ISTOTA I GRANICE

ISTOTA I GRANICE

WYWIADU

WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

•

istota wywiadu gospodarczego,

istota wywiadu gospodarczego,

•

funkcje wywiadu gospodarczego,

funkcje wywiadu gospodarczego,

•

cykl wywiadu gospodarczego,

cykl wywiadu gospodarczego,

•

wywiad gospodarczy jako przejaw

wywiad gospodarczy jako przejaw

efektu synergii w działalności

efektu synergii w działalności

przedsiębiorstw,

przedsiębiorstw,

•

ranga wywiadu gospodarczego

ranga wywiadu gospodarczego

w globalnych korporacjach,

w globalnych korporacjach,

•

granice wywiadu gospodarczego.

granice wywiadu gospodarczego.

ISTOTA WYWIADU

ISTOTA WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

Zrozumienie koncepcji

Zrozumienie koncepcji

wywiadu gospodarczego

wywiadu gospodarczego

napotyka na wiele trudności.

napotyka na wiele trudności.

Zasadniczym elementem sporu jest

Zasadniczym elementem sporu jest

sam termin „wywiad”. Powszechnie

sam termin „wywiad”. Powszechnie

utożsamiany jest on ze

utożsamiany jest on ze

szpiegostwem, czy w ogóle

szpiegostwem, czy w ogóle

z nielegalnym pozyskaniem

z nielegalnym pozyskaniem

niedostępnych innymi sposobami

niedostępnych innymi sposobami

informacji oraz działaniem przy

informacji oraz działaniem przy

zachowaniu całkowitej tajności.

zachowaniu całkowitej tajności.

ISTOTA WYWIADU

ISTOTA WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

Także traktowanie wywiadu

Także traktowanie wywiadu

gospodarczego jako zespołu

gospodarczego jako zespołu

działań

działań

o ukształtowanej sekwencji:

o ukształtowanej sekwencji:

pozyskiwanie – gromadzenie –

pozyskiwanie – gromadzenie –

przetwarzanie –

przetwarzanie –

rozpowszechnianie

rozpowszechnianie

w celu

w celu

gospodarczego wykorzystania

gospodarczego wykorzystania

wydaje się być zbyt ogólne

wydaje się być zbyt ogólne

i nieprecyzyjne. Pojawia się także

i nieprecyzyjne. Pojawia się także

określenie wywiadu gospodarczego

określenie wywiadu gospodarczego

jako „

jako „

przeanalizowana

przeanalizowana

informacja

informacja

”.

”.

ISTOTA WYWIADU

ISTOTA WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

Wydaje się, że kluczem do

Wydaje się, że kluczem do

zrozumienia terminu „wywiad

zrozumienia terminu „wywiad

gospodarczy” może być właściwe

gospodarczy” może być właściwe

polskie tłumaczenie terminu

polskie tłumaczenie terminu

intelligence,

intelligence,

ma on bowiem

ma on bowiem

wielorakie znaczenie.

wielorakie znaczenie.

ISTOTA WYWIADU

ISTOTA WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

Przede wszystkim termin

Przede wszystkim termin

intelligence

intelligence

odnosi się bardziej do:

odnosi się bardziej do:



procesu i zdolności uczenia się

procesu i zdolności uczenia się

przedsiębiorstwa, jak uporać się z nową lub

przedsiębiorstwa, jak uporać się z nową lub

skomplikowaną sytuacją,

skomplikowaną sytuacją,



do zdolności nabywania wiedzy o otoczeniu

do zdolności nabywania wiedzy o otoczeniu

własnym

własnym

i konkurentów - jak myśleć

i konkurentów - jak myśleć

kwintesencjonalnie.

kwintesencjonalnie.

To także

To także

analityczny proces

analityczny proces

(oraz jego

(oraz jego

finalny produkt) przekształceń informacji w

finalny produkt) przekształceń informacji w

zastosowaną

zastosowaną

w praktyce wiedzę o możliwościach

w praktyce wiedzę o możliwościach

(potencjale), zamiarach (intencjach),

(potencjale), zamiarach (intencjach),

osiągnięciach i pozycji przede wszystkim

osiągnięciach i pozycji przede wszystkim

uczestników rywalizacji konkurencyjnej.

uczestników rywalizacji konkurencyjnej.

ISTOTA WYWIADU

ISTOTA WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

Competitive Intelligence

Competitive Intelligence

(CI)

(CI)

należy

należy

zatem traktować jako:

zatem traktować jako:



zbiór idei, metod i procesów wspomagających

zbiór idei, metod i procesów wspomagających

podejmowanie decyzji

podejmowanie decyzji

biznesowych w

biznesowych w

drodze planowanego i świadomego

drodze planowanego i świadomego

przetwarzania informacji z różnych źródeł,

przetwarzania informacji z różnych źródeł,

wykorzystywanie zgromadzonego

wykorzystywanie zgromadzonego

w przedsiębiorstwie doświadczenia i wiedzy dla

w przedsiębiorstwie doświadczenia i wiedzy dla

właściwego rozumienia i przewidywania

właściwego rozumienia i przewidywania

dynamiki biznesu.

dynamiki biznesu.

Takie podejście do rozumienia wywiadu

Takie podejście do rozumienia wywiadu

gospodarczego uprawnia do traktowania go

gospodarczego uprawnia do traktowania go

także jako specyficznego i niepowtarzalnego

także jako specyficznego i niepowtarzalnego

systemu informacji strategicznej

systemu informacji strategicznej

(SIS).

(SIS).

FUNKCJE WYWIADU

FUNKCJE WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

•

umożliwia podejmowanie decyzji w oparciu

umożliwia podejmowanie decyzji w oparciu

o przeanalizowaną informację,

o przeanalizowaną informację,

•

stanowi narzędzie wczesnego ostrzegania przed

stanowi narzędzie wczesnego ostrzegania przed

zagrożeniami,

zagrożeniami,

•

jest środkiem dostarczania wiarygodnych i

jest środkiem dostarczania wiarygodnych i

rzetelnych ocen,

rzetelnych ocen,

•

jest sposobem poprawy pozycji konkurencyjnej,

jest sposobem poprawy pozycji konkurencyjnej,

•

jest procesem,

jest procesem,

•

stanowi integralną część struktury najlepszych

stanowi integralną część struktury najlepszych

przedsiębiorstw,

przedsiębiorstw,

•

jest wyjątkowym narzędziem umożliwiającym

jest wyjątkowym narzędziem umożliwiającym

perspektywiczne myślenie,

perspektywiczne myślenie,

•

stanowi narzędzie wspomagające taktyczne i

stanowi narzędzie wspomagające taktyczne i

strategiczne działania.

strategiczne działania.

WIEDZA

WIEDZA

PLANOWANIE

PLANOWANIE

ZBIERANIE

ZBIERANIE

OBRÓBKA

OBRÓBKA

I

I

PRZECHOWYWANIE

PRZECHOWYWANIE

ANALIZA

ANALIZA

I TWORZENIE

I TWORZENIE

DYFUZJA

DYFUZJA

PODEJMUJĄCY

PODEJMUJĄCY

DECYZJE

DECYZJE

Katalog

Katalog

Bazy danych

Bazy danych

Raporty,

Raporty,

profile, scenariusze

profile, scenariusze

Kryteria

Kryteria

przetwarzania

przetwarzania

1. Identyfikacja

1. Identyfikacja

potrzeb

potrzeb

informacyjnych

informacyjnych

2. Pozyskiwanie

2. Pozyskiwanie

informacji i ich

informacji i ich

przechowywanie

przechowywanie

3. Przetwarzanie

3. Przetwarzanie

i analiza informacji

i analiza informacji

4. Przekazywanie

4. Przekazywanie

informacji

informacji

CYKL WYWIADU GOSPODARCZEGO

CYKL WYWIADU GOSPODARCZEGO

SEKWENCJA DZIAŁAŃ WYWIADU

SEKWENCJA DZIAŁAŃ WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

•

permanentne zdobywanie i gromadzenie wiedzy

permanentne zdobywanie i gromadzenie wiedzy

o otoczeniu,

o otoczeniu,

•

ukierunkowanie (selekcja, filtrowanie)

ukierunkowanie (selekcja, filtrowanie)

pozyskiwania informacji i sygnałów przy

pozyskiwania informacji i sygnałów przy

wykorzystaniu różnorodnych metod oraz

wykorzystaniu różnorodnych metod oraz

zachowaniu niezbędnego pośpiechu,

zachowaniu niezbędnego pośpiechu,

•

pozbawiona schematyzmu - analiza zbieranego

pozbawiona schematyzmu - analiza zbieranego

materiału, nastawiona na uzyskanie wartości

materiału, nastawiona na uzyskanie wartości

dodanej dla użytkownika, przy wykorzystaniu

dodanej dla użytkownika, przy wykorzystaniu

całego zasobu wiedzy zgromadzonej dotychczas w

całego zasobu wiedzy zgromadzonej dotychczas w

przedsiębiorstwie oraz przy wykorzystaniu

przedsiębiorstwie oraz przy wykorzystaniu

istniejącej struktury zarządzania wiedzą,

istniejącej struktury zarządzania wiedzą,

•

przekaz przetworzonej informacji określonemu

przekaz przetworzonej informacji określonemu

odbiorcy zgodnie z jego najlepszą percepcją.

odbiorcy zgodnie z jego najlepszą percepcją.

EFEKT SYNERGII 1

EFEKT SYNERGII 1

P

P

R

R

Z

Z

E

E

D

D

S

S

I

I

Ę

Ę

B

B

I

I

O

O

R

R

S

S

T

T

W

W

O

O

P

P

R

R

Z

Z

E

E

D

D

S

S

I

I

Ę

Ę

B

B

I

I

O

O

R

R

S

S

T

T

W

W

O

O

OFERTA

OFERTA

ZAMÓWIENIE

ZAMÓWIENIE

DOSTAWA

DOSTAWA

ZAPŁATA

ZAPŁATA

WYMIANA INFORMACJI

WYMIANA INFORMACJI

EFEKT SYNERGII

EFEKT SYNERGII

2

2

M

M

S

S

L

L

B&R

B&R

PRACOWNICY

PRACOWNICY

P

P

R

R

Z

Z

E

E

D

D

S

S

I

I

Ę

Ę

B

B

I

I

O

O

R

R

S

S

T

T

W

W

O

O

O

O

T

T

O

O

C

C

Z

Z

E

E

N

N

I

I

E

E

WYMIANA INFORMACJI

WYMIANA INFORMACJI

Nazwa korporacji

Nazwa korporacji

Wartość rynkowa

Wartość rynkowa

(mld USD)

(mld USD)

oraz miejsce

oraz miejsce

na liście Global

na liście Global

1000

1000

Miejsce w rankingu

Miejsce w rankingu

najbardziej profesjonalnego

najbardziej profesjonalnego

WG w 2000 r.

WG w 2000 r.

GENERAL ELEKTRIC

GENERAL ELEKTRIC

MICROSOFT

MICROSOFT

COCA-COLA

COCA-COLA

IBM

IBM

PROCTER

&

PROCTER

&

GAMBLE

GAMBLE

HEWLETT-PACKARD

HEWLETT-PACKARD

MOTOROLA

MOTOROLA

TP S.A.

TP S.A.

BANK PEKAO S.A.

BANK PEKAO S.A.

BANK

HANDLOWY

BANK

HANDLOWY

S.A.

S.A.

PKN „ORLEN” SA

PKN „ORLEN” SA

Wartoś

Wartoś

ć

ć

309,46

309,46

275,70

275,70

138,00

138,00

137,72

137,72

116,38

116,38

57,63

57,63

36,30

36,30

4,83

4,83

4,56

4,56

2,13

2,13

2,06

2,06

2002

2002

1

1

2

2

12

12

13

13

21

21

55

55

108

108

2001

2001

1

1

2

2

23

23

10

10

39

39

72

72

151

151

5

5

1

1

7

7

3

3

4

4

6

6

2

2

Objaśnienie: ranking służb wywiadu gospodarczego przedstawiła amerykańska agencja konsultingowa

Objaśnienie: ranking służb wywiadu gospodarczego przedstawiła amerykańska agencja konsultingowa

The Futures Group w 2000 roku.

The Futures Group w 2000 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie

Źródło: opracowanie własne na podstawie

Lista Global 1000

Lista Global 1000

, „Business Week”, 2002, nr 8 oraz

, „Business Week”, 2002, nr 8 oraz

Grabarczyk

M.,

Grabarczyk

M.,

Szpieg

Szpieg

w firmie,

w firmie,

„Wprost”, 2000, nr 40.

„Wprost”, 2000, nr 40.

Miejsce wywiadu gospodarczego na

Miejsce wywiadu gospodarczego na

tle wartości wybranych korporacji

tle wartości wybranych korporacji

globalnych

globalnych

GRANICE WYWIADU

GRANICE WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

Amerykańskie

Amerykańskie

Stowarzyszenie

Stowarzyszenie

Profesjonalistów Wywiadu

Profesjonalistów Wywiadu

Gospodarczego

Gospodarczego

(SCIP USA) opracowało kodeks etyczny

(SCIP USA) opracowało kodeks etyczny

zawodu wywiadowcy gospodarczego:

zawodu wywiadowcy gospodarczego:

•

respektowanie wszystkich obowiązujących

respektowanie wszystkich obowiązujących

praw, krajowych i międzynarodowych,

praw, krajowych i międzynarodowych,

•

ujawnianie, w trakcie wykonywania działań

ujawnianie, w trakcie wykonywania działań

wywiadowczych, własnej tożsamości i

wywiadowczych, własnej tożsamości i

organizacji,

organizacji,

•

respektowanie próśb o zachowanie poufności

respektowanie próśb o zachowanie poufności

informacji,

informacji,

GRANICE WYWIADU

GRANICE WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

•

unikanie konfliktu interesów w wykonywaniu

unikanie konfliktu interesów w wykonywaniu

zadań,

zadań,

•

dostarczanie rzetelnych i wiarygodnych

dostarczanie rzetelnych i wiarygodnych

rekomendacji oraz wniosków w trakcie

rekomendacji oraz wniosków w trakcie

wykonywania obowiązków,

wykonywania obowiązków,

•

promowanie kodeksu etycznego w ramach

promowanie kodeksu etycznego w ramach

korporacji, w kontaktach z przedstawicielami

korporacji, w kontaktach z przedstawicielami

innych firm oraz w ramach profesji,

innych firm oraz w ramach profesji,

•

ścisłe stosowanie się do założeń i celów

ścisłe stosowanie się do założeń i celów

polityki własnej firmy.

polityki własnej firmy.

GRANICE WYWIADU

GRANICE WYWIADU

GOSPODARCZEGO

GOSPODARCZEGO

Pozyskiwanie i dyfuzja informacji w

Pozyskiwanie i dyfuzja informacji w

wywiadzie gospodarczym nie może

wywiadzie gospodarczym nie może

wykorzystywać metod niedozwolonych, tzn.

wykorzystywać metod niedozwolonych, tzn.

zabronionych na mocy litery obowiązującego

zabronionych na mocy litery obowiązującego

prawa.

prawa.

Oznacza to, że w warunkach realiów

Oznacza to, że w warunkach realiów

polskiej praktyki gospodarczej niedozwolone jest

polskiej praktyki gospodarczej niedozwolone jest

np. stosowanie

np. stosowanie

metod kamuflażu

metod kamuflażu

,

,

powszechnie wykorzystywanych w działaniach

powszechnie wykorzystywanych w działaniach

amerykańskiego wywiadu gospodarczego. W

amerykańskiego wywiadu gospodarczego. W

Polsce wyklucza to litera ustawy

Polsce wyklucza to litera ustawy

O zwalczaniu

O zwalczaniu

nieuczciwej konkurencji.

nieuczciwej konkurencji.