RTĘĆ

• Rtęć

należy na najsilniejszych trucizn

środowiskowych. Jest ona jedynym metalem,

który w zwykłych warunkach jest cieczą o

wysokiej prężności par. W pomieszczeniu, w

którym została rozlana rtęć, może w temp. 24°C

dojść do nasycenia jej par, a więc do bardzo

wysokich toksycznych stężeń. Chociaż rtęć słabo

rozpuszcza się w wodzie, ale w temperaturze

pokojowej jej stężenie może osiągnąć 60 mg/l. W

obecności tlenu rtęć metaliczna przechodzi łatwo

w stan jonowy, a w środowisku biologicznym

ulega metylacji, tworząc toksyczne związki

metylortęciowe.

POSTACIE RTĘCI

Rtęć występuje

w

następujących

postaciach:

• Organicznej
• Nieorganicznej
• Metalicznej

NIEBEZPIECZNY PIERWIASTEK

• Pierwiastek ten jest niebezpieczną

substancją. Pary rtęci oraz niektóre jej sole

(rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach) są

bardzo szkodliwe, gdy dostają się do ustroju

człowieka.

Powodują one nieodwracalne

zmiany w mózgu, wątrobie i  nerkach.

Szczególne niebezpieczeństwo stanowi

tzw.BIOKUMULACJA RTĘCI..

Pierwiastek

ten po dostaniu się do wody morskiej

"wychwytywany" jest przez niektóre gatunki

organizmów morskich. Stanowią one swoisty

filtr dla tego pierwiastka.

Rtęć może dostać

się do organizmu

przez pokarm,

skórę lub płuca.

Dopuszczalna

dawka dobowa to:

70

μg

RTĘĆ U RYB.

• Człowiek spożywa duże ilości ryb dlatego

interesujące jest prześledzenie zawartości rtęci w

tych organizmach. Rtęć, która dostaje się do

środowiska może być związana w formę

organiczną - metylortęć. Ta forma rtęci dostaje się

do organizmu ryby bezpośrednio przez skrzela,

jednak głównym źródłem rtęci la ryb jest

spożywany przez nie pokarm. Niestety

pierwiastek ten ma tendencję do kumulowania się

w ciele ryby. Dlatego istotne jest czy spożywa się

starsze ryby, oraz czy są to drapieżniki które

żywią się dużą ilością mniejszych ryb.

BIOKUMULACJA

• Symbolem zagrożenia rtęcią stała się tragedia w

zatoce Minamata w Japonii na wyspie Kiu-sziu.

Wytwórnia tworzyw sztucznych spuszczała swoje

ścieki do wód zatoki. Tam rtęć metylowały bakterie

a następnie trafiała do organizmów ryb. Być może

ryby z dużą zawartością rtęci też miały zaburzenia

koordynacji ruchów i dlatego łatwiej było je złowić.

W 1953 roku w rybackiej wiosce nad zatoką przyszło

na świat dziecko, u którego rozpoznano uszkodzenie

mózgu. W następnych latach przybywało dzieci

niedorozwiniętych fizycznie i umysłowo, a w

rybackich rodzinach dorośli chorowali na dziwną

chorobę, której objawy były charakterystyczne dla

zatrucia rtęcią.

ZRÓDŁA RTĘCI

Rtęć (Hg) jest metalem

toksycznym i może być

przyczyną wielu objawów

chorobowych. Kontakt z

rtęcią należy ograniczyć do

absolutnego minimum. Oto

często występujące źródła

rtęci:

• Leki,np. niektóre

moczopędne

• Kremy wybielające skórę

• Pestycydy

• Skażone ryby

• Środki grzybobójcze

• Zanieczyszczenia gleby,

wody, powietrza

ZRÓDŁA RTĘCI

• Można wymienić następujące

źródła rtęci:

• Amalgamat rtęci

Pestycydy

Środki grzybobójcze

Środki bakteriobójcze

Kosmetyki

Lekarstwa

Środki na przeczyszczenie

(zawierające kalomel)

Czopki na hemoroidy

Środki moczopędne

Fotografia-produkcja, wywoływanie

Proces produkcyjny baterii

elektrycznych

Przemysł elektroniczny

Skażona woda

Roztwór do miękkich szkieł

kontaktowych

Skażone ryby

Wybielające kremy do skóry

Farby wodne

Palenie impregnowanych materiałów

budowlanych

ZRÓDŁA RTĘCI

• Źródłem RTĘCI w wodach powierzchniowych jest

przemysł chemiczny, elektrotechniczny,

producenci przyrządów pomiarowych, środków

leczniczych, środków ochrony roślin oraz

katalizatorów. Rtęć pochodzi również z procesów

spalania węgla, olejów pędnych, produkcji

cementu. Zaliczana jest do metali śmierci. Metal

ten oraz jego związki są silnymi truciznami

komórkowymi, a skutki ich działania na organizm

człowieka nieodwracalne.

Najbardziej narażone

są mózg i układ nerwowy człowieka. Na

skutek jej toksycznego działania w wątrobie

występują zmiany chorobowe i bóle

OBJAWY

DROGA ZAKAŻENIA I OBJAWY

• Wchłania się do organizmu poprzez układ

oddechowy (pary i mgły), skórę i przewód

pokarmowy.

Zatrucie objawia się metalicznym

posmakiem w ustach, obrzękiem oraz

krwawieniem dziąseł, ślinotokiem,

pojawieniem się wyraźnej otoczki siarczku

rtęciowego (nietoksyczna sól rtęci) na

dziąsłach i wargach, owrzodzeniem warg i

policzków, obrzękiem węzłów chłonnych i

ślinianek. Chory czuje mdłości, wymiotuje i nie

ma apetytu. Ma krwawą biegunkę, wrzody

żołądka i dwunastnicy. W krwi wykryć można

hemolizę. Śmierć następuje w szóstym lub

dziesiątym dniu choroby z powodu mocznicy.

OBJAWY

• PONADTO:zaburzenia przewodu

pokarmowego, nerwowego,

nieżyt narządów układu

oddechowego, stan zapalny jamy

ustnej, ślinotok, rozchwianie i

wypadanie zębów,

niebieskofioletowy rąbek na

dziąsłach, biegunki.

OŚRODKOWY UKŁAD

NERWOWY

• Najsilniejszy szkodliwy

wpływ rtęci dotyczy
ośrodkowego układu
nerwowego. Szkodliwe
działanie rtęci jest
bardzo trwałe,
ponieważ związki rtęci
wiążą się z enzymami.
Rtęć wywiera ujemny
wpływ na błonę
komórkową, blokując
jej przepuszczalność.

OBJAWY

• Stany chorobowe związane z toksycznym

działaniem rtęci to

bezsenność, zawroty

głowy, zmęczenie, stany depresyjne,

osłabienie pamięci koordynacji ruchów,

bóle kończyn, osłabienie ostrości

wzroku          i słuchu, labilność

emocjonalna, drżenie rąk. Rtęć powoduje

uszkodzenie nerek, nadciśnienie,

deformuje kości, powoduje zmiany

nowotworowe.

INNE WAŻNE POWIKŁANIA

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

USZKODZENIE NEREK

DEFORMACJE KOŚCI

WPŁYW NA ŁOŻYSKO

RTĘĆ A CIĄŻA!!!

• Rtęć i jej związki łatwo przenikają

przez łożysko, stanowią więc
duże zagrożenie dla zarodka.
Kobiety w ciąży mogą więc
przekazywać rtęć płodom, a
później noworodkom przez
karmienie piersią.

RTĘĆ A CIĄŻA

• Zatrucie rtęcią u kobiet powoduje

poronienie i ma wpływ na życie płodowe
dziecka.

Rtęć już w małych ilościach

powoduje zmiany, które uwidaczniają
się w późniejszym okresie jako

upośledzenie umysłowe, trudności w
nauce, zaburzenia wzroku i słuchu, a
także upośledzenie rozwoju fizycznego.

RTĘĆ A CIĄŻA

• Rtęć może spowodować zmiany chorobowe u

dzieci takie jak:

zmniejszenie rozmiarów mózgu,

opóźnienie fizycznego i psychicznego rozwoju,
problemy z koordynacją.

Mózg dziecka rozwija się

do piątego roku życia i do tego czasu dzieci są
bardziej czułe na zatrucie rtęcią – dlatego normy
są bardziej restrykcyjne dla dzieci i kobiet w ciąży
i karmiących matek

.

CIEKAWOSTKA!!!

• DOWODY ZATRUCIA

RTECIĄ U DZIECI Z

AUTYZMEM

Istnieją rozlegle dowody na

to, że wiele dzieci z

autyzmem cierpi z powodu

zatrucia rtęcią. Krótko

mówiąc, dowody wskazują na

to, że

dzieci z autyzmem

mają niski poziom

glutationu i cysteiny

(prekursor glutationu),

które są główną ścieżką

usuwania toksycznych

metali, takich jak rtęć.

CIEKAWOSTKA!!!

• Dzieci z autyzmem

często zażywały

nadmierne ilości antybiotyków, które
w wielkim stopniu utrudniają
wydalanie rtęci.
Z powodu swej ograniczonej zdolności
do wydalania rtęci dzieci autystyczne
mają niski poziom rtęci we włosach
niemowlęcych ,wysoki poziom rtęci w
niemowlęcych ząbkach .

LECZENIE!!!

• Hemodializa,

hemoperfuzja

• Dializa otrzewnowa
• Dimerkaprol
• Penicyliny
• Steroidoterapia
• Preparaty

witaminowe (B1)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ