BADANIE FIZYKALNE

BADANIE FIZYKALNE

GRUCZOŁÓW

GRUCZOŁÓW

PIERSIOWYCH

PIERSIOWYCH

Pielęgniarstwo II rok studia stacjonarne

Pielęgniarstwo II rok studia stacjonarne

–

–

Collegium Medicum – Bydgoszcz - Rok akademicki 2007/2008

Collegium Medicum – Bydgoszcz - Rok akademicki 2007/2008

Badanie fizykalne piersi

Badanie fizykalne piersi

1.

1.

Obserwacja:

Obserwacja:



Pozycja ciała do obserwacji piersi- stojąca:

Pozycja ciała do obserwacji piersi- stojąca:



Ręce opuszczone wzdłuż ciała

Ręce opuszczone wzdłuż ciała



Ręce oparte na biodrach

Ręce oparte na biodrach



Ręce uniesione do góry

Ręce uniesione do góry



Zakres obserwacji piersi

Zakres obserwacji piersi

:

:



Wielkość, symetria, zarys, wygląd skóry

Wielkość, symetria, zarys, wygląd skóry



Kształt i kierunek wychylenia brodawek

Kształt i kierunek wychylenia brodawek



Wyciek z brodawek

Wyciek z brodawek

2.

2.

Badanie palpacyjne

Badanie palpacyjne

:

:



Badanie polega na dotykaniu i

Badanie polega na dotykaniu i

obmacywaniu struktur piersi opuszkami

obmacywaniu struktur piersi opuszkami

palców z zastosowaniem ucisku

palców z zastosowaniem ucisku

najpierw słabego, mocniejszego i

najpierw słabego, mocniejszego i

silnego

silnego



Dotykiem bada się obszar piersi

Dotykiem bada się obszar piersi



Od mostka do pachy

Od mostka do pachy



Od obojczyka do dolnego brzegu piersi

Od obojczyka do dolnego brzegu piersi



Oraz dół pachowy, doły nad i

Oraz dół pachowy, doły nad i

podobojczykowe

podobojczykowe



Każdą pierś bada się oddzielnie w

Każdą pierś bada się oddzielnie w

pozycji stojącej i siedzącej 3 razy.

pozycji stojącej i siedzącej 3 razy.

Metody badania

Metody badania

palpacyjnego piersi

palpacyjnego piersi



Metoda spirali

Metoda spirali



Metoda zegara

Metoda zegara



Metoda kwadrantów

Metoda kwadrantów



Co oceniamy:

Co oceniamy:



Spoistość i sprężystość gruczołu piersiowego

Spoistość i sprężystość gruczołu piersiowego

brodawki, otoczki i skóry piersi

brodawki, otoczki i skóry piersi



Wysięk z brodawek sutkowych

Wysięk z brodawek sutkowych



Reakcje bólową na dotyk gruczołów

Reakcje bólową na dotyk gruczołów

piersiowych

piersiowych

Badanie dołu pachowego

Badanie dołu pachowego



Doły pachowe bada się przy rozluźnieniu

Doły pachowe bada się przy rozluźnieniu

mięśni kończyny górnej

mięśni kończyny górnej



Badać je dłonią ze złączonymi palcami

Badać je dłonią ze złączonymi palcami



Rozpoczyna się badanie od:

Rozpoczyna się badanie od:

1.

1.

Szczytu dołu pachowego potem przesuwać

Szczytu dołu pachowego potem przesuwać

dłoń ku dołowi w okolicę:

dłoń ku dołowi w okolicę:



Powierzchnie żeber i mięśnia zębatego przedniego

Powierzchnie żeber i mięśnia zębatego przedniego



Przedniej i tylnej fałdy pachy

Przedniej i tylnej fałdy pachy



Wewnętrznej górnej części ramienia

Wewnętrznej górnej części ramienia

2.

2.

Badanie uzupełnia ocenę dołów

Badanie uzupełnia ocenę dołów

nadobojczykowych i podobojczykowych

nadobojczykowych i podobojczykowych

Zasady badania:

Zasady badania:



Badanie należy przeprowadzić w atmosferze

Badanie należy przeprowadzić w atmosferze

poszanowania godności i intymności kobiety

poszanowania godności i intymności kobiety



Wymaga ono szczególnego taktu i delikatności ze

Wymaga ono szczególnego taktu i delikatności ze

strony osoby prowadzącej badanie

strony osoby prowadzącej badanie



Należy zebrać szczegółowe informacje na temat

Należy zebrać szczegółowe informacje na temat

umiejętności pacjentki w wykonywaniu

umiejętności pacjentki w wykonywaniu

samobadania piersi

samobadania piersi



Badanie wykonuje się raz w miesiącu pomiędzy 5 a

Badanie wykonuje się raz w miesiącu pomiędzy 5 a

7 dniem cyklu gdy piersi nie są obolałe i obrzmiałe

7 dniem cyklu gdy piersi nie są obolałe i obrzmiałe



Kobieta w okresie przekwitania powinna

Kobieta w okresie przekwitania powinna

kontrolować swoje piersi co miesiąc w ten sam

kontrolować swoje piersi co miesiąc w ten sam

dzień

dzień

Niepokojące zmiany w

Niepokojące zmiany w

piersiach( sygnały

piersiach( sygnały

ostrzegawcze)

ostrzegawcze)

1.

1.

Objaw „ skórki pomarańczowej”

Objaw „ skórki pomarańczowej”

2.

2.

Pojawienie się stwardnienia, zgrubienia lub guzka

Pojawienie się stwardnienia, zgrubienia lub guzka

(nawet niebolesnego) w obrębie miąższu piersi

(nawet niebolesnego) w obrębie miąższu piersi

3.

3.

Pojawienie się guzka w dole pachowym

Pojawienie się guzka w dole pachowym

4.

4.

Wystąpienie nietypowego bólu

Wystąpienie nietypowego bólu

5.

5.

Wystąpienie asymetrii piersi

Wystąpienie asymetrii piersi

6.

6.

Wciągnięcie, zaczerwienie lub zasinienie piersi

Wciągnięcie, zaczerwienie lub zasinienie piersi

7.

7.

Wystąpienie obrzęku, owrzodzenia piersi

Wystąpienie obrzęku, owrzodzenia piersi

8.

8.

Zaobserwowanie wycieku z brodawki piersiowej

Zaobserwowanie wycieku z brodawki piersiowej

zwłaszcza krwistego

zwłaszcza krwistego

cd.

cd.



Zmiana kształtu lub wielkości sutka

Zmiana kształtu lub wielkości sutka

może być

może być

objawem różnych chorób sutka łącznie z rakiem,

objawem różnych chorób sutka łącznie z rakiem,

ale może to być również skutek naturalnych

ale może to być również skutek naturalnych

przemian miąższu sutka, zwłaszcza w okresie

przemian miąższu sutka, zwłaszcza w okresie

pokwitania i menopauzy. Zawsze obowiązuje

pokwitania i menopauzy. Zawsze obowiązuje

dokładne badanie kliniczne piersi oraz badania

dokładne badanie kliniczne piersi oraz badania

mammograficzne- rutynowo u kobiet po 35 r.ż.

mammograficzne- rutynowo u kobiet po 35 r.ż.



Zaczerwienienie lub powierzchowne owrzodzenie

Zaczerwienienie lub powierzchowne owrzodzenie

brodawki, otoczki lub skóry sutka-

brodawki, otoczki lub skóry sutka-

wymaga

wymaga

pełnego rozpoznania

pełnego rozpoznania



U kobiet do 30 r. ż. , przy krótkim czasie trwania zmiany,

U kobiet do 30 r. ż. , przy krótkim czasie trwania zmiany,

należy przypuszczać, że przyczyną jest stan zapalny

należy przypuszczać, że przyczyną jest stan zapalny



U kobiet po 30 r. ż. ,zwłaszcza, gdy zmiana utrzymuje się

U kobiet po 30 r. ż. ,zwłaszcza, gdy zmiana utrzymuje się

długo, należy podejrzewać, że jest to rak.

długo, należy podejrzewać, że jest to rak.



Wyciek z brodawki sutkowej

Wyciek z brodawki sutkowej

u kobiet po okresie

u kobiet po okresie

karmienia jest objawem nieprawidłowym,

karmienia jest objawem nieprawidłowym,

wymagającym wyjaśnienia przyczyny. Może on

wymagającym wyjaśnienia przyczyny. Może on

być wynikiem nieprawidłowości hormonalnych i

być wynikiem nieprawidłowości hormonalnych i

wyciek ma wówczas zwykle wygląd mleka lub

wyciek ma wówczas zwykle wygląd mleka lub

surowicy. Wyciek krwisty z brodawki jest

surowicy. Wyciek krwisty z brodawki jest

najczęściej objawem brodawczaka lub licznych

najczęściej objawem brodawczaka lub licznych

brodawczaków w przewodach mlecznych i

brodawczaków w przewodach mlecznych i

niekiedy raka. Zmiany brodawczakowate można

niekiedy raka. Zmiany brodawczakowate można

stwierdzić za pomocą badania

stwierdzić za pomocą badania

mammograficznego lub po wycięciu tkanki.

mammograficznego lub po wycięciu tkanki.



Guzki, guzy lub nacieki miąższu sutka

Guzki, guzy lub nacieki miąższu sutka

mogą być

mogą być

objawami zarówno chorób nowotworowych( stany

objawami zarówno chorób nowotworowych( stany

zapalne, ropnie, ogniska martwicze po urazie,

zapalne, ropnie, ogniska martwicze po urazie,

torbiele), nowotworów łagodnych( włókniak,

torbiele), nowotworów łagodnych( włókniak,

gruczolak, gruczolakowłókniak ,tłuszczak, guz

gruczolak, gruczolakowłókniak ,tłuszczak, guz

liściasty i inne) jak i nowotworów złośliwych.

liściasty i inne) jak i nowotworów złośliwych.

cd.

cd.



Liczne lub pojedyńcze zmiany

Liczne lub pojedyńcze zmiany

drobnotorbielkowe( MASTOPATIA, DYSPLAZJA) i

drobnotorbielkowe( MASTOPATIA, DYSPLAZJA) i

torbiele w miąższu sutka

torbiele w miąższu sutka

są wynikiem

są wynikiem

przewlekłych zaburzeń hormonalnych. W Polsce

przewlekłych zaburzeń hormonalnych. W Polsce

u ponad 50% zdrowych kobiet w wieku 20-60 lat

u ponad 50% zdrowych kobiet w wieku 20-60 lat

stwierdza się tego typu odchylenia od normy.

stwierdza się tego typu odchylenia od normy.

Zmiany mastopatyczne mogą występować jako

Zmiany mastopatyczne mogą występować jako

małe ogniska lub zajmować część lub cały

małe ogniska lub zajmować część lub cały

miąższ w jednym lub obu sutkach. Należy

miąższ w jednym lub obu sutkach. Należy

pamiętać, że mastopatia może zwiększyć ryzyko

pamiętać, że mastopatia może zwiększyć ryzyko

zachorowania na raka sutka, i że wśród zmian

zachorowania na raka sutka, i że wśród zmian

mastopatycznych może rozwijać się rak.

mastopatycznych może rozwijać się rak.

SAMOBADANIE PIERSI JEST TANIĄ

SAMOBADANIE PIERSI JEST TANIĄ

I PROSTĄ METODĄ WCZESNEGO

I PROSTĄ METODĄ WCZESNEGO

WYKRYWANIA GUZKÓW I

WYKRYWANIA GUZKÓW I

INNYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI W

INNYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI W

PIERSIACH

PIERSIACH

Cele samobadania

Cele samobadania

1.

1.

Poznanie budowy własnych piersi i ich

Poznanie budowy własnych piersi i ich

zmian w cyklach miesiączkowych

zmian w cyklach miesiączkowych

2.

2.

Poznanie zmian, które mogą wystapić w

Poznanie zmian, które mogą wystapić w

piersi

piersi

3.

3.

Poznanie techniki samobadania piersi;

Poznanie techniki samobadania piersi;

uzyskanie wiedzy i praktycznej

uzyskanie wiedzy i praktycznej

sprawności w ocenie zmian, które

sprawności w ocenie zmian, które

nazywamy „sygnałami ostrzegawczymi”

nazywamy „sygnałami ostrzegawczymi”

Samobadanie:

Samobadanie:

1.

1.

Stań przed lustrem i obejrzyj piersi - czy są

Stań przed lustrem i obejrzyj piersi - czy są

symetryczne, mają regularne zarysy, nie widać na

symetryczne, mają regularne zarysy, nie widać na

nich zaczerwienień lub zaciągnięć. Sprawdź, czy

nich zaczerwienień lub zaciągnięć. Sprawdź, czy

brodawki nie są wciągnięte, czy gładka jest ich

brodawki nie są wciągnięte, czy gładka jest ich

skóra. Oględzin powinnaś dokonać w dwóch

skóra. Oględzin powinnaś dokonać w dwóch

pozycjach: stojąc z opuszczonymi, a potem z

pozycjach: stojąc z opuszczonymi, a potem z

podniesionymi ramionami

podniesionymi ramionami

2.

2.

Unieś zgiętą w łokciu prawą rękę, połóż dłoń z tyłu

Unieś zgiętą w łokciu prawą rękę, połóż dłoń z tyłu

głowy. Lewą ręką badaj prawą pierś. Obmacaj ją,

głowy. Lewą ręką badaj prawą pierś. Obmacaj ją,

zaczynając od zewnętrznych części, dalej okrężnym

zaczynając od zewnętrznych części, dalej okrężnym

ruchem kieruj się ku środkowi piersi aż do samej

ruchem kieruj się ku środkowi piersi aż do samej

brodawki. Zegnij w łokciu lewą rękę, załóż na głowę

brodawki. Zegnij w łokciu lewą rękę, załóż na głowę

i prawą ręką zbadaj lewą pierś. Badanie to łatwiej

i prawą ręką zbadaj lewą pierś. Badanie to łatwiej

wykonywać podczas kąpieli, mając namydlone ciało.

wykonywać podczas kąpieli, mając namydlone ciało.

3

3

. Złóż razem palce i zataczaj koła na piersi

. Złóż razem palce i zataczaj koła na piersi

zgodnie z ruchem wskazówek zegara, lekko

zgodnie z ruchem wskazówek zegara, lekko

naciskaj. Zakreśl najpierw duże koło, potem

naciskaj. Zakreśl najpierw duże koło, potem

coraz mniejsze. Staraj się wyczuć, czy nie

coraz mniejsze. Staraj się wyczuć, czy nie

występuje guzek lub stwardnienie, które się

występuje guzek lub stwardnienie, które się

wyróżnia.

wyróżnia.

4

4

. Badanie brodawki: ściśnij ją palcem

. Badanie brodawki: ściśnij ją palcem

wskazującym i kciukiem i sprawdź, czy nie

wskazującym i kciukiem i sprawdź, czy nie

wydobywa się z niej wydzielina surowicza

wydobywa się z niej wydzielina surowicza

lub zabarwiona krwią.

lub zabarwiona krwią.

5

5

. Połóż się na wznak i podłóż poduszkę pod

. Połóż się na wznak i podłóż poduszkę pod

badaną stronę. Rękę podłóż pod głowę.

badaną stronę. Rękę podłóż pod głowę.

Palcami drugiej dłoni sprawdź pierś

Palcami drugiej dłoni sprawdź pierś

podobnie jak w pozycji stojącej.

podobnie jak w pozycji stojącej.

6.

6.

W pozycji leżącej sprawdź również węzły

W pozycji leżącej sprawdź również węzły

chłonne. Jedną rękę połóż wzdłuż ciała, a

chłonne. Jedną rękę połóż wzdłuż ciała, a

drugą zbadaj pachę. Zauważ, czy węzły

drugą zbadaj pachę. Zauważ, czy węzły

chłonne nie są powiększone (kształt fasolki).

chłonne nie są powiększone (kształt fasolki).

Następnie zbadaj drugą pachę.

Następnie zbadaj drugą pachę.

Samobadanie (ilustracje)

Samobadanie (ilustracje)

Cd.

Cd.

Modele do badania piersi

Modele do badania piersi

Rak piersi

Rak piersi



Jest najczęściej występującym

Jest najczęściej występującym

nowotworem u kobiet

nowotworem u kobiet



Każdego roku jest rozpoznawanych

Każdego roku jest rozpoznawanych

ok.8

ok.8

tys.

tys.

nowych zachorowań. Oznacza to, że

nowych zachorowań. Oznacza to, że

jedna na 12 kobiet w Polsce będzie miała

jedna na 12 kobiet w Polsce będzie miała

rozpoznanego raka piersi w jakimś okresie

rozpoznanego raka piersi w jakimś okresie

swego życia. Większość z nich czeka

swego życia. Większość z nich czeka

amputacja piersi(

amputacja piersi(

ponad 5 tys

ponad 5 tys

. rocznie ) a

. rocznie ) a

potem długie leczenie i rehabilitacja.

potem długie leczenie i rehabilitacja.



…

…

a przecież nie musi tak być.

a przecież nie musi tak być.

Diagnostyka raka piersi

Diagnostyka raka piersi



Badania fizykalne

Badania fizykalne



Badania mammograficzne

Badania mammograficzne



Badania ultrasonograficzne

Badania ultrasonograficzne



Badania biopsyjne( BAC- biopsja

Badania biopsyjne( BAC- biopsja

cienkoigłowa )

cienkoigłowa )

Bibliografia

Bibliografia



„

„

Badanie kliniczne”- Kamiński

Badanie kliniczne”- Kamiński



„

„

Wywiad i badanie przedmiotowe”-

Wywiad i badanie przedmiotowe”-

Kokot

Kokot



Internet

Internet



Czasopismo „Magazyn medycyny

Czasopismo „Magazyn medycyny

rodzinnej” nr 9, 1999.

rodzinnej” nr 9, 1999.