Artur Bruszewski

Klasa IV

J

J

ÓZEF

ÓZEF

S

S

TALIN

TALIN

W

W

i

i

ssarionowicz

ssarionowicz

,

,

Właściwe imię i nazwisko to

Josif Dżugaszwili

Młodość

Młodość

  
Józef Stalin a właściwie Iosif
Dżugaszwili urodził się w
Gori w Gruzji 21 grudnia
1878 r. (a nie rok później jak
podawała większość źródeł).
W dalekiej przeszłości w
Persji panowało przekonanie,
że dzieci urodzone tego dnia
są przesiąknięte złem i
należy je zabijać.
Kwestia ojcostwa Stalina nie
jest rozstrzygnięta.

Plotka

Plotka

 

Jedna z legend mówi, że Stalin był

synem Mikołaja Przewalskiego,

znanego badacza Azji i odkrywcy

dzikiego konia.

Przesłanki tej plotki: po pierwsze -

Przewalski i Stalin byli bardzo do

siebie podobni; po drugie - na rok

przed urodzeniem Stalina

Przewalski przebywał w okolicach

Gori; po trzecie - Przewalski miał

nieślubnego syna, któremu

pomagał finansowo.

Być może to właśnie stało się źródłem

jego kompleksu niższości, który przerodził

się później w pragnienie władzy i

przemocy nad innymi.

Opowiadają, że w latach trzydziestych,

kiedy Stalin był w Tbilisi, zapytany, jak

czuje się jego matka, odpowiedział:

- Nie obchodzi mnie, jak żyje ta stara k...

Natomiast dwaj bracia Egnataszwili

cieszyli się szacunkiem i życzliwością

Stalina. Otworzył im drogę do kariery,

wprowadzając w skład Rady

Najwyższej Gruzji.

Po XX Zjeździe pojawił się we Francji

emigrant, który podawał się za brata

Stalina i syna księcia Egnataszwili.

Twierdził, iż wcześniej nie mógł przyznać

się do tego pokrewieństwa w obawie o

swoje życie.

Bez ojca

 

W roku 1939 muzeum Stalina w Gori

trzykrotnie wysyłało mu fotografię

Wissariona Dżugaszwili, z pytaniem, czy

osoba na zdjęciu to jego ojciec. Stalin w

ogóle nie odpowiedział.

 

 Matka Stalina – Katarzyna Dżugaszwili –

była kobietą wysokiej urody i cieszyła się

powodzeniem wśród mężczyzn, którym za

plecami swego wiecznie pijanego męża

pozwalała korzystać ze swych wdzięków.

W roku 1888 książę Egnataszwili oddał

małego Soso (zdrobnienie od Iosif) do

szkoły cerkiewnej. W roku 1894 Soso

dzięki wrodzonej inteligencji przebrnął

egzaminy wstępne do seminarium w

stołecznym Tyfilisie (ob. Tbilisi). W roku

1898 wstąpił do nielegalnej

Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej

Rosji. Szyderstwa jakich doznał w

seminarium z racji swego wątpliwego

pochodzenia pchnęły przyszłego

dyktatora do pierwszego rewolucyjnego

czynu: potłuczenia szyb budynku szkoły,

za co w roku 1899 został wydalony.

Zajął się niebawem kradzieżami i

rozbojem, często trafiał do więzień. Już

jako podrostek zawsze nosił ze sobą

pistolet. W końcu został konfidentem

żandarmerii. Początkowo inwigilował

środowiska złodziejskie, z czasem grupy

działaczy politycznych (polscy

socjaldemokraci byli w posiadaniu

informacji dotyczących współpracy

Stalina z carską ochraną, co w latach 30.

wielu z nich przypłaciło życiem).

Młody Dżugaszwili wraz z rozbojami

rozpoczął dryf w kierunku poezji. Swe

młodzieńcze wiersze podpisywał

pseudonimem Soseło (zdrobnienie od

Soso). Liryczny charakter Stalina

demaskuje pewne zdarzenie.

Pierwsza miłość

 

Zdarzyło się to na początku naszego

wieku. Stalin i jego przyjaciel z lat

młodości Kawtaradze otrzymali zadanie,

by zarekwirować dla partii pieniądze w

banku. Do akcji zostało im jeszcze 24

godziny. Spacerując po mieście, młodzi

ludzie spotkali grupę aktorów, którzy

przyjechali tu na gościnne występy.

Zaczęli ze sobą rozmawiać, aktorzy

zaprosili ich na wieczorne przedstawienie.

Była wśród nich mlodziutka aktorka, która

bardzo spodobała się Stalinowi.

Spektakl odniósł wielki sukces. Stalin nie

spuszczał oczu z dziewczyny. Wszyscy bili

brawo, tylko on nie klaskał. Kawtaradze

spytał, dlaczego? Stalin odpowiedział: I

tak by nie wiedziała, że klaszczę.

Stalin z przyjacielem nocowali w parku.

Kawtaradze przebudził się i zobaczył, że

Stalin nie śpi, tylko leży nieruchomo

wpatrzony w niebo.

- Czemu nie śpisz? O czym myślisz? -

spytał Kawtaradze.

- Nie śpię, bo się zakochałem, a myślę o

tej gwieździe i o tym, że nigdy jej nie

dosięgnę.

 

Stalin i Alliłujewa

  

Drugi ożenek

 

W 1918 roku Stalin został wysłany do

Carycyna z szerokimi pełnomocnictwami

dotyczącymi zaopatrzenia Piotrogrodu,

Moskwy i innych miast w zboże oraz

pozostałe artykuły żywnościowe. Jechał

specjalnym pociągiem w oddzielnym

wagonie. W tym samym pociągu jechali

również inni działacze partyjni, między

innymi stary bolszewik, Alliłujew z 17-

letnią córką, która była maszynistką w

Radzie Komisarzy Ludowych.

W nocy Alliłujewa obudził hałas i krzyki,

dolatujące z przedziału córki. Zaczął się

dobijać, ale nie od razu mu otworzono.

Kiedy wreszcie wpadł do przedziału,

zauważył niedwuznaczną sytuację - Stalin

zgwałcił mu córkę. Wyciągnąwszy

pistolet, Alliłujew chciał go zastrzelić, lecz

ten padł na kolana i zaczął prosić o litość,

twierdząc, że chce się ożenić. Córka

jednak oświadczyła, że nie zamierza

wychodzić za mąż za gwałciciela. Ona

miała lat 17, on 39. Wkrótce okazało się,

że dziewczyna jest w ciąży. Na początku

1919 roku została żoną Stalina, a

niedługo potem urodził się syn Wasyl. (...)

Z Alliłujewą Stalin miał także córkę

Swietłanę. Pożycie małżeńskie skończyło

się jednak w parę lat później. Przyczyny

śmierci Nadieży Alliłujewej do dziś nie są

znane. Najprawdopodobniej popełniła

samobójstwo, ale krążą też wersje jakoby

Stalin przez pomyłkę ją zastrzelił.

Stalin sekretarzem generalnym

  

Konsekwencji politycznych nie poniósł z

tego powodu żadnych. Wręcz przeciwnie.

Na XI Zjeździe RKP(b) w 1922 r. z

rekomendacji Kamieniewa, a na wniosek

Lenina wybrany został sekretarzem

generalnym partii. Wówczas była to

funkcja wyłącznie administracyjna,

politycznie nieznacząca. Pełnili ją zawsze

ludzie z drugiej lini partyjnej, niczym

niewyróżniający się. Ta nominacja stała
się jednak momentem przełomowym w

politycznej karierze Stalina. Stanowisko

genseka wykorzystał do walki o władzę.

Już po kilku miesiącach Lenin stwierdził,

że jego partyjny kolega skupił w swoich

rękach niemal nieograniczoną władzę.

Stalin nadał swemu partyjnemu

stanowisku pierwszorzędne znaczenie

poszerzając zakres przynależnych do

niego obowiązków i wpływów.

Tymczasem Lenin umierał. Z

partyjnego nakazu Stalin miał

zaopiekować się schorowanym przywódcą

i nadzorować, by pacjent wypełniał

wszystkie polecenia lekarzy. Korzystając z

tego, Stalin faktycznie zamknął Lenina w

areszcie domowym.

Wobec choroby Lenina Dżugaszwili stawał

się faktycznym przywódcą partii i

państwa radzieckiego. Niechęć obu

przywódców bolszewickich narastała.

Nawet słynne wspólne zdjęcie „Lenin i

Stalin w Gorkach”, na którym oboje się

uśmiechają jest fotomontażem. Lenin

przeczuwał rosnącą potęgę Stalina. W

napisanym przed śmiercią testamencie

ostrzegał przed ową „genialną

przeciętnością”. Po śmierci Lenina w

1924 r. pod naciskiem Stalina testamentu

nie odczytano oficjalnie, a jedynie

przedyskutowano w środowiskach

poszczególnych delegacji.

Testament Lenina

 

(...) Kiedy po XIII Zjeździe na plenum KC

wybierano sekretariat, Stalin przewidując

niekorzystny wynik głosowania zastosował

tradycyjny, rosyjski i niezawodny chwyt –

zrzeczenie się tronu:

- Jeśli towarzysze uznają, że testament jest

dokumentem, który pozbawia mnie zaufania

politycznego, odejdę ze stanowiska sekretarza

generalnego.

Sytuację uratował Zinowiew, który zapewnił KC, iż

Stalin uświadomił sobie swoje błędy i nigdy więcej

ich nie powtórzy.

Wbrew woli Lenina, testament nie został

opublikowany, a Stalin umocnił się na stanowisku

sekretarza generalnego. W latach 30. za

przechowywanie testamentu, a nawet za samą

wzmiankę o nim groziło nie mniej niż 10 lat.

Co interesujące w roku 1931 Stalin

nakazał grafologom zbadanie

dokumentów z XIII Zjazdu. Dowiedział się

dzięki temu, kto głosował przeciwko

niemu. Nie omieszkał wyciągnąć

konsekwencji wobec niepokornych.

Stalin utrzymał się więc na stanowisku.

Żaden z czołowych działaczy partyjnych

nie chciał bowiem, by ktoś wpływowy

objął funkcję sekretarza. Trockiemu nie

odpowiadał Bucharin, Bucharinowi

Zinowiew, Zinowiewowi Trocki itd. Stalin

jako „genialna przeciętność” był niejako

kompromisowym wyjściem.

Stalin stawał się jedynowładcą

imperium. Koncentrował władzę w

swych rękach oraz mnożył wokół własnej

osoby atmosferę absolutnego

autorytetu.

Kogo likwidował Stalin?

 

Stalin prześladował ludzi z określonych
warstw społecznych. Przede wszystkim

likwidował starych bolszewików, którzy

doszli do władzy bez jego udziału, znali

jego nieciekawą przeszłość i zdolni byli

przeciwstawić się uzurpatorowi.

Prześladowani byli również łotewscy

strzelcy i organizatorzy rewolucji. Drażnili

Stalina swą bezinteresownością, wiarą w

ideały, fanatycznym oddaniem sprawie.

Poza tym niszczył przywódców

partyjnych, którzy z nim rywalizowali,

którzy mogliby ograniczyć jego absolutną

władzę.

Represje skierowane były także przeciw

wyższym dowódcom wojskowym, którzy

podległe im oddziały mogliby wykorzystać

do walki politycznej.

Ofiarami terroru stawali się zamożni chłopi,

dysponujący potencjałem ekonomicznym,

stanowiącym argument w grze politycznej,

ludzie związani uprzednio z innymi

partiami za ich skłonności do odmiennego,

niezależnego myślenia; rzecznicy

interesów różnych narodów, kultywujących

tradycje niezawisłości; inteligenci starszej

generacji wyznający idee humanizmu,

wreszcie, duchowieństwo, propagujące

równość ludzi wobec Boga i religijne

wartości moralne.

Porządek rzeczy

 Na ogół Stalin nie podpisywał nakazów

aresztowania i egzekucji, odstępując to zajęcie

innym przywódcom.

Do jego osobistej kompetencji zastrzeżone były

tylko decyzje dotyczące członków KC i Biura

Politycznego. Nawet w tych sprawach

obowiązywała swoista nomenklatura i

biurokratyczny porządek. Mimo to, w 1937 roku

Stalin osobiście podpisał 400 list, z których

każda zawierała setki nazwisk ludzi skazanych

na rozstrzelania. Stalin uprawomocnił

stosowanie tortur i egzekucje wobec

niepełnoletnich.

W latach 1937-1938 aresztowano 4 mln 700

tysięcy osób, z czego 800 tysięcy skazano na

śmierć. Zaszyfrowanym wyrokiem śmierci była

formuła: „Dziesięć lat bez prawa do

korespondencji”.

Bitwa nad Wołgą

 

Po uroczystej akademii poświęconej 20 rocznicy

bitwy pod Stalin gradem, na Moskiewskim

Uniwersytecie im. Łomonosowa, marszałek

Malinowski opowiadał w kuluarach:

- Dwóch wodzów - Stalin i Hitler - urządzili pod

Stalingradem maszynkę do mielenia mięsa.

Wiele działań determinowała sama nazwa

miasta i jej polityczna symbolika. Nikomu nie

były potrzebne nad wołżańskie stepy ani miasto,

obrócone w perzynę. Dopiero gdy straty

osiągnęły liczbę 600 tysięcy żołnierzy, pięciu

dowódców frontów zebrało się i opracowało plan

odcięcia od głównych sił niemieckich armii

Paulusa i zniszczenia jej.

Operacja została

przeprowadzona za

zgodą Kwatery

Głównej, a później

uznana za jeden z

sukcesów

wojennych Stalina i

przedstawiona w

filmie „Bitwa

stalingradzka”.

Jałta,

Jałta,

konferencja

konferencja

(194

(194

5)

5)

Stalin zmarł

w 1953 roku.

Bliższe

okoliczności

jego śmierci

pozostają nie

wyjaśnione.

Bibliografia:

Michael Hart "100 postaci, które

miały największy wpływ na dzieje

ludzkości"

Roj A. Miediediew "Ludzie Stalina"

Zbiór opracowań pod redakcją

Stanisława Widerszpila "Wybrane

problemy socjologii

marksistowskiej"

Jurij Boriew „Prywatne życie

Stalina”