PRAWA

AUTORSKIE

PRAWO AUTORSKIE,

ZBIÓR NORM

PRAWNYCH, KTÓRYCH PRZEDMIOTEM JEST
ZAPEWNIENIE OCHRONY TWÓRCZOŚCI
NAUKOWEJ, LITERACKIEJ I ARTYSTYCZNEJ.
W ZNACZENIU PODMIOTOWYM TO
UPRAWNIENIA MAJĄTKOWE I OSOBISTE
AUTORA DO STWORZONEGO PRZEZEŃ
DZIEŁA.

PRAWO AUTORSKIE ZABRANIA
DOKONYWANIA BEZ ZGODY
AUTORA SKRÓTÓW,
PRZERÓBEK, PRZEKŁADÓW ITP.,
STRZEŻE PRZED PLAGIATEM.



Prawo autorskie zostało ukształtowane w XIX
w., uregulowane przez międzynarodową
umowę podpisaną w Bernie w 1866, tzw.
konwencję berneńską oraz genewskiej
konwencji powszechnej z 1952 (uaktualnienie
w 1971). Polska jest stroną obu konwencji od
1919. Najnowsze przepisy o prawie autorskim
wprowadzono w Polsce w 1994.

POWODY ISTNIENIA AUTORSKIEGO

PRAWA MAJĄTKOWEGO



utrata przez twórców zysków z tytułu
rozpowszechniania utworów,



straty firm zajmujących się dystrybucją i
promocją utworów,



straty państwa związane z
nieodprowadzonymi podatkami.

AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE



Są prawami "ojcostwa utworu" i obejmują przede
wszystkim prawo autora do wiązania z dziełem jego
nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury
rzeczy, niezbywalne, nie można się go zrzec ani
przenieść na inną osobę.



W ramach ochrony dóbr osobistych autor ma prawo
do przedstawiania utworu pod pseudonimem lub
anonimowo.



Do osobistych praw autorskich należy także prawo do
zachowania niezmienionej treści i formy utworu,
zakazujące wprowadzania zmian, zniekształceń,
przeinaczeń czy prawo do nadzoru nad korzystaniem z
dzieła.

OCHRONA AUTORSKICH PRAW OSOBISTYCH



Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały
zagrożone cudzym działaniem, może żądać
zaniechania tego działania. W razie dokonanego
naruszenia może także żądać, aby osoba, która
dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności
potrzebnych do usunięcia jego skutków, w
szczególności, aby złożyła publiczne oświadczenie o
odpowiedniej treści i formie.



Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać
twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem
zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo - na
żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił
odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez
twórcę cel społeczny.

AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE



Autorskie prawa majątkowe to monopol praw
majątkowych na rzecz autora utworu (albo w
określonych przypadkach wydawcy lub
producenta).



Zasadą w prawie autorskim jest, iż z utworu
może korzystać lub nim rozporządzać tylko
osoba uprawniona. Najczęściej będzie to sam
twórca lub osoba, która nabyła określone
prawa majątkowe, lub na rzecz której
ustanowiona została licencja.

CZAS TRWANIA AUTORSKICH PRAW
MAJĄTKOWYCH

Autorskie prawa majątkowe trwają:



przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci;



jeżeli twórca nie jest znany - 70 lat od daty pierwszego
rozpowszechnienia utworu.

Jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe

przysługują innej osobie niż twórca:



70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu;



gdy utwór nie został rozpowszechniony - 70 lat od daty
ustalenia utworu;



50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc
od roku pierwszego nadania);



50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania z
fonogramów i wideogramów (licząc od roku
sporządzenia).

PRZEDMIOT PRAWA
AUTORSKIEGO

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw

działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony
w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości,
przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności
przedmiotem prawa autorskiego są utwory:



wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi
(literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy
komputerowe),



plastyczne,



fotograficzne,



lutnicze,



wzornictwa przemysłowego,



architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,



muzyczne i słowno-muzyczne,



sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,



audiowizualne (w tym wizualne i audialne).

NIE KORZYSTAJĄ Z OCHRONY PRAWEM
AUTORSKIM



idee i pomysły, chyba że są wyrażone oryginalną formą;



urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;



akty normatywne lub ich urzędowe projekty;



opublikowane opisy patentowe lub ochronne;



proste informacje prasowe;



pomysły i tematy badawcze oraz teorie i fakty naukowe;



znane powszechnie od dawna formy plastyczne, przestrzenne lub
muzyczne;



elementy utworów pozbawione charakteru twórczego, np.: typowe tabele,
rysunki, zestawienia pozbawione oryginalnej koncepcji np. alfabetyczne;



utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach,
placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku;



utwory wystawione w publicznie dostępnych zbiorach, takich jak muzea,
galerie, sale wystawowe, lecz tylko w katalogach i w wydawnictwach
publikowanych dla promocji tych utworów, a także w sprawozdaniach o
aktualnych wydarzeniach w prasie i telewizji, jednakże w granicach
uzasadnionych celem informacji;



znaki firmowe użyte w celach informacyjnych.

ACTA:

o

ACTA to międzynarodowa umowa, której
celem jest ochrona praw do własności
intelektualnej. Dlatego na jej przestrzeganiu
zależy artystom ale przede wszystkim
koncernom, które czerpią największe zyski ze
sprzedaży muzyki, filmów, gier
komputerowych, markowych ubrań,
opatentowanych leków, zmodyfikowanych 
ziaren czy popularnych używek... Zwykły
zjadacz chleba raczej nie skorzysta na
wprowadzeniu ACTA, ale też nie straci, o ile
nie korzysta z podróbek.

ACTA nie jest prawem, tylko zobowiązaniem do
przestrzegania prawa i ścigania ludzi łamiących prawo -
a konkretnie przepisy dotyczące praw autorskich. To żadna
nowość. Policja ściga ich na co dzień.

ACTA zakłada, że dostawca internetu jest

zobowiązany do udostępnienia policji
danych osoby podejrzanej o piractwo.
Czy to furtka służąca do szpiegowania
użytkowników sieci? Tak twierdzą ludzie
protestujący przeciw ACTA, ale zwolennicy tej
umowy mówią, że już obecnie, na wniosek
policji, dostawca internetu ma obowiązek
podania jej danych dotyczących
wytypowanych użytkowników.

CO WPROWADZENIE ACTA
OZNACZA DLA ZWYKŁYCH
INTERNAUTÓW?



Przede wszystkim duże kłopoty dla takich serwisów
jak EXSITE, Chomikuj, PEB... A to dlatego, że ich
użytkownicy dzielą się linkami do pirackich kopi
filmów, płyt i programów, czego ACTA zakazuje.
Kłopoty będą mieć też serwisy podobne do
zamkniętego właśnie megaupload - które pozwalają
na trzymanie w sieci dużych plików i współdzielenie
się nimi. Poza siecią, ACTA zobowiązuje do
przestrzegania zakazu sprzedaży podróbek, ale to
przecież nic nowego.

Koniec