CO TO JEST MENOPAUZA?

• Menopauza, czyli ostatnie cykliczne

krwawienie miesięczne kobiety, przypada w
Polsce na ok. 49. rok życia. Przekwitanie –
klimakterium, to naturalny etap w życiu
każdej kobiety obejmujący kilka lat przed i
po menopauzie. Nie musi on być, jak się
często sądzi, okresem cierpień i wyrzeczeń.
Postęp medycyny uczynił to, że kobiety
nadal mogą pozostać w pełni sił witalnych,
mimo że dawno skończyły 20 lat…

DOLEGLIWOŚCI PODCZAS

MENOPAUZY

• W okresie menopauzy ok. 60 procent kobiet

odczuwa bardzo nieprzyjemne dolegliwości:

częste uderzenia gorąca w dzień i w nocy którym

towarzyszą napady potów.

Fizjologiczny spadek

poziomu estrogenów ma wpływ na wystąpienie

miażdżycy, osteoporozy, nadciśnienia tętniczego

krwi, zaburzeń gospodarki lipidowej.

Pojawiają się

dolegliwości kardiologiczne

(nasilenie choroby

wieńcowej, bóle w klatce piersiowej),

zmiany

zanikowe błon śluzowych – suchość pochwy,

nietrzymanie moczu, bezsenność, osłabienie

pamięci, depresje.

DOLEGLIWOŚCI PODCZAS

MENOPAUZY

• Stopniowy niedobór estrogenów powoduje

też

zanik i zmniejszenie elastyczności tkanki

łącznej,

czego konsekwencjami są także

problemy jak

częstomocz, parcia naglące,

nietrzymanie moczu.

U starszych kobiet może

także dojść do

obniżenia narządu rodnego lub

nawet do wypadnięcia macicy.

Nierzadko

pojawia się

świąd i pieczenie w obrębie

pochwy

, śluzówka staje się podatna na

uszkodzenia, co sprzyja

wtórnym zakażeniom

bakteryjnym

, doprowadzając do

stanów

zapalnych i upławów

KONIECZNE BADANIA

W okresie menopauzy organizm kobiety produkuje coraz mniejsze

ilości progesteronu i estrogenów. Poziom tych ostatnich w okresie

kolejnych 3 – 4 lat spada o 80 – 90 % w stosunku do stężenia przed

menopauzą. Dlatego w tym okresie dobrze jest oznaczyć poziom

stężenia hormonów we krwi i odwiedzać ginekologa 2 razy do roku.

Raz w roku wykonać badanie EKG i zbadać poziom cholesterolu i

trójglicerydów w surowicy krwi. Regularnie wykonywać badania USG

piersi i mammografię. Wskazane jest zbadanie gęstości kości za

pomocą tzw. densytometrii raz na 18 miesięcy.

KONIECZNE BADANIA

• Raz w roku należy rutynowo wykonywać

podstawowe

badanie ginekologiczne i

USG narządu rodnego

(przez pochwę).

Koniecznym badaniem jest

cytologia

która pozwala na wczesne wykrycie

nieprawidłowych zmian w błonie

śluzowej szyjki macicy. To dzięki badaniu

cytologicznemu można ocenić stan

szyjki macicy oraz wykryć niektóre

choroby w początkowej fazie rozwoju.

KONIECZNE BADANIA

• Ponieważ w okresie menopauzy estrogeny

nie chronią już kobiecego serca tak dobrze

jak wcześniej, rośnie zagrożenie chorobami

układu naczyniowo – krążeniowego. Należy

wykonać

lipidogram

– czyli

zestaw badań wskazujący na sposób

przemiany tłuszczów w organizmie.

Wykonuje się je w przypadku podejrzenia

zmian miażdżycowych i choroby

wieńcowej.

KONIECZNE BADNIA

• Co najmniej raz w roku warto zbadać sobie

ciśnienie tętnicze krwi

. Zależy ono nie

tylko od siły pracy serca, ale także od

napięcia tętnic, ich elastyczności i lepkości

krwi. Ciśnienie skurczowe nie powinno być

wyższe niż 145 mmHg, zaś rozkurczowe

nie powinno przekraczać 90 mm Hg.

Wysiłkowe EKG pozwala określić

zaawansowanie choroby wieńcowej i

wydolność serca, poza tym umożliwia też

wczesne wykrycie zaburzeń rytmu serca.

CO ROBIĆ??

• WŁAŚCIWA DIETA I ZALECENIA

PODCZAS OKRESU MENOPAUZY

ZALECENIA

• Aby pokonać lub złagodzić powyższe objawy,

kobiety w okresie menopauzy powinny działać

wielokierunkowo. Nie wystarczy koncentracja

jedynie na wyglądzie swojego ciała i twarzy -

kuracje odmładzające, masaże i kosztowne wizyty

u chirurga plastyka. Zwalczają one jedynie skutki

zewnętrzne menopauzy. Należy pamiętać o

zaburzeniach hormonalnych powstających w tym

wieku i stosować odpowiednie preparaty

medyczne. Terapię dolegliwości menopauzalnych

dobrze jest rozpocząć od stosowania leków

naturalnych oraz ćwiczen.

ZALECENIA

• Wysiłek fizyczny

ma udokumentowany

pozytywny wpływ na wiele objawów

związanych z menopauzą. Według wielu

doniesień,

zmniejsza częstotliwość uderzeń

gorąca i nocnych potów

. Aktywność fizyczna

jest szczególnie korzystnym sposobem

utrzymania prawidłowej masy ciała

. Dzięki

ćwiczeniom można zapobiec zmniejszaniu

masy mięśniowej, a tym samym utracie siły

fizycznej. O wiele groźniejszym zjawiskiem

niż utrata masy mięśniowej jest występująca

w wieku średnim utrata masy kostnej.

ZALETY WYSIŁKU FIZYCZNEGO

• Regularna aktywność fizyczna:

· "podkręca" metabolizm; na skutek ćwiczeń, tempo

przemiany materii wzrasta od czterech do 20 razy (w

stosunku do stanu spoczynku)

· buduje mięśnie, które zużywają znacznie więcej kalorii niż

tkanka tłuszczowa, nawet podczas snu

· poprawia krążenie i wzmacnia serce, podnosi we krwi ilość

dobrego cholesterolu HDL

· reguluje gospodarkę hormonalną, dzięki lepszemu krążeniu

krwi i dotlenieniu wszystkich komórek

· dotlenia mózg, poprawia koncentrację i nastrój (podczas

wysiłku, w mózgu produkowane są endrofiny, "hormony

szczęścia"), dzięki czemu nie musisz już leczyć chandry

czekoladą

· chroni kości przed demineralizacją, a tym samym zapobiega

osteoporozie

WAPŃ

• W wyniku spadku estrogenów po menopauzie

dochodzi do zachwiania fizjologicznej równowagi

pomiędzy resorpcją a tworzeniem kości i w efekcie

do przyspieszenia utraty wapnia z kośćca. Utrata

masy kostnej zaczyna się już w premenopauzie, ok.

40. roku życia i jest najszybsza w pierwszych 10

latach po menopauzie, średnio wynosi 2% rocznie,

ale u niektórych kobiet może przekraczać nawet

6% rocznie. Fakt ten ma szczególne znaczenie dla

kobiet, u których menopauza wystąpiła wcześniej

przed 40. rokiem życia.

Ryzyko wystąpienia złamania szyjki kości udowej u

kobiet po menopauzie jest większe niż łączne

ryzyko zachorowania na raka sutka, raka

endometrium i raka jajnika w tym okresie życia.

WAPŃ

• Po 40. roku życia proces niszczenia

kości przebiega znacznie szybciej niż
jej odbudowa, zwłaszcza wtedy, gdy
występuje niedobór wapnia w
codziennej diecie. Dlatego ważne jest
zapewnienie odpowiedniej podaży
wapnia jeszcze w okresie
przedmenopauzalnym.

WAPŃ

• Wapń obecny jest nieomal we wszystkich produktach

spożywczych.Jednak jego ilość i biodostępność jest

bardzo zróżnicowana. Takie czynniki, jak

błonnik, kwas

szczawiowy, fityniany, nadmiar białka czy fosforu

upośledzają wchłanianie wapnia

, podczas gdy

laktoza,

aminokwasy, witamina D sprzyjają wykorzystaniu tego

składnika z pożywienia.

Nadmierna podaż fosforu obok

innych czynników, takich jak deficyt laktozy, witaminy

D czy nadmiar białka w diecie może obniżać

wchłanianie wapnia. Dlatego stosunek zawartości

wapnia do fosforu w produktach spożywczych jest

pośrednią miarą jego przyswajalności i nie powinien

być mniejszy niż 1:1. Stosunek wapnia do fosforu w

diecie dziewcząt i kobiet winien przyjmować wartość

1,3:1.

WAPŃ

• Duża zawartość błonnika, a w

niektórych produktach również
szczawianów, poważnie ogranicza ich
przydatność jako źródła wapnia.

Błonnik, szczawiany, fityniany
obecne w produktach roślinnych
obniżają wchłanianie wapnia w
przewodzie pokarmowym

PAMIĘTAJ!!!

• Wapń powinien być przyjmowany

razem posiłkiem i witaminą D, jest
wtedy lepiej przyswajalny.
Równoczesne stosowanie z
kortykosteroidami i niektórymi
pokarmami bogatymi w szczawiany
czy błonnik zmniejsza jego
przyswajanie.

ZRÓDŁO WAPNIA

- soja, fasola szparagowa, jarmuż,

słonecznik, sezam, orzechy laskowe
zawierają dość duże ilości wapnia

SUSZONE FIGI

• Suszone figi to najlepsze spośród

produktów roślinnych źródło wapnia.

Biały nalot na tych owocach, który

często zniechęca do ich zakupu, to

oznaka najlepszej jakości. W 100 g

suszonych fig jest tyle wapnia, ile w

szklance mleka. Polecane są więc

zwłaszcza dzieciom i

kobietom w okresie

menopauzy

, kiedy zapotrzebowanie na

ten pierwiastek jest większe.

SUSZONE FIGI

• mają dużo błonnika, mogą przyczynić

się do obniżenia poziomu
cholesterolu we krwi, są pomocne
przy niestrawnościach, pomagają w
prawidłowym trawieniu białek.

Dzięki niskiej zawartości fosforu
ułatwiają też utrzymanie prawidłowej
równowagi kwasowo-zasadowej.

UWAGA!!!

• Nasiona roślin oleistych

, mimo pozornie

dużej zawartości wapnia nie są dobrym
źródłem zaopatrzenia weń, z uwagi na
wysoką wartość energetyczną tych
produktów. Ilość wapnia przeliczona na
100 kcal jest niewielka. Dodatkowo
niekorzystny stosunek wapnia do
fosforu w tych produktach powoduje
gorsze jego wchłanianie

UWAGA!!!

• W przypadkach, gdy spożycie produktów

mlecznych jest z jakiegokolwiek powodu

niewskazane lub ograniczone,

alternatywnym

źródłem wapnia mogą być

przetwory sojowe, serwatka, maślanka oraz

produkty zawierające hydrolizaty kazeiny lub

jej przetwory.

Dobre zbilansowanie wapnia i

fosforu, składników mineralnych i witamin

zwiększa przyswajalność wapnia. Hydrolizaty

kazeiny mogą być dodawane do różnych

potraw dla uzupełnienia diety w wapń .

PRODUKTY SOJOWE

• W okresie pomenopauzalnym profil

lipidowy zmienia się na aterogenny, z

czym wiąże się stopniowy wzrost ryzyka

IHD

. Wzbogacanie diety produktami

sojowymi, dodawanie do pokarmów

izolowanego białka sojowego lub

przyjmowanie wyciągów z soi,

zawierających izoflawony (Izof) może

wyrównać lub zmniejszyć zaburzenia

metaboliczne w zakresie lipidów

WITAMINA D-cholekalcyferol

• U kobiet w okresie pomenopauzalnym

upośledzona jest także synteza

endogennych aktywnych metabolitów

witaminy D, m.in. z powodu zmniejszenia

ekspozycji skóry na światło słoneczne

.Dlatego u kobiet starszych należy zwiększyć

nie tylko podaż wapnia, ale również podaż

witaminy D do ok. 10 µg cholekalcyferolu

(1 µg cholekalcyferolu = 40 j.m. witaminy D)

dziennie.

HTZ

• Aby zapobiec późnym następstwom

menopauzy (osteoporoza, choroby serca)
konieczne jest stosowanie hormonalnej
terapii zastępczej (HTZ) przez co najmniej 5
lat. Ostatnio przeważa pogląd, że HTZ
należy stosować tak długo jak to możliwe.
Trzeba podkreślić, że kobiety stosujące HTZ
powinny być pod stałą opieką lekarską.

•