Mierzenie gospodarki - miary standardowe ;
a) miary analityczne (dot. szczególnych ,,dat” ekonom. - społ.)
b) miary syntetyczne (np. PKB, PNB , DN.)
PNB - pieniężny wyraz bieżącej wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych
PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą :
PNB = C + I + G + X - Z + P1
gdzie C - prywatne wydatki konsumpcyjne , czyli wydatki na zakup dóbr trwałego użytku , dobra nietrwałe i usługi konsumpcyjne , prywatne wydatki
I - inwestycyjne , to znaczy na majątek trwały produkcyjny (budynki , maszyny urządzenia ) , budynki mieszkalne oraz zmiany stanu zapasów,
G- wydatki
PNN (produkt narodowy netto ) równa się PNB pomniejszonemu o odpisy amortyzacyjne ( przeznaczone na restytucję budynków i ich wyposażenia)
PNN = ok. 88-92 % PNB,
Amortyzacja - zwana tez zużyciem kapitału trwałego jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie , będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia,
PKB - miara wielkosci produkcji i usług finalnych wytworzonych przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju , niezależnie od tego kto jest ich właścicielem lub
PKB - wartość wszystkich wyprodukowanych dóbr i usług finalnych w danym kraju w ciągu roku:
PKB = C + I + X + Z
Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji,
Dobra finalne , dobra nabyte przez ostatecznych użytkowników , np. dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe albo dobra kapitałowe (inwestycyjne) przez przedsiębiorstwa.
Dobra pośrednie - dobra częściowo przetworzone , które stanowią nakkład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach , gdzie są zużywane,
DN - całość dochodów wypłacanych właścicielom ludzkich i fizycznych zasobów wytworzonych za ich wykonanie w określonym czasie ; jest on równy całkowitym kosztom produkcyji dóbr i usług zawartych w PNN ,
lub
DN - stanowi wartość pierwotnych wszystkich sektorów własności , co oznacza że jest on równy sumie wynagrodzeń właścicieli czynników wytwórczych (zysków ,dochodów z pracy , …)
DN oblicza się odejmując od PNN podatki pośrednie przedsiębiorstw , płatności niepodatkowe , zyski itp. … a dodając subsydia państwowe
DN = PNN - ….
Wady PNB -
a/ nie ujmuje sfery dzialalnosci gospodarczej nie przeznaczone na rynek
b/ nie uwzględnia gospodarki tzw . ,, szarej strefy”
c/ nie koryguje produkcji ,,antydóbr”.
Nominalny a realny PNB ,
a/ PNB liczony w cenach bieżących ,
b/ PNB liczony w cenach stałych
c/ deflator cen PNB.
Zależność wielkości PNB od dynamiki wzrostu ludności.
Miwezenie gospodarki - miary wskaźnikowe (ujmujące wieloczynnikowość rozwoju społ - ekonomicznego.) :
wskaźnik rozwoju ludzkiego (HDI)
wskaźnik ubóstwa (HPI)
wskaźnik zróżnicowania wg płci (GDI)
wskaźnik zaangażowania społ. (GEM)
wskażnik dobrobytu społ.
Wskażnik zaawansowanej technologii w produkcji i eksporcie,
wskażnik społecznej wydajności pracy.
Mierzenie gospodarki - miary zróżnicowania i dystansu :
posiom bezrobocia (stopa bezrobocia)
poziom inflacji (stopa inflacji)
luka naukowa
luka edukacyjna
luka kapitałowa
luka organizacyjna
luka ekologiczna.
Formy wyrażania miar gospodarki :
c.d.n