Postępowanie

w przypadku

ekspozycji

pracowników opieki

zdrowotnej

na HBV, HCV, HIV

Przygotowane na podstawie opracowania

zaleceń CDC

Podstawowy sposób

zapobiegania zakażeniom

wirusami

HBV, HCV, HIV

• Unikanie kontaktu z krwią

pacjentów

• Szczepienia pracowników

• Profilaktyka po ekspozycji

Ekspozycja

Zranienie skóry skażonym ostrym

przedmiotem (igła, skalpel, itp..) lub
kontakt błon śluzowych albo
uszkodzonej skóry (pęknięcia, otarcia,
zmiany zapalne, rany) z potencjalnie
zakaźną krwią, tkankami lub płynami
ustrojowymi pacjenta

Obserwacja i badania kontrolne nie są
konieczne, gdy skóra mająca kontakt z
potencjalnie zakaźnym materiałem jest
zdrowa

•

Do zakażenia HBV, HCV, HIV może dojść

również w wyniku kontaktu z płynami:

– mózgowo-rdzeniowym
– stawowym
– opłucnowym
– otrzewnowym
– osierdziowym
– owodniowym

Za znikome uznaje się natomiast ryzyko

zakażenia

w przypadku kontaktu z kałem, moczem,

wymiocinami, śliną, plwociną, wydzieliną z nosa,

łzami lub potem pacjenta (chyba że stwierdzono

w nich krew)

Wirus zapalenia wątroby

typu B

• Stężenie zakaźnych cząstek HBV jest największe we

krwi, w innych płynach ustrojowych i wydzielinach jest

100-1000 razy mniejsze

• Ryzyko zakażenia zależy przede wszystkim od stopnia

ekspozycji na krew pacjentów w miejscu pracy oraz od

obecności antygenu HBe (HBeAg) we krwi pacjenta

• Uszkodzenie skóry ostrym skażonym przedmiotem jest

związane z największym ryzykiem przeniesienia HBV

• HBV może przetrwać co najmniej tydzień na

przedmiotach, meblach i w pomieszczeniach

zabrudzonych krwią i płynami ustrojowymi pacjentów

i może stanowić źródło zakażenia personelu i

pacjentów (np. hemodializy)

• Najefektywniejszą metodą profilaktyki dla personelu

medycznego jest szczepienie przeciwko HBV

Wirus zapalenia wątroby

typu C

• Ryzyko zakażenia zależy od stopnia

ekspozycji na krew pacjentów w
miejscu pracy

• Uszkodzenie skóry ostrym skażonym

przedmiotem jest związane z ryzykiem
przeniesienia HCV

• Do zakażenia HCV w wyniku kontaktu

błon śluzowych z krwią pacjenta
dochodzi bardzo rzadko

Wirus nabytego niedoboru

odporności

• Ryzyko zakażenia HIV w wyniku

zranienia ostrym przedmiotem
zwiększają następujące czynniki:

– widoczne zabrudzenie przedmiotu krwią

(ekspozycja na większą ilość krwi)

– wprowadzenie skażonej igły

bezpośrednio do żyły lub tętnicy

– głębokie zranienie i kontakt z krwią

chorego
w zaawansowanej fazie AIDS

Zalecenia dotyczące

postępowania po potencjalnej

ekspozycji

na HBV, HCV, HIV

•

dostęp do pisemnej instrukcji postępowania

w przypadku ekspozycji:

–

niezwłoczne zgłoszenie narażenia

–

zasady oceny ryzyka i wskazania do konsultacji

specjalistycznej

–

metody profilaktyki po ekspozycji

–

badania kontrolne

•

przez całą dobę oraz w dni wolne od pracy

pracodawca powinien zagwarantować

pracownikom dostęp do lekarza, który wdroży

odpowiednie postępowanie po ekspozycji

•

możliwość szybkiego podania w razie potrzeby

HBIG, szczepionki oraz leków

przeciwretrowirusowych (24 h)

Oczyszczenie miejsca kontaktu

z potencjalnie zakaźnym

materiałem

• rany i skórę zanieczyszczoną zakaźnym

materiałem należy umyć wodą z mydłem

• błony śluzowe wystarczy opłukać wodą

• można zastosować środki antyseptyczne

w celu oczyszczenia ran i skóry

Zgłoszenie ekspozycji

• każdy pracownik niezwłocznie po ekspozycji powinien

zgłosić ten fakt wyznaczonemu lekarzowi, okoliczności
narażenia i postępowanie odnotować w karcie/formularzu

• informacje zawarte w formularzu:

– data i czas zdarzenia
– szczegółowy opis zabiegu, podczas którego doszło do

ekspozycji, z podaniem miejsca i sposobu, w jaki do niej
doszło (jeśli ekspozycja była wynikiem zranienia ostrym
przedmiotem, należy podać jakim oraz odnotować, w którym
momencie jego używania doszło do zranienia)

– szczegółowy opis ekspozycji (rodzaj i ilość potencjalnie

zakaźnego materiału) oraz jej rodzaj

– informacje o pacjencie, którego krew lub inne płyny

ustrojowe były źródłem ekspozycji

– stan uodpornienia przeciwko HBV (czy była szczepiona,

miano przeciwciał)

– udzielone porady, postępowanie po ekspozycji