Modelowanie danych – wykład

problemowy. Przypomnienie

podstawowych konwencji. Studium

przypadku

ANALIZA STRUKTURALNA

SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH

dr inż. Stefan Rozmus

•

OSOBA

•

PESEL

•

Nazwisko

•

Imię

•

Rok urodzenia

•

PROJEKT

•

Identyfikator

•

Nazwa
skrócona

•

Nazwa pełna

•

Opis

•

FIRMA

•

NIP

•

……..

•

6208216201518 Kowalski Jan 1962

•

41010103515 Grzywacz Marian 1941

•

PAP001 CEPiK „Centralna Ewidencja Pojazdów
i Kierowców” „System gromadzenia i
udostępniania danych o pojazdach, ich
właścicielach, oznaczeniach, dokumentach,
stanie technicznym, ubezpieczeniu
obowiązkowym oraz o kierujących pojazdami i
ich dokumentach”

•

PAP021 PRD „Podsystem Danych
Referencyjnych” „Podsystem gromadzenia i
udostępniania danych referencyjnych dla
systemów tworzonych w ramach programu e-
Cło”

•

213-991-44-88

…….

ENCJA I JEJ WYSTĄPIENIA - PRZYKŁADY

Jakie inne atrybuty i ich wartości mogłyby wystąpić ????

PODSTAWOWE KONWENCJE I
DEFINICJE

ENCJA

Abstrakcyjny obiekt
reprezentujący istotę, rzecz, fakt
lub zdarzenie (rzeczywiste lub
wyobrażalne), o którym
informacje mają być znane lub
przechowywane

NAZWA ENCJI

NAZWA ENCJI

Reprezentuje typ lub
klasę rzeczy a nie jej
konkretne
wystąpienie
(instancję)

Każda encja musi być jednoznacznie identyfikowana

Atrybut encji

- dowolny opis mający znaczenie dla encji

ATRYBUTY ENCJI

OSOBA

# Nr ewidencyjny
* Nazwisko
* Tytuł
o Płeć
o Waga

Każde wystąpienie encji
może mieć tylko jedną
wartość dla danego
atrybutu w każdym
momencie

Czy atrybut
rzeczywiści
e opisuję tę
encję?

PROJEKT

# Numer
o Opis
* Budżet
* Planowana data zakończenia
o Kierownik

ZWIĄZKI POMIĘDZY ENCJAMI

Związek

Istotne powiązanie między dwiema encjami (w
szczególnym przypadku może to być powiązanie
tej samej encji ze sobą)

KIEROWNI
K
PROJEKTU

PROJEKT

prowadzony

prowadzić

nazwa związku

opcjonalny

wymagany

opcjonalność

Stopień (liczebność)

jeden

wiele

Powszechnie spotykane rodzaje
związków

Wiele do jeden

Wiele do wiele

Rekurencyjny
wiele do jeden dla
hierarchii

Niepoprawne związki

Wymagany
wiele do wiele

Rekurencyjny
wiele do jeden dla
hierarchii

STUDIUM PRZYPADKU – PRZYKŁAD 1

Opracować model danych dla systemu CEPiK obejmujący dane o
zarejestrowanych pojazdach i ich właścicielach uwzględniając
następujące założenia:

•

Pojazd może mieć więcej niż jednego właściciela

•

Właściciel może posiadać więcej niż jeden pojazd

•

Pojazd został zarejestrowany przez organ rejestrujący

•

Dla zarejestrowanego pojazdu zostały wydane tablice
rejestracyjne, znaki legalizacyjne oraz naklejka kontrolna a także
dowód rejestracyjny i karta pojazdu

•

Pojazd został zarejestrowany w oparciu o akt własności

•

Pojazd posiada badania techniczne oraz polisę OC

STUDIUM PRZYPADKU – PRZYKŁAD 2

Przeanalizuj poniższy opis i zidentyfikuj encje,
atrybuty i związki, tworząc model danych dla
tego przykładu

Firma obsługująca karty kredytowe zakłada
konta albo konkretnym osobom albo firmom,
które mogą wydawać karty swoim pracownikom.
Firma obsługująca karty kredytowe wydaje trzy
różne typy kart, z różnymi limitami, zasadami
płatności i innymi warunkami.

UŻYTECZNE RZECZOWNIKI

•

Firma

•

Konto

•

Osoba

•

Karta (lepiej: karta kredytowa)

•

Pracownik

Inne rzeczowniki i wyrażenia:

•

Typ karty

•

Limit

•

Zasady płatności

•

Warunek

WIDOCZNE ZWIĄZKI

•

FIRMA zakłada KONTA

•

KONTA dla OSÓB albo FIRM

•

FIRMA dla swoich PRACOWNIKÓW

FIRMA w dwóch znaczeniach

związki wzajemnie wykluczające się

WNIOSKI

Każde KONTO musi być albo dla jednej i tylko jednej OSOBY,
albo dla dokładnie jednej FIRMY (zawsze)

KONTO

OSOBA

FIRMA

własnością

właścicielem

własnością

właścicielem

STUDIUM PRZYPADKU – PRZYKŁAD 2
C.D.

Na podstawie albo osobistych, albo firmowych kont może być
wydanych wiele różnych kart. Jest ważne, aby wiedzieć, kto ma
którą. Fizycznie jest to realizowane przez wytłoczenie na karcie
nazwiska jej właściciela łącznie z numerem konta i datą ważności.

Interesujące rzeczowniki:

• Konto osobiste

• Konto firmowe

• Właściciel karty
Możliwe atrybuty:

• Nazwisko właściciela karty

• Numer konta

• Data ważności
Możliwe związki:

• Na podstawie KONTA OSOBISTEGO …

KARTY

• Na podstawie KONTA FIRMOWEGO …

KARTY

UJĘCIE W DIAGRAMIE ERD

WARUNE K

TYP KARTY

KARTA

KR EDYTOWA

FIRMA

OSOBA

KONTO

dla

sterowany przez

własnością

właścicielem

typu

klasyfikacją dla

wydana na podstawie

baz¹ dla

własnością

właścicielem

własnością

właścicielem

UŻYTECZNE FUNKCJE

•

Otwórz konto dla indywidualnej osoby lub firmy

•

Wydaj kartę osobie na podstawie konta

•

Ustal limity, zasady płatności i utwórz warunki dla typu
karty

•

Zidentyfikuj kartę kredytową na podstawie właściciela
karty, konta i daty ważności

•

Dokonaj analizy kart względem danego typu

•

Zidentyfikuj wszystkie karty, których ważność upływa w
następnym miesiącu i wydaj ponownie karty tym
osobom na podstawie ich kont

Studium przypadku – przykład 3

Wypożyczalnia filmów i gier

komputerowych

Formułowanie założeń wstępnych

•

Zarządzanie klientami

•

Zarządzanie asortymentem produktów

•

Wypożyczanie klientom wypożyczalni filmów i gier
komputerowych

•

Administrowanie wypożyczalnią

Rozpatrywane obszary działalności

Formułowanie założeń wstępnych

•

Rejestrowanie lub wznawianie „aktywności” klienta (firmy),
korekta lub uaktualnianie ich danych, wydawanie kart
identyfikacyjnych

•

Proponowanie klientom wypożyczalni korzystnych warunków
wypożyczeń, udostępnianie danych o wypożyczeniach

•

Ewidencja braku aktywności klienta

Zarządzanie klientami

Formułowanie założeń wstępnych

•

Rejestracja i uaktualnianie danych dostawców

•

Rejestrowanie i uaktualnianie oraz udostępnianie danych o
produktach (filmy video i gry), możliwych do wypożyczenia

•

Rejestrowanie nowości i wprowadzanie ich opisów

•

Zarządzanie produktami do wypożyczenia (ewidencja kopii,
umieszczanie kopii na półce, tworzenie i modyfikacja
cenników wypożyczeń, sprawdzanie jakości kopii,
wycofywanie kopii z półki)

Zarządzanie asortymentem produktów

Formułowanie założeń wstępnych

•

Przyjmowanie zgłoszeń rezerwacji tytułów,
rezerwowanie kopii i powiadamianie klienta
wypożyczalni, gdy kopia staje się dostępna

•

Wypożyczanie kopii dla klienta wypożyczalni

•

Obsługa zwrotu wypożyczonej kopii (zwrot w terminie,
zwrot po terminie, niedopłata, sprawdzenie zgłoszeń
rezerwacji na zwracaną kopię, rezerwacja kopii, zwrot
kopii na półkę lub półkę zarezerwowanych kopii,
powiadomienie klienta o dostępności zarezerwowanej
kopii)

•

Obsługa wypożyczeń z „przekroczonym” terminem
zwrotu

Wypożyczanie klientom wypożyczalni
filmów i gier komputerowych

Formułowanie założeń wstępnych

•

„kadry” i „płace”

•

„finanse i księgowość”

•

Prowadzenie bieżącej kontroli stanu inwentarzowego

•

………

•

Archiwowanie transakcji

•

Ochrona danych osobowych

•

.........

Administrowanie wypożyczalnią

Źródła danych

•

Analiza dotychczasowego sposobu gromadzenia danych

•

Analiza dotychczasowego sposobu prezentowania informacji

•

Prowadzenie wywiadów z pracownikami i kierownictwem

Utworzenie wstępnej listy
tematów i pól (tutaj:
atrybutów)

Tworzenie listy tematów na podstawie
wywiadów

Pytanie do pracownika wypożyczającego kasety:

Jak scharakteryzowałby Pan swoje obowiązki?

Odpowiedź:

Jako

pracownik

wypożyczalni

wypożyczam

kasety video

i

gry komputerowe

zarejestrowanym

członkom wypożyczalni

.

Wypożyczenia

odbywają się na podstawie ważnych

kart członkowskich

. Każdy z moich

klientów

może wcześniej dokonać

rezerwacji

żądanego

tytułu

. W zakres moich obowiązków wchodzi

również udzielanie informacji klientom o

nowościach

. Ponadto jestem upoważniony do

udzielania klientom

zniżek

z racji dużej ilości

wypożyczeń lub posiadania przez nich

specjalnych

uprawnień

.

Modelowanie danych

Ogólny diagram związków encji

FIRMA

DOSTAWCA

INNA

FIRMA

KLIENT

TYP KARTY

PRÓG

CENOWY

KARTA

TYTUŁ

GRA

FILM

PRACOWNIK

REZERWACJA

WYPOŻYCZENIE

KOPIA

PRZEDMIOT

WYPOŻYCZENIA

dla

na

być częścią

składać się

dotyczyć

wypożyczona w

ramach

zawierać

nagrany

obejmować

podlegać

dokonana

być użyta

dokonana

dokonać

podlegać

być przełożonym

dokonane

dokonać

dokonane

być użyta

wydana

wydać

mieć

kwalifikować

należeć

posiadać

należeć

posiadać

być częścią

zawierać

określony

dotyczyć

wyprodukowany

produkować

dostarczana

dostarczać

Szczegółowy diagram związków encji

FIRMA

# NIP
* NAZWA
o KOD POCZTOWY
* MIEJSCOWOŚĆ
o ULICA
o NR DOMU
o NR LOKALU
o TEL KONAKTOWY
o PRZEDSTAWICIEL

KLIENT

# NR KLIENTA
* NAZWISKO
* IMIĘ
o KOD POCZTOWY
* MIEJSCOWOŚĆ
o ULICA
o NR DOMU
o NR LOKALU
o NR TELEFONU
o ZDJĘCIE

TYP KARTY

# KOD
* OPIS
* PROCENT UPUSTU
* OPŁATA

PRÓG

CENOWY

# KOD CENY
* DATA OBOWIĄZYWANIA
* CENA
o OPIS

KARTA

# NR
* DATA ZAŁOŻENIA
o DATA WAŻNOŚCI
o OPŁATA POBRANA
o DATA LIKWIDACJI

TYTUŁ

# KOD
* TYTUŁ
o OPIS

PRACOWNIK

# NR
* STANOWISKO
* NAZWISKO
* IMIĘ

REZERWACJA

# NR ZLECENIA
* DATA PRZYJĘCIA
o OKRES WAŻNOŚCI
o ZAREZERWOWANA
o DATA ZWOLNIENIA
o UWAGI

WYPOŻ YCZ ENIE

# NR TRANSAKCJI
* DATA TRANSAKCJI
* STATUS
o KWOTA WPŁATY
o UWAGI

KOPIA

# NR EWIDENCYJNY
* DATA EWIDENCJI
* KOSZT ZAKUPU
o KOD PÓŁKI
o JAKOŚĆ
o DATA WYCOFANIA
o UWAGI

PRZEDMIOT

WYPOŻYCZENIA

# NR KOLEJNY
* OKRES WYPOŻYCZENIA
* OPŁATA DZIENNA
o DATA ZWROTU
o UWAGI

DOSTAWCA

* PRIORYTET
o SPRZEDAWCA
o TEL SPRZEDAWCY

GRA

* KATEGORIA GRY
* MEDIUM
o MIN PAMIĘCI

INNA FIRMA

FILM

* KATEGORIA FILMU
* DOZWOLONY OD
* CZAS TRWANIA
* STRESZCZENIE

dla

na

być częścią

składać się

dotyczyć

wypożyczona w

ramach

zawierać

nagrany

obejmować

podlegać

dokonana

być użyta

dokonana

dokonać

podlegać

być przełożonym

dokonane

dokonać

dokonane

być użyta

wydana

wydać

mieć

kwalifikować

należeć

posiadać

należeć

posiadać

być częścią

zawierać

określony

dotyczyć

wyprodukowany

produkować

dostarczana

dostarczać

Pułapki połączeń

Szkoła

Wydział

Pracownik

Wiatrak

Szkoła

Wydział

Pracownik

Próżnia

O pułapkach
„decyduje”
semantyka aplikacji

Szkoła

Wydział

Pracownik