Rak skóry -

Czerniak

Rodzaje

Rak podstawnokomórkowy-

W wielu przypadkach

występuje na głowie i szyi. Ma postać niedużego guzka często
z niegojącym się pokrytym strupiem owrzodzeniem.

Rogowacenie słoneczne-

Stan przed rakowy, w 15%

przypadków może przejść w raka kolczystokomórkowego.
Najczęściej występuje u starszych osób na powierzchni skóry z
częstym kontaktem ze słońcem.

Rak kolczystokomurkowy-

Często występujący

nowotwór

pojawiający

się

na

odkrytych,

często

osłonecznianych częściach ciała. Objawem mogą być
naciekające guzki, guzy a nawet wrzodziejace w centrum
hiperkeratoniczne guzy.

Czerniak-

Najrzadziej występujący lecz najbardziej

niebezpieczny nowotwór. Dotyczy osób w każdym wieku, lecz
częściej spotykany u osób starszych. Może przyjmować postać
ciemnych płaskownisłych plam barwikowych o nieregularnych
brzegach lub plam wielokolorowych, szybko rozsnących
guzków. Przeważnie ulega szybkiej progresji, daje przerzutu. W
związku z tym wymaga natychmiastowego leczenia.

Inne typy raków skóry :

Mięsak Kaposiego-

Powstaje z naczyń krwionośnych

skóry i przyjmuje wygląd sinoczerwonych guzków różnej
wielkości lub płaskich zasileń, a także złuszczenia powierzchni
skóry bez towarzyszącemu świądu.

Rak z komurek Merkela-

wzrost twardych błyszczących

guzków na skórze podatnej na słońce lub w mieszkach włosów.

Rak wywodzący się z gruczołów łojowych-

Agresywny

rak,

powodujący

powstawanie

twardych,

bezbolesnych guzków skóry, najczęściej na powiekach.

Przyczyny :

•

Promieniowanie ultrafiloetowe ( UV )

• czynniki biologiczne: wirusy (np. HPV – wirus

brodawczaka ludzkiego)

• czynniki chemiczne: arsen, smoła pogazowa,

pochodne węglowodorów aromatycznych

• promieniowanie jonizujące
• leki immunosupresyjne
• środki światłouczulające (np. psolaren)
• przewlekłe drażnienie skóry w wyniku urazów,

przewlekłe procesy zapalne, blizny (często
pooparzeniowe).

• Jasna karnacja – osoby o stosunkowo jasnym

odcieniu skóry częściej zapadają na raka skóry.

•

Czynniki genetyczne – przypadki choroby w rodzinie

zwiększają ryzyko zachorowania.

Objawy :

Zmiany w obrębie znamienia budzące niepokój bo : sugerujące

czerniaka określa się skrótem ABCD gdzie :

A to asymetria, zmiana kształtu znamienia z okrągłego na

niesymetryczne

B to brzegi nierówne lub postrzępione

C to kolor (od ang. colour), czyli zmiana zabarwienia, np. ściemnienie,

rozjaśnienie lub różne zabarwienie na jednym znamieniu

D to rozmiar (od ang. diameter) – każde znamię o średnicy większej niż

6 mm powinno być dokładnie zbadane

Leczenie :

• Rozpoznanie raka skóry ustala się na podstawie obrazu

klinicznego oraz badania histopatologicznego.
Obowiązkowe jest zbadanie węzłów chłonnych w
okolicy w której znajduje się nowotwór.

• Terapia fotodynamiczna-

metoda nieinwazyjna,

niszczejąca tkankę nowotworową, bez zbędnych
uszkodzeń tkanki zdrowej. Jest użyteczna w przypadku
stanów przedrakowych, w pewnych odmianach raka
podstawnokomórkowego i wczesnego raka
kolczystokomórkowego.

• 5% maść 5-fluorouracylowa lub imikwimod-

w przypadku drobnych i powierzchniowych ognisk

• Radioterapia-

Najlepsza metoda leczenia osób które

nie mogą być poddawane zabiegowi chirurgicznemu.

• laser CO

2

–

w przypadków guzków do 5 mm średnicy

• interferon α-2 oraz rekombinowany

interferon ß-

we wstrzyknięciach do ogniskowych, w

przypadku leczenia raków podstawnokomórkowych;
metoda ta jednak jest żmudna, droga i długookresowa.

• Po zakończeniu leczenia należy :

Wizyty

kontrolne w okresie po zabiegu operacyjnym ( termin
wyznacza lekarz ) a następnie co 3 miesiące w ciągu
pierwszego roku oraz co 6 miesięcy w ciągu kolejnych
lat. Konieczna również jest ocena okolicznych węzłów
chłonnych oraz dokładne badanie skóry pacjenta w
poszukiwaniu nowych ognisk choroby.

Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania

na czerniaka?

• Ważne jest by profilaktycznie poddawać się

badaniom, które pozwolą na odkrycie choroby we
wczesnym stadium.

• Szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu

wątroby typu B w wieku niemowlęcym i przeciwko
wirusowi brodawczaka ludzkiego u dziewczynek
mogą zapobiec nowotworom w przyszłości.

• WHO szacuje, że około 7-41% nowotworów jest

spowodowane nadwagą i otyłością. Powodem są
choćby zaburzenia w produkcji i wydzielania
insuliny- hormonu kluczowego przy wzroście
nowotworów.

• Nie jest udowodnione naukowo, że alkohol jest

czynnikiem wywołującym nowotwory lecz może on
działać jako dodatkowy czynnik wzmacniający
rakotwórcze działanie.

• Prowadzenie aktywnego trybu życia hamuje

czynniki wywołujące chorobę. Wystarczy 30 minut
aktywnego trybu życia by o 30% zmniejszyć
ryzyko zachorowania.

• Odżywiaj się zdrowo unikając tłustych i słodkich

posiłków.

• Nie pal papierosów oraz unikaj biernego palenia.
• Sprawdź czy jesteś narażony na promieniowanie-

wskutek rozpadu radioaktywnego jodu, powstaje
bezzapachowy gaz radon.