Math=Male,
Me=Female,
Therefore Math≠Me

Brian A. Nosek and Mahzarin R. Banaji
(Yale Uniwersity)

Anthony G. Greenwald
(Uniwersity of Washington)

Elizabeth Cady Stanton

Wszystko jest możliwe dla wszystkich…

…ale w świecie istnieją granice pomiędzy jasno
wyznaczonymi grupami społecznymi, preferencjami tych
grup, oraz kierunkiem postępowania jednostek należących do
danej grupy, a także ich nierówny dostęp do środków oraz
możliwości działania w świecie.

Mężczyźni mają większe
predyspozycje do zajmowania
się, oraz wyróżniania się w
matematyce i naukach
ścisłych w porównaniu z
kobietami…

HIT CZY MIT?

Założenia badania, które miało zbadac
zależności pomiędzy 3 konstruktami:

1. Utajniony, ukryty stopień w jakim dana

osoba nastawia się i identyfikuje z
matematyką

2. Relacja matematyka vs rodzaj (gender)

3. Identyfikacja z rodzajem (gender)

Koncentrowanie się na 4
nieuświadomionych, utajnionych
skojarzeniach szczególnie istotnych w
przypadku badania rodzaju i
upodobania do matematyki:

1. Skojarzenie pomiędzy pojęciem matematyka i oceną (dobry,

zły), czyli nastawienie do matematyki

2. Skojarzenie pomiędzy matematyką i własnym „ja”, czyli

tożsamości dotycząca matematyki

3. Skojarzenie pomiędzy matematyką, a rodzajem (gender),

czyli stereotypizacja matematyka – rodzaj

4. Skojarzenie pomiędzy własnym „ja”, a rodzajem (gender),

czyli jak utożsamiam się z własnym rodzajem.

Zależności pomiędzy
matematyką a rodzajem:

Na poziomie szkół wyższych kobiety są bardzo słabo reprezentowane,
jeśli chodzi o matematykę, oraz nauki wymagające dobrej jej
znajomości:

Nauki fizyczne – 34%
Matematyka i informatyka – 35%
Inżynieria – 16%

W porównaniu z innymi:

Psychologia – 73%
Nauki społeczne – 48%
Nauki biologiczne – 49%

Ocena nieuświadomionych,
utajnionych nastawień, tożsamości
i stereotypów

Zadanie: ODPOWIEDŹ – RYWALIZACJA
TEST UTAJNIONYCH SKOJARZEŃ (The Implicit Association Test – IAT)

Zadanie opiera się na złożeniu, że powinno być łatwiej dopasowac w
pary pojęcia i atrybuty, cechy które kojarzymy poprzez
doświadczenie, niż dopasowac pojęcia, oraz atrybuty, cechy, które są
mniej, lub w ogóle nie kojarzone.

np.

Pojęcie „kwiatek” i atrybut „przyjemny” reprezentowany, np.
przez wspaniały, szczęśliwy, tęcza, powinny być znacznie
prostsze do połączenia, niż pojęcie „kwiatek” i atrybut
„nieprzyjemny”, np. obrzydzenie, nienawiśc, pistolet .

W zadaniu tym, łatwośc, lub siła skojarzeń mierzona jest
szybkością z jaką dokonuje się łączenia się w jeden rodzaj pary
(np. matematyka + przyjemny),
w porównaniu z szybkością łączenia drugiego rodzaju par
(np. matematyka + nieprzyjemny)
…

Charakterystyczna cechą testu IAT jest to, że preferencja jednego
pojęcia, np. matematyka, jest mierzona w porównaniu z preferencją
drugiego pojęcia, np. nauki humanistyczne.

Obecnośc i natura drugiej, kontrastującej kategorii, może mieć wpływ
na ujawnione nastawienie jednostki do samej matematyki i nauk
ścisłych w porównaniu z naukami humanistycznymi.

Obecnośc drugiej, kontrastującej kategorii może stanowic tzw. proroczą
siłę w niektórych dziedzinach, szczególnie jeśli chodzi o ocenę
nastawień, stereotypów, oraz tożsamości . Przykładowo student I roku
może lubic matematykę i historię, ale zdecyduje się studiowac historię,
ponieważ w porównaniu z matematyką, historia mu się bardziej
podoba.

Nieoczekiwane wyniki, a badania wstepne:

Dwa badania w celu ustalenia punktu odniesienia do dalszych badań.

W pierwszym badaniu zmodyfikowano początkowe zadania, zastępując
nazwy kwiatów i insektów uporządkowanymi ciągami liczb (np. 3456),
oraz liter (np. RSTU). Oczekiwano, że reakcje zarówno na liczby, jak i na
litery, wskażą na równomierne skojarzenia z rzeczami przyjemnymi i
nieprzyjemnymi.

Dane ze wstępnych badań jednak nie potwierdziły oczekiwań badaczy.

Przeciętnie uczestnicy reagowali o 71ms szybciej układając w pary
litery i przyjemne słowa , niż w przypadku cyfr i przyjemnych słów

W drugim eksperymencie układ cyfr i liter zastąpił układ przyjemny i
nieprzyjemny . Znowu uczestnicy reagowali o 60ms szybciej w
przypadku kwiatów i ciągów liter , niż na nazwy kwiatów i ciągi liczb…
ALE

W pierwszym eksperymencie nieuświadomiona niechęc do
cyfr przełożyła się na reakcję 110ms u kobiet i tylko 33ms u
mężczyzn.

W drugim eksperymencie wyniki wynosiły odpowiednio 82ms
dla kobiet, oraz 23ms dla mężczyzn.

Inne wstępne badania, mające na celu
przyglądnięcie się różnicom rodzaju
(gender), w odniesieniu do utajnionych
nastawień do matematyki:

W jednym z zadań skontrastowano matematykę z językiem,
używając znanych pojęc matematycznych (np. algebra, czy
rachunek), oraz językowych (np. książka, albo zdanie). W tym
zadaniu zarówno mężczyźni, jak i kobiety szybciej kojarzyli
matematykę ze słowami przyjemnymi, niż nieprzyjemnymi
wskazując jednocześnie na negatywny nieświadomy stosunek
do matematyki w porównaniu z językiem. Ponadto kobiety
wykazywały silniejsza niechęc do matematyki, niż mężczyźni

W drugim eksperymencie w tych samych badaniach zmieniono przedstawienie
porównywanych kategorii, aby upewnic się, że zaobserwowane różnice rodzaju
(gender) nie były powodowane wyłącznie porównywaniem z językiem.

Matematykę przedstawiono za pomocą równań, a kontrastujące kategorie
stanowiły nazwy geograficzne

W wypadku kobiet efekt z poprzedniego eksperymentu, powtórzył się

Zaś mężczyźni, nie wykazywali bardziej negatywnych reakcji wobec matematyki
niż do geografii

Ponownie, jak i w pierwszym badaniu, różnica rodzaju (gender), w
nieuświadomionym nastawieniu, była istotna!

EKSPERYMENT 1

Wstępne założenie pierwszego eksperymentu było takie, że
mężczyźni będą przejawiac silniejszą identyfikację z
matematyką (matematyka + ja), niż kobiety.

Ponadto pośród uczestników, bez względu na rodzaj (gender),
zmiany dotyczące nastawień wobec matematyki powinny
ulegac zmianie ?

Potwierdzone rezultaty mogłyby służyc jako podstawa
szerszej grupy prognoz dotyczących grup społecznych,
nastawień, stereotypów, dotyczących starań, wysiłków oraz
performacji akademickiej

EKSPERYMENT 1

Metoda:

Uczestnicy:
83 studentów, studiów I stopnia Uniwersytetu Yale,
uczestniczyło w eksperymencie pierwszym . 4 osoby zostały
usunięte, ponieważ popełniły zbyt wiele błędów w teście IAT,
co pozostawiło dane 79 studentów.

Materiały:
Test Utajnionych Nastawień
Test Utajonych Tożsamości
Wartości / Pomiary czynne

EKSPERYMENT 1

Procedura:

Po przeanalizowaniu zgody na badania uczestnicy wykonywali wszystkie
zadania sprawdzające utajone, a następnie czynne zjawiska .
Testy IAT przeprowadzano na 15 calowych monitorach. Używano
oprogramowania F-IAT.
Aby wykonac zadanie uczestnicy posługiwali się klawiszem A (po lewej
stronie), oraz klawiszem 5 (po prawej stronie)
W przypadku pierwszej połowy zadania, badani poinstruowani byli aby
przycisnąc klawisz za każdym razem, gdy na środku ekranu pojawi się
element reprezentujący kategorię matematyka (np. algebra, równanie) i
kategoria przyjemny (np. pokój, miłośc). Jednocześnie poproszeni zostali o
przyciśnięcie 2 klawisza gdy na ekranie pojawi się element kategorii nauki
humanistyczne (np. dramat, poezja), lub słowa które miały nieprzyjemne
znaczenie (np. nienawiśc, bomba)
W wypadku pomyłki, uczestnik po swoim wyborze, miał chwile na
poprawienie błędu naciskając klawisz X, zanim pojawił się nowy przykład…

EKSPERYMENT 1

…w drugiej części badania jedna z kategorii była zmieniona tak, że kategoria
matematyka i nieprzyjemny, były przypisane do tego samego klawisza, zaś
nauki humanistyczne i przyjemny do innego

Każdy z testów IAT składał się z 5 cwiczeniowych bloków po 20 prób, oraz dwóch
dodatkowych bloków po 40 prób każdy. Próba polegała na identyfikowaniu
pojedynczego elementu

Pierwsze bloki miały za zadanie zaznajomic uczestników z przypisaniem
klawiszy, oraz w rozróżnianiu elementów reprezentujących pojęcia docelowe
(np. matematyka i nauki humanistyczne) . W drugim bloku, uczestnicy,
używając tych samych klawiszy, uczestnicy rozróżniali elementy atrybutywne
(przyjemny, nieprzyjemny)

W 3 bloku uczestnicy cwiczyli kategoryzowanie elementów docelowych i
atrybutywnych jednocześnie, w taki sposób że tworzyły się pary, ponieważ ,
element docelowy i atrybutywny wymagały takiej samej reakcji (np.
matematyka i element przyjemny po lewej / nauki humanistyczne i element
nieprzyjemny po prawej)

EKSPERYMENT 1

Bezpośrednio po 3 blokach przedstawiono blok 4, krytyczny, dodatkowy, o 40
próbach w którym należało ocenic skojarzenie pomiędzy elementem
docelowym i atrybutem
W 5 bloku uczestnicy cwiczyli ponowne rozróżnianie pojęc docelowych, lecz w
tym przypadku klawisze którym przypisano poszczególne kategorie zostały
zamienione (nauki humanistyczne po lewej, matematyka po prawej stronie)

Wreszcie w ostatnich cwiczeniowych i krytycznych blokach uczestnicy
ponownie kategoryzowali pojęcia i elementy atrybutywne , ale pary były
połączone przeciwnie w stosunku do poprzednich bloków. (np. nauki
humanistyczne i elementy przyjemne po lewej; matematyka i elementy
nieprzyjemne po prawej stronie)

W każdym bloku bodźce pojawiały się w przypadkowej kolejności, z
wyjątkiem bloków, gdzie obecne były oba (pojęcia i elementy atrybutywne),
w przypadku których próby występowały na przemian prezentując bodziec
docelowy i atrybutywny

EKSPERYMENT 1

Wyniki i omówienie:

Przeanalizowany został każdy pomiar automatyczny
porównując wyniki performacji w przypadku gdy matematyka
była zestawiana z nieprzyjemnymi atrybutami, oraz
performacji, gdzie matematyka była zestawiana z
przyjemnymi atrybutami.

Pozytywne wartości zostały potraktowane jako wskazujące na
pozytywną ocenę matematyki i nauk ścisłych w porównaniu z
kontrastującą kategorią.

Eksperyment 1

Utajnione nastawienie i tożsamośc :

W badano uśrednione zostały odpowiedzi trzech pomiarów
utajnionych nastawień, po to, aby stworzyc pojedynczy
złożony pomiar utajnionej oceny preferencji nauk ścisłych lub
matematyki, w porównaniu z naukami humanistycznymi i
językiem.

Podobnie jak w badaniu wstępnym zarówno kobiety jak i
mężczyźni wykazywali negatywne nastawienie do
matematyki i nauk ścisłych, przy czym kobiety wykazywały
bardziej negatywne nastawienie.

Eksperyment 1

Ważną kwestią było identyfikowanie własnego „ja” z
matematyką, bądź naukami ścisłymi. Stopień tego
identyfikowania. Określic miało to 4 zadanie w
eksperymencie.
Badacze zakładali, że to mężczyźni będą znacznie częściej
indetyfikowali się z matematyki i naukami ścisłymi, niż
kobiety, które będą preferowały nauki humanistyczne.

Wyniki jednak nie potwierdzają tego założenia.
Kobiety w prawdzie identyfikowały się znacznie bardziej z
naukami humanistycznymi niż z matematyką, lecz mężczyźni
nie identyfikowali się z w znaczący sposób z żadną z dziedzin
ALE…

Eksperyment 1

…analizując posczególne wyniki pojedynczych osób
zaobserwowano jednak, że uczestnicy, dla których
matematyka była blisko związana z własnym „ja”, wykazywali
dla niej znacznie więcej sympatii, niż badani, w przypadku
których matematyka nie była czymś osobistym, bliskim.

W tym wypadku, należy jednak zauważyc, że rodzaj (gender)
nie miał najmniejszego znaczenia. Zarówno kobiety jak i
mężczyźni, będący blisko z matematyką wykazywali wobec
niej przyjazny stosunek i identyfikowali się z matematyką
znacznie bardziej niż osoby które nie łączyły z nią własnego
„ja”.

Eksperyment 1

Oba badania wykazały, że w porównaniu z mężczyznami kobiety miały dużo
bardziej negatywną ocenę matematyki.

Badacze oscylują wokół założenie, że w wielu kulturach, a być może
zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych matematyka widziana jest szczególnie
nieprzychylnie. Zakładali także, że być może ujawniła się ona bardzo
negatywnie właśnie w Yale, gdzie preferowane są nauki humanistyczne.

Zebrano także dane, internetowe, w celu ostatecznego zweryfikowania tej
hipotez. W internecie ludzie oceniali swoje nastawienie wobec różnych
aspektów (np. wobec mniejszości, rasy, kultury, płci, wieku), z których
jedną była matematyka i nauki humanistyczne. Około 19tys. Uczestników
badania internetowego pozwoliło badaczom zaobserwowac negatywną
ocenę matematyki w porównaniu z naukami humanistycznymi. Do tego
kobiety wykazywały znacznie bardziej negatywną ocenę, co pokazuje, że
wyniki badania nie są tylko zawężone do grupy studentów nauk
wyzwolonych.

Eksperyment II

W 2 eksperymencie chodziło głównie o sprawdzenie utożsamiania się z
własną grupą, aby sprawdzic, czy siła identyfikacji jest zależna od stopnia,
pomiędzy własnym „ja” a atrybutami kojarzonymi z grupą. Dla osób które
mają silną identyfikację męską, identyfikacja z grupą powinna wzmocnic
identyfikację z matematyką jako dziedziną. Natomiast dla osób które mają
silną identyfikację żeńską, identyfikacja ta powinna malec, gdyż, „żeński” i
matematyka nie są kojarzone.

Choc nie jest to konieczne, to badacze zakładają, że osoby które
utożsamiają się z grupą męską, są faktycznie mężczyznami, zaś osoby
które utożsamiają się z kobietami są nimi.

Automatycznie, kobiety, które bardziej identyfikują się ze swoim rodzajem,
powinny wykazywac bardziej negatywne nastawienie do matematyki i
słabszą z nią identyfikację, niż kobiety, które mają słabszą identyfikację
żeńską i na odwrót z mężczyznami.

Eksperyment II

Metoda:

Uczestnicy:
97 studentów, studiów I stopnia psychologii Uniwersytetu
Yale, uczestniczyło w eksperymencie pierwszym . 6 osób
zostało usuniętych, ponieważ popełniły zbyt wiele błędów w
teście IAT, lub z powodu nie wykonywania poleceń co
pozostawiło dane 91 studentów (46 kobiet i 45 mężczyzn)

Eksperyment II

Materiały:

Pomiary utajone – uczestnicy wykonywali 4 zadania aby zmierzyc utajone
poznanie społeczne. Dwa z zadań (nastawienie matematyka/nauki
humanistyczne, oraz identyfikacja matematyka/nauki humanistyczne), były
identyczne jak te użyte w eksperymencie pierwszym. Badacze stworzyli
jednak nowe zadanie, aby zmierzyc siłę skojarzenia pomiędzy dziedziną, a
rodzajem, aby ustalic pomiar stereotypu matematyka – rodzaj. Jasno widac,
że silny stereotyp, jest widoczny kiedy odpowiedzi są szybsze w przypadku
zestawienia w pary matematyka + męski ( wraz z nauki humanistycne +
żeński), niż w przypadku zestawienia w pary matematyka + żeński (wraz z
nauki humanistyczne + męski)

Eksperyment II

Zostało stworzone także 2 zdanie, aby zmierzyc skojarzenia,
pomiędzy „ja”/oni, a rodzajem, w celu zmierzenia wartości
identyfikacji z rodzajem. Grupom rodzajowym, przedstawiono
bodźce wskazujące kategorię rodzaju (męski, chłopiec,
żeńska, dziewczynka). W tym wypadku identyfikacja z
rodzajem męskim byłaby oczywista, gdyby reakcja w łączeniu
w pary
męski +”ja” własne
byłaby szybsza w porównaniu do
pary żeński + „ja” własne

Eksperyment II

Pomiary czynne – Pomiary te były identyczne jak w
eksperymencie pierwszym

Procedura – Również taka sama jak w pierwszym
eksperymencie

Eksperyment II

Wyniki i omówienie:

Jeżeli chodzi o pomiary utajone, to podobnie jak i w
eksperymencie pierwszym, zarówno kobiety jak i mężczyźni,
oceniali matematykę bardziej negatywnie, niż nauki
humanistyczne, przy czym już tradycyjnie, kobiety oceniały
matematykę bardziej negatywnie niż mężczyźni. Również,
podobnie jak w eksperymencie pierwszym, kobiety znacznie
częściej niż mężczyźni przejawiały znacznie większą
identyfikację z naukami humanistycznymi, w porównaniu z
matematyką.

Eksperyment II

Utajone stereotypy matematyka – rodzaj:

Zostały one świeżo wprowadzone w eksperymencie drugim i
oceniały siłę skojarzeń, pomiędzy matematyką/naukami
humanistycznymi, a rodzajem męski/żeński. Zarówno kobiety
jak i mężczyźni łatwiej łączyli w pary matematykę + męski,
nauki humanistyczne, + żeński, niż na odwrót. Zarówno
kobiety jak i mężczyźni wykazywali podobne utajone
stereotypy matematyka – rodzaj. Pomimo, iż różnili się co do
preferencji wobec matematyki, wykazywali oni jednakową
utajoną wiedze łączącą rodzaj z matematyką.

Eksperyment II

Podobieństwo dotyczące siły stereotypu staje się istotne
kiedy widzimy, że z równie silnego stereotypu matematyka –
rodzaj, wyrastac może inny profil preferencji i performacji.

Przykładowo możemy zakładac, że w szczególności kobiety,
które np. mają bardzo silne stereotypy matematyka – męski,
powinny niezbyt lubic matematykę, lub identyfikowac się z
nią w mniejszym stopniu, niż kobiety które mają słabsze
stereotypy matematyka – męski.

Mężczyźni natomiast, którzy mają silne stereotypy
matematyka – męski powinni lubic matematykę i
identyfikowac się z nią bardziej niż mężczyźni którzy mają
słabsze stereotypy matematyka – męski.

Eksperyment II

Do powyższych założeń wzięto także pod uwagę wyniki osiągane w
egzaminach z zadaniami matematycznymi

Podsumowując, zarówno mężczyźni jak i kobiety mieli równie silne
stereotypy łączące „matematykę” i „męski”, a podawali, że osiągnęli
podobne wyniki na egzaminie.

W przypadku kobiet, im większa była siła kojarzenia stereotypu
matematyka + męski, tym mniejsza była ich sympatia do
matematyki, tym niższa identyfikacja z matematyką i tym gorsze
wyniki w egzaminie matematycznym.

W przypadku mężczyzn, otrzymano rezultaty przeciwne. Stereotyp
matematyka – rodzaj, związany był z bardziej pozytywnym
stosunkiem do matematyki, silniejszą identyfikacją i lepszymi
wynikami w egzaminie matematycznym

Eksperyment II

Utajniona identyfikacja z rodzajem:

Ocena skojarzenia pomiędzy własnym „ja” a grupą (identyfikacja z własną
grupą)

Oczekiwano, że kobiety będą wykazywac silniejszą identyfikację z „żeński” w
porównaniu z „męski”.

Natomiast mężczyźni silniejszą identyfikację z „męski”, w porównaniu z
„żeński”.
Logicznie, mężczyźni, bardziej identyfikują się z rodzajem męskim, niż z
żeńskim i na odwrót, kobiety z żeńskim.

W przypadku kobiet, silniejsza identyfikacja z rodzajem żeńskim, kojarzona
była z bardziej negatywnym nastawieniem do matematyki. W przypadku
mężczyzn silniejsza identyfikacja z rodzajem męskim, była kojarzona z
silniejszą identyfikacją z matematyką, ale nie z nastawieniem do
matematyki!

Eksperyment II

Podsumowując, przynależnośc do grupy, może funkcjonowac
jako prognostyk osobistych preferencji, oraz identyfikacji z
matematyką . Utajnione stereotypy matematyka – rodzaj
przeważały i były równie silne u kobiet, jak i u mężczyzn.
Jednak różnorodności siły tego stereotypu w zróżnicowany
sposób prognozowała nastawienia, wobec matematyki.

Badacze są przekonani, że zależności uzyskane w drugim
eksperymencie są prawdopodobnie wielokierunkowe choc
sami podkreślają jeden kierunek, zgodny z poprzednimi
badaniami. Innymi słowy stereotypy, są obecne w otoczeniu
człowieka, zanim dany osobnik, sformułuje własne
nastawienie do matematyki.

Związek pomiędzy utajonymi, a
czynnymi nastawieniami

Główny temat badań, według eksperymentatorów, to związek
pomiędzy takimi właśnie utajonymi pomiarami, a stosunkowo
bardziej świadomymi pomiarami. Wcześniejsze dowody
sugerowały, że te dwa procesy mogą przebiegac niezależnie od
siebie, a zatem, nie być ze sobą powiązane. Jednak najnowsze
dowody wskazują, że takie właśnie związki, mogą wahac się od
słabych do silnych . Wykazano także, że w pewnych warunkach
pomiaru utajonego i czynnego poznania, są w sposób wiarygodny
i pozytywny związane.
Czynne nastawienie do matematyki nie jest tak poddane presji
społecznej, jak nastawienie do poszczególnych grup społecznych .
Ponadto testowani studenci powinni być oswojeni z
rozpoznawaniem i wyrażaniem swoich nastawień do kierunków
akademickich…

…Z tych powodów badani oczekiwali, że utajone i czynne
nastawienia powinny być ze sobą pozytywnie powiązane.
Jednka istnieją, coraz to silniejsze dowody na to, że utajone i
czynne pomiary mogą istotnie korelowac i jendoczesnie
pozostawac odrebnymi czynnikami

Czy kierunek studiów łagodzi różnicę
rodzaju – gender?

Niekoniecznie…

Według badaczy, różnice rodzaju w utajonych nastawieniach
do matematyki, mogą być częściowo funkcją różnic rodzaju
spowodowanych udziałem w czymś. Mężczyźni znacznie
częściej wybierają kierunki, oraz zawody związane z
matematyką.

Możliwe jest, że kobiety i mężczyźni, którzy wybrali kierunki
studiów związane z matematyką będą wykazywac podobne,
utajone nastawienia wobec matematyki.