Organizacje samorządów

zawodowych i gospodarczych.

Organizacje samorządów
zawodowych i gospodarczych…

… to sektor trzeci, który charakteryzuje
się:

Zasadą dobrowolności.

Niedochodowością.

Niezależnością od państwa.

Działaniem na rzecz wspólnego dobra

SAMORZĄD
GOSPODARCZY

Samorząd gospodarczy

Samorząd gospodarczy reprezentuje

środowiska przedsiębiorców i poprzez

działania na rzecz przedsiębiorczości

wspiera rozwój gospodarczy kraju.

Obejmuje on grupę osób prowadzących

działalność gospodarczą w określonej

dziedzinie wytwórczości.

Zadania:



Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości.



Decentralizacja zadań administracji.



Odciążenie administracji rządowej i samorządu

terytorialnego.



Promowanie gospodarki.



Reprezentacja interesów przedsiębiorców.



Wspieranie rozwoju gospodarczego kraju.

Podstawowe instytucje

względu na regulacje prawne dzieli się na:

Samorząd gospodarczy rzemiosła

Samorząd zawodowy niektórych

przedsiębiorstw

Samorząd ogólny

•

Samorząd

gospodarczy

rzemiosła.

Samorząd gospodarczy
rzemiosła…

… jest jedną z trzech podstawowych
instytucji samorządu gospodarczego –
znajduje się zaraz obok samorządu
rolniczego (izb rolniczych) oraz samorządu
przedsiębiorców.

Ponadto…

Jest to zawodowe wykonywanie

działalności gospodarczej przez osobę

fizyczna, z udziałem wykwalifikowanej

pracy własnej, w imieniu własnym tej

osoby i na jej rachunek, przy

zatrudnianiu do 50 pracowników.

Rzemiosłem jest również

wykonywanie działalności

gospodarczej przez wspólników sp.

Cywilnej, osób fizycznych, z udziałem

wykwalifikowanej pracy własnej, w

imieniu własnym tych wspólników i

na ich rachunek, zatrudniających

również do 50 pracowników.

Cechy charakterystyczne:



Samorząd gospodarczy rzemiosła, grupuje
izby rzemieślnicze.



Reprezentuje środowisko rzemieślników, a
poprzez działania na rzecz
przedsiębiorczości, wspiera rozwój
gospodarczy kraju.



Organizacje samorządu gospodarczego
rzemiosła tworzone są z inicjatywy członków
na zasadzie dobrowolnej przynależności.

Organizacyjno-prawne formy samorządu
gospodarczego rzemiosła:

Cechy

Izby rzemieślnicze

Związek

Rzemiosła
Polskiego

1. Cechy

Podstawa utworzenia cechy jest uchwalenie statutu przez, co

najmniej 10 członków.

2. Izby rzemieślnicze

(Organizacje zrzeszające cechy, spółdzielnie rzemieślnicze,

rzemieślników niezależnych do cechów a także inne jednostki

organizacyjne, jeżeli ich celem jest wspieranie rozwoju

gospodarczego rzemiosła.)

3. Związek Rzemiosła Polskieg

Może zrzeszać izby rzemieślnicze, a także cechy o zasięgu

ogólnopolskim. ZRP może być utworzony z inicjatywy, co

najmniej 10 izb rzemieślniczych oraz cechów ogólnopolskich.

Samorząd gospodarczy
rzemiosła ma za zadanie:

Promować działalność gospodarczą i
społeczno-zawodową rzemiosła.

Sprawować nadzór nad organizacją i
przebiegiem procesu przygotowania
zawodowego w rzemiośle.

Udzielać pomocy rzemieślnikom i
innym przedsiębiorcom.

Reprezentować interesy środowiska
rzemieślniczego.

Realizować zadania z zakresu
oświaty i wychowania.

Samorząd zawodowy
niektórych przedsiębiorstw

….grupuje podmioty wykonujące

działalność w zakresie handlu,

gastronomii, usług i transportu.

Do samorządu zawodowego niektórych

przedsiębiorstw mogą należeć również

przedsiębiorcy świadczący inne rodzaje

usług.

Organizacje samorządu zawodowego
niektórych przedsiębiorców są
tworzone na zasadzie dobrowolności:

zrzeszenia handlu i usług

zrzeszenia transportu
inne organizacje

przedsiębiorstw

Samorząd

zawodowy

niektórych

przedsiębiorców



Samorząd zawodowy to organizacyjna
forma zrzeszania się obywateli,
ukształtowana na zasadzie więzi
zawodowej,



Powstała celem reprezentowania
interesów przedsiębiorców wobec
instytucji państwa.



Zasadniczym aktem prawnym, który
przewiduje możliwość tworzenia
samorządów zawodowych jest
Konstytucja

Podstawę prawną stanowi art. 17
ust. l Konstytucji,

który dopuszcza tworzenie samorządów zawodowych w
drodze ustawy, jako podmiotów reprezentujących osoby
wykonujące zawód zaufania publicznego i sprawujące
pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w
granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Samorząd zawodowy niektórych
przedsiębiorców tworzony jest:

Z inicjatywy co najmniej 50 osób -

przedsiębiorców prowadzących

działalność w zakresie handlu i usług

lub

Z co najmniej 200 osób - przedsiębiorców

prowadzących działalność gospodarcza w

dziedzinie transportu.

Cechy charakterystyczne
SZNP:



Grupuje podmioty wykonujące
działalność w zakresie handlu,
gastronomii, usług i transportu.



Do samorządu zawodowego niektórych
przedsiębiorstw mogą należeć również
przedsiębiorcy świadczący inne rodzaje
usług, z wyłączeniem jednak
podmiotów, które maja status
rzemieślnika.

Tworzone są w zakresie:

Zrzeszenia handlu i usług

Zrzeszenia transportu
Inne organizacje

przedsiębiorstw

DZIENNIK USTAW - ROK 1989, NR 35, POZ. 194 Z
DNIA 1989-06-08, ART. 4



„Zadaniem zrzeszenia jest w
szczególności utrwalenie więzi
środowiskowych, podstaw zgodnych z
zasadami etyki i godności zawodu, a
także prowadzenie na rzecz członków
działalności kulturalnej, oświatowej i
socjalnej (…)”

Samorząd ogólny dzieli się na:

I Stopień: Izba

Gospodarcza

II Stopień: Izba

Regionalna

III Stopień: Krajowa

Izba Gospodarcza

Izba
gospodarcza.

Jest to podstawowa organizacja

samorządu gospodarczego,

reprezentująca interesy zrzeszonych

w nich podmiotów w zakresie

działalności wytwórczej, handlowej,

budowlanej lub usługowej.

Wymogi:



Izba gospodarcza może być utworzona,
jeżeli taką inicjatywę podejmie co najmniej
50 podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą, zwanych dalej "założycielami",
na obszarze działania tworzonej izby,
obejmującym obszar województwa.



W wypadku gdy terytorialny zakres działania
izby będzie przekraczać obszar
województwa, liczba założycieli powinna
wynosić co najmniej 100.



Izby gospodarcze zrzeszają podmioty i

osoby prowadzące działalność

gospodarczą, tj. zarówno spółki, jak i

przedsiębiorców jednoosobowych.



Przynależność do nich jest dobrowolna,

a izby nie realizują żadnych uprawnień

władczych w stosunku do osób w nich

zrzeszonych.

Celem działania izb jest

reprezentacja podmiotów w nich

zrzeszonych; w szczególności wobec

organów państwowych oraz

kształtowanie i rozpowszechnianie

zasad etyki działalności

gospodarczej.

Sposób tworzenia izb zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach
gospodarczych następuje w trzech etapach:

Inicjatywa założycieli.

Uchwalenie statutu.

Zgłoszenie wniosku o rejestrację w
Krajowym Rejestrze Sądowym i
uzyskanie prawomocnego wpisu.

Nadzór nad izbami gospodarczymi

sprawowany jest przez właściwego ministra

lub wojewodę w sytuacji stwierdzenia:



nieprawidłowości w działalności Izby.



niezgodności z prawem lub statutem.

Organ nadzoru występuje do władz Izby o

usunięcie nieprawidłowości lub też

występuje do sądu z wnioskiem o

udzielenie upomnienia.

Sądem właściwym w takim postępowaniu

będzie właściwy miejscowy sąd rejestrowy.

Izba Gospodarcza może:



Przyczyniać się do tworzenia warunków
rozwoju życia gospodarczego oraz wspierać
inicjatywy gospodarcze członków,



Popierać, we współpracy z właściwymi
organami oświatowymi, rozwój kształcenia
zawodowego



Delegować swoich przedstawicieli, na
zaproszenie organów państwowych, do
uczestniczenia w pracach instytucji
doradczo-opiniodawczych

Izba Gospodarcza może c.d.



Wydawać opinie o istniejących
zwyczajach dotyczących działalności
gospodarczej



Informować o funkcjonowaniu
przedsiębiorców oraz wyrażać opinie o
stanie rozwoju gospodarczego na
obszarze działania izby.

Izby gospodarcze podlegają
obowiązkowi wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego.

Wśród izb gospodarczych można
wyodrębnić kilkadziesiąt działających w
naszym kraju izb powołanych w celu
rozwoju stosunków dwustronnych pomiędzy
danymi krajami, np.:



Amerykańska Izba Handlowa w Polsce



Belgijska Izba Gospodarcza



Brytyjsko-Polska Izba Handlowa



Francuska Izba Przemysłowo Handlowa
w Polsce



Indyjsko-Polska Izba Gospodarcza



Niderlandzko-Polska Izba Gospodarcza



Polsko-Chińska Izba Gospodarcza



Polsko-Hiszpańska Izba Gospodarcza

Krajowa Izba Gospodarcza

Organizacja samorządu gospodarczego

działająca na podstawie ustawy z dnia 30

maja 1989 r. o izbach gospodarczych (Dz.

U. Nr 35, poz.195).

Krajowa Izba Gospodarcza zrzesza, na

zasadzie dobrowolności, Izby Gospodarcze

oraz inne organizacje gospodarcze i

społeczne.

Jej siedziba mieści się w Warszawie.

Zrzesza blisko 160 organizacji

biznesowych.

Statut Krajowej Izby Gospodarczej może
przewidywać możliwość oraz określać
zasady bezpośredniej współpracy
Polskiej Izby Handlu Zagranicznego z
podmiotami prowadzącymi działalność
gospodarczą w zakresie handlu
zagranicznego.

W tym zakresie Krajowa Izba
Gospodarcza może:



Organizować wystawy oraz międzynarodowe targi w
kraju i za granicą,



Współpracować z organizacjami międzynarodowymi i
zagranicznymi oraz może należeć do nich



Wykonywać czynności izb przemysłowo-handlowych na
podstawie umów między Polską lub kontrahentem
polskim a obcymi państwami lub kontrahentami albo
na podstawie międzynarodowych zwyczajów
handlowych



Organizować i stwarzać warunki do rozstrzygania
sporów w drodze postępowania polubownego i
pojednawczego



Majątek izby gospodarczej i Krajowej Izby
Gospodarczej powstaje ze składek
członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, z
własnej działalności oraz dochodów z majątku
izby.



Izby, mogą prowadzić działalność gospodarczą
na zasadach ogólnych. Dochód z działalności
gospodarczej izby służy realizacji celów
statutowych i nie może być przeznaczony do
podziału między jej członków.

W 2009 Krajowa Izba Gospodarcza

zorganizowała obchody jubileuszu

200-lecia samorządu gospodarczego

w Polsce.

Z tej okazji rok 2009 ogłosiła

„Rokiem Samorządu

Gospodarczego”, dla podkreślenia

roli izb gospodarczych w Polsce.

W Polsce na innych zasadach, zgodnie z
innymi przepisami funkcjonuje także:

Samorząd rolniczy (izba

rolnicza)

Organizacje pracodawców

Samorząd rolniczy

Niektórzy autorzy mają dość ostre kryteria

kwalifikacyjne. Uważają bowiem, że

samorząd gospodarczy w Polsce jest

reprezentowany tylko i wyłącznie przez

izby rolnicze, ponieważ tylko one cechują

się obligatoryjną przynależnością.

Powstał on na mocy ustawy w 1996 roku.

Członkami samorządu rolniczego na mocy prawa są:



Osoby fizyczne i prawne, będące podatnikami

podatku rolnego w rozumieniu przepisów o

podatku rolnym.



Osoby fizyczne i prawne, będące podatnikami

podatku dochodowego z działów specjalnych

produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o

podatku dochodowym od osób fizycznych.



Członkowie rolniczych spółdzielni

produkcyjnych posiadający w tych

spółdzielniach wkłady gruntowe.

Organizacja pracodawców:



Mają prawo do tworzenia konfederacji i federacji.



Są samorządne, niezależne w swej działalności
statutowej.



Ich zadaniem jest chronienie praw oraz
reprezentowanie interesów zrzeszonych członków



Nie mają prawa podejmować działań
zmierzających do ograniczenia praw
pracowników do zrzeszenia się w związki
zawodowe

Organizacje pracodawców
dzielimy na:

I Stopnia:

związek

pracodawców.

• II Stopnia: federacja

związków

pracodawców oraz

konfederacja

związków

pracodawców.

SAMORZĄD ZAWODOWY



Powołana na podstawie
ustawy organizacja skupiająca osoby
fizyczne wykonujące określony zawód
zaufania publicznego, bądź pełniące
szczególnie odpowiedzialną służbę oraz
realizująca zadania określone w
przepisach prawa lub w statucie danego
samorządu zawodowego.



Samorząd zawodowy nazywany jest
także izbą zawodową, a
potocznie korporacją zawodową.

Przynależność do samorządu
zawodowego jest obligatoryjna dla osób
chcących wykonywać dany zawód!

Jednostki organizacyjne samorządu
(izby) z reguły posiadają osobowość
prawną.

Nie dotyczy to samorządów sędziowskich,
prokuratorów, zawodowych kuratorów sądowych i
referendarzy sądowych.

Sposoby przekazywania zadań
publicznych samorządom zawodowym



Na podstawie bezpośredniego
upoważnienia ustawowego
(decentralizacja rzeczowa) na rzecz
samorządu lub jego organu



Na podstawie porozumienia zawartego z
organem administracji państwowej (w
ramach ustawowego umocowania)

Funkcje samorządów
zawodowych:



Nadzór i kontrola nad członkami
korporacji.



Funkcje naukowe i oświatowe.



Prowadzenie szkoleń i kształcenie
członków samorządu.



Zarząd i gospodarowanie majątkiem
samorządu.



Funkcje socjalne i samopomocowe.

Przykładowe samorządowe
związki zawodowe:

Samorząd lekarzy

Samorząd adwokatów

Samorząd pielęgniarek i położnych

Samorządy zawodowe architektów, inżynierów budownictwa

oraz urbanistów

I wiele innych

Najważniejsze Zadania
samorządów zawodowych:



Adwokatura powołana jest do udzielania
pomocy prawnej, współdziałania w ochronie
praw i wolności obywatelskich oraz w
kształtowaniu i stosowaniu prawa



Izby urbanistów – realizują część zadań
publicznych państwa dot. zagospodarowania
przestrzennego i służących podniesieniu jakości
przestrzeni



Samorządy zawodów medycznych – uczestniczą
m. in. w kreowaniu polityki zdrowotnej państwa

SAMORZĄD LEKARZY



Naczelna Izba Lekarska, NIL — samorząd lekarski
zrzeszający i reprezentujący lekarzy w tym lekarzy
dentystów. Zajmuje się nadzorem nad należytym
wykonaniem zawodów lekarza. Działa ona w Polsce od
roku 1921. Obecnie obowiązująca ustawa regulująca
jej działanie to ustawa z 2 grudnia 2009 roku o izbach
lekarskich (zastąpiła ona ustawę z 17 maja 1989 roku
o izbach lekarskich).



Samorząd lekarzy jest niezależny w
wykonywaniu swych zadań i podlega tylko
przepisom ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o
izbach lekarskich.

Głównymi zadaniami izb
lekarskich są:



ustanawianie obowiązujących lekarzy i lekarzy dentystów
zasad etyki zawodowej oraz dbanie o ich przestrzeganie;



współdziałanie w sprawach doskonalenia zawodowego
lekarzy i lekarzy dentystów;



sprawowanie pieczy nad sumiennym i zgodnym z aktualną
wiedzą medyczną wykonywaniem zawodów lekarza i
lekarza dentysty;



prowadzenie postępowań w przedmiocie
odpowiedzialności zawodowej lekarzy poprzez dwa organy
– Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej i Sąd Lekarski;



przyznawanie prawa wykonywania zawodu lekarza i
lekarza dentysty i prowadzenie ich rejestrów;



reprezentowanie interesów lekarzy i lekarzy dentystów
(także dotyczących warunków pracy i wynagrodzeń);

Ustawa doprecyzowała zadania samorządu
lekarzy, który zajmie się nie tylko
przyznawaniem, ale również zawieszaniem i
pozbawianiem lub ograniczaniem prawa do
wykonywania zawodu. Samorząd będzie miał
także prawo orzekać w sprawie
niedostatecznego przygotowania do zawodu
lekarza lub dentysty. Zadania wykonywane
przez samorząd uzupełnione zostaną m.in. o
opiniowanie kandydatur lekarzy na niektóre
stanowiska lub funkcje, prowadzenie rejestrów
lekarzy, praktyk lekarskich oraz ukaranych
lekarzy.

Najważniejsza zmiana



Najważniejszą z wprowadzonych zmian, jest
wprowadzenie dwuinstancyjnego postępowania w
sprawie odpowiedzialności zawodowej lekarzy.



Powstała możliwość wniesienia kasacji od orzeczenia
Naczelnego Sądu Lekarskiego do Sądu Najwyższego



Strony mają również możliwość zaskarżenia do
Naczelnego Sądu Lekarskiego postanowienia
Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej.



Dodatkowo, ustawa wprowadza również zasadę
jawności postępowań przez sądami lekarskimi, co na
pewno przyczyni się do zwiększenia ochrony praw
pacjentów w ich trakcie.

Jednostkami lekarskiego samorządu
zawodowego są Naczelna Izba Lekarska
oraz okręgowe izby lekarskie.

Każdy lekarz i lekarza dentysta, który
posiada prawo wykonywania zawodu w
Polsce, jest członkiem izby z mocy ustawy.

Obecnie funkcjonują 23 izby okręgowe
oraz Wojskowa Izba Lekarska w
Warszawie, która posiada status
prawny izby okręgowej, ale działa na
terenie całego kraju.

SAMORZĄD ADWOKATÓW

Adwokaturę

stanowi ogół

adwokatów i

aplikantów

adwokackich

Adwokatura powołana jest do:

• udzielania pomocy prawnej

• współdziałania w ochronie

praw i wolności

obywatelskich oraz

• współdziałania w

kształtowaniu i stosowaniu

prawa.

Adwokatura zorganizowana jest na
zasadach samorządu zawodowego:

Samorząd adwokacki, zgodnie z art. 17
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
reprezentuje adwokatów wykonujących zawód
zaufania publicznego i sprawuje pieczę nad
należytym wykonywaniem przez nich zawodu
w granicach interesu publicznego i dla jego
ochrony.

Ponadto, samorząd adwokacki dba o należyte
przygotowanie aplikantów adwokackich do
wykonywania zawodu adwokata.

ZADANIA:



Tworzenie warunków do wykonywania ustawowych
zadań adwokatury,



Reprezentowanie adwokatury i ochrona jej praw,



Sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem przez
adwokatów zawodu,



Doskonalenie zawodowe adwokatów i kształcenie
aplikantów adwokackich,



Ustalanie i krzewienie zasad etyki zawodowej oraz
dbałość o ich przestrzeganie,



Sprawowanie zarządu majątkiem samorządu
adwokackiego i rozporządzanie nim.

Zawód adwokata może wyłącznie
wykonywać osoba wpisana na listę
adwokatów przez okręgową radę
adwokacką izby adwokackiej, w
której adwokat posiada siedzibę
zawodową. Wpis na listę jest
obligatoryjny.

Na terenie kraju istnieją 24 izby
adwokackie.

Izbę adwokacką stanowią adwokaci i aplikanci
adwokaccy, mający siedzibę zawodową na
terenie izby.

Ogólnokrajowym organem samorządu
adwokackiego jest Naczelna Rada
Adwokacka.

Podstawowym aktem prawnym określającym
model polskiej adwokatury jest ustawa z 26
maja 1982 r. Prawo o adwokaturze.

Aspekt rachunkowy

W zatwierdzonej przez izby
polityce rachunkowości określa
się:



Przyjęty rok obrotowy.



Zasady wyceny poszczególnych
składników majątku.



Zasady przeprowadzania inwentaryzacji.



Sposób określania wyniku finansowego.



Wykaz ksiąg rachunkowych: księga główna
i opis ksiąg pomocniczych.



Sposób prowadzenia księgowości – przy
użyciu programów komputerowych itp.

Księgi rachunkowe:



Otwarte na dzień rozpoczęcia
działalności,



Na dzień rozpoczęcia roku obrotowego,



Na dzień zmiany formy prawnej.

Bilansem otwarcia jest bilans zamknięcia
sporządzany na dzień poprzedzający
otwarcie likwidacji.

…



Księgi rachunkowe zamyka się na dzień
kończący rok obrotowy, na dzień
zakończenia likwidacji, na dzień
zakończenia działalności.

Na sprawozdanie finansowe
składa się:



Bilans



Rachunek wyników

+ informacje dodatkowe

Informacje dodatkowe zawarte z
sprawozdaniu finansowym to:



Objaśnienia dotyczące zastosowanych metod
wyceny poszczególnych składników majątku



Uzupełnione dane o aktywa i pasywa, m.in.
Zmiany w podziale grupy posiadanych
środków trwałych oraz WNiP (analogiczny
podział na grupy wraz z umorzeniem)



Szczegolowa informacja o strukturze
uzyskanych przychodów przez jednostkę, ze
wskazaniem ich źródeł w tym przychodów
określonych statutem