Źrodla prawa miedzynarodowego:
W sensie materialnym
- Wszelkie czynniki, ktore zaistnienie sprawia, ze okreslon anorma, regula postepowania, nabywa moc wiazaca, jako norma prawa miedzynarodowego. (przyklad: Zwyczaj)

(Art.38 Statutu MTS: podstawowym zrodlem prawa sa traktaty itp.)

W sensie formalnym

!! To nie to samo: Zrodla Prawa Miedzynarodowego (wynikaja normy generalne i abstrakcyjne) a Zrodla Zobowiazan Miedzynarodowych (wynikaja normy o charakterze indywidualnym i konkretnym).

Czy umowa bilateralna moze byc zrodlem prawa miedzynarodowego? - yep.
Musi tylko regulowac ogolny sposob postepowania panstw, a nie konkretna, partykularna czynnosc.

Relacje pomiedzy normami prawa miedzynarodowego wynikajacych z roznych zrodel (w otoczeniu braku hierarchii norm prawa):
-- Norma szczegolowa jest zawsze przed norma ogolna.(łac.)
-- Norma pozniejsza uchyla norma wczesniejsza.(łac.)
-- + normy Ius Cogens
(Wazna jest identyfikacja norm Ius Cogens. (Czy sa jakies normy obowiazujace pomimo prawa ustawodawczego? - Procesy Norymberskie = sprzeciwianie sie zlemu prawu jest dzialanie w swietle prawa, a sprawowanie prawa sprawiedliwego pomimo praku prawa spisanego).
Koncepcja norm imperatywnym (IC) zawarta jest w konwencji wiedenskiej o prawie traktatow w Art.53.
Norma IC to:
1) Norma Prowszechnego prawa miedzynarodowego
2) Norma jest przyjeta i uznana przez spolecznosc mdzyn jako CALOSC.
3) Norma moze byc uznana za imperatywną gdy żadne odstępstwo od niej nie jest dozwolone.
4) Norma może byc zmieniona jedynie przez późniejszą normę prawa międzynarodowego o tym samym charakterze (normę IC).
- Naruszenie norm IC moze oznaczac Jurysdykcję Uniwersalną, czyli ktokolwiek ją naruszy kazde panstwo moze dochodzić za nią odpowiedzialności.
- IC sa ustalone w interesie calej spolecznosci miedzynarodowej.
- Przyklad: zakaz zbrodni ludobójstwa; zakaz groźby uzycia sily (rozdz 7 Karty); zakaz dyskryminacji rasowej; zakaz niewolnictwa; zakaz zbrodni przeciw ludzkosci;
- Normy IC nie musza byc dokladnie wysłowione w jakimkolwiek akcie prawa miedzynarodowego.
(MTS: Incydent w ciesninie Korfu: oznaczenie pol minowych jest norma IC)
Vital Fundamental Obligations
Intranscressible.

Normy Ius Cogens a Normy Skuteczne Erga Omnes

NSEO - normy skuteczne wobec panstw ale NIE MUSZA byc uznawane przez CALA spolecznosc miedzynarodowa.
(przyklad NSEO: zakaz prob jadrowych w okolicach antarktyki).
Norma jest przyjeta przez klka panstw, ale skuteczna wobec wszystkich.

NSEO - odpowiedzialnosc w dochodzeniu tych norm maja mozliwosc tylko panstwa posiadajace w tym interes.



Zrodla prawa miedzynarodowego:
(Art. 59 statutu MTS)

Wyroki sadu MTS wiaza tylko konkretne strony bedace w sporze.
Sady nie sa formalnie zwiazane wyrokami w innych sprawach.
Postulat jednolitosci orzecznictwa w podobnych sprawach sklania do uznania innych wyrokow w podobnych sprawach uznaje sie za pomocnicze.

Uzasadnienia skladaja sie z dwoch zasadniczych elekentow:
- Stare decisis (tlumaczy dlaczego sad uznal argumenty jednej ze stron a nie drugiej; scisle zwoazane z przedmiotem sporu)
- Obiter Dicta (ogolne rozwazania, nieco odbiegjace od przedmiotu sprawy. Zazwyczaj to Jak sad rozumie normy prawa miedzynarodowego niekoniecznie scisle zwiazane z przedmiotem sprawy.)

(Art 38 u1pktD)
Żrodlem prawa nie sa jedynie orzecznictwa MTS!
Artykul dozwala wszelkie inne sady (tez powolywane ad hoc)rozstrzygajace spory pomiedzy uczestnikami prawa miedzynarodowego.

*** Casus' 1946 MTS ws. Bernadotte'y.
MTS potwierdzil podmiotowosc organizacji (ONZ) miedzynarodowych jako uczestnikow stosunkow miedzynarodowych. (Zginal dyplomata szwedzki z ramienia ONZ. Odpowiedziala za niego organizacja nie Szwecja)
*** Casus MTS ws Nottebohm.
Jedynie formalny obywatel (Lichtenstein'u) nie moze liczyc na opieke dyplomatyczna. Musi byc realna.
*** Casus' 1958 dot łowisk pomiedzy GB a NOR.
MTS ustalil kryteria wyznaczani linii podstawowych, stanowiacych punkt wyznaczania szerokosci morza terytorialnego.
*** (Orzecznictwo arbitrażowe) Casus statku Alabama.
Prawo do samoobrony
*** (Orzecznictwo arbitrażowe) Casus wyspy Palmas.

DOKTRYNA jako żrodło prawa:
(powolywana sie na nia jest szczegolnie rzadkie)
Jeśli juz powoluje sie na 3 instytucje:
1) Komisja Prawa Międzynarodowego przy ONZ.
(1947, 34 czlonkow z roznych panstw: Konwencja prawa miedzynarodowego i dyplomatycznego 1963;
o stosunkach konsularnych, zasady norymberskie 1950; projekt przepisow dotyczacych immunitetu panstwa; projekt przepisow o odpowiedzialnosci Panstwa '2001)
2) Stowarzyszenie Prawa Międzynarodowego.
3) Instytut Prawa Międzynarodowego.

Akty jednostronne państwa
notyfikacja ( ma charakter fakultatywny )
protest
uznanie państwa
zrzeczenie sie
gwarancja
przyrzeczenie
ZWYCZAJ:
(jednolita praktyka usus + opinio iuris przekonanie, ze tak praktyka jest prawem)
Art 38 u1 pkt b
(byl dlugo podstawawym zrodlem prawa miedzyn)
Normy wyksztalcone ze zwyczaju i inkorporowane do prawa traktatowego:
++ Przyklad: Wolnosci morza OTWARTEGO:
- Wolnosc zeglugi.
- Wolnosc rybolostwa.
- Wolnosc zakladania kabli podmorskich i rurociagow.
- Wolnosc przelotu.
+ norma korzystania z tych wolności.
Żadne panstwo nie moze utrudniac korzystania z
++ Przykład: nietykalnosc przedstwicieli dyplomatycznych panstw
++ Przyklad: Norma kompetencji przyrodzonych panstw w stosunkach międzynarodowych.

Relacja miedzy Zwyczajem a Słusznością
Z: jest to kategoria prawna
S: jest to kategoria moralna (postulat adresowany w kierunku norm) ulegajac zawsze prawu zkategoryzowanego.
MTS moze Orzekac na zasadzie slusznosci (z pominieciem litery prawa)!!!!
(łac. ex aequo et bono) [Sady w polsce orzekaja na podstawie konstytucji i ustaw, nie na zasadzie "slusznosci spolecznej)
MTS moze orzekac ex aequo et bono JEZELI obie strony sie na to zgadzaja. Sad nei jest wtedy zwiazany litera prawa i kieruje sie ogolnym pojeciem zasad slusznosci.
--------------------------------
Zachowanie panstw, glow panstw, premierow, msz tworzy "powszechna praktyke".

(WYJATKOWO: postepowanie organizacji miedzynarodowej, ale tylko w stosunku do panstw czlonkowskich tej organizacji
i co do zasady moze byc zrodlem prawa mdzyn tylko wtedy gdy ma swoje umocowanie w statucie tej organizacji)

Kiedy usus jest diuturnus (przeslanka obiektywna)? kiedy praktyka jest dlugotrwala?
Jest szereg przeslanek: praktyka musi byc
Stala;
Jednolita;
Jawna (byc obserwowalna dla kogos z zewnatrz).

Opinio iuris sice necesitatis (przeslanka nieobiektywna):
np. comitas gentium (reguly grzecznosciowe. np.normy dyplomatyczne) Przyklad: salutowanie okretow handlowych dla okretow wojennych (swoja bandera).
Praktyka taka musi byc powinna. Jezeli tak, jest to skutkowanie naruszeniem prawa miedzynarodowego.

Praktyka taka, bedaca zrodlem prawa miedzynarodowego, powinna byc JEDNOLITA, ale wyjatek od tego wabi sie: persistant objector.
Czyli praktyka jednego czy dowch panstw o statusie PerObj, skutkuje brakiem obowiazywania tej normy w stosunku do panstw PerObj.
Nie wiadomo ile panstw musi byc PerObj, aby norma przestala obowiazywac.
Normy zwyczajowe OBOWIAZUJA nowe panstwa.


desuetudo- zwyczaj przestał obowiązywac
FIND: ograniczenie terytorialne obowiazywania norm zwyczajowych. (normy lokalne, regionalne).

Zasady ogolne prawa- zasady dzialajace w kazdym systemie prawa na swiecie- sa powszechne (uznane przez narody cywilizowane).


-----------------------------------------
Uchwaly organizacji miedzynarodowych:

soft law:
uchwala ZONZ nie wiaze prawnie, ale moze stac sie zwyczajem (usus), a pozniej przejawic sie w zwyczaj o charakterze prawnym usus + opinio iuris.
Mozna sie na nia powolac.
KBWE rowniez
------------------------------

ILA- Internationa law association
------------------------------
Kodyfikacja pr. m-n

Powolanie Komisji pr. m-n 1947, rozpoczela prace w 1949 (organ pomocniczy ZONZ)
Sklada sie:
34 najwybitniejszych prawnikow z calego swiata
m.in Zdzislaw Galicki