Dr inż. Andrzej Tatarek
Siłownie cieplne
1
1
Wykład 13
Podziały i klasyfikacje urządzeń potrzeb
własnych  układy zasilania.
2
Potrzeby własne
Urządzenia oraz instalacje potrzeb własnych
elektrowni:
Gospodarka paliwowa elektrowni
Systemy usuwania żużla i popiołu
3
Gospodarka paliwowa
Podstawowe wiadomości
Podstawowe paliwa w energetyce polskiej:
Węgiel brunatny
Węgiel kamienny
4
Nawęglanie
Układ nawęglania elektrowni obejmuje zestaw
urządzeń, instalacji pomocniczych i obiektów
inżynierskich służących do:
Odbiory węgla ze środków transportu zewnętrznego
Mechanizacji składowisk węgla
Wstępnego przygotowania węgla (sortowanie,
kruszenie, mieszanie, uśrednianie)
Transportu do zasobników przykotłowych
5
Układ nawęglania
Układ nawęglania tworzą:
Bocznica kolejowa lub port (dla barek)
Urządzenia do rozładunku transportów węgla
Składy (magazyn) węgla
Urządzenia transportowe i przeładunkowe na
terenie elektrowni
Zasobniki trzykotłowe
Urządzenia uzupełniające (wagi, kruszarki itp.)
6
Wybór układu nawęglania i urządzeń zależy od:
Mocy elektrowni
Charakteru jej obciążenia
Przełożenia elektrowni w stosunku do kopalni i
terenów zamieszkałych
Rodzaju paliwa
Kosztów budowy i eksploatacji
Bezpieczeństwa pracy personelu
Niezawodności działania
7
Dostawy węgla
Sposoby dostawy węgla do elektrowni:
transportami kolejowymi na własną bocznicę
drogą wodną  gdy elektrownia jest położona nad
spławną rzeką lub kanałem
bezpośrednio  gdy elektrownia jest zlokalizowana
w sąsiedztwie kopalni (przenośniki taśmowe,
kolejka linowa)
8
Elektrownia na węgiel
kamienny
Podstawowym środkiem transportu jest kolej
normalnotorowa z wagonami samowyładowczymi
(60Mg) i z węglarkami dwu- (24Mg) cztero- (60 Mg)
a nawet sześcioosiowymi (90 Mg)
Drogą wodną węgiel może być dostarczany do
elektrowni za pomocą barek (250-3000 Mg) lub
statków o pojemności do 20 000 Mg
Skład węgla wymaga przeważnie podziału na skład
operatywny (wyrównawczy, buforowy) i skład stały
(rezerwowy)
9
Skład wyrównawczy służy do:
przejmowania bieżących nadwyżek transportowych,
które nie mieszczą się w zasobnikach przykotłowych
uzupełniania niedoboru w zasobnikach pomiędzy
kolejnymi transportami
10
Skład stały (węgiel układany jest warstwami
i odpowiednio ubijany) przeznaczony jest do:
przechowywania węgla przez dłuższy okres (na zimę
 trudności transportowe)
11
Elektrownia na węgiel
brunatny
Elektrownie usytuowane są w bezpośrednim
sąsiedztwie kopalni odkrywkowej  transport węgla
odbywa się:
Przenośnikami taśmowymi
Wagonami samowyładowczymi kursującymi
wahadłowo między kopalnią a elektrownią po
własnych zelektryfikowanych liniach kolejowych
12
Układ (schemat) urządzeń nawęglania zależy od:
Rodzaju i ilości paliwa
Środków transportu dostarczających paliwo do
siłowni
Warunków miejscowych (lokalizacyjnych):
wielkości i ukształtowania terenu
rodzaju sąsiedztwa
warunków klimatycznych
warunków ekonomicznych (koszty materiałów,
robocizny, koszty urządzeń nawęglania)
13
Dobór układu i wydajności urządzeń nawęglania
zależy głównie od:
Wielkości zapasu węgla w zasobnikach
trzykotłowych
Masy transportów węgla dostarczanych
jednorazowo do elektrowni
Przyjętej rezerwy w urządzeniach nawęglania
14
Urządzenia rozładowcze w elektrowniach cieplnych
na paliwo kopalne:
Wyładowywarki  wygarniają węgiel z wagonu za
pomocą specjalnych łopat podwieszonych na
konstrukcji stałego lub jezdnego mostu.
Wytwornice wagonowe (do rozładunku węglarek)
Bębnowe (boczne)  wyładunek odbywa się przez
obrót wagonu wokół jego osi podłużnej o kąt 170o
(nośność do 132 Mg i wydajność do 1500 Mg/h)
Czołowe
15
 Zasobniki szczelinowe lub rowowe  spełniają
funkcję urządzeń rozładowczych w elektrowniach w
których węgiel (brunatny) jest dostarczany w
wagonach samo wyładowczych lub przenośnikami
taśmowymi.
Estakady rozładowcze z ładowarkami lub
ładowarko-zwałowarkami (dla wagonów
samowyładowczych)
Suwnice mostowe z chwytakami  stosowane w
małych elektrowniach.
16
Składy węgla
Składy węgla i urządzenia do ich obsługi
Zadania składów węgla uniezależnienie
eksploatacji elektrowni od możliwych przerw lub
zakłóceń w dowozie paliwa
Rodzaje składów w elektrowni:
stały
pomocniczy
17
Wielkość składu
Wielkość składu paliwa zależy od:
mocy siłowni
wartości opałowej paliwa
przewidywanego zapasu
18
Zapas węgla
Zapasy węgla w składzie:
przy dowozie liniami PKP, w ilości zapewniającej
pracę elektrowni z mocą znamionową przez 14-21
dni
przy transporcie liniami należącymi do kopalni lub
elektrowni 7 dni
przy zaopatrywaniu elektrowni z kopalni
odkrywkowej za pomocą przenośników taśmowych
3 dni
przy dowozie barkami drogą wodną (bez możliwości
dostarczania paliwa koleją  EC Wrocław) ok. 150
dni
19
Urządzenia...
Urządzenia stosowane do obsługi składów:
Zwałowarki szynowe obrotowe  wydajność 800-2000 Mg/h,
zasięg czerpania do 40 m i wysokość czerpania do 19 m
A
adowarki kołowe (szynowe i gąsienicowe)  wydajność 300-
1000 Mg/h, zasięg czerpania do 22 m i wysokość czerpania
do 12 m
Przenośniki taśmowe samojezdne i stałe
Spychacze  współpracują z ładowarkami i zwałowarkami,
służą do podawania węgla
Maszyny dwuczynnościowe ładowarko-zwałowarki 
wydajność przy zwałowaniu 6400 Mg/h, przy ładowaniu 3200
Mg/h
20
Układ nawęglania
Schemat układu nawęglania:
Rys. Tatarek  Gospodarka paliwowa elektrociepłowni - instrukcja
21
Urządzenia nawęglania
Transport węgla na składowisko w układzie zwałowarka - przenośnik samojezdny
Załadunek węgla ze składowiska na przenośnik taśmowy
22
Urządzenia nawęglania
Wypadowy żuraw chwytakowy:
1 - podwozie, 2 - platforma, 3 - wysięgnik, 4 - łącznik, 5 - dziób, 6 - czerpak, 7 -
przeciwwaga, 8 - kabina sterownicza, 9 - mechanizm obrotu, 10 - mechanizm
podnoszenia, 11 - mechanizm jazdy, 12 - mechanizm wypadu
23
Urządzenia nawęglania
Zwałowarka obrotowa szynowa:
1 - podwozie, 2 - rama nadwozia, 3 - wysięgnik zwałujący, 4 - most zrzutowy,
5 - kabina sterownicza, 6 - kosz przesypowy, 7 - mechanizm obrotu, 8 -
mechanizm zwodzenia, 9 - mechanizm jazdy
24
Urządzenia nawęglania
A
adowarka kołowa na gąsienicach:
1 - podwozie, 2 - nadwozie, 3 - koło czerpakowe, 4 - wysięgnik koła
czerpakowego z przenośnikiem odbierającym, 5 - dz
wignik hydrauliczny, 6 -
rama przenośnika, 7 - kabina
25
Urządzenia nawęglania
Przenośnik taśmowy na gąsienicach:
1 - podwozie wraz z napędem jazdy, 2 - platforma nadwozia, 3 - wysięgnik
dwuramienny, 4 - przenośnik taśmowy, 5 - dz
wignik hydrauliczny, 6 - kabina
sterownicza, 7 - kosz zasypowy, 8 - mechanizm napędu przenośnika, 9 -
mechanizm obrotu nadwozia
26
Elektrownia Opole
27
Przykłady
Fot. Andrzej Tatarek
28
Fot. Andrzej Tatarek
29
Węgiel brunatny
30
Mapa
Główne perspektywiczne regiony wydobycia węgla brunatnego.
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
31
Maszyny podstawowe
Koparka KWK-910 w PGE KWB Turów S.A.
Projekt: SKW Zgorzelec
Wykonawca: Mostostal Konin i FUGO w Koninie
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
32
Maszyny podstawowe
Zwałowarka ZGOT-15400 w PGE KWB Bełchatów S.A.
Projekt: SKW Zgorzelec
Wykonawca: FAMAK w Kluczborku, ZPR w Rogowcu i ZRE Katowice
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
33
Maszyny podstawowe
Koparka KWK-1400
Projekt: FAMAGO w Zgorzelcu i Poltegor-projekt we Wrocławiu
Wykonawca: FAMAGO w Zgorzelcu
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
34
Maszyny podstawowe
Koparka KWK-1500s
Projekt: FAMAGO w Zgorzelcu i Poltegor-projekt we Wrocławiu
Wykonawca: FAMAGO w Zgorzelcu
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
35
Maszyny podstawowe
Zwałowarka ZGOT-15400 w Polu "Szczerców"
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
36
Maszyny podstawowe
Koparka SchRs-4000 w Polu "Bełchatów"
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
37
Transportery gąsienicowe
Transporter gąsienicowy TC-2000V
Projekt: Poltegor-projekt we Wrocławiu
Wykonawca: FUGO w Koninie
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
38
Przeładowarki
Przeładowarka węgla brunatnego
Projekt: Poltegor-projekt we Wrocławiu
Wykonawca: FAMAK w Kluczborku
Rys.  Węgiel brunatny nr 4(65)/2008
39