Koksartroza

Koksartroza

Około 80% przypadków zmian zwyrodnieniowych

Około 80% przypadków zmian zwyrodnieniowych

w stawie biodrowym stanowi następstwo wady

w stawie biodrowym stanowi następstwo wady

rozwojowej stawu, najczęściej jego wrodzonego

rozwojowej stawu, najczęściej jego wrodzonego

podwichnięcia. Kolejne przyczyny to jałowa

podwichnięcia. Kolejne przyczyny to jałowa

martwica głowy kości udowej, złuszczenie głowy

martwica głowy kości udowej, złuszczenie głowy

kości udowej i zapalenia stawu biodrowego.

kości udowej i zapalenia stawu biodrowego.

Zmiany powstałe na tym tle pojawiają się już w

Zmiany powstałe na tym tle pojawiają się już w

trzeciej i czwartej dekadzie życia. W stawie o

trzeciej i czwartej dekadzie życia. W stawie o

nieprawidłowej budowie rozłożenie obciążenia

nieprawidłowej budowie rozłożenie obciążenia

jest nierównomierne, co bywa przyczyną

jest nierównomierne, co bywa przyczyną

uszkodzeń chrząstki.

uszkodzeń chrząstki.

Szósta lub siódma dekada życia to typowy wiek

Szósta lub siódma dekada życia to typowy wiek

dla wystąpienia pierwotnej choroby

dla wystąpienia pierwotnej choroby

zwyrodnieniowej stawu biodrowego.

zwyrodnieniowej stawu biodrowego.

Objawy

Objawy

Pierwszym objawem jest ból stawu

Pierwszym objawem jest ból stawu

odczuwalny w okolicy pachwiny i

odczuwalny w okolicy pachwiny i

pośladka, mogący promieniować

pośladka, mogący promieniować

również w stronę uda i kolana. Narasta

również w stronę uda i kolana. Narasta

on w miarę rozwoju zmian, początkowo

on w miarę rozwoju zmian, początkowo

może być odczuwany tylko podczas

może być odczuwany tylko podczas

ruchu przeprostu i rotacji. Stopniowo

ruchu przeprostu i rotacji. Stopniowo

następuje ograniczenie ruchomości

następuje ograniczenie ruchomości

stawu, najwcześniej rotacji wewnętrznej,

stawu, najwcześniej rotacji wewnętrznej,

następnie przeprostu, odwodzenia i

następnie przeprostu, odwodzenia i

zginania. Prowadzi to do utrwalonych

zginania. Prowadzi to do utrwalonych

przykurczów głównie zgięciowo-

przykurczów głównie zgięciowo-

przywiedzeniowo- rotacyjnych

przywiedzeniowo- rotacyjnych

zewnętrznych. Wraz z progresją zmian

zewnętrznych. Wraz z progresją zmian

pojawia się coraz bardziej widoczne

pojawia się coraz bardziej widoczne

utykanie ze skróceniem fazy podparcia

utykanie ze skróceniem fazy podparcia

kończyny.

kończyny.

Obraz radiologiczny

Obraz radiologiczny

Widoczne jest zwężenie szpary

Widoczne jest zwężenie szpary

stawowej w jej górno- bocznym

stawowej w jej górno- bocznym

odcinku, podchrzęstna sklerotyzacja

odcinku, podchrzęstna sklerotyzacja

w stropie panewki i w głowie kości

w stropie panewki i w głowie kości

udowej, później także torbiele

udowej, później także torbiele

podchrzęstne. Na brzegach panewki

podchrzęstne. Na brzegach panewki

stawowej pojawiają się osteofity i

stawowej pojawiają się osteofity i

wałowate zgrubienia, a w

wałowate zgrubienia, a w

zaawansowanej chorobie dochodzi do

zaawansowanej chorobie dochodzi do

dużej deformacji głowy kości udowej

dużej deformacji głowy kości udowej

oraz jej podwichnięcia w kierunku

oraz jej podwichnięcia w kierunku

górno- bocznym.

górno- bocznym.

Leczenie

Leczenie

Bardzo ważne jest zapobieganie

Bardzo ważne jest zapobieganie

tworzeniu się zmian i ich nasilaniu się.

tworzeniu się zmian i ich nasilaniu się.

Przeciążone stawy trzeba odbarczyć

Przeciążone stawy trzeba odbarczyć

poprzez korekcję wad postawy,

poprzez korekcję wad postawy,

operacyjne wyrównanie wad

operacyjne wyrównanie wad

rozwojowych, zmniejszenie nadmiernej

rozwojowych, zmniejszenie nadmiernej

masy ciała, zaopatrzenie ortopedyczne.

masy ciała, zaopatrzenie ortopedyczne.

Gdy występują dolegliwości bólowe

Gdy występują dolegliwości bólowe

stosujemy fizykoterapię, podajemy leki

stosujemy fizykoterapię, podajemy leki

przeciwbólowe i przeciwzapalne. Zawsze

przeciwbólowe i przeciwzapalne. Zawsze

wskazana jest kinezyterapia dostosowana

wskazana jest kinezyterapia dostosowana

do nasilenia zmian w stawach. Aby

do nasilenia zmian w stawach. Aby

zapobiec niszczeniu chrząstki podaje się

zapobiec niszczeniu chrząstki podaje się

doustnie siarczan glukozoaminy.

doustnie siarczan glukozoaminy.

Leczenie

Leczenie

Wybór leczenia operacyjnego jest

Wybór leczenia operacyjnego jest

uzależniony od wieku chorego, jego

uzależniony od wieku chorego, jego

aktywności i stanu ogólnego oraz

aktywności i stanu ogólnego oraz

zaawansowania zmian.

zaawansowania zmian.

U młodszych pacjentów, szczególnie przy

U młodszych pacjentów, szczególnie przy

niezbyt dużym nasileniu deformacji

niezbyt dużym nasileniu deformacji

stawu, stosuje się osteotomię

stawu, stosuje się osteotomię

międzykrętarzową, która redukuje

międzykrętarzową, która redukuje

nadciśnienie wewnątrzkostne i zmniejsza

nadciśnienie wewnątrzkostne i zmniejsza

ból. U większości chorych następuje

ból. U większości chorych następuje

zmniejszenie dolegliwości bólowych, które

zmniejszenie dolegliwości bólowych, które

trwa średnio 10 lat.

trwa średnio 10 lat.

Leczenie

Leczenie

Metodą z wyboru u pacjentów

Metodą z wyboru u pacjentów

starszych, szczególnie po 60 roku

starszych, szczególnie po 60 roku

życia, a także u młodszych przy

życia, a także u młodszych przy

zaawansowanych zmianach

zaawansowanych zmianach

zwyrodnieniowych jest całkowita

zwyrodnieniowych jest całkowita

endoprotezoplastyka stawu. Coraz

endoprotezoplastyka stawu. Coraz

rzadziej stosowane jest operacyjne

rzadziej stosowane jest operacyjne

usztywnienie stawu- artrodeza.

usztywnienie stawu- artrodeza.

Gonartroza

Gonartroza

Staw kolanowy jest najczęstszym miejscem

Staw kolanowy jest najczęstszym miejscem

występowania zmian zwyrodnieniowych.

występowania zmian zwyrodnieniowych.

Choroba występuje głównie po 50 roku

Choroba występuje głównie po 50 roku

życia, często obustronnie, w 75%

życia, często obustronnie, w 75%

przypadków u kobiet, a nadwaga stanowi

przypadków u kobiet, a nadwaga stanowi

znaczący czynnik ryzyka. Jej wystąpieniu

znaczący czynnik ryzyka. Jej wystąpieniu

sprzyja także płaskostopie i praca stojąca.

sprzyja także płaskostopie i praca stojąca.

Najczęstszą przyczyną wtórnych zmian

Najczęstszą przyczyną wtórnych zmian

zwyrodnieniowych są uszkodzenia łąkotek,

zwyrodnieniowych są uszkodzenia łąkotek,

więzadeł krzyżowych i pobocznych

więzadeł krzyżowych i pobocznych

prowadzące do zaburzenia zwartości

prowadzące do zaburzenia zwartości

stawu. Przyczyną mogą być także złamania

stawu. Przyczyną mogą być także złamania

śródstawowe, urazy chrząstki stawowej i

śródstawowe, urazy chrząstki stawowej i

zagięcia osi kończyny powodujące

zagięcia osi kończyny powodujące

zaburzenia biomechaniki stawu.

zaburzenia biomechaniki stawu.

Objawy

Objawy

Dominującym objawem jest ból

Dominującym objawem jest ból

zlokalizowany w przednie lub

zlokalizowany w przednie lub

przyśrodkowej części kolana, a także w

przyśrodkowej części kolana, a także w

górno- przyśrodkowej części goleni.

górno- przyśrodkowej części goleni.

Dolegliwości nasilają się w czasie ruchu.

Dolegliwości nasilają się w czasie ruchu.

Wraz z postępem choroby dochodzi do

Wraz z postępem choroby dochodzi do

ograniczania zakresu zginania i

ograniczania zakresu zginania i

wystąpienia przykurczu zgięciowego. Przy

wystąpienia przykurczu zgięciowego. Przy

znacznym ścieńczeniu chrząstki stawowej

znacznym ścieńczeniu chrząstki stawowej

i destrukcji kości pojawia się zagięcie osi

i destrukcji kości pojawia się zagięcie osi

kończyny. W przypadkach

kończyny. W przypadkach

zaawansowanych często występuje

zaawansowanych często występuje

niestabilność stawu.

niestabilność stawu.

Obraz radiologiczny

Obraz radiologiczny

W obrazie Rtg widzimy zwężenie

W obrazie Rtg widzimy zwężenie

szpary stawowej, wraz z postępem

szpary stawowej, wraz z postępem

choroby dołącza się obraz osteofitów i

choroby dołącza się obraz osteofitów i

torbieli podchrzęstnych. Przy

torbieli podchrzęstnych. Przy

zmianach bardzo zaawansowanych

zmianach bardzo zaawansowanych

stwierdza się wyraźne deformacje

stwierdza się wyraźne deformacje

kostnych końców stawowych wraz z

kostnych końców stawowych wraz z

zagięciem osi kończyny.

zagięciem osi kończyny.

Leczenie

Leczenie

W przeciwieństwie do stawu biodrowego

W przeciwieństwie do stawu biodrowego

choroba zwyrodnieniowa stawu

choroba zwyrodnieniowa stawu

kolanowego znacznie lepiej poddaje się

kolanowego znacznie lepiej poddaje się

leczeniu zachowawczemu. W zależności od

leczeniu zachowawczemu. W zależności od

zaawansowania zmian stosuje się

zaawansowania zmian stosuje się

kinezyterapię, fizykoterapię, niesteroidowe

kinezyterapię, fizykoterapię, niesteroidowe

leki przeciwzapalne, miejscowo podawane

leki przeciwzapalne, miejscowo podawane

pochodne kwasu hialuronowego, iniekcje

pochodne kwasu hialuronowego, iniekcje

dostawowe steroidów (u chorych z

dostawowe steroidów (u chorych z

odczynem zapalnym i obecnością wysięku

odczynem zapalnym i obecnością wysięku

w stawach), oraz odciążanie stawu przy

w stawach), oraz odciążanie stawu przy

użyciu laski lub kuli.

użyciu laski lub kuli.

Leczenie

Leczenie

Wskazaniami do leczenia operacyjnego są:

Wskazaniami do leczenia operacyjnego są:

trwały ból nie reagujący na leczenie

trwały ból nie reagujący na leczenie

zachowawcze, postępująca deformacja i

zachowawcze, postępująca deformacja i

niestabilność stawu kolanowego. Poprawę

niestabilność stawu kolanowego. Poprawę

z okresowym zmniejszeniem dolegliwości

z okresowym zmniejszeniem dolegliwości

bólowych daje artroskopia, w niezbyt

bólowych daje artroskopia, w niezbyt

zaawansowanych zmianach stosuje się

zaawansowanych zmianach stosuje się

osteotomię podkolanową z korekcją osi, a

osteotomię podkolanową z korekcją osi, a

u chorych ze znaczną postępującą

u chorych ze znaczną postępującą

destrukcją stawu wskazana jest

destrukcją stawu wskazana jest

endoprotezoplastyka. Rzadko stosuje się

endoprotezoplastyka. Rzadko stosuje się

artrodezę, która w znaczący sposób

artrodezę, która w znaczący sposób

upośledza funkcję kończyny.

upośledza funkcję kończyny.