Zatrucia przewlekłe

rtęcią

Edyta Sękowska

grupa 6B

Rtęć (łac. Hydrargyrum, Hg)

W temperaturze pokojowej jest płynna. Ma

gęstość 13.534 g/cm3, wrze w temperaturze
356.9°C, topi się w temperaturze -38.83°C.
Ma własności diamagnetyczne. W
temperaturze około 4 K wykazuje właściwości
nadprzewodzące. Rozpuszcza się w kwasie
azotowym i stężonym kwasie siarkowym.
Tworzy z większością metali nieżelaznych
stopy zwane amalgamatami

Rtęć należy na najsilniejszych

trucizn środowiskowych

Jest ona jedynym metalem, który w zwykłych

warunkach jest

cieczą o wysokiej prężności par

.

W pomieszczeniu, w którym została rozlana rtęć,

może w temp. 24°C dojść do nasycenia jej par, a

więc do bardzo wysokich toksycznych stężeń.

Chociaż rtęć słabo rozpuszcza się w wodzie, ale w

temperaturze pokojowej jej stężenie może

osiągnąć 60 mg/l. W obecności tlenu rtęć

metaliczna przechodzi łatwo w stan jonowy, a w

środowisku biologicznym ulega metylacji, tworząc

toksyczne związki metylortęciowe.

Rtęć metaliczna

• bardzo słabo wchłania się przez skórę – 0,1 % i z przewodu

pokarmowego – 2%. Natomiast

bardzo dobrze wchłania się

przez układ oddechowy – 80%,

• spożycie rtęci z termometru nie powoduje więc żadnych

objawów toksycznych,jest wydalana w niezmienionej

postaci wraz z kałem. Opary natomiast wykazują znaczną

toksyczność,

• rtęć wykazuje

duże powinowactwo do tkanki mózgowej

i

dostaje się też

przez łożysko do płodu

,

• charakterystyczne jest drżenie kończyn (tremor

mercurialis}, palców, powiek i warg. W czasie snu drżenia

ustalają. Stwierdza się zmiany osobowości i zachowania,

często pobudzenie, niekiedy depresja, w przypadkach

ciężkich - stany deliryczne i halucynacje. Może towarzyszyć

wzmożony ślinotok.

Sole rtęci

• Inhalacja pyłu jest raczej wyjątkowa. Przy

przyjęciu

doustnym

resorbuje się z przewodu pokarmowego

poniżej 10% dawki. Większe ilości tych związków

działają denaturujące na ściany przewodu

pokarmowego. Sole rtęci

przenikają także przez skórę

,

• nie przenikają bariery krew/mózg ani bariery łożyska

• W zatruciu chronicznym dochodzi przede wszystkim

do

uszkodzenia nerek

. Obserwuje się przy tym wzrost

wydzielania śliny oraz zmiany zapalne dziąseł z czarną

obwódką wokół zębów. Na skórze pojawiają się różne

wykwity, wysypki, owrzodzenia, a także obrzęki rąk i

stóp. Te objawy skórne są dość częste w przypadkach

zatruć małych dzieci. może pojawić się światłowstręt,

a także bezsenność i utrata włosów.

Organiczne połączenia rtęci

• związki metylortęciowe CH3Hg- czy metylortęciowe C2H5Hg-,

oporne na procesy biochemicznej degradacji w ustroju

. Chlorek

metylortęciowe odznacza się

dużą lotnością

. Należy liczyć się z

jego

dużą resorpcją (ok. 80°/i») poprzez drogi oddechowe

,

łatwo

resorbują się z przewodu pokarmowego

, a także

przez

skórę

. We krwi związany jest przede wszystkim z erytrocytami.

Przenikają także do włosów,

do płodu

, przede wszystkim do

jego mózgu.

• powstają zaburzenia motoryki o cechach niezborności (ataksja)

oraz poważne schorzenia umysłowe.

• w przypadkach zatruć po urodzeniu wczesnymi objawami są m.

in. zaburzenia czucia z parestezją w kończynach. Pojawia się

niezborność ruchów, zaburzenia wzroku (zawężenie pola

widzenia) i słuchu. Mogą wystąpić drgawki kloniczne.

• poziom

połączeń organicznych rtęci

w krwinkach

, podobnie jak

i we

włosach

, może być orientacyjnie

wskaźnikiem zatrucia

.

Profilaktyka

• stosowanie

węgla aktywnego jako pochłaniacza

rtęci

w filtrach do oczyszczania powietrza i wody,

• wyjmowanie zużytych bateryjek z urządzeń,

• nie wykonywanie amalgamatowych plomb,

• wyeliminowanie leków zawierających związki rtęci,

• przy stłuczeniu termometru w domu, należy ją

zebrać, zamknąć w szklanym słoiku i wyrzucić go do

śmietnika na zewnątrz budynku

. W żadnym

wypadku nie pozwolić nikomu bawić się "żywym

srebrem". W laboratoriach chemicznych, posypuje

się rozlaną rtęć pyłem cynkowym, po czym zmiata,

na szufelkę i w pojemniku wyrzuca na śmietnik.

Wykrywanie rtęci

• cienkie blaszki złota

zawieszone w podejrzanym

pomieszczeniu. Tworzy się na nich amalgamat o barwie

srebrzystej, wyraźnie odbiegającej od naturalnej barwy

złota,

• dokładniejszym urządzeniem wykorzystywanym do

wykrywania par rtęci są rurki wypełnione porowatą

krzemionką impregnowaną solami złota. Rtęć wydziela się

w nich w postaci barwnego koloidu,

• przepuszczanie zmierzonej ilości powietrza przez płuczki lub

kolumny z roztworami pochłaniającymi rtęć i przetwarzanie

jej w koncentraty łatwe do zbadania ilościowego. Te

urządzenia bywają też nazywane "pułapkami" rtęci,

• analiza widmowa –atomy rtęci w powietrzu absorbują

światło nadfioletowe w charakterystyczny sposób,