1.pojęcia i przykłady:transkrypcja,ootyda,epistaza,k ojarzenie krewniacze i niekrewniacze,nukleotyd
2.związek przebiegu mejozy z I prawem mendla
3.opisz różne typy determinacji płci u zwierząt
4.opisz i przykłady mutacji genomu
1. ~ transkrypcja  proc.syntezy RNA na matrycy DNA. Przekazywanie iformacji genetycznej z DNA na
RNA, wykorzystywane do biosyntezy białek.
~ ootyda - dojrzała komórka jajowa, powstaje w procesie oogenezy w jajnikach, po wydzieleniu drugiego
ciałka kierunkowego z oocytu II rzędu. Jest haploidalna.
~ epistaza  od obecności genu z określonej pary alleli zależy ekspresja innej pary alleli. Gen, który
hamuje ujawnienie się genu z innej pary alleli nazywany jest epistatycznym, a ten który jest hamowany 
hipostatycznym
~ kojarzenie krewniacze (inbredowanie) - polega na kojarzeniu zwierząt spokrewnionych przez
wspólnych przodków. Jest to jedna z metod hodowlanych, powoduje ona wzrost homozygotyczności
potomstwa oraz wyodrębnienie się genetycznie zróżnicowanych linii hodowlanych. Zanika zmienność
genetyczna, może nastąpić uzewnętrznienie się cennych kombinacji genowych w populacji i ich utrwalenie
wśród potomstwa. Do negatywnych następstw należy częste ujawnianie się recesywnych genów letalnych.
~ Kojarzenie niekrewniacze (egzogamia) - kojarzenie osobników, podczas którego osobniki kojarzące się
są mniej ze sobą spokrewnione niż losowo wybrane osobniki z populacji.
~ nukleotyd  podstawowy składnik budulcowy kwasów nukleinowych; zbudowany z cukru + reszty
fosforanowej + zasady azotowej
2) związek mejozy z I prawem Mendla: I prawo Mendla jest prawem czystości gamet, mowi o tym, że
każda gameta wytwarzana przez organizm posiada tylko jeden allel z danej pary alleli genu. Czyli, że każda
komórka płciowa musi zawierać po jednym genie z każdej pary alleli. Natomiast mejoza jest procesem, w
którym właśnie haploidalne gamety powstają. np. heterozygota Aa będzie produkowała dwa rodzaje gamet,
A i a.
3) typy determinacji płci  płeć może zależeć od warunków środowiska zewn (głównie temp.w jakiej
rozwijają się zarodki �! to występuje u gadów, w tym u wszystkich krokodyli i wielu żółwi), u ryb jest
behawioralna determinacja płci (czyli są zazwyczaj obojnakami i w zależności od środowiska społecznego
przyjmują rolę męską lub żeńską), u ptaków i ssaków płeć zależy od układu chromosomów X i Y, a w
przypadku ptaków Z i W (samice ZW, samce ZZ).
4) mutacje genomu  zmiana liczby chromosomów,
 aneuploidy brakuje lub jest w nadmiarze pojedynczy chromosom (2n+1 lub 2n-1)
 euploidy zmiana w ilości zestawów chromosomów
monoploid 1n, diploid 2n  prawidłowy zestaw, triploid...
genom  to komplet informacji genetycznej zawartej w haploidalnej gamecie
w wyniku mutacji genomowych powstają: zespół Downa (trisomia 21 pary chromosomów), zespół
Edwardsa (trisomia 18pary), zespół Klinefeltera (u mężczyzn, dodatkowy chrom.X), zespół Turnera (u
kobiet, brak X)
1.pojęcia i przykłady: ciałko baara,translacja, plejotropia,postęp hodowlany a postęp produkcyjny
2.prawidłowość i przypadkowość mejozy
3.geny letalne, semiletalne i subwitalne
4.mutacje chromosomowe
1. ~ ciałko baara  inaczej chromatyna płciowa;
wyraz
nie widoczna w interfazie grudka chromatyny pod błoną jądrową komórek somatycznych samic
ssaków
~ translacja - przekładanie informacji zawartej w kolejności ułożenia nukleotydów mRNA na kolejność
ułożenia aminokwasów w białku, wyróżnia się 3 etapy: inicjację (mRNA+centrum aktywne rybosomu),
elongacje (synteza aminokwasów), terminację (odłączenie białka od rybosomu); biorą w niej udział
rybosomy;
~ plejotropia  jeden gen oddziałuje na powstanie kilku cech (właściwa  gdy gen plejotropowy oddziałuje
na kilka odrębnych ośrodków, np. platynowa barwa sierści lisa lub też rzekoma  gen kontroluje jakąś
cechę, która rzutuje na zróżnicowanie innych cech np. gen warunkujący szurpatość u kur wpływa też na ich
pracę serca, tempo przem.materii)
~postęp hodowlany  wielkość zmiany średniej wartości hodowlanej w populacji będącej wynikiem
selekcji. Przewidywany postęp hodowlany określa się jako reakcję na selekcję, która zależy od kilku
elementów (dokładnośc selekcji, zmienności genetycznej itp.)
postęp produkcyjny  ilościowe i jakościowe zwiększanie zdolności wytwórczych rolnictwa i osiąganie
produktów wyższej jakości
~ budowa chromosomu  zbudowany z dwóch chromatyd połączonych centromerem (przewężeniem
pierwotnym), często w chromomie występuje specjalny obszar zwany satelitą lub trabantem
2. ~prawidłowość mejozy - gamety zawsze otrzymują po jednym chromosomie z pary chromosomów
homologicznych.
~ przypadkowość mejozy  w gamecie przypadkowo spotyka się dany chromosom z pary homologicznej z
innymi chromosomami z innych par
3. geny letalne  śmierć ponad 90% osob, -semiletalne śmierć 50-90%, -subwitalne śmierć 10-50%
4. mutacje chromosomowe  trwałe zmiany w strukturze chromosomów
- przyczyny: poprzeczne pęknięcia chromosomów, zapętlenie, zaburzenie mejozy, deficyt jonów Ca2+
mutacje - nagła, skokowa, bezkierunkowa dziedzicząca się zmiana w materiale genetycznym
organizmu
1. Scharakteryzuj na przykładzie zasady dziedziczenia cech jakościowych.
2. Na czym polega mutacja genomu. Wyjaśnij na przykładzie.
3. Wyjaśnij na przykładzie na czym polega prawidłowość i przypadkowość mejozy
4. Wyjaśnij znaczenie następujących teminów:
heterozygota, cechy sprzężone, kodon i antykodon, translokacja, hemafrodyta, GMO
1. Cechy jakościowe dziedziczą się wg I i II prawa Mendla:
~1 prawo mendla = prawo czystości gamet - każda gameta wytwarzana przez organizm posiada tylko 1
allel z danej pary alleli. Odnosi się do jednej cechy, wynika to z mejozy.
~2 prawo mendla = prawo niezależnego dziedziczenia cech - cechy dziedziczą się niezależnie od siebie,
tworząc w gametach wszystkie możliwe kombinacje. Odnosi się do wielu cech.
~może występować dziedziczenie typu Pisum (dominowanie całkowite np. bezrożność u bydła), typu
Zea (domin.niezupełnie np. szurpatość u kur)
~dziedziczenie, to wierne przekazywanie inf.genetycznej z pokolenia na pokolenie za pośrednictwem
gamet w procesie płciowym
3. ~ heterozygota  osobnik posiadający różne allele danego genu w chromosomach homologicznych.
~ cechy sprzężone  np. sprzężone z płcią ich geny umieszczone są na chromosomach płci (X u ssaków
lub Z u ptaków)
~ kodon  jednostka w sekwencji DNA składająca się z trzech nukleotydów kodujących określony
aminokwas
~ antykodon  sekwencja nukleotydów komplementarnych do nukleotydów kodonu
~ translokacja  mutacja polegająca na przemieszczeniu fragmentu chromosomu w inne miejsce tego
samego lub innego chromosomu
~ hermafrodytyzm (obojnactwo)  zjawisko wytwarzania przez jeden organizm gamet męskich i żeńskich
np. u pasożytów; hermafrodyta  zwierzę z gonadami męskimi i żeńskimi np. tasiemiec
~ GMO  organizmy modyfikowane genetycznie  organizmy zawierające w genomie obce geny (ma to
duże znaczenie gospodarcze  w przyp. Roślin)
1. Scharakteryzuj na przykładzie zasady dziedziczenia cech ilościowych
2. Na czym polega mutacja genomu. Wyjaśnij na przykładzie.
3. 1 prawo Mendla a mejoza
4. Wyjaśnij znaczenie następujących teminów:
plejotropia, mutacje genowe, duplikacja, transkrypcja, dziedziczenie cytoplazmatyczne, heterochromosmy
4. mutacje genowe  są to mutacje punktowe,
skutki: zmiana sensu (kodon sensowny zmieniony na inny kodon sensowny  tranzycja, transwersja),
zmiana fazy odczytu (na skutek delecji lub insercji  powstaje polipeptyd, który od miejsca mutacji ma złe
aminokwasy), typu nonsen (na skutek tranzycji, transwersji powstaje kodon nonsensowny)
np. anemia sierpowata
~ duplikacja  rodzaj mutacji chromosomowej, skutkiem której jest podwojenie fragmentu chromosomu,
~ dziedziczenie cytoplazmatyczne (pozajądrowe)  przekazywanie potomstwu genów zlokalizowanych w
strukturach znajdujących się poza jądrem, w cytoplazmie np. w mitochondriach (czyli przez geny
pozachromosomowe)
~ heterochromosmy  chromosomy płci  osobniki rozdzielnopłciowe posiadają zróżnicowane
chromosomy determinujące płeć, np. u kobiety XX, mężczyzny XY