Interpretacja i analiza

dzieła sztuki

PRZYKŁAD

Piotr Szaradowski

asystent MNP

Co analizować w obrazie?

- Można analizować samą treść przedstawienia, czyli temat.

- Można analizować obraz koncentrując się jedynie na zagadnieniach
czysto malarskich jak kompozycja, barwa, faktura itp.

-Można również przeprowadzić analizę porównawczą, czyli zestawić
ze sobą co najmniej dwa obrazy o tym samym temacie tego samego
artysty (wcześniejszy – późniejszy); różnych artystów tworzących w
tej samej epoce
i wreszcie ten sam temat w ujęciu różnych artystów różnych epok.

- Można analizować dany obraz w kontekście epoki, w której
powstał.

Można skupić się na jednym z tych zagadnień, np. na treści, jeśli
właściwie rozpoznajemy temat i znamy opowiedzianą historię.
Analiza porównawcza wymaga z pewnością dużej wiedzy, co nie
zawsze w przypadku ucznia ma miejsce, dlatego też analiza
formalna wydaje się być z tego punktu widzenia znacznie bardziej
pomocna.

Spoglądając na obraz, którego nie znamy staramy się określić

temat.

W naszym przypadku mamy do czynienia z Sacra Conversazione

(z wł. Święta rozmowa). Postaci przedstawione są na tle pogodnego

krajobrazu. Widzimy Madonnę z Dzieciątkiem, umieszczoną w

centrum, w towarzystwie dwóch świętych. Mało widoczny, ale

jednak obecny jest także święty Jan Chrzciciel, ku któremu odchyla

się Dzieciątko Jezus.

Ważnym elementem kompozycji jest, niewidoczny niestety na

reprodukcji, wąski złocisty parapet, którego usytuowanie pokazuje

żółta linia.

Odgradza on symbolicznie widza od przedstawionych osób. Mamy

więc świat ludzki oddzielony od strefy przedstawiającej osoby święte.

Osoby (święci) towarzyszące Madonnie z dzieciątkiem, nawet jeśli

nam nie znane z imienia (czy rozpoznane po atrybutach) są zapewne

patronami fundatorów, donatorów.

Kompozycja jest generalnie symetryczna. Mimo, że lewą stronę

obrazu wypełnia więcej postaci, to jednak równoważą one ciężar

optyczny postaci kobiecej umieszczonej po prawej stronie obrazu.

Widać wyraźnie, że grupa centralna daje się wpisać w trójkąt,

który flankują dwie pozostałe postaci. Widać też wyraźnie, że

głowa dzieciątka pozostaje poza figura trójkąta i w ten sposób

optycznie „dociąża” lewą stronę obrazu - całość pozostaje w

równowadze. Pomaga tutaj zdecydowanie kolor szat mężczyzny,

który optycznie „dodaje ciężaru” jego sylwetce.

Ponadto figura trójkąta, dzięki stabilnej podstawie, wyraźnie

„ustatycznia” przedstawienie.

Światło w obrazie buduje atmosferę. Tutaj mamy do czynienia z

bardzo delikatnym światłem, rozproszonym, bez wyraźnego

źródła. Widać na powyższym fragmencie, że światłocień jest

minimalny, twarze bardzo delikatnie modelowane – niemal

płaskie. Efekt ten wzmacnia dodatkowo sposób malowania –

bardzo gładki, delikatny niemal bez śladów pracy pędzla.

Warto również zwrócić uwagę na użyte kolory – czyste,

nasycone, z dominacją barw podstawowych, choć w subtelnych,

wyszukanych odcieniach.

Całość sprawia wrażenie spokojnej, harmonijnej.

Vincenzo di Biagio zwany Catena (ok. 1480 – 1531)

Sacra Conversazione (Madonna z Dzieciątkiem, św. Janem

Chrzcicielem, Zachariaszem i świętą), ok. 1510 – 1511

Olej, deska, 77 x 125 cm.

Znając tytuł, autora i czas powstanie możemy dalej analizować obraz

umiejscawiając powyższe analizy w kontekście epoki czy twórczości

artysty.

Wymaga to już jednak więcej niż elementarnej wiedzy, w przypadku

naszego obrazu, o sztuce i artystach renesansowych.

Znając tytuł, autora i czas powstanie możemy dalej analizować

obraz umiejscawiając powyższe analizy w kontekście epoki, czy

twórczości artysty.

Wymaga to już jednak więcej niż elementarnej wiedzy, w przypadku

naszego obrazu, o sztuce i artystach renesansowych.

Prezentacja jest uproszczonym

przykładem analizy dzieła sztuki,

mającym jedynie przybliżyć

zagadnienie słuchaczom.