RTĘĆ
• Rtęć
należy na najsilniejszych trucizn
środowiskowych. Jest ona jedynym metalem,
który w zwykłych warunkach jest cieczą o
wysokiej prężności par. W pomieszczeniu, w
którym została rozlana rtęć, może w temp. 24°C
dojść do nasycenia jej par, a więc do bardzo
wysokich toksycznych stężeń. Chociaż rtęć słabo
rozpuszcza się w wodzie, ale w temperaturze
pokojowej jej stężenie może osiągnąć 60 mg/l. W
obecności tlenu rtęć metaliczna przechodzi łatwo
w stan jonowy, a w środowisku biologicznym
ulega metylacji, tworząc toksyczne związki
metylortęciowe.
POSTACIE RTĘCI
Rtęć występuje
w
następujących
postaciach:
• Organicznej
• Nieorganicznej
• Metalicznej
NIEBEZPIECZNY PIERWIASTEK
• Pierwiastek ten jest niebezpieczną
substancją. Pary rtęci oraz niektóre jej sole
(rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach) są
bardzo szkodliwe, gdy dostają się do ustroju
człowieka.
Powodują one nieodwracalne
zmiany w mózgu, wątrobie i nerkach.
Szczególne niebezpieczeństwo stanowi
tzw.BIOKUMULACJA RTĘCI..
Pierwiastek
ten po dostaniu się do wody morskiej
"wychwytywany" jest przez niektóre gatunki
organizmów morskich. Stanowią one swoisty
filtr dla tego pierwiastka.
Rtęć może dostać
się do organizmu
przez pokarm,
skórę lub płuca.
Dopuszczalna
dawka dobowa to:
70
μg
RTĘĆ U RYB.
• Człowiek spożywa duże ilości ryb dlatego
interesujące jest prześledzenie zawartości rtęci w
tych organizmach. Rtęć, która dostaje się do
środowiska może być związana w formę
organiczną - metylortęć. Ta forma rtęci dostaje się
do organizmu ryby bezpośrednio przez skrzela,
jednak głównym źródłem rtęci la ryb jest
spożywany przez nie pokarm. Niestety
pierwiastek ten ma tendencję do kumulowania się
w ciele ryby. Dlatego istotne jest czy spożywa się
starsze ryby, oraz czy są to drapieżniki które
żywią się dużą ilością mniejszych ryb.
BIOKUMULACJA
• Symbolem zagrożenia rtęcią stała się tragedia w
zatoce Minamata w Japonii na wyspie Kiu-sziu.
Wytwórnia tworzyw sztucznych spuszczała swoje
ścieki do wód zatoki. Tam rtęć metylowały bakterie
a następnie trafiała do organizmów ryb. Być może
ryby z dużą zawartością rtęci też miały zaburzenia
koordynacji ruchów i dlatego łatwiej było je złowić.
W 1953 roku w rybackiej wiosce nad zatoką przyszło
na świat dziecko, u którego rozpoznano uszkodzenie
mózgu. W następnych latach przybywało dzieci
niedorozwiniętych fizycznie i umysłowo, a w
rybackich rodzinach dorośli chorowali na dziwną
chorobę, której objawy były charakterystyczne dla
zatrucia rtęcią.
ZRÓDŁA RTĘCI
Rtęć (Hg) jest metalem
toksycznym i może być
przyczyną wielu objawów
chorobowych. Kontakt z
rtęcią należy ograniczyć do
absolutnego minimum. Oto
często występujące źródła
rtęci:
• Leki,np. niektóre
moczopędne
• Kremy wybielające skórę
• Pestycydy
• Skażone ryby
• Środki grzybobójcze
• Zanieczyszczenia gleby,
wody, powietrza
ZRÓDŁA RTĘCI
• Można wymienić następujące
źródła rtęci:
• Amalgamat rtęci
Pestycydy
Środki grzybobójcze
Środki bakteriobójcze
Kosmetyki
Lekarstwa
Środki na przeczyszczenie
(zawierające kalomel)
Czopki na hemoroidy
Środki moczopędne
Fotografia-produkcja, wywoływanie
Proces produkcyjny baterii
elektrycznych
Przemysł elektroniczny
Skażona woda
Roztwór do miękkich szkieł
kontaktowych
Skażone ryby
Wybielające kremy do skóry
Farby wodne
Palenie impregnowanych materiałów
budowlanych
ZRÓDŁA RTĘCI
• Źródłem RTĘCI w wodach powierzchniowych jest
przemysł chemiczny, elektrotechniczny,
producenci przyrządów pomiarowych, środków
leczniczych, środków ochrony roślin oraz
katalizatorów. Rtęć pochodzi również z procesów
spalania węgla, olejów pędnych, produkcji
cementu. Zaliczana jest do metali śmierci. Metal
ten oraz jego związki są silnymi truciznami
komórkowymi, a skutki ich działania na organizm
człowieka nieodwracalne.
Najbardziej narażone
są mózg i układ nerwowy człowieka. Na
skutek jej toksycznego działania w wątrobie
występują zmiany chorobowe i bóle
OBJAWY
DROGA ZAKAŻENIA I OBJAWY
• Wchłania się do organizmu poprzez układ
oddechowy (pary i mgły), skórę i przewód
pokarmowy.
Zatrucie objawia się metalicznym
posmakiem w ustach, obrzękiem oraz
krwawieniem dziąseł, ślinotokiem,
pojawieniem się wyraźnej otoczki siarczku
rtęciowego (nietoksyczna sól rtęci) na
dziąsłach i wargach, owrzodzeniem warg i
policzków, obrzękiem węzłów chłonnych i
ślinianek. Chory czuje mdłości, wymiotuje i nie
ma apetytu. Ma krwawą biegunkę, wrzody
żołądka i dwunastnicy. W krwi wykryć można
hemolizę. Śmierć następuje w szóstym lub
dziesiątym dniu choroby z powodu mocznicy.
OBJAWY
• PONADTO:zaburzenia przewodu
pokarmowego, nerwowego,
nieżyt narządów układu
oddechowego, stan zapalny jamy
ustnej, ślinotok, rozchwianie i
wypadanie zębów,
niebieskofioletowy rąbek na
dziąsłach, biegunki.
OŚRODKOWY UKŁAD
NERWOWY
• Najsilniejszy szkodliwy
wpływ rtęci dotyczy
ośrodkowego układu
nerwowego. Szkodliwe
działanie rtęci jest
bardzo trwałe,
ponieważ związki rtęci
wiążą się z enzymami.
Rtęć wywiera ujemny
wpływ na błonę
komórkową, blokując
jej przepuszczalność.
OBJAWY
• Stany chorobowe związane z toksycznym
działaniem rtęci to
bezsenność, zawroty
głowy, zmęczenie, stany depresyjne,
osłabienie pamięci koordynacji ruchów,
bóle kończyn, osłabienie ostrości
wzroku i słuchu, labilność
emocjonalna, drżenie rąk. Rtęć powoduje
uszkodzenie nerek, nadciśnienie,
deformuje kości, powoduje zmiany
nowotworowe.
INNE WAŻNE POWIKŁANIA
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
USZKODZENIE NEREK
DEFORMACJE KOŚCI
WPŁYW NA ŁOŻYSKO
RTĘĆ A CIĄŻA!!!
• Rtęć i jej związki łatwo przenikają
przez łożysko, stanowią więc
duże zagrożenie dla zarodka.
Kobiety w ciąży mogą więc
przekazywać rtęć płodom, a
później noworodkom przez
karmienie piersią.
RTĘĆ A CIĄŻA
• Zatrucie rtęcią u kobiet powoduje
poronienie i ma wpływ na życie płodowe
dziecka.
Rtęć już w małych ilościach
powoduje zmiany, które uwidaczniają
się w późniejszym okresie jako
upośledzenie umysłowe, trudności w
nauce, zaburzenia wzroku i słuchu, a
także upośledzenie rozwoju fizycznego.
RTĘĆ A CIĄŻA
• Rtęć może spowodować zmiany chorobowe u
dzieci takie jak:
zmniejszenie rozmiarów mózgu,
opóźnienie fizycznego i psychicznego rozwoju,
problemy z koordynacją.
Mózg dziecka rozwija się
do piątego roku życia i do tego czasu dzieci są
bardziej czułe na zatrucie rtęcią – dlatego normy
są bardziej restrykcyjne dla dzieci i kobiet w ciąży
i karmiących matek
.
CIEKAWOSTKA!!!
• DOWODY ZATRUCIA
RTECIĄ U DZIECI Z
AUTYZMEM
Istnieją rozlegle dowody na
to, że wiele dzieci z
autyzmem cierpi z powodu
zatrucia rtęcią. Krótko
mówiąc, dowody wskazują na
to, że
dzieci z autyzmem
mają niski poziom
glutationu i cysteiny
(prekursor glutationu),
które są główną ścieżką
usuwania toksycznych
metali, takich jak rtęć.
CIEKAWOSTKA!!!
• Dzieci z autyzmem
często zażywały
nadmierne ilości antybiotyków, które
w wielkim stopniu utrudniają
wydalanie rtęci.
Z powodu swej ograniczonej zdolności
do wydalania rtęci dzieci autystyczne
mają niski poziom rtęci we włosach
niemowlęcych ,wysoki poziom rtęci w
niemowlęcych ząbkach .
LECZENIE!!!
• Hemodializa,
hemoperfuzja
• Dializa otrzewnowa
• Dimerkaprol
• Penicyliny
• Steroidoterapia
• Preparaty
witaminowe (B1)
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ