Robert Ashley

Ur. 28 marca1930, zm. 3 marca 2014 (dwa miesiące po skończeniu
jego ostatniej opery Crash). Amerykański kompozytor, aktor, reżyser
i producent filmowy.
Robert Ashley jest wybitną postacią w amerykańskiej muzyce
współczesnej. Posiada międzynarodową reputację pracy w nowych
formach operowych i projektów interdyscyplinarnych. Jego prace są
uznawane za klasykę języka w oprawie muzycznej. Był pionierem
oper dla telewizji – wiele z jego dzieł zostały zaprojektowane nie dla
sceny operowej, ale do transmisji w telewizji, zawierające migające
obrazy, linie drukowanego tekstu i inne efekty optyczne dostosowane
do transmisji na małym ekranie. Dzieła operowe Ashleya są wyraźnie
oryginalne w stylu.
Fanfare Magazine nazwał jego pracę Perfect Lives „niczym innym jak
pierwszą amerykańską operą…”.

Od 1961 do 1969 organizator Once – festiwalu współczesnych sztuk
scenicznych w Ann Arbor, na którym występowali przedstawiciele i
pionierzy muzyki eksperymentalnej oraz wykonawcy multimedialni.
Był także jednym z założycieli bardzo wpływowej grupy Once. Ich
specjalnością były jedne z pierwszych kompozycji i improwizacji
zawierających elektronikę (live electronics), a także szereg
performatywnych łączących w sobie teatr, muzykę i nowe media. W
tych latach Ashley opracował i wyprodukował pierwsze z jego oper
mieszanych mediów (mixed-media – termin określający dawną
koncepcję łączenia kilku form lub dziedzin przekazu).
Wyprodukował także oryginalne ścieżki dźwiękowe dla kilku filmów
George’a Manupelli.

Od 1966 do 1976 roku koncertował w Stanach Zjednoczonych i
Europie z Sonic Arts Union, kolektywu kompozytorów, w który skład
wchodzili jeszcze m.in. David Behrmanem, Alvin Lucier i Gordon
Mumma. Wykonywali swoje eksperymentalne kompozycje.

Robert Ashley (lewo) i Gordon Mumma

(prawo)

Wolfman

Jego fascynacja narracją, a także muzycznym wykorzystaniem głosu i
zbliżeniem muzyki do mowy dały efekt w postaci klasycznych
kompozycji XX wieku jak m.in. Wolfman. To wydanie na płycie
kompaktowej wprowadza nas w najbardziej ekstremalną,
eksperymentalną stronę amerykańskiego kompozytora Roberta Ashleya.
Zaczyna się od utworu The Fox (skomponowany w 1957 roku), pierwsze
elektroniczne dzieło Ashleya. Na tym nagraniu odbija się echem
prywatności i intymność języka i głosu.

Tytułowy utwór The Wolfman skomponowany na początku 1964 roku
jest brutalną kombinacją szumu taśmowego kolażu i wokalnego
sprzężenia zwrotnego. Po raz pierwszy wykonano go na festiwalu
awangardy im. Charlotte Moorman w Nowym Jorku jesienią tego
samego roku, zyskując równocześnie miano zagrożenia dla zdrowia
słuchacza. Dlatego też, z powództwa Feldmana, Robert Ashley stworzył
Taśmy Wolfmana, po to, aby odtworzyć je wraz z udziałem wokalnym
utworu The Wolfman. Pomysł dotyczący tej kompozycji (która ma
pochodzić równocześnie z tych samych głośników, co głos i sprzężenie
zwrotne) jest po to, aby wypełnić trwający podczas występu dźwięk
wydajności i przekształcić go w rozbudowaną wersję „trutnia” pod
wpływem elektroniki. Wybór, które dźwięki powinny znaleźć się na
taśmie zależy od potrzeby posiadania całego zakresu częstotliwości
wniesionego do sprzężenia zwrotnego tak, aby nadać dźwiękom krótki
czas trwania. Innymi słowy, ma to być zamieć krótkich dźwięków w
całym zakresie częstotliwości, tak aby iluzja dźwięków pochodzących z
każdej części pomieszczenia została zachowana. Do realizacji The
Wolfman nagranego wyprodukowanego na Uniwersytecie
Kalifornijskim w Davis, Robert Ashley użył wcześniejszej wersji
kompozycji (1960) Pt. The 4th of July. Kompozycja ta stopniowo
zmienia się z paraboliczno-mikrofonowej dokumentacji przyjęcia w
ogródku w warstwy taśmowych pętli magnetofonu  i sprzężenia
zwrotnego. The Wolfman Tape (1964), jak opisano powyżej, jest
kompozycją stworzoną do krótkiej realizacji The Wolfman. The
Wolfman używa manipulacji prędkości taśmy i miksuje wiele warstw
wynalezionych dźwięków, zarówno z radia AM, jak i nagrań powstałych
z wykorzystaniem innych mikrofonów.

Sprzężenie zwrotne w utworze ma miejsce gdy dźwięk z głośników w
danej przestrzeni odbija się od ścian i sufitu wracając do mikrofonu.
Mikrofon jest ustawiony na bardzo wysokim poziomie głośności tak, że
nawet najmniejszy dźwięk może powodować różne szczepy sprzężenia.
Istnieje także ogromna zażyłość dźwięków na krawędzi zrozumienia,
która pojawia się w ostatnim utworze The Bottleman, który został
skomponowany w 1960 roku jako muzyka dla eksperymentalnego filmu
George’a Manupelli. Ta ponad 40-minutowa wersja jest mistrzowską i
subtelną manipulacją taśmy za pomocą mikrofonów kontaktowych,
elektrycznych szumów z głośników i odległych przyciszonych nagrań
głosu i muzyki w tle. Ashley manipuluje taśmą magnetyczną,
przyspieszając lub spowalniając ją.

Cała płyta jest subtelną manipulacją taśmy za pomocą mikrofonów ,
szumów elektrycznych z głośników i odległych, przyciszonych nagrań
głosów i muzyki w tle. Jest to najbardziej surowa i agresywna
kompozycja Ashleya. To, co przedstawia na swojej płycie jest pełną
skalą nawału bardzo dynamicznego hałasu, a ludzki głos w utworze
zabiera go poza sferę zwykłej elektroniki.

Sprzężenie zwrotne (ang. feedback) – oddziaływanie sygnałów stanu
końcowego procesu na jego sygnały referencyjne (wejściowe). Polega
na otrzymywaniu przez układ informacji o własnym działaniu (o
wartości wyjściowej). Informacja ta może być modyfikowana przez
transmitancję bloku gałęzi zwrotnej.