Stany świadomości

Stany świadomości

zachodzące w mózgu

zachodzące w mózgu

charakterystyka

charakterystyka

„

„

Kocham i nienawidzę, pytasz, jak

Kocham i nienawidzę, pytasz, jak

to możliwe? Wiem, że to potrafię, i

to możliwe? Wiem, że to potrafię, i

to boli, gdyż jestem w środku”

to boli, gdyż jestem w środku”

Catullus

Catullus



świat zewnętrzny załamujący się w wewnętrznej

świat zewnętrzny załamujący się w wewnętrznej

strukturze mózgu

strukturze mózgu

/ J. M. R. Delgado,

/ J. M. R. Delgado,



najbardziej oczywista i najbardziej tajemnicza

najbardziej oczywista i najbardziej tajemnicza

cecha naszego umysłu

cecha naszego umysłu

/ Daniel Dennet,

/ Daniel Dennet,



wiedza, jaką w swoim wnętrzu ma człowiek o

wiedza, jaką w swoim wnętrzu ma człowiek o

swych własnych myślach i działaniach

swych własnych myślach i działaniach

/ Jonathan

/ Jonathan

Swift

Swift



zjawisko nadzwyczaj zmienne, tak że nie jest

zjawisko nadzwyczaj zmienne, tak że nie jest

nawet jasne, czy wszyscy używający tego słowa

nawet jasne, czy wszyscy używający tego słowa

mówią o tym samym

mówią o tym samym

/ D. M. Armstrong

/ D. M. Armstrong

Świadomość

Świadomość

Definicja splatająca wiele z wyżej

Definicja splatająca wiele z wyżej

wymienionych

wymienionych

fragmentów (podana przez Chrisa Evansa)

fragmentów (podana przez Chrisa Evansa)

stwierdza,

stwierdza,

że

że

świadomość jest zdawaniem sobie sprawy

świadomość jest zdawaniem sobie sprawy

z

z

istnienia siebie jako odrębnej istoty,

istnienia siebie jako odrębnej istoty,

oddzielenie od

oddzielenie od

innych ludzi i rzeczy w środowisku.

innych ludzi i rzeczy w środowisku.

Świadomość jest

Świadomość jest

przypuszczalnie obecna w różnym stopniu u

przypuszczalnie obecna w różnym stopniu u

wyższych

wyższych

zwierząt, jak i u człowieka, i zapewne

zwierząt, jak i u człowieka, i zapewne

stanowi funkcję

stanowi funkcję

żyjącego mózgu i jego zdolności

żyjącego mózgu i jego zdolności

integrujących.

integrujących.

Nieprzytomność

Nieprzytomność

Ciało w stanie śpiączki istnieje i na swój sposób

Ciało w stanie śpiączki istnieje i na swój sposób

funkcjonuje, ale nie działa umysł, czy może

funkcjonuje, ale nie działa umysł, czy może

raczej nie jest on już świadomy swojego działania

raczej nie jest on już świadomy swojego działania

Odwołując się do sformułowanej przez Trevarthena

Odwołując się do sformułowanej przez Trevarthena

definicji nieprzytomności, nie istnieje wówczas ani

definicji nieprzytomności, nie istnieje wówczas ani

intencjonalność ani percepcja rzeczywistości , ani

intencjonalność ani percepcja rzeczywistości , ani

wiedza o własnych odczuciach. Ich miejsce zajęła

wiedza o własnych odczuciach. Ich miejsce zajęła

nieprzytomność, czy może raczej różne jej postacie

nieprzytomność, czy może raczej różne jej postacie

albo stopnie. Niewielkie uderzenie w głowę, nie dość

albo stopnie. Niewielkie uderzenie w głowę, nie dość

silne by spowodować widoczne uszkodzenie, może

silne by spowodować widoczne uszkodzenie, może

jednak tak napiąć i naruszyć nerwy, że dojdzie do

jednak tak napiąć i naruszyć nerwy, że dojdzie do

utraty świadomości (utraty przytomności) i niepamięci

utraty świadomości (utraty przytomności) i niepamięci

(amnezji) na wiele sekund, minut czy godzin. Stan ten

(amnezji) na wiele sekund, minut czy godzin. Stan ten

nazywamy wstrząśnieniem mózgu, mózg traci

nazywamy wstrząśnieniem mózgu, mózg traci

świadomość samego siebie, nie jest zdolny do

świadomość samego siebie, nie jest zdolny do

rejestrowania zdarzeń, ale za to potrafi wymazać

rejestrowania zdarzeń, ale za to potrafi wymazać

pamięć o zdarzeniach wcześniejszych.

pamięć o zdarzeniach wcześniejszych.

Śpiączka

Śpiączka

oznacza najgłębszą utratę

oznacza najgłębszą utratę

przytomności i charakteryzuje się

przytomności i charakteryzuje się

brakiem jakichkolwiek odruchów na

brakiem jakichkolwiek odruchów na

bodźce. Najgłębszą śpiączkę można

bodźce. Najgłębszą śpiączkę można

przyrównać niemal do śmierci (brak

przyrównać niemal do śmierci (brak

wtedy

wtedy

nawet odruchu mrugania po dotknięciu

nawet odruchu mrugania po dotknięciu

rogówki, czyli tzw. odruchu

rogówki, czyli tzw. odruchu

rogówkowego).

rogówkowego).

Osłupienie

Osłupienie

jest płytsze i pacjentów można z niego

jest płytsze i pacjentów można z niego

obudzić przez zadanie bólu. Wydają oni

obudzić przez zadanie bólu. Wydają oni

niezrozumiałe dźwięki i starają się

niezrozumiałe dźwięki i starają się

odsunąć od bodźca bólowego

odsunąć od bodźca bólowego

Półśpiączka i śpiączka

Półśpiączka i śpiączka

określenia te odnoszą się do stadiów

określenia te odnoszą się do stadiów

przejściowych, gdyż świadomość nie

przejściowych, gdyż świadomość nie

zawsze da się określić jako

zawsze da się określić jako

„włączona” lub „wyłączoną”, co łatwo

„włączona” lub „wyłączoną”, co łatwo

można stwierdzić u ofiar

można stwierdzić u ofiar

wstrząśnienia mózgu. Początkowo

wstrząśnienia mózgu. Początkowo

mamroczą oni niezrozumiale, potem

mamroczą oni niezrozumiale, potem

pytają gdzie się znajdują, pytają

pytają gdzie się znajdują, pytają

kilkakrotnie, aż zdadzą sobie sprawę

kilkakrotnie, aż zdadzą sobie sprawę

z sytuacji. Rzadko pamiętają

z sytuacji. Rzadko pamiętają

wypadek, który był przyczyną

wypadek, który był przyczyną

wstrząśnienia, okres poprzedzający

wstrząśnienia, okres poprzedzający

ten wypadek czy wydarzenia po

ten wypadek czy wydarzenia po

wypadku

wypadku

Sen

Sen

sen REM, pierwotnie zwany paradoksalnym, jest

sen REM, pierwotnie zwany paradoksalnym, jest

dziś częściej określany jako czynny i chyba

dziś częściej określany jako czynny i chyba

mniej paradoksalny niż tak zwany sen zwykły.

mniej paradoksalny niż tak zwany sen zwykły.

Podczas snu czynnego fale mózgu są bardziej

Podczas snu czynnego fale mózgu są bardziej

zbliżone do fal w stanie czuwania, niż te, które

zbliżone do fal w stanie czuwania, niż te, które

widzi się podczas snu zwykłego. Czynności serca

widzi się podczas snu zwykłego. Czynności serca

i oddychania SA mniej regularne, przepływ krwi

i oddychania SA mniej regularne, przepływ krwi

przez mózg jest wzmożony. Ludzie wykazują

przez mózg jest wzmożony. Ludzie wykazują

dłuższe okresy snu czynnego w późniejszych

dłuższe okresy snu czynnego w późniejszych

godzinach nocnych

godzinach nocnych

.

.

Drgawki

Drgawki

Choroba polega na napadowym lub epizodycznym

Choroba polega na napadowym lub epizodycznym

zaburzeniu

zaburzeniu

funkcji mózgu. Mówiąc mniej naukowo, mózg wpada w

funkcji mózgu. Mówiąc mniej naukowo, mózg wpada w

szał, w

szał, w

jego uporządkowaną funkcję wkrada się

jego uporządkowaną funkcję wkrada się

nieład. Spoidła między obydwiema półkulami mózgu

nieład. Spoidła między obydwiema półkulami mózgu

służą do szerzenia się drgawek padaczkowych. Wskutek

służą do szerzenia się drgawek padaczkowych. Wskutek

tego drgawki obejmują cały mózg, zamiast ograniczyć

tego drgawki obejmują cały mózg, zamiast ograniczyć

się

się

do jego połowy. Przecięcie wspomnianego spoidła jest

do jego połowy. Przecięcie wspomnianego spoidła jest

ostatnią szansą leczenia, gdy środki farmakologiczne nie

ostatnią szansą leczenia, gdy środki farmakologiczne nie

potrafią już powstrzymać napadów

potrafią już powstrzymać napadów

Jest to również

Jest to również

pewien stan utraty przytomności, którego wyjaśnienie

pewien stan utraty przytomności, którego wyjaśnienie

powinno dostarczyć wielu ważnych informacji

powinno dostarczyć wielu ważnych informacji

dotyczących prawidłowego działania mózgu w ogóle, jak

dotyczących prawidłowego działania mózgu w ogóle, jak

i samej świadomości. Po napadzie, zazwyczaj przez około

i samej świadomości. Po napadzie, zazwyczaj przez około

godzinę następuje stan ograniczonej świadomości.

godzinę następuje stan ograniczonej świadomości.

Marzenia senne

Marzenia senne

to sortowanie zawartości umysłu,

to sortowanie zawartości umysłu,

przychodzenie do siebie po przeżyciach całego dnia,

przychodzenie do siebie po przeżyciach całego dnia,

przesiewanie zebranych doświadczeń i wyrzucanie

przesiewanie zebranych doświadczeń i wyrzucanie

wspomnień niepożądanych. Choć istnieje związek snu

wspomnień niepożądanych. Choć istnieje związek snu

czynnego z marzeniami sennymi ludzie potrafią śnic o

czynnego z marzeniami sennymi ludzie potrafią śnic o

każdej porze nocy.

każdej porze nocy.

(„

(„

Wiosną wyobraźnia młodego

Wiosną wyobraźnia młodego

człowieka łatwo zwraca się ku sprawom miłości.

człowieka łatwo zwraca się ku sprawom miłości.

Tak

Tak

samo jak jesienią”-

samo jak jesienią”-

pisał Bernard Shaw). Bywają

pisał Bernard Shaw). Bywają

również sny na jawie, podczas których osoba jest nie

również sny na jawie, podczas których osoba jest nie

tyle pogrążona we śnie, ile wyłącza się z otoczenia.

tyle pogrążona we śnie, ile wyłącza się z otoczenia.

Bywają też sny, w których śniący może w pewnym

Bywają też sny, w których śniący może w pewnym

stopniu kierować akcją. Tak bywa w okolicy świtu, gdy

stopniu kierować akcją. Tak bywa w okolicy świtu, gdy

człowiek jest bez wątpienia we śnie, ale potrafi

człowiek jest bez wątpienia we śnie, ale potrafi

zachować

zachować

krytyczna świadomość, a nawet przekazać pewne

krytyczna świadomość, a nawet przekazać pewne

informacje

informacje

realnemu światu

realnemu światu

Hipnoza

Stan hipnotyczny nie jest ani snem, ani

nieprzytomnością. Jest

natomiast po trosze obydwoma. Odruch rzepkowy, który

nie

znika na ogół po wstrząśnieniu mózgu, nie występuje we

śnie

ale obecny jest w hipnozie. Hipnoza jest stanem

koncentracji

umysłu, postacią skupienia uwagi znacznie większą niż

byłoby

to możliwe w zwykłym stanie czuwania. Mówi się, że w

hipnozie pacjent potrafi słuchać jak nigdy dotąd, gdyż nie

musi się zmagać z sugestiami ze strony własnego umysłu,

z

nastrojem słuchającego, z innymi myślami i dziwnymi

zdarzeniami nagle przychodzącymi do głowy. Jeśli tak jest

w

istocie, stan hipnotyczny jest tylko inną formą

świadomości.

Ci, którym świadomość towarzyszy we wszystkich

Ci, którym świadomość towarzyszy we wszystkich

codziennych

codziennych

zajęciach, powinni wyobrazić sobie przez chwilę, do

zajęciach, powinni wyobrazić sobie przez chwilę, do

czego może

czego może

doprowadzić jej utrata na kilka sekund czy minut.

doprowadzić jej utrata na kilka sekund czy minut.

Jak wyglądałyby wtedy takie proste czynności jak zakupy,

Jak wyglądałyby wtedy takie proste czynności jak zakupy,

jazda

jazda

na rowerze, kierowanie samochodem, opieka nad dziećmi

na rowerze, kierowanie samochodem, opieka nad dziećmi

czy po

czy po

prostu wykonywanie swojego zawodu. Niepokojąco wielka

prostu wykonywanie swojego zawodu. Niepokojąco wielka

liczba ludzi na świecie niestety zna odpowiedź…

liczba ludzi na świecie niestety zna odpowiedź…

„

„

Człowiek nie tylko wie, ale wie, że

Człowiek nie tylko wie, ale wie, że

wie. Inne gatunki tego nie wiedzą”

wie. Inne gatunki tego nie wiedzą”

- anonimowe

- anonimowe

Temat zrealizowała

Temat zrealizowała

Wioletta Kloc

Wioletta Kloc

Resocjalizacja

Resocjalizacja

SUM 3 semestr

SUM 3 semestr

Gr. F

Gr. F

na podstawie książki Anthony’ego Smith’a

na podstawie książki Anthony’ego Smith’a

„

„

The Mind”, Wyd. Hodder and Stoughton/

The Mind”, Wyd. Hodder and Stoughton/

London

London