‚
, o których mowa stwierdzono w powietrzu wyst´powanie metanu
w ż 3 ust. 2. o zawartoĘci powyŻej 0,1%,
Dziennik Ustaw Nr 94  6211  Poz. 841
2) drugiej kategorii zagroÅ»enia metanowego, jeÅ»eli desorpcji metanu wi´kszÄ… niÅ» 1,2 kPa, oraz wystÄ…pi"y
wyst´puje moÅ»liwoĘç wzmoÅ»onego wydzielania objawy, o których mowa w ż 2 pkt 15.
lub nag"ego wyp"ywu metanu z górotworu lub
ż 17. 1. W decyzji o zaliczeniu pok"adu w´gla ka-
z wody dop"ywajÄ…cej do wyrobisk.
miennego lub jego cz´Ä˜ci:
3. Przepisy ż 8 ust. 3 i 4, ż 9 ust. 1 i 2, ż 10 ust. 1 i 7
1) do kategorii sk"onnych do wyst´powania wyrzutów
oraz ż 12 stosuje si´ odpowiednio.
metanu i ska" ustala si´ takÅ»e granice pok"adów lub
ż 15. 1. Wniosek o zaliczenie z"oÅ»a (pok"adu) lub je- ich cz´Ä˜ci sk"onnych do wyst´powania wyrzutów
go cz´Ä˜ci do kategorii zagroÅ»enia metanowego powi- metanu i ska",
nien zawieraç:
2) do kategorii zagroŻonych wyrzutami metanu i ska"
1) charakterystyk´ zagroÅ»enia metanowego udoku- ustala si´ takÅ»e granice pól zagroÅ»onych tymi wy-
mentowanÄ… opisem: rzutami.
a) oznaczeł
metanonoĘnoĘci w pok"adach w´gla 2. Granice pok"adów w´gla kamiennego lub ich
lub ich cz´Ä˜ciach, cz´Ä˜ci sk"onnych do wyst´powania wyrzutów metanu
i ska" oraz granice pól zagroŻonych wyrzutami metanu
b) zawartoĘci metanu lub innych gazów palnych
i ska" powinny byç ustalone w taki sposób, aby obej-
w podziemnych zak"adach górniczych wydoby-
mowa"y wszystkie wyrobiska, w których skutki wyrzu-
wających sól lub rudy metali nieŻelaznych,
tu metanu i ska" lub nag"ego wyp"ywu metanu mogÄ…
2) opis innych zagroŻeł
naturalnych, wyst´pujÄ…cych
stworzyç zagroÅ»enie zjawiskiem, o którym mowa w ż 2
w z"oÅ»u lub jego cz´Ä˜ci, które mogÄ… mieç wp"yw na
pkt 12 i 13, w tym równieŻ wyrobiska, którymi odpro-
wzrost zagroŻenia metanowego,
wadzany jest metan oraz w których skutki wyrzutu lub
3) propozycj´ zaliczenia cz´Ä˜ci z"oÅ»a (pok"adu) do od- wyp"ywu metanu mogÄ… spowodowaç zaburzenia prze-
wietrzania.
powiedniej kategorii zagroŻenia metanowego,
wraz z uzasadnieniem.
ż 18. 1. Ustala si´ dwie kategorie zagroÅ»enia wyrzu-
tami gazów i ska" w podziemnych zak"adach górni-
2. Do wniosku do"Ä…cza si´ mapy wyrobisk, w skali
nie mniejszej niÅ» 1:5 000, z proponowanymi kategoria- czych wydobywajÄ…cych w´giel kamienny.
mi zagroŻenia metanowego z"oŻa, pok"adu lub jego
2. Do pierwszej kategorii zagroŻenia wyrzutami ga-
cz´Ä˜ci.
zów i ska" zalicza si´ pok"ady lub ich cz´Ä˜ci, w których
nie wystąpi"y wyrzuty gazów i ska".
Rozdzia" 4
3. Do drugiej kategorii zagroŻenia wyrzutami ga-
zów i ska" zalicza si´:
ZagroŻenie wyrzutami gazów i ska"
1) pok"ady lub ich cz´Ä˜ci, w których wystÄ…pi"y wyrzu-
ż 16. 1. Ustala si´ dwie kategorie zagroÅ»enia wyrzu-
ty gazów i ska",
tami metanu i ska" w podziemnych zak"adach górni-
czych wydobywajÄ…cych w´giel kamienny:
2) pok"ady lub ich cz´Ä˜ci, w których nie wystÄ…pi"y wy-
rzuty gazów i ska", ale istnieją objawy okreĘlone
1) sk"onne do wyst´powania wyrzutów metanu i ska",
w ż 2 pkt 15.
2) zagroŻone wyrzutami metanu i ska".
4. Pok"adów lub ich cz´Ä˜ci moÅ»na nie zaliczaç do za-
2. Do kategorii sk"onnych do wyst´powania wyrzu-
groÅ»onych wyrzutami gazów i ska" albo wy"Ä…czyç z za-
tów metanu i ska" zalicza si´ pok"ady w´gla kamienne-
liczenia, jeŻeli zostanie stwierdzone przez rzeczoznaw-
go lub ich cz´Ä˜ci, w których:
c´, Å»e:
1) metanonoĘnoĘç wynosi powyÅ»ej 8 m3/Mg, w prze-
1) ca"kowita gazonoĘnoĘç jest mniejsza od 6 m3/Mg
liczeniu na czystÄ… substancj´ w´glowÄ…, a zwi´z"oĘç
czystej substancji w´glowej,
w´gla jest mniejsza niÅ» 0,3, lub
2) ca"kowita gazonoĘnoĘç zawiera si´ w granicach od
2) metanonoĘnoĘç wynosi powyÅ»ej 8 m3/Mg, w prze-
6 do 16 m3/Mg czystej substancji w´glowej, przy
liczeniu na czystÄ… substancj´ w´glowÄ…, a zwi´z"oĘç
zwi´z"oĘci w´gla wi´kszej od 0,8,
w´gla wynosi co najmniej 0,3, ale intensywnoĘç
3) wyniki prognozy nie wskazujÄ… na moÅ»liwoĘç wystÄ…-
desorpcji metanu jest wi´ksza niÅ» 1,2 kPa.
pienia zagroŻenia wyrzutami gazów i ska".
3. Do kategorii zagroŻonych wyrzutami metanu
ż 19. 1. Wyrobiska korytarzowe drąŻone w pok"a-
i ska" zalicza si´ pok"ady w´gla kamiennego lub ich cz´-
dach w´gla lub ich cz´Ä˜ci, które zosta"y uznane za za-
Ęci, w których:
groŻone wyrzutami gazów i ska", oraz wyrobiska ka-
1) wystÄ…pi" wyrzut metanu i ska" lub
mienne, majÄ…ce na celu udost´pnienie takich pok"a-
2) wystÄ…pi" nag"y wyp"yw metanu, lub dów, powinny byç zaliczone do odpowiedniego stop-
nia zagroŻenia wyrzutami gazów i ska".
3) stwierdzono wyst´powanie innych, wymienionych
w ż 2 pkt 15, objawów wskazujÄ…cych na wzrost za- 2. Ustala si´ dwa stopnie zagroÅ»enia wyrobisk wy-
groŻenia wyrzutami metanu i ska". rzutami gazów i ska".
4. Do kategorii zagroŻonych wyrzutami metanu 3. Do pierwszego stopnia zagroŻenia wyrzutami ga-
i ska" zalicza si´ równieÅ» pok"ady w´gla kamiennego zów i ska" zalicza si´ wyrobiska prowadzone w pok"a-
lub ich cz´Ä˜ci, sk"onne do wyst´powania wyrzutów dach lub ich cz´Ä˜ciach zaliczonych do pierwszej kate-
metanu i ska", w których stwierdzono intensywnoĘç gorii zagroÅ»enia wyrzutami gazów i ska".
Dziennik Ustaw Nr 94  6212  Poz. 841
4. Do drugiego stopnia zagroŻenia wyrzutami ga- 1) opis budowy geologicznej z"oŻa (pok"adu) lub jego
zów i ska" zalicza si´: cz´Ä˜ci,
1) wyrobiska prowadzone w cz´Ä˜ciach pok"adu zali- 2) opis czynników charakteryzujÄ…cych zagroÅ»enie wy-
czonych do drugiej kategorii zagroŻenia wyrzutami rzutami gazów i ska",
gazów i ska",
3) propozycj´ zaliczenia z"oÅ»a (pok"adu) lub jego cz´-
2) wyrobiska lub ich cz´Ä˜ci drÄ…Å»one w pok"adach lub Ęci do odpowiedniej kategorii zagroÅ»enia wyrzuta-
ich cz´Ä˜ciach zaliczonych do pierwszej kategorii za- mi gazów i ska", wraz z uzasadnieniem.
groÅ»enia wyrzutami gazów i ska", jeÅ»eli wyst´pujÄ…
2. Do wniosku do"Ä…cza si´:
w nich, zwi´kszajÄ…ce to zagroÅ»enie:
1) charakterystyczne przekroje geologiczne,
a) wp"yw kraw´dzi eksploatacyjnych,
2) mapy z"oÅ»a (pok"adu) lub jego cz´Ä˜ci, w skali nie
b) zaburzenia geologiczne,
mniejszej niÅ» 1:5 000, z oznaczeniem proponowa-
c) otwieranie wyrobiskiem kamiennym pok"adów nych granic kategorii zagroŻenia wyrzutami gazów
i warstw w´gla zagroÅ»onych wyrzutami gazów
i ska".
i ska",
Rozdzia" 5
3) wyrobiska zaliczone do pierwszego stopnia zagro-
Żenia wyrzutami gazów i ska" prowadzone na ich
ZagroÅ»enie wybuchem py"u w´glowego
poczÄ…tkowym, dwudziestometrowym odcinku drÄ…-
Żenia.
ż 24. Miejscami moŻliwego zapoczątkowania wy-
buchu py"u w´glowego sÄ… w szczególnoĘci:
ż 20. Dla kaŻdego wyrobiska zaliczonego do odpo-
wiedniego stopnia zagroŻenia wyrzutami gazów i ska"
1) miejsca wykonywania robót strza"owych w wyrobi-
kierownik ruchu zak"adu górniczego:
skach zagroÅ»onych wybuchem py"u w´glowego,
1) wyznacza granice pól zagroÅ»onych skutkami wyrzu- 2) miejsca urabiania w´gla,
tu, obejmujÄ…ce wyrobiska, oraz  stosownie do
3) miejsca stwierdzonych nagromadzeł
metanu
potrzeb  strefy zagroŻenia gazami na powierzch-
w iloĘci co najmniej 1,5%,
ni wokó" szybów,
4) miejsca nagromadzenia py"u w´glowego niebez-
2) oznacza granice, o których mowa w pkt 1, na prze-
piecznego w iloĘci co najmniej 500 g/m3 wyrobiska
strzennym schemacie wentylacyjnym.
w pyle kopalnianym niezabezpieczonym na d"ugo-
ż 21. Przepisy rozporządzenia o zagroŻeniu wyrzu-
Ęci wi´kszej niÅ» 30 m, w wyrobisku, gdzie eksplo-
tami gazów i ska" w podziemnych zak"adach górni-
atowane sÄ… maszyny lub urzÄ…dzenia elektryczne,
czych wydobywajÄ…cych w´giel kamienny stosuje si´
5) pola poŻarowe,
odpowiednio do z"óŻ "upku ogniotrwa"ego wyst´pujÄ…-
6) zbiorniki w´gla,
cych w tych zak"adach.
ż 22. 1. Ustala si´ trzy kategorie zagroÅ»enia wyrzu- 7) sk"ady materia"ów wybuchowych,
tami gazów i ska" w podziemnych zak"adach górni-
8) strefy szczególnego zagroŻenia tąpaniami w pok"a-
czych wydobywających sól.
dach drugiej, trzeciej i czwartej kategorii zagroŻe-
nia metanowego,
2. Z"oÅ»a soli lub ich cz´Ä˜ci zalicza si´:
9) wyrobiska o nachyleniu wi´kszym niÅ» 10° z trans-
1) do pierwszej kategorii zagroŻenia wyrzutami gazów
portem linowym, ko"owym lub kolejkami, w któ-
i ska", jeŻeli:
rych zainstalowane sÄ… kable lub przewody elek-
a) nie wystąpi"y wyrzuty gazów i ska", lecz stwier-
tryczne.
dzono co najmniej jeden nag"y wyp"yw gazów,
ż 25. 1. Ustala si´ dwie klasy zagroÅ»enia wybuchem
lub
py"u w´glowego:
b) stwierdzono swobodny wyp"yw gazów, ale bu-
a) pok"adów w´gla lub ich cz´Ä˜ci,
dowa geologiczna i stosunki gazowe z"oŻa nie
zosta"y wystarczajÄ…co rozeznane za pomocÄ… ro-
b) wyrobisk lub ich cz´Ä˜ci w podziemnych zak"adach
bót górniczych,
górniczych wydobywajÄ…cych w´giel kamienny
2) do drugiej kategorii zagroÅ»enia wyrzutami gazów oraz wyrobisk podziemnych lub ich cz´Ä˜ci w od-
i ska", jeŻeli stwierdzono chociaŻby jeden wyrzut krywkowych zak"adach górniczych wydobywają-
gazów i ska", przy którym zosta"a wyrzucona do cych w´giel brunatny.
wyrobiska masa ska" do 10 Mg,
2. Do klasy A zagroÅ»enia wybuchem py"u w´glowe-
3) do trzeciej kategorii zagroÅ»enia wyrzutami gazów go zalicza si´ pok"ady w´gla lub ich cz´Ä˜ci, wraz z wy-
i ska", jeÅ»eli stwierdzono chociaÅ»by jeden wyrzut robiskami drÄ…Å»onymi w tych pok"adach lub cz´Ä˜ciach,
gazów i ska", przy którym zosta"a wyrzucona do w których wyst´puje py" w´glowy zabezpieczony
wyrobisk masa ska" powyŻej 10 Mg. w sposób naturalny.
ż 23. 1. Wniosek o zaliczenie z"oÅ»a (pok"adu) lub je- 3. Do klasy B zagroÅ»enia wybuchem py"u w´glowe-
go cz´Ä˜ci do kategorii zagroÅ»enia wyrzutami gazów go zalicza si´ pok"ady w´gla lub ich cz´Ä˜ci, wraz z wy-
i ska", o których mowa w ż 16, 18 i 22, powinien zawie- robiskami drÄ…Å»onymi w tych pok"adach lub cz´Ä˜ciach,
raç: które nie spe"niajÄ… wymagaÅ‚
zawartych w ust. 2.
Dziennik Ustaw Nr 94  6213  Poz. 841
4. Do klasy A zagroÅ»enia wybuchem py"u w´glowe- nat´Å»enie umoÅ»liwiajÄ…ce bieŻące odwadnianie wy-
go zalicza si´ wyrobiska lub ich cz´Ä˜ci, w których wy- robisk lub
st´puje py" w´glowy zabezpieczony w sposób natural-
3) zbiorniki wodne w nieczynnych wyrobiskach sÄ… izo-
ny lub nie ma odcinków z py"em kopalnianym nieza-
lowane od istniejÄ…cych oraz projektowanych wyro-
bezpieczonym w sposób naturalny, d"uŻszych niŻ 30 m,
bisk warstwą ska" o wystarczającej miąŻszoĘci i cią-
przy czym odleg"oĘç mi´dzy tymi odcinkami nie moÅ»e
g"oĘci lub zosta"y odwodnione.
byç mniejsza niÅ» 100 m.
3. Do drugiego stopnia zagroŻenia wodnego zalicza
5. Do klasy B zagroÅ»enia wybuchem py"u w´glowe-
si´ z"oÅ»a lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli:
go zalicza si´ wyrobiska lub ich cz´Ä˜ci, które nie spe"-
1) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni oraz pod-
niają wymagał
zawartych w ust. 4.
ziemne zbiorniki wodne mogą w sposób poĘredni,
ż 26. 1. Niezw"ocznie po wykonaniu wyrobisk w po-
w szczególnoĘci przez infiltracj´ lub przeciekanie,
k"adzie w´gla powinny byç przeprowadzone badania
spowodowaç zawodnienie wyrobisk lub
pok"adu w´gla lub jego cz´Ä˜ci pod wzgl´dem zagroÅ»e-
2) w stropie lub spÄ…gu z"oÅ»a albo cz´Ä˜ci górotworu,
nia wybuchem py"u w´glowego.
w której są wykonane lub przewidziane do drąŻenia
2. Badania pok"adu w´gla lub jego cz´Ä˜ci powinny
wyrobiska, istnieje poziom wodonoĘny typu poro-
byç przeprowadzone po wykonaniu co najmniej
wego, nieoddzielony wystarczajÄ…cÄ… pod wzgl´dem
300 m wyrobisk w polach niemetanowych lub co naj-
miąŻszoĘci i ciąg"ą warstwą izolującą od z"oŻa albo
mniej 500 m w polach metanowych.
wyrobisk, lub
3. Badania wyrobisk lub ich cz´Ä˜ci poza pok"adami
3) wyst´pujÄ… uskoki wodonoĘne rozpoznane pod
w´gla powinny byç przeprowadzone podczas ich drÄ…-
wzgl´dem zawodnienia i lokalizacji, lub
Żenia, a takŻe przy kaŻdej zmianie warunków, które mo-
gÄ… mieç wp"yw na iloĘç gromadzÄ…cego si´ w nich py"u 4) wyst´pujÄ… otwory wiertnicze niezlikwidowane pra-
kopalnianego. wid"owo albo nie ma danych o sposobie ich likwi-
dacji, jeÅ»eli otwory te stwarzajÄ… moÅ»liwoĘç przep"y-
ż 27. Do czasu zaliczenia pok"adu w´gla lub jego
wu wód z powierzchniowych lub podziemnych
cz´Ä˜ci oraz wyrobiska lub jego cz´Ä˜ci pod wzgl´dem
zbiorników wodnych oraz poziomów wodono-
zagroÅ»enia wybuchem py"u w´glowego podlegajÄ… one
Ęnych.
rygorom okreĘlonym dla klasy B zagroŻenia wybu-
chem py"u w´glowego.
4. Do trzeciego stopnia zagroŻenia wodnego zalicza
si´ z"oÅ»a lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli:
ż 28. Wniosek w sprawie zaliczenia do klasy zagro-
Å»enia wybuchem py"u w´glowego powinien zawieraç:
1) zbiorniki lub cieki wodne na powierzchni stwarzajÄ…
moÅ»liwoĘç bezpoĘredniego wdarcia si´ wody do
1) charakterystyk´ pok"adu w´gla lub jego cz´Ä˜ci albo
wyrobisk lub
wyrobiska lub jego cz´Ä˜ci, z uwzgl´dnieniem wy-
st´pujÄ…cych zagroÅ»eÅ‚
oraz miejsc moÅ»liwego zapo- 2) w stropie lub spÄ…gu z"oÅ»a albo cz´Ä˜ci górotworu,
czÄ…tkowania wybuchu py"u w´glowego,
w której są wykonywane lub przewidywane do drą-
Żenia wyrobiska, istnieje poziom wodonoĘny typu
2) opis czynników mających wp"yw na zagroŻenie wy-
szczelinowego lub szczelinowo-kawernistego, nie-
buchem py"u w´glowego,
oddzielony wystarczajÄ…cÄ… pod wzgl´dem miÄ…Å»szo-
3) propozycj´ zaliczenia pok"adu w´gla lub jego cz´-
Ęci i ciąg"ą warstwą izolującą od z"oŻa albo wyro-
Ęci albo wyrobiska lub jego cz´Ä˜ci do odpowiedniej
bisk, lub
klasy zagroÅ»enia wybuchem py"u w´glowego,
3) w cz´Ä˜ci górotworu, w której wykonano lub planu-
wraz z uzasadnieniem,
je si´ wykonanie wyrobisk, albo w ich bezpoĘred-
4) map´ w skali nie mniejszej niÅ» 1:5 000.
nim sÄ…siedztwie wyst´pujÄ… zbiorniki wodne zawie-
rajÄ…ce wod´ pod ciĘnieniem w stosunku do spÄ…gu
Rozdzia" 6
tych wyrobisk, lub
4) wyst´pujÄ… uskoki wodonoĘne o niedostatecznie
ZagroŻenie wodne
rozpoznanym zawodnieniu bÄ…dÄ™ lokalizacji, lub
ż 29. 1. Ustala si´ trzy stopnie zagroÅ»enia wodnego
5) istnieje moÅ»liwoĘç wdarcia si´ wody lub wody z luÄ™-
w podziemnych zak"adach górniczych, z zastrzeŻeniem
nym materia"em z innych ęróde" niŻ okreĘlone
ż 30.
w pkt 1 4.
2. Do pierwszego stopnia zagroŻenia wodnego za-
ż 30. 1. Ustala si´ trzy stopnie zagroÅ»enia wodnego
licza si´ z"oÅ»a lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli:
w podziemnych zak"adach górniczych wydobywają-
1) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni sÄ… izolowa-
cych sól.
ne warstwÄ… ska" nieprzepuszczalnych od cz´Ä˜ci gó-
2. Do pierwszego stopnia zagroŻenia wodnego za-
rotworu, w obr´bie której wykonano lub planuje
licza si´ z"oÅ»a lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli istnieje warstwa izo-
si´ wykonanie wyrobisk, lub
lujÄ…ca mi´dzy z"oÅ»em a wyst´pujÄ…cymi w jego otocze-
2) poziomy wodonoĘne są izolowane od istniejących
niu zbiornikami wodnymi lub poziomami wodonoĘny-
oraz projektowanych wyrobisk warstwÄ… ska" o wy-
mi, uniemoŻliwiająca przep"yw wód do wyrobisk.
starczającej miąŻszoĘci i ciąg"oĘci lub z poziomów
wodonoĘnych odprowadzono zasoby statyczne 3. Do drugiego stopnia zagroŻenia wodnego zalicza
wód, a dop"yw z zasobów dynamicznych ma sta"e si´ z"oÅ»a lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli:
Dziennik Ustaw Nr 94  6214  Poz. 841
1) istnieje warstwa izolujÄ…ca mi´dzy z"oÅ»em a wyst´- 2. Do wniosku do"Ä…cza si´:
pujÄ…cymi w jego otoczeniu zbiornikami wodnymi
1) mapy wyrobisk, z wyszczególnionymi ęród"ami za-
lub poziomami wodonoĘnymi,
groŻenia wodnego oraz proponowanymi granica-
2) w z"oÅ»u wyst´pujÄ… naturalne zbiorniki cieczy, a do- mi zaliczenia z"oÅ»a lub jego cz´Ä˜ci do odpowiednie-
p"yw z nich do wyrobisk jest malejący. go stopnia zagroŻenia wodnego, w skali nie mniej-
szej niÅ» 1:10 000,
4. Do trzeciego stopnia zagroŻenia wodnego zalicza
2) przekroje hydrogeologiczne,
si´ z"oÅ»a lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli:
1) brak jest warstwy izolujÄ…cej mi´dzy z"oÅ»em a wyst´- 3) mapy poziomów wodonoĘnych, stwarzajÄ…cych za-
groŻenie wodne.
pujÄ…cymi w jego otoczeniu zbiornikami wodnymi
i poziomami wodonoĘnymi,
Rozdzia" 7
2) seria utworów izolujących nie stanowi wystarczają-
cego zabezpieczenia ze wzgl´du na naruszenie jej
ZagroŻenie erupcyjne i siarkowodorowe w zak"adach
robotami górniczymi.
górniczych wydobywających kopaliny otworami
ż 31. 1. Ustala si´ dwa stopnie zagroÅ»enia wodne-
wiertniczymi
go w odkrywkowych zak"adach górniczych wydobywa-
ż 34. 1. Ustala si´ dwie klasy zagroÅ»enia erupcyjne-
jÄ…cych w´giel brunatny.
go przy wierceniach i eksploatacji z"óŻ ropy naftowej
2. Do pierwszego stopnia zagroŻenia wodnego za- lub gazu ziemnego.
licza si´ wyrobiska lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli:
2. Do klasy A zagroÅ»enia erupcyjnego zalicza si´
1) w przypadku wystąpienia gwa"townych opadów at- otwory wiertnicze i odwierty o anormalnie duŻym za-
mosferycznych naraÅ»one sÄ… na cz´Ä˜ciowe zatopie- groÅ»eniu erupcyjnym oraz otwory wiercone w rejo-
nie lub
nach nierozpoznanych geologicznie i nieznanej charak-
terystyce z"oŻowej.
2) wyst´pujÄ…ce na powierzchni zbiorniki i cieki wodne
sÄ… tak usytuowane lub posiadajÄ… takÄ… obj´toĘç al- 3. Do klasy B zagroÅ»enia erupcyjnego zalicza si´
bo wielkoĘç przep"ywu, Å»e nie zachodzi moÅ»liwoĘç otwory wiertnicze i odwierty w rejonach o znanej bu-
zatopienia wyrobisk odkrywkowych, jednak wyst´- dowie geologicznej i znanej charakterystyce z"oÅ»owej,
puje infiltracja wody ze zbiorników lub cieków do gdy gradient ciĘnienia z"oŻowego nie przekracza
wyrobisk, lub 0,13 MPa/10 m.
3) wyst´pujÄ… wyp"ywy wody ze skarp lub spÄ…gu wy- ż 35. 1. Ustala si´ cztery kategorie zagroÅ»enia siar-
robisk, a iloĘç wyp"ywajÄ…cej wody lub wody z luÄ™- kowodorowego dla otworów w wierceniu oraz odwier-
nym materia"em nie ma istotnego znaczenia dla tów na z"oŻach ropy naftowej lub gazu ziemnego.
bezpieczeł
stwa pracowników lub ruchu zak"adu
2. Do pierwszej kategorii zalicza si´ te otwory i od-
górniczego.
wierty, z których moŻliwy wyp"yw siarkowodoru jest
3. Do drugiego stopnia zagroÅ»enia wodnego zalicza wi´kszy od 120 m3/min.
si´ wyrobiska lub ich cz´Ä˜ci, jeÅ»eli:
3. Do drugiej kategorii zalicza si´ te otwory i od-
1) w przypadku wystąpienia gwa"townych opadów at- wierty, z których moŻliwy wyp"yw siarkowodoru prze-
kracza 18 m3/min, lecz nie jest wi´kszy niÅ» 120 m3/min.
mosferycznych naraŻone są na zatopienie lub
4. Do trzeciej kategorii zalicza si´ te otwory i od-
2) wyst´pujÄ…ce na powierzchni terenu zbiorniki i cieki
wierty, z których moŻliwy wyp"yw siarkowodoru prze-
wodne stwarzajÄ… moÅ»liwoĘç bezpoĘredniego
kracza 6 m3/min, lecz nie jest wi´kszy niÅ» 18 m3/min.
wdarcia si´ wody do wyrobisk, lub
3) wyst´pujÄ… wyp"ywy wody ze skarp lub spÄ…gu wy- 5. Do czwartej kategorii zalicza si´ te otwory i od-
robisk, a iloĘç wyp"ywajÄ…cej wody lub wody z luÄ™- wierty, przy których istnieje moÅ»liwoĘç wystÄ…pienia za-
groÅ»enia toksycznego siarkowodorem o st´Å»eniu po-
nym materia"em moÅ»e stworzyç zagroÅ»enie dla
wyŻej 7 ppm, a maksymalny moŻliwy wyp"yw siarko-
bezpieczeł
stwa pracowników lub ruchu zak"adu
wodoru nie przekracza 6 m3/min.
górniczego.
6. Kategorie zagroŻenia siarkowodorowego, okre-
ż 32. W przypadku gdy w odkrywkowym zak"adzie
Ęlone w ust. 2 5, odnoszÄ… si´ do otworów i odwiertów
górniczym wydobywajÄ…cym w´giel brunatny znajdujÄ…
w rejonach o znanej wydajnoĘci i koncentracji siarko-
si´ lub sÄ… projektowane wyrobiska podziemne, dla tej
wodoru.
cz´Ä˜ci z"oÅ»a ustala si´ trzy stopnie zagroÅ»enia wodne-
go stosując ż 29.
ż 36. Przy ustalaniu kategorii zagroŻenia siarkowo-
dorowego:
ż 33. 1. Wniosek o zaliczenie z"óŻ, wyrobisk lub ich
cz´Ä˜ci do odpowiedniego stopnia zagroÅ»enia wodnego
1) dla otworów w wierceniu oraz dla odwiertów eks-
powinien zawieraç:
ploatujących p"yn z"oŻowy przez rurki wydobywcze
powinna byç przyj´ta najwi´ksza moÅ»liwa wydaj-
1) opis budowy geologicznej i warunków hydrogeolo-
noĘç wyp"ywu siarkowodoru wydobywajÄ…cego si´
gicznych,
z otworu przez ostatniÄ… kolumn´ rur ok"adzino-
2) opis ęróde" zagroŻenia wodnego,
wych podczas erupcji otwartej, przy przeciwciĘnie-
3) propozycj´ zaliczenia do odpowiedniego stopnia niu na wylocie otworu równym ciĘnieniu atmosfe-
zagroŻenia, wraz z uzasadnieniem. rycznemu,
Dziennik Ustaw Nr 94  6215  Poz. 841
2) w rejonach nierozpoznanych, przy wierceniu otwo- 3) st´Å»enia izotopów radu w wodach,
rów poszukiwawczych, wyp"yw siarkowodoru po-
4) aktywnoĘci w"aĘciwej izotopów radu w osadach.
winien byç okreĘlony szacunkowo dla danej struk-
tury geologicznej,
Rozdzia" 9
3) ustalenia szacunkowe, okreĘlone w pkt 2, powinny
byç skorygowane po opróbowaniu pierwszego od- ZagroÅ»enie dzia"aniem py"ów szkodliwych dla zdro-
wierconego otworu na danej strukturze. wia w podziemnych zak"adach górniczych
ż 37. 1. Ustala si´ dwie kategorie zagroÅ»enia siarko- ż 40. 1. Ustala si´ trzy kategorie zagroÅ»enia dzia"a-
wodorowego w zak"adach górniczych wydobywają- niem py"ów szkodliwych dla zdrowia w podziemnych
cych siark´. zak"adach górniczych.
2. Do pierwszej kategorii zagroŻenia siarkowodoro- 2. Do kategorii A zagroŻenia py"ami szkodliwymi
wego zalicza si´ te miejsca, w których przy normalnych dla zdrowia zalicza si´ stanowiska pracy w wyrobi-
warunkach pracy st´Å»enie siarkowodoru w powietrzu skach, gdzie wyst´pujÄ… st´Å»enia py"u o wartoĘciach
nie przekracza wartoĘci 7 ppm, ale istnieje moÅ»liwoĘç wymagajÄ…cych stosowania sprz´tu filtrujÄ…cego ochro-
okresowego wystÄ…pienia zwi´kszonego st´Å»enia w wy- ny uk"adu oddechowego 1 klasy ochronnej, ustalonej
niku uszkodzeł
instalacji lub urządzeł
ochronnych. wed"ug Polskiej Normy.
3. Do drugiej kategorii zagroŻenia siarkowodoro- 3. Do kategorii B zagroŻenia py"ami szkodliwymi
wego zalicza si´ te miejsca, w których istnieje moÅ»li- dla zdrowia zalicza si´ stanowiska pracy w wyrobi-
woĘç wyst´powania siarkowodoru w powietrzu o st´- skach, gdzie wyst´pujÄ… st´Å»enia py"u o wartoĘciach
Å»eniu przekraczajÄ…cym 7 ppm. wymagajÄ…cych stosowania sprz´tu filtrujÄ…cego ochro-
ny uk"adu oddechowego 2 lub 3 klasy ochronnej, usta-
Rozdzia" 8 lonej wed"ug Polskiej Normy.
4. Do kategorii C zagroŻenia py"ami szkodliwymi
ZagroŻenie radiacyjne naturalnymi substancjami pro-
dla zdrowia zalicza si´ stanowiska pracy w wyrobi-
mieniotwórczymi w podziemnych zak"adach górni-
skach, gdzie stosowany filtrujÄ…cy sprz´t ochrony uk"a-
czych
du oddechowego 1, 2 lub 3 klasy ochronnej, ustalonej
ż 38. Ustala si´ dwie klasy wyrobisk zagroÅ»onych wed"ug Polskiej Normy, nie zapewnia skutecznej
radiacyjnie w podziemnych zak"adach górniczych: ochrony pracowników.
1) wyrobiska klasy A, w których Ęrodowisko pracy ż 41. Przy zaliczaniu stanowisk pracy w wyrobi-
stwarza potencjalne naraŻenie otrzymania przez skach do poszczególnych kategorii zagroŻenia, o któ-
pracownika rocznej dawki skutecznej przekraczajÄ…- rych mowa w ż 40, powinny byç uwzgl´dnione zasady
cej 6 mSv, wykonywania pomiarów st´Å»eÅ‚
py"u respirabilnego
i wdychanego na stanowiskach pracy oraz sposoby in-
2) wyrobiska klasy B, w których Ęrodowisko pracy
terpretacji wyników okreĘlone w odr´bnych przepi-
stwarza potencjalne naraŻenie otrzymania rocznej
sach.
dawki skutecznej wi´kszej niÅ» 1 mSv, lecz nieprze-
kraczajÄ…cej 6 mSv.
Rozdzia" 10
ż 39. Przy zaliczaniu wyrobisk do poszczególnych
klas zagroÅ»enia, o których mowa w ż 38, uwzgl´dnia
Przepis koł
cowy
si´ wyniki pomiarów nast´pujÄ…cych wskaÄ™ników za-
ż 42. Rozporządzenie wchodzi w Życie z dniem 1 lip-
groŻenia:
ca 2002 r.
1) st´Å»enia energii potencjalnej alfa krótkoÅ»yciowych
produktów rozpadu radonu,
2) mocy dawki promieniowania gamma poch"oni´tej Minister Spraw Wewn´trznych i Administracji:
w powietrzu, K. Janik