Wskazania

i

przeciwwskazania

w badaniach

endoskopowych

Wskazania

i

przeciwwskazania

w badaniach

endoskopowych

Rodzaje badań endoskopowych (1)

• ezofagogastroduodenoskopia
(panendoskopia)

• duodenoskopia

• enteroskopia

• ECPW

• rektoskopia/sigmoidoskopia

• kolonoskopia/ileoskopia

• endosonografia

• laparoskopia

Rodzaje badań endoskopowych (2)

• polipektomia

• rozszerzanie zwężeń

• usuwanie ciał obcych

• tamowanie krwawień
(iniekcje, opaskowanie, sonda cieplna, APC,
klipsy naczyniowe)

• sfinkterotomia

• protezowanie (dr. żółciowe, dr. trzustkowe,
przełyk, odźwiernik, odbytnica)

Ogólne wskazania do endoskopii

• wynik endoskopii prawdopodobnie wpłynie
na zmianę leczenia

• niepowodzenie empirycznego leczenia
choroby przewodu pokarmowego
podejrzewanej o nie nowotworową przyczynę

• wstępna metoda diagnostyczna jako
alternatywa dla badania RTG

• endoskopowy zabieg leczniczy

Ogólne przeciwwskazania do endoskopii

• zagrożenie zdrowia lub życia pacjenta
większe od potencjalnej korzyści z badania

• brak zgody lub współpracy pacjenta

• perforacja przewodu pokarmowego

Brak wskazań do endoskopii

• wynik endoskopii prawdopodobnie nie wpłynie
na zmianę leczenia

• okresowa kontrola pacjenta wyleczonego
z nie nowotworowej choroby przewodu
pokarmowego
(z wyjątkiem stanów przed nowotworowych)

Wskazania do panendoskopii (1)

• ból nadbrzusza nie ustępujący po właściwym
leczeniu empirycznym

• ból nadbrzusza z towarzyszącymi objawami
alarmowymi (anoreksja/spadek masy ciała)
lub u osoby po 45 (?) roku życia

• dysfagia/odynofagia

• objawy refluksu żołądkowo-przełykowego
nie ustępujące pomimo właściwego leczenia

• wymioty nieznanego pochodzenia

Wskazania do panendoskopii (2)

• choroby systemowe, których leczenie
może być zmienione przy stwierdzeniu
chorób gopp

• polipowatość rodzinna

• radiologiczne podejrzenie choroby gopp

(npl, wrzód, zwężenie)

• pozyskanie bioptatu z gopp

• podejrzenie żylaków przełyku

• ocena uszkodzenia po oparzeniu chemicznym

Wskazania do panendoskopii (3)

• krwawienie z gopp

- aktywne/przebyte krwawienie
- anemia z niedoboru żelaza
- zabiegi hemostazy

• usuwanie ciał obcych

• polipektomia

• umieszczenie cewnika żywieniowego

• rozszerzanie zwężeń

• leczenie achalazji

Wskazania do panendoskopii (4)

• przełyk Barrett’a

• polipowatość rodzinna gruczolakowa

• nadzór nad wybranymi wrzodami żołądka
/zespolenie chirurgiczne

• nadzór nad chorymi po polipektomii (gruczolaki)

• nadzór nad chorym p obliteracji żylaków przełyku

Brak wskazań do panendoskopii (1)

• objawy chorób czynnościowych gopp
(dyspepsja) (?)

• rozsiana choroba nowotworowa o nieznanym
punkcie wyjścia, jeśli wynik endoskopii
nie zmieni leczenia

• rozpoznanie RTG:

- bezobjawowa/niepowikłana przepuklina

rozworu przełykowego

- niepowikłany wrzód XII-cy
poddający się leczeniu
- zniekształcenie opuszki XII-cy bezobjawowe
lub poddające się leczeniu

Brak wskazań do panendoskopii (2)

• nadzór onkologiczny nad chorymi:

- anemia złośliwa,
- zanikowe zapalenie żołądka ,
- przebyta operacja żołądka z powodu

choroby nie nowotworowej

• nadzór na chorymi skutecznie wyleczonymi:

- zapalenie przełyku
- wrzód żołądka/XII-cy
- z nie nowotworowymi
zwężeniami - bez nowych objawów klinicznych

Wskazania do kolonoskopii (1)

• nieprawidłowości we wlewie kontrastowym

• krwawienie z dolnego odcinka p. pokarmowego

- świeża krew (po wykluczeniu żylaków odbytu)
- smolisty stolec (po wykluczeniu przyczyny
w gopp)
- dodatni test kału na krew utajoną

• niewyjaśniona anemia z niedoboru żelaza

• nieswoiste choroby zapalne jelit

• istotna klinicznie biegunka niejasnego pochodzenia

Wskazania do kolonoskopii (2)

• polipektomia

• usuwanie ciał obcych

• tamowanie krwawień z dopp

• dekompresja ostrego nietoksycznego megacolon

• rozszerzanie balonowe zwężeń

• tatuaż

• paliatywna terapia zwężeń i krwawień
nowotworowych

Wskazania do kolonoskopii (3)

• nadzór nad chorymi z nowotworami dopp:

- poszukiwanie synchronicznego raka/gruczolaków
- nadzór po resekcji raka
- nadzór po polipektomii gruczolaków
- nadzór nad pacjentami z rodzinnym wywiadem raka

- nadzór nad chorymi z colitis ulcerosa

Brak wskazań do kolonoskopii

• przewlekłe, stabilne objawy zespołu jelita drażliwego

• ostra biegunka

• rutynowy nadzór w nieswoistych zapaleniach jelit

• krwawienie z gopp o znanym punkcie wyjścia

• rozsiana choroba nowotworowa o nieznanym
punkcie wyjścia, jeśli wynik endoskopii
nie zmieni leczenia

Przeciwwskazania do kolonoskopii

• ogólne przeciwwskazania do endoskopii

• piorunujące zapalenie okrężnicy

• udokumentowane zapalenie uchyłków okrężnicy

Wskazania do sigmoidoskopii

• badania przesiewowe w poszukiwaniu raka

- bezobjawowi
- rodziny z FAP

• podejrzenie wznowy miejscowej po resekcji
z powodu raka odbytnicy/esicy

• podejrzenie choroby dystalnego odcinka okrężnicy
przy braku wskazań do kolonoskopii

• ocena okrężnicy w połączeniu z wlewem
dwukontrastowym

Brak wskazań do sigmoidoskopii

• gdy wskazana kolonoskopia

Przeciwwskazania do sigmoidoskopii

• ogólne przeciwwskazania do endoskopii

• piorunujące zapalenie okrężnicy

• udokumentowane zapalenie uchyłków okrężnicy

Wskazania do ECPW (1)

• żółtaczka mechaniczna

• podejrzenie choroby dróg żółciowych/trzustki

• podejrzenie raka trzustki

• ostre zapalenie trzustki

• przewlekłe zapalenie trzustki

Wskazania do ECPW i sfinkterotomii (2)

• kamica żółciowa przewodowa

• zwężenie/dyskineza zwieracza Oddiego

• przed protezowaniem/rozszerzaniem
balonowym dróg żółciowych/trzustkowych

• torbiel dróg żółciowych (choledochocele)

• rak brodawki Vatera

Wskazania do ECPW (3)

• drenaż dróg żółciowych:

- zwężenia nie- i nowotworowe
- przetoki/uszkodzenia pooperacyjne
- duże złogi dróg żółciowych

• drenaż pseudotorbieli trzustkowych (?)

• drenaż dróg trzustkowych

• pobór wycinków z przewodów
żółciowych/trzustkowych

Brak wskazań do ECPW

• ból jamy brzusznej nieznanego pochodzenia
bez obiektywnych objawów patologii
trzustki/dróg żółciowych

• choroby pęcherzyka żółciowego
bez podejrzenia chorób dróg żółciowych

• potwierdzony rak trzustki, jeśli wynik ECPW
nie zmieni leczenia

Przeciwwskazania do ECPW

• ogólne przeciwwskazania do endoskopii

Wskazania do enteroskopii

• poszukiwanie źródła krwawienia
(panendoskopia + kolonoskopia bez zmian)

• zmiany w enteroklyzie

• pobór wycinków z jelita cienkiego

• leczenie zmian w jelicie cienkim

• lokalizacja znanych lub poszukiwanych
uszkodzeń jelita cienkiego

Brak wskazań do enteroskopii

• źródło krwawienia stwierdzone
w panendoskopii/kolonoskopii

• wynik endoskopii prawdopodobnie nie wpłynie
na zmianę leczenia

Przeciwwskazania do enteroskopii

• ogólne przeciwwskazania do endoskopii

Wskazania do endosonografii (1)

• ocena zaawansowania miejscowego
guzów przewodu pokarmowego/trzustki/
dróg żółciowych

• ocena patologii ściany przewodu pokarmowego

• pobór bioptatów ze ściany/sąsiedztwa przewodu
pokarmowego

• guzy/torbiele/przewlekłe zapalenie trzustki

• patologia dróg żółciowych

Wskazania do endosonografii (2)

• zabiegi diagnostyczne/terapeutyczne
z pomocą endosonografii

Brak wskazań do endosonografii

• wynik endoskopii prawdopodobnie nie wpłynie
na zmianę leczenia

• ocena zaawansowania miejscowego
rozsianej choroby nowotworowej
(chyba, że dalsze leczenie może ulec zmianie)

Przeciwwskazania do endosonografii

• ogólne przeciwwskazania do endoskopii

Wskazania do laparoskopii

• ogniskowe zmiany wątroby

• ocena zaawansowania nowotworów
przewodu pokarmowego:

- rak przełyku
- rak żołądka
- rak trzustki
- rak wątroby

• podejrzenie marskości wątroby
przy nie diagnostycznej/niebezpiecznej
biopsji ślepej

• płyn puchlinowy nieznanego pochodzenia

• choroby otrzewnej (międzybłoniak, gruźlica, meta)

Brak wskazań do laparoskopii

• diagnostyczna ślepa/pod kontrolą USG
biopsja (wątroby)

• wskazany konwencjonalny zabieg chirurgiczny
niezależnie od wyniku laparoskopii

Przeciwwskazania do laparoskopii

• ogólne przeciwwskazania do endoskopii

• infekcja skórna jamy brzusznej

• ostra niewydolność sercowa/płucna

• ciężkie zaburzenia krzepnięcia krwi

• niedrożność przewodu pokarmowego

• podejrzenie masywnych zrostów wewnątrz
jamy otrzewnej