POMIARY

ANTROPOMOTERYCZN

E

I.

Czynniki znaczące dla wzrostu i rozwoju człowieka:

a)

Dziedziczne i wrodzone:

-

Przekazywane z pokolenia na pokolenie

-

Działające w czasie życia płodowego

b) środowiskowe:
-

Naturalne (powietrze, woda, gleba, grupy społ4czne rodzina znajomi,
którzy zaspokajają różne potrzeby kształtują osobowość, postawy,
wpływają na zachowanie)

-

Ekonomiczne

c) aktywność własna:
-

styl życia człowieka, korzystny dla zdrowia

Do najważniejszych czynników wpływających na wzrost i rozwój
człowieka, zalicza się czynniki natury emocjonalnej, stres, żywienie,
aktywność fizyczną. Należy także wspomnieć o chorobie sierocej,
karmieniu piersią, diecie ubogiej w cholesterol.

II. Pojęcie wzrostu i rozwoju człowieka

Proces zachodzący w ciągu całego życia człowieka. Teoretycy życie człowieka

dzielą na stadia, a każde z nich ma swoje charakterystyczne cechy i
określone potrzeby zdrowotne.

III. Przykładowy podział życia wg stadiów:
-

Niemowlęctwo (do 18 miesiaca życia)

-

Wczesne dzieciństwo (18 m-ca – 3 lat)

-

Wiek przedszkolny (3-5 rok życia)

-

Wczesny wiek szkolny (6-12 rok życia)

-

Młodość (13-20 rok życia)

-

Wczesna dojrzałość (21-35 rok życia)

-

Wiek średni (36-64 rok życia)

-

starość (64- do śmierci)

Każdy człowiek poszczególne stadia przechodzi w swoisty dla siebie spokój.

IV. Pomiary antropometryczne (masa ciała, wzrost)

Badania antropometryczne należą do najprostszych badań za pomocą
których można stwierdzić istnienie otyłości oraz jej typ. Do badań tych
należą:

• Wskaźnik masy ciała BMI (Body Mass Index) – obliczamy go w

następujący sposób:

BMI = masa ciała (kg) : [wzrost (m

2

)]

Interpretacja wyniku uzyskanego z powyższego wzoru:
• < 16 to III stopień niedoboru masy ciała
• 16-16,9 to II stopień niedoboru masy ciała
• 17-18,49 to I stopień niedoboru masy ciała
• 18,5-24,9 to prawidłowa masa ciała
• 25-29,9 to I stopień nadmiaru masy ciała (nadwaga)
• 30-39,9 to II stopień nadmiaru masy ciała (otyłość)
• > 40 to III stopień nadmiaru masy ciała

• pomiar masy należnej oraz względnej masy ciała – jest to inny

wskaźnik antropometryczny służący do stwierdzenia otyłości

M należna = [wzrost (w cm) – 100] – 10% (z tej wartości) - dla kobiet
– 5 % (z tej wartości) - dla mężczyzn

Względna masa ciała = (M aktualna : M należna) X 100 %

Interpretacje uzyskanego wyniku :

• < 90 % - niedowaga (niedobór masy ciała)
• 90- 110 % - prawidłowa masa ciała
• 110-120 % - nadwaga
• > 120 % - otyłość
• > 140 % - otyłość olbrzymia

V. Pojecie centyli i siatek centylowych

Centyle to wartości statystyczne, które pokazują jak biorąc pod uwagę wzrost i wagę
(masę ciała) na tle równolatków tej samej płci wypada dziecko (w przypadku
niemowląt dodatkowo obwód główki), czyli ile procent dzieci ma tę samą wagę i
wzrost, ile z nich jest cięższych, wyższych, lżejszych czy niższych/

Aktualizując siatki centylowe uzyskuje się krzywą rozwoju, z której można odczytać,
jak z biegiem czasu zmieniają się parametry badanego dziecka.

VI. Sposób odczytywania siatek centylowych

Cały obszar siatki, znajdujący się pomiędzy 3 a 97 centylem to granice normy. Centyl
50 określa średni wzrost i wagę, górną granicę wyznacza centyl 97 – są to dzieci
bardzo wysokie i ciężkie, granicę dolną stanowi centyl 3 – dzieci niskie i ważące
najmniej.

Pod względem takich danych, jak : wiek, płeć, waga, wzrost wzrost dziecka, na
wykresie zostaje wyznaczony punkt. Jest to centyl, w którym mieści się badane
dziecko.

jeśli jest to na przykład centyl 25, oznacza to, że jest ono lżejsze i niższe od 75 %
równolatków jego płci, a cięższe i wyższe od 25 % ( w zależności czy nanosimy dane
na siatkę wagi czy wzrostu). Jeżeli krzywa na siatce znajduje się w górnych lub
dolnych granicach normy . Nie ma powodu do niepokoju. Znaczy to mniej więcej tyle,
ze dziecko jest większe lub mniejsze, tęższe lub chudsze, niż przeciętny rówieśnik.

VII. Interpretacje danych z siatek centylowych

• Jeżeli krzywa na siatce wznosi się systematycznie to świadczy o

harmonijnym rozwoju dziecka

Ważny jest jednak nie tylko jej kształt, ale i proporcje wyników wzroście i

wadze.

• Niepokojące jest, gdy dochodzi do duże dysproporcji w krzywych na

przykład wzrost dziecka znajduje się powyżej 75 centyla, a waga poniżej
10 albo jest nagły przeskok do innego centyla, zahamowanie, duży spadek
masy ciała.

Aktualizacja siatek około 1 raz na 20 lat (zebranie danych 1-18 roku życia).