TOKSYKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

68

www.weterynaria.elamed.pl

LISTOPAD-GRUDZIEŃ • 11-12/2009

wiedzialne za wystąpienie np. działań
niepożądanych. Ponadto należy pamię-
tać, że część leków, uważanych za bar-
dzo bezpieczne dla organizmu czło-
wieka, w ustroju pewnych gatunków
zwierząt ujawnia bardzo silne właściwo-
ści toksyczne, nawet pomimo zastoso-
wania skrajnie niskich dawek. W związ-
ku z powyższym, podanie zwierzęciu
preparatu przeznaczonego do stoso-
wania w medycynie człowieka zgodnie
z zaleconym dla ludzi dawkowaniem
i bez uwzględnienia charakterystycz-
nych dla danego gatunku właściwości
farmakologicznych i toksykologicz-
nych, wydaje się być ryzykowne i może
doprowadzić do zatrucia.

Z

ATRUCIE

PARACETAMOLEM

U

PSÓW

I

U

KOTÓW

Paracetamol (syn. Acetaminophen) wy-
kazuje właściwości przeciwbólowe oraz
przeciwgorączkowe, natomiast nie wy-
kazuje działania przeciwzapalnego. Jest
powszechnie stosowany w medycy-
nie człowieka. Wchodzi w skład wie-
lu preparatów, z których zdecydowa-
na większość jest dostępna bez recepty.
Wśród powszechnie znanych i dostęp-
nych w Polsce produktów leczniczych
zawierających w swoim składzie para-
cetamol należy wymienić Apap

®

, Col-

drex

®

, Gripex

®

, Panadol

®

, Paracetamol

®

itd. Produkty te występują w różnych
postaciach farmaceutycznych, tj.: w po-
staci tabletek, kapsułek, syropu, prosz-
ku lub granulatu do przygotowania roz-
tworu doustnego, kropli doustnych,
zawiesiny doustnej, czopków doodbyt-
nicznych, ale także roztworu do infuzji
dożylnych (1, 2).

W codziennej praktyce lekarsko-wete-
rynaryjnej nierzadko zdarzają się sytu-
acje, w których właściciel lub opiekun
zwierzęcia podejmuje się samodziel-
nego leczenia swojego podopiecznego.
Taki pacjent trafi a do lekarza weteryna-
rii dopiero w przypadku, gdy zastosowa-
na terapia jest nieskuteczna lub gdy stan
jego zdrowia ulega pogorszeniu. Wśród
leków najczęściej stosowanych przez
właścicieli wydają się być m.in. prepa-
raty wykazujące działanie przeciwbó-
lowe oraz przeciwzapalne, zawierające
w swoim składzie np.: kwas acetylosa-
licylowy, ibuprofen, diclofenac, parace-
tamol (lek nie wykazuje lub wykazuje
słabe właściwości przeciwzapalne), ke-
toprofen i naproksen.

Odmienne, u zwierząt oraz u czło-

wieka, właściwości farmakokinetyczne
oraz niekiedy także właściwości farma-
kodynamiczne leków wymagają opra-
cowywania odpowiedniego dla danego
gatunku lub danej rasy schematu daw-
kowania. Właściwości te mają istotne
znaczenie przy ustalaniu sposobu oraz
drogi podawania leku, wielkości daw-
ki, częstotliwości jej stosowania, a tak-
że czasu trwania terapii. Przy opraco-
wywaniu dawkowania, oprócz gatunku
i rasy, uwzględnić należy także:

• wiek,

• kondycję,

• stan fi zjologiczny

• stan zdrowia pacjenta, zwłaszcza zaś

stan wątroby oraz nerek.
Istotną rolę w ustalaniu dawkowa-

nia odgrywają również interakcje mię-
dzylekowe, zarówno te korzystne – np.
pozwalające obniżyć wielkość stosowa-
nych dawek, jak i niekorzystne – odpo-

dr n. wet. Paweł Pawłowski

Vetoquinol Biowet Sp. z o.o., Gorzów Wielkopolski

Abstract

Paracetamol (Acetaminophen) is a very
safe and popular medicine, administe-
red widely among human. It has anal-
gesic and antipyretic properties. Howe-
ver, in veterinary medicine paracetamol
is not commonly used. A large number
of case reports of paracetamol poisoning
among dogs and cats has been descri-
bed in the literature. Cats are extremely
sensitive to the toxic effects of this drug,
with symptoms occurring even after the
administration of a single dose.

Key words

paracetamol, poisoning, dog, cat, tre-
atment

Streszczenie

Paracetamol (Acetaminophen) jest le-
kiem bezpiecznym i powszechnie wyko-
rzystywanym w lecznictwie człowieka.
Wykazuje działanie przeciwbólowe oraz
przeciwgorączkowe. W medycynie we-
terynaryjnej nie znalazł jednak szersze-
go zastosowania. W literaturze opisane
są liczne przypadki zatruć u psów i ko-
tów w następstwie podania paraceta-
molu. Szczególnie wrażliwym gatunkiem
na działanie tego leku są koty, u których
podanie nawet jednorazowej, małej daw-
ki może wywołać objawy zatrucia.

Słowa kluczowe

paracetamol, zatrucie, pies, kot, le-
czenie

Zatrucia lekami

u zwierząt – cz. I

Zatrucie paracetamolem
u psów i kotów

MEDICINE POISONING AMONG ANIMALS. PART I
PARACETAMOL POISONING AMONG DOGS AND CATS

TOKSYKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

69

www.weterynaria.elamed.pl

LISTOPAD-GRUDZIEŃ • 11-12/2009

W medycynie weterynaryjnej para-

cetamol stosowany jest rzadko, u psów
jako doustny lek przeciwbólowy. Zale-
cane u tego gatunku dawki to 15 mg/
kg co 8 godzin lub 10 mg/kg co 12 go-
dzin. Natomiast u kotów lek ten nie
znajduje zastosowania i nie powinien
być używany. Do zatrucia paracetamo-
lem u psów dochodzi w wyniku zasto-
sowania zbyt dużych dawek leku, nato-
miast u kotów w wyniku podania tego
leku (3, 4, 5).

T

OKSYCZNOŚĆ

W literaturze opisywane są przypadki
wystąpienia u kotów objawów klinicz-
nych zatrucia paracetamolem, łącznie
z zejściem śmiertelnym, po podaniu
dawki 10 mg/kg, jednak większość za-
truć występowała po podaniu dawki rzę-
du 50 mg/kg lub większej. U psów nato-
miast objawy zatrucia występują zwykle
po podaniu dawki około 600 mg/kg, jed-
nak znane są przypadki wystąpienia ob-
jawów po podaniu dawki 200 mg/kg lub
niższej. Większość psów, które otrzy-
mały dawkę mniejszą niż 500 mg/kg,
w wyniku zastosowanej terapii powra-
ca do zdrowia. U jamnika, któremu wła-
ściciel podawał paracetamol w dawce
około 46 mg/kg, codziennie przez okres
6 tygodni, stwierdzono anemię hemoli-
tyczną, obecność w erytrocytach ciałek
Heinza oraz podwyższenie stężenia me-
themoglobiny (6-13).

T

OKSYKOKINETYKA

I

TOKSYKODYNAMIKA

Po podaniu doustnym paracetamol szyb-
ko wchłania się z żołądka oraz z jelita
cienkiego. Maksymalne stężenie w oso-
czu krwi kotów lek osiąga po 4 godzi-
nach od momentu podania. Natomiast
w badaniach kinetycznych przeprowa-
dzonych na psach rasy greyhound, o ma-
sie ciała w zakresie od 27,4 do 39,3 kg,
które otrzymały doustnie jednorazowo
paracetamol (300 mg/psa) wraz z ko-
deiną (60 mg/psa), ustalono, że maksy-
malne stężenie w osoczu paracetamol
osiąga w czasie 51 min (0,85 godziny)
od momentu podania. Po wchłonięciu
do krwioobiegu lek tylko w niewiel-
kim stopniu łączy się z białkami oso-
cza, jest zatem szeroko rozprzestrzenia-
ny w ustroju (6, 7, 14).

Paracetamol jest metabolizowany

w wątrobie. W przypadku podania za-
lecanej dawki terapeutycznej u psów
zdecydowanie większa część leku pod-
lega sprzęganiu z kwasem glukurono-
wym, w mniejszym zaś stopniu z kwa-
sem siarkowym w tzw. reakcjach II fazy.
Powstałe nietoksyczne koniugaty wy-
dalane są głównie z moczem. Nato-

miast tylko niewielka ilość leku podlega
utlenieniu przy udziale enzymów cyto-
chromu P450 w tzw. reakcjach I fazy.
W wyniku utlenienia powstaje bardzo
reaktywny metabolit – N-acetylo-p-
-benzochinoimina. Metabolit ten jest
następnie sprzęgany z glutationem
i metabolizowany do cysteiny oraz
kwasu merkapturowego, który wyda-
lany jest z moczem (6, 7, 15).

W warunkach zatrucia paracetamo-

lem reakcje sprzęgania z kwasem gluku-
ronowym oraz z kwasem siarkowym ule-
gają wysyceniu. Zwiększa się zatem pula
leku, która jest metabolizowana na dro-
dze utlenienia z powstaniem wysoce re-
aktywnej N-acetylo-p-benzochinoiminy.
Ta ostatnia początkowo ulega detoksy-
kacji w wyniku łączenia się z glutatio-
nem, którego stężenie w komórkach
szybko ulega zmniejszeniu. Po wyczer-
paniu zapasów glutationu, N-acetylo-p-
-benzochinoimina łączy się kowalencyj-
nie z grupami sulfhydrylowymi (–SH)
białek zarówno tych strukturalnych,
jak i regulatorowych, upośledzając ich
funkcję. Dodatkowo metabolit powo-
duje peroksydację lipidów, uszkadzając
w ten sposób błony komórkowe. Należy
dodać, że spadek zawartości glutationu
w komórkach wynika także z hamowa-
nia jego syntezy przez wysokie stężenia
paracetamolu (6, 7, 15).

U kotów obserwuje się niską aktyw-

ność UDP-transferazy glukuronowej,
co jest powodem ograniczonej zdolno-
ści ustroju tych zwierząt do przeprowa-
dzana reakcji sprzęgania ksenobioty-
ków z kwasem glukuronowym (reakcje
II fazy). W związku z powyższym koty
są szczególnie wrażliwe na zatrucie pa-
racetamolem (7, 16).

W wyniku spadku stężania glutatio-

nu w krwinkach czerwonych dochodzi
do utlenienia żelaza w cząsteczce he-
moglobiny i powstania methemoglo-
biny, która nie jest już zdolna do prze-
noszenia tlenu. Methemoglobina może
być przekształcana ponownie do he-
moglobiny przy udziale reduktazy me-
themoglobiny. Aktywność tego en-
zymu u kotów jest jednak znacznie
niższa w porównaniu z innymi gatun-
kami zwierząt domowych. Tłumaczy
to znacznie częstsze niż u psów poja-
wianie się u kotów methemoglobine-
mii w warunkach zatrucia paracetamo-
lem. Dodatkowo hemoglobina kotów
posiada więcej grup sulfhydrylowych
w porównaniu z hemoglobiną innych
gatunków zwierząt domowych, co czy-
ni ją bardziej podatną na przyłączanie
N-acetylo-p-benzochinoiminy. Należy
także zwrócić uwagę, że w wyniku de-
naturacji oraz precypitacji hemoglobiny

reklama

odwiedź stronę

www.VetExpert.pl

Zamów w swojej hurtowni

Skuteczne preparaty

wspomagające

wątrobę

oparte o fosfolipidy i ornitynę

wczoraj
w aptece,
dzisiaj
w lecznicy

Hepatiale

®

Forte

Ornitil

®

fosfolipidy i ornityna

ornityna

ok. 22,- zã

(brutto)

ok. 11,- zã

(brutto)

TOKSYKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

70

www.weterynaria.elamed.pl

LISTOPAD-GRUDZIEŃ • 11-12/2009

w krwinkach czerwonych pojawiają się
ciałka Heinza. Takie erytrocyty stają się
bardziej wrażliwe i cechują się krótszym
czasem „życia”, co jest powodem wy-
stąpienia hemolizy (6, 7). McConkey
i wsp. sugerują, że za właściwości he-
motoksyczne paracetamolu może być
odpowiedzialny para-aminofenol – je-
den z metabolitów leku (17).

W warunkach zatrucia paracetamo-

lem w wątrobie powstaje zwiększona
ilość N-acetylo-p-benzochinoiminy,
która utlenia lipidy błon komórkowych
oraz łączy się kowalencyjnie z białkami
hepatocytów, uszkadzając je, co w kon-
sekwencji prowadzi do śmierci komórek
i martwicy wątroby. Natomiast uszko-
dzenie śródbłonka naczyń krwiono-
śnych może być przyczyną wystąpienia
obrzęków (6, 7).

O

BJAWY

KLINICZNE

Objawy kliniczne pojawią się w kilka
(methemoglobinemia) do kilkudzie-
sięciu (uszkodzenie wątroby) godzin
od podania lub zjedzenia paracetamolu
i są głównie wynikiem methemoglobi-
nemii, hemolizy oraz uszkodzenia hepa-
tocytów. U psów obserwuje się:

• wymioty,

• niechęć do jedzenia,

• przyspieszoną akcję serca,

• przyspieszone oddechy,

• objawy bólu brzucha,

• depresję,

• obrzęk łap i części twarzowej głowy.

W przypadku hemolizy oraz duże-

go stężenia methemoglobiny występuje
dodatkowo duszność, sinica błon ślu-
zowych, krwiomocz, a w późniejszym
okresie żółtaczka. U kotów objawy za-
trucia są bardzo podobne do tych opisa-
nych u psów. Dodatkowo u tego gatunku
wystąpić może biegunka oraz śpiączka.
Należy jednak nadmie-
nić, że u psów w wy-
niku zatr ucia para-
cet amolem częściej
dochodzi do uszkodze-
nia i martwicy wątro-
by, natomiast u kotów
częściej odnotowywa-
na jest methemoglo-
binemia oraz hemoli-
za (6-12).

Z

MIANY

ANATOMOPATOLOGICZNE

W trakcie sekcji zwłok stwierdza się
obecność ciemnej, lakowatej krwi świad-
czącej o methemoglobinemii, obrzęk
płuc, zażółcenie tkanek będące skutkiem
hemolizy lub zastoju żółci. W wątrobie
obserwuje się proliferacje oraz zapale-
nie dróg żółciowych, cholestazę, nacie-

czenie komórek jednojądrzastych oraz
śródpłacikową martwicę, która stwier-
dzana jest głównie u psów, rzadziej zaś
u kotów. U psów, u których ekspery-
mentalnie wywołano zatrucie paraceta-
molem, odnotowano także obrzęk i de-
generację kanalików nerkowych (6, 7).

B

ADANIA

LABORATORYJNE

W badaniach laboratoryjnych stwier-
dza się:

• methemoglobinemię,

• obniżenie hematokrytu,

• hemoglobinemię,

• hiperbilirubinemię,

• hemolizę,

• anemię,

• hemoglobinurię,

• hematurię.

Charakterystycznym objawem me-

themoglobinemii jest ciemna lakowata
krew. W obrębie erytrocytów zabarwio-
nych błękitem metylenowym obserwuje
się obecność ciałek Heinza. W badaniach
biochemicznych odnotowuje się podwyż-
szoną aktywność enzymów wątrobo-
wych, takich jak: aminotransferaza ala-
ninowa – ALT (GTP) i aminotransferaza
asparaginianowa AST (GOT). Stwier-
dza się także postępujący spadek stęże-
nia cholesterolu i albumin oraz wzrost
aktywności fosfatazy alkalicznej (PA).
Na skutek ostrego uszkodzenia wątroby
odnotowuje się także wydłużenie czasu
protrombinowego (6, 7).

R

OZPOZNANIE

ZATRUCIA

Wśród opisanych wyżej objawów kli-
nicznych oraz uzyskanych wyników
testów laboratoryjnych należy usta-
lić w trakcie wywiadu lub w historii le-
czenia, czy pacjent mógł mieć kontakt
z paracetamolem. Pomocne jest ozna-
czenie stężenia leku w osoczu krwi.

U psów za stężenie
terapeutyczne uznaje
się 30 μg/mL, a za tok-
syczne – 300 μg/mL,
u kotów natomiast
wykazanie obecności
paracetamolu w oso-
czu świadczy o zatru-
ciu. Należy pamiętać,
że zatrucie paraceta-
molem wymaga na-
tychmiastowego le-
czenia (6, 7).

W diagnostyce różnicowej uwzględ-

nia się inne substancje mogące spowo-
dować methemoglobinemię, takie jak:
azotyny, benzokaina, nitrobenzen, naf-
taleny, fenol, krezol, siarczyny oraz fe-
nacetyna. Ta ostatnia jest metabolizo-
wana do paracetamolu. Należy wziąć
także pod uwagę czynniki uszkadzające

wątrobę, zarówno infekcyjne (np. lep-
tospiroza), jak i inne leki (np. tetracy-
kliny) oraz substancje (np. afl atoksyny,
miedź) (6, 7).

L

ECZENIE

W przypadku, gdy pacjent trafia do le-
karza weterynarii w przeciągu 4-6 go-
dzin od momentu podania lub przy-
padkowego spożycia paracetamolu,
należy sprowokować wymioty lub wy-
konać płukanie żołądka. W celu wy-
wołania wymiotów można podać pod-
skórnie, domięśniowo lub dożylnie
ksylazynę (np. Xylapan

®

) w dawce

0,05-1,0 mg/kg. Wymioty pojawiają się
zwykle w przeciągu 10 minut od mo-
mentu podania leku. Należy jednak pa-
miętać, że ksylazyna działa depresyjnie
na układ oddechowy, co jest szczegól-
nie niekorzystne w przypadku nasilo-
nej methemoglobinemii, z tego też po-
wodu powinno się ją stosować z dużą
ostrożnością. Wymiotów nie należy
wywoływać u zwierząt pozbawionych
przytomności, u których może dojść
do aspiracji treści pokarmowej do płuc.
W tej sytuacji bardziej wskazane jest
wykonanie płukania żołądka, które
zwykle przeprowadza się z użyciem
płynu fizjologicznego. W celu zatrzy-
mania wchłaniania leku z przewodu
pokarmowego podaje się doustnie wę-
giel aktywowany (Carbo medicinalis

®

– tabletki 300 mg) w dawce 2 g/kg oraz
leki przeczyszczające, takie jak sorbitol
(2, 4, 5, 6, 7).

Swoiste antidota stosowane w za-

truciu paracetamolem to S-adenozy-
lometionina, siarczan sodu oraz N-ace-
tylocysteina. Substancje te są źródłem
siarki i wiążą N-acetylo-p-benzo chi-
noiminę oraz usprawniają syntezę glu-
tationu (6, 7).

N-acet ylocysteina dostępna jest

w Polsce m.in. w preparatach: Fluimu-
cil Antidote

®

20% – roztwór do wle-

wu dożylnego 5 g/25 mL oraz ACC

®

– roztwór do wstrzykiwań dożylnych
300 mg/3 mL. Lek ten jest pochod-
ną cysteiny i posiada, dzięki obecno-
ści grupy sulfhydrylowej, właściwości
przeciwutleniacza. Poza tym, w wyni-
ku wewnątrzkomórkowego metaboli-
zmu, N-acetylocysteina przekształca-
na jest w L-cysteinę, która następnie
wykorzystywana jest w syntezie gluta-
tionu. U kotów i u psów lek ten poda-
wany jest dożylnie, w pierwszej daw-
ce inicjującej – 140 mg/kg, a następnie
jeszcze 5-6 razy, co 6 godzin w daw-
ce 70 mg/kg. N-acetylocysteinę można
podawać, wg wyżej opisanego schema-
tu, również doustnie, pod warunkiem,
że zwierzę nie wymiotuje oraz wcze-

W medycynie weterynaryjnej
paracetamol stosowany jest
rzadko, u psów – jako doust-
ny lek przeciwbólowy. Zale-
cane u tego gatunku dawki
to 15 mg/kg co 8 godzin lub
10 mg/kg co 12 godzin. Na-
tomiast u kotów lek ten nie
znajduje zastosowania i nie
powinien być używany.

TOKSYKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

71

www.weterynaria.elamed.pl

LISTOPAD-GRUDZIEŃ • 11-12/2009

reklama

śniej nie otrzymało węgla aktywowa-
nego. Z badań przeprowadzonych u lu-
dzi wynika, że skuteczność działania
N-acetylocysteiny podanej doustnie nie
zmienia się w wyniku wcześniejszego
podania węgla aktywowanego, jednak
badania tego typu nie zostały przepro-
wadzone u psów i u kotów (2, 6, 7).

Avizeh i wsp. wykazali, ze stosowa-

nie sylimaryny (Sylimarol

®

– tabletki

35 lub 70 mg) u kotów w dawce 100 mg/
kg przynosi równie dobre efekty w tera-
pii zatrucia paracetamolem, jak podawa-
nie N-acetylocysteiny (2, 19).

W celu zredukowania methemoglo-

biny do hemoglobiny można podawać
kwas askorbinowy (witaminę C) lub błę-
kit metylenowy (6, 7).

Kwas askorbinowy (Vitaminum C

®

10% inj., Vitaminum C

®

– tabletki po-

wlekane 100 i 200 mg) jest antyoksy-
dantem i redukuje methemoglobinę
na drodze nieenzymatycznej. Lek ten na-
leży podać doustnie, w dawce 30 mg/kg,
6-7 razy, co 6 godzin (6, 7).

Błękit metylenowy podany w niskich

dawkach wykazuje w ustroju właściwo-
ści reduktora, redukując żelazo w czą-
steczce methemoglobiny, przekształ-
cając ją w hemoglobinę, natomiast
zastosowany w większych dawkach
zachowuje się jak utleniacz, tzn. utle-
nia żelazo w hemoglobinie, zwiększa-
jąc przez to stężenie methemoglobiny.
W celu obniżenia poziomu methemo-
globiny barwnik ten należy podawać po-
woli, dożylnie, w dawce 1 mg/kg, w po-
staci 1% roztworu, 2-3 razy w odstępach
2-3 godzin. Błękit metylenowy w odróż-
nieniu od kwasu askorbinowego działa
znacznie szybciej (6, 7, 18).

W celu zmniejszenia powstawania

toksycznych metabolitów paracetamo-
lu można zastosować leki hamujące ak-
tywność cytochromu P450, takie jak: cy-
metydyna (Cimetidine Jelfa

®

– roztwór

do wstrzykiwań i wlewu 200 mg/2 mL,
Cimegast

®

– tabletki powlekane 100

mg). W tym celu lek ten należy podać
w dawkach znacznie większych niż zwy-
kle zalecane (2, 4, 6, 7).

W leczeniu zatrucia paracetamo-

lem szczególną uwagę należy zwrócić
na właściwe nawodnienie organizmu
(płyn fi zjologiczny, płyn wieloelektro-
litowy), a także utrzymanie właściwej
temperatury ciała. W razie pojawienia
się duszności poleca się stosowanie tle-
noterapii. W przypadku hemolizy duże-
go stopnia konieczne może być wykona-
nie transfuzji krwi lub podanie płynów
krwiozastępczych. Należy unikać stoso-
wania leków zwiększających aktywność
enzymów cytochromu P450, takich jak
barbiturany (6, 7).



Piśmiennictwo
1. Anderson B.J.: Paracetamol (Acetami-

nophen): mechanism of action. „Pediatric
Anesthesia”, 2008, 18:915-921.

2. www.pharmindex.pl
3. Plumbs D.C.: Plumb’s Veterinary Drug

Handbook. 6

th

Edition.Willey-Blackwell

2008.

4. Adams H.R.: Veterinary Pharmacology and

Therapeutics .8th Edition. Blackwell 2001.

5. Bishop Y.: The Veterinary Formulary.

6

th

Edition. Pharmaceutical Press 2005.

6. Gupta R.C.: Veterinary Toxicology. Basic and

Clinical Principles. Academic Press 2007.

7. Peterson M.E., Talcott P.A.: Small Animal

Toxicology. Elsevier Saunders, St. Louis
2006.

8. Plumlee K.H.: Clinical Veterinary Toxicology.

Mosby 2004.

9. MacNaughton S.M.: Acetaminophen toxico-

sis in a Dalmatian. „Can. Vet. J.” , 2003, 44,
142-144.

10. Anvik J.O.: Acetaminophen toxicosis in a cat.

„Can. Vet. J.”, 1984, 25, 445-447.

11. Allen A.L.: The diagnosis of acetaminophen

toxicosis in a cat. „Can. Vet. J.”, 2003, 44,
509-510.

12. Schlesinger D.P.: Methemoglobinemia and

anemia in a dog with acetaminophen toxicity.
„Can. Vet. J.”, 1995, 36, 515-517.

13. Harvey J.W., French T.W., Senior D.F.: He-

matologic abnormalities associated with chro-
nic acetaminophen administration in a dog.
„J. Am. Vet. Med. Assoc.”, 1986, Nov 15,
189(10), 1334-1335.

14. KuKanich B.: Pharmacokinetics of acetami-

nophen, codeine, and the codeine metabolites
morphine and codeine-6-glucuronide in he-
althy Greyhound dogs. „J. Vet. Pharmacol.
Therap.” 2009, 1365-2885.

15. Savides M.C., Oehme M.W., Nash S.L.,

Leipold H.W.: The toxicity and biotransfor-
mation of single doses of acetaminophen in dogs
and cats. „Toxicol. Appl. Pharmacol.”, 1984,
15, 74(1):26-34.

16. Horzinek M.C., Schmidt V., Lutz H.:

Praktyka kliniczna: koty. Pro-Trade s.r.o.,
Bratislava 2005.

17. McConkey S.E., Grant D.M., Cribb A.E.:

The role of para-aminophenol in acetamino-
phen-induced methemoglobinemia in dogs and
cats. „J. Vet. Pharmacol. Therap.”, 2009, 10,
365-2885.

18. Burrows G.E.: Methylene blue or tolonium

chloride antagonism of sodium nitrite induced
methemoglobinemia. „J. Vet. Pharmacol.
Therap.”, 1979, 2(1), 81-86.

19. Avizeh R., Najafzadeh H., Razijalali M., Spi-

rali S.: Evaluation of prophylactic and thera-
peutic effects of silymarin and N-acetylcysteine
in acetaminophen-induced hepatotoxicity
in cats. „J. Vet. Pharmacol. Therap.”, 2009,
1365-2885.

dr n. wet. Paweł Pawłowski

Vetoquinol Biowet Sp. z o.o.

66-400 Gorzów Wielkopolski

ul. Kosynierów Gdyńskich 13-14

Psy

Koty

KARMY BYTOWE

PROGRAM

ĩYWIENIOWY

DLA PSÓW I KOTÓW

OPRACOWANY PRZEZ DUēSKICH

DIETETYKÓW

Dystrybutor:

Polypharm S.A.

ul. Barska 33, 02-315 Warszawa

tel. [phone], fax [phone]

e-mail: [e-mail]

■ SPECIFIC

™

program Īywieniowy dla psów

i kotów w kaĪdym przedziale

wiekowym

■ SPECIFIC

™

wyjątkowe podejĞcie

do receptury pokarmu

■ SPECIFIC

™

zróĪnicowane Ĩródáo biaáka

■ SPECIFIC

™

podwyĪszona zawartoĞü

niezbĊdnych

wielonienasyconych

kwasów

táuszczowych

■ SPECIFIC

™

umiarkowana

wartoĞü energetyczna

■ SPECIFIC

™

wyjątkowa smakowitoĞü

■ SPECIFIC

™

wytwarzany przez ¿ rmĊ

farmaceutyczną

■ SPECIFIC

™

opracowany przez duĔskich

dietetyków

■ SPECIFIC

™

zaawansowana technologia

produkcji

■ SPECIFIC

™

gwarantowany skáad

■ SPECIFIC

™

dostĊpny wyáącznie u lekarzy

weterynarii

Specific_PolyPharm_55x250_2809092 2

2009-10-12 11:30:11