Dr inż. Andrzej Tatarek
Siłownie cieplne
1
1
Wykład 4
Koszty wytwarzania energii elektrycznej
i cieplnej
2
Koszty wytwarzania
Koszty wytwarzania energii elektrycznej  podstawa
do oceny ekonomiczności elektrowni
Jednostkowe koszty wytwarzania  umożliwiają
porównanie ekonomiczności elektrowni pracujących
z wykorzystaniem różnych paliw i o różnym
wyposażeniu technicznym
3
Określanie kosztów
wytwarzania
Określanie kosztów wytwarzania:
PracujÄ…ce elektrownie  danymi obliczeniowymi sÄ…
rzeczywiste koszty zużytych surowców
energetycznych (węgiel, woda), energii na potrzeby
własne i inne dodatkowe koszty
Projektowane elektrownie  danymi wyjściowymi są
obliczeniowe zapotrzebowanie na paliwo, wodÄ™ i
energiÄ™ elektrycznÄ… oraz ich ceny oraz inne
dodatkowe koszty
4
Koszty własne elektrowni
Koszty własne elektrowni:
Koszty stałe (mocy)  zależne od mocy
zainstalowanej elektrowni
Koszty zmienne (energii)  zależne od ilości
wytworzonej energii elektrycznej
Roczny koszt wytwarzania energii elektrycznej  suma
kosztów stałych i zmiennych
5
Podział...
Koszty stałe  koszty które pozostają niezmienne
niezależnie od wielkości produkcji ale zależą od
nakładów inwestycyjnych poniesionych na budowę
elektrowni
Koszty zmienne  suma kosztów paliwa i wody 
zależne od wielkości energii elektrycznej i
sprawności elektrowni
6
Koszty stałe
Koszty stałe obejmują (suma):
Koszty kapitałowe
Koszty ogólne
Składową stałą kosztów zmiennych
7
Koszty kapitałowe
Koszty kapitałowe:
Akumulacja  spłata odsetek bankowych za kapitał wydany
na budowÄ™ elektrowni (kredyt)
Amortyzacja  koszty poniesione na naprawÄ™, odnowÄ™,
modernizację urządzeń technicznych (maszyn, sprzętu itp.),
spowodowane:
zużyciem fizycznym materiału  tarcie, korozja, starzenie
izolacji, zmęczenie materiału, wpływ ciśnienia,
temperatury itp.
zużyciem gospodarczym  w skutek postępu technicznego
 nowe urządzenia o wyższej sprawności, wydajności i
niezawodności, pojawienie się tańszych nośników energii,
niespełnienie wymogów środowiska
8
Amortyzacja
Amortyzacja  zbieranie środków pieniężnych na
odtworzenie wartości urządzeń które podczas
eksploatacji (w procesie produkcyjnym) ulegajÄ…
starzeniu fizycznemu i moralnemu
9
Koszty ogólne
Koszty ogólne obejmują:
Podatki i ubezpieczenia:
obiektów (od pożarów, wybuchów, powodzi, huraganów)
personelu
pojazdów
Utrzymanie zarządu przedsiębiorstwa, straży przemysłowej i
pożarowej (płace + dodatki socjalne, delegacje, przejazdy)
Utrzymanie budynków administracyjnych i środków
transportu (pojazdów)
Opłaty pocztowe, telefoniczne, radiowe i TV
Kary za:
Przetrzymywanie wagonów kolejowych
Oddawanie energii elektrycznej niewłaściwej jakości
Opóz
nienia wpłat
Oraz wszelkie wydatki nieprodukcyjne
10
Składowa stała kosztów
zmiennych
Składowa stała kosztów zmiennych (koszty osobowe):
PÅ‚ace personelu nie zwiÄ…zanego z ruchem
elektrowni (kierownictwo, administracja, kontrola
eksploatacji, personel niezmianowy itd.) wraz z
narzutami socjalnymi
Koszty utrzymania i remontów (rzeczowe i
osobowe) ponoszone niezależnie od pracy (ruchu)
elektrowni (np. niektóre czynności konserwacyjne,
remonty budynków i budowli itp.)
11
Koszty zmienne
Koszty zmienne dzieli siÄ™ na :
Niezależne od obciążenia elektrowni (rozruch, bieg
jałowy i odstawienie z ruchu bloków
energetycznych)
Zależne od obciążenia elektrowni
12
Koszty zmienne niezależne
Koszty zmienne niezależne od obciążenia obejmują:
Koszty paliwa (rozruchowego i podstawowego)
Koszty utrzymania  płace personelu ruchowego (z
narzutami socjalnymi) proporcjonalne do czasu
trwania rozruchu i odstawiania bloków
energetycznych w odniesieniu do czasu
kalendarzowego.
Koszty remontów  koszty wywołane przez częste
rozruchy
13
Koszty zmienne zależne
Koszty zmienne zależne od obciążenia obejmują:
Koszty paliwa (podstawowego i rozpałkowego)
Koszty materiałów pomocniczych
Koszty użytkowania środowiska
Koszty osobowe personelu ruchowego
Koszty utrzymania i remontów zależne od
obciążenia
14
Koszty utrzymania i
remontów
Koszty utrzymania i remontów  wydatki na
utrzymanie gotowości i zdatności do wykonywania
zadań produkcyjnych przez elektrownię (koszty
konserwacji, przeglądów okresowych i remontów)
15
Remonty
Podział remontów:
Planowane (zapobiegawcze)
Nieplanowane (poawaryjne)
Remonty planowane  zależnie od terminów
wykonawczych dzieli siÄ™ na:
Remonty bieżące
Remonty średnie
Remonty kapitalne typowe
Remonty kapitalne nietypowe (rozszerzone)
16
Koszty jednostkowe
Jednostkowe koszty wytwarzania energii elektrycznej
w elektrowni zależą głównie od:
jednostkowych nakładów inwestycyjnych
kosztów paliwa
rocznego czasu wykorzystania mocy zainstalowanej
17
Koszty wytwarzania w
układach skojarzonych
Wyznaczanie jednostkowych kosztów wytwarzania energii
elektrycznej i cieplnej w elektrociepłowniach jest problemem
bardziej złożonym niż wyznaczanie kosztu jednostkowego
energii elektrycznej w elektrowni kondensacyjnej.
Powód  w elektrociepłowniach z jednego paliwa, w jednym
układzie technicznym (przy pomocy tych samych urządzeń)
wytwarza się dwa zasadniczo różne rodzaje energii:
elektrycznÄ… i cieplnÄ… (w postaci pary lub gorÄ…cej wody)
konieczność rozdzielenie kosztów.
18
Wnioski
Jednostkowe koszty wytwarzania zależą od czasu Äin
wykorzystania mocy zainstalowanej  rosnÄ… z jego spadkiem
(spadkiem produkcji energii elektrycznej)
Jednostkowe koszty stałe zależą od wielkości produkcji
energii elektrycznej  ich udział w jednostkowym koszcie
wytwarzania wzrasta tym bardziej im krótszy jest czas
wykorzystania mocy zainstalowanej
Jednostkowe koszty paliw prawie nie zależą od czasu
użytkowania mocy zainstalowanej, ale ich udział w
jednostkowym koszcie wytwarzania rośnie ze wzrostem
czasu Äin wykorzystania mocy zainstalowanej (wzrostem
produkcji energii elektrycznej)
19
Zatem jednostkowe koszty stałe a tym samym
jednostkowych nakładów inwestycyjnych mają
znaczący udział w kosztach wytwarzania energii. W
fazach projektowania i realizowania inwestycji
konieczne jest, więc uważne analizowanie czynników
wpływających na koszty budowy elektrowni.
20
Jednostkowe nakłady
inwestycyjne zależą od:
Mocy elektrowni i zainstalowanych bloków
Rodzaj paliwa i sposób jego dowozu
Rozwiązania konstrukcyjne budynku głównego
(turbozespoły i kotły całkowicie w budynku lub częściowo na
wolnym powietrzu)
Warunki lokalizacji
rodzaj i wytrzymałość gruntu
rzez
ba terenu
dostępność dla transportu
Sprawność elektrowni (parametry początkowe pary)
Sposób chłodzenia skraplaczy
Stopień automatyzacji obsługi
Sposób oczyszczania spalin i usuwania żużla i popiołu
Sposób uzdatniania wody zasilającej
Czas trwania budowy
21