LEKI UKA
ADU WSPÓA
CZULNEGO
1
żð Leki ukÅ‚adu współczulnego = leki wpÅ‚ywajÄ…ce na receptory i przekaz
nictwo w
zakooczeniach synaptycznych między włóknami pozazwojowymi układu
współczulnego a komórkami efektorowymi
żð mogÄ… dziaÅ‚ad bezpoÅ›rednio na receptory adrenergiczne lub poÅ›rednio,
wpływając na ilośd neuroprzekaz
nika uwolnionego do szczeliny synaptycznej
-ð leki bezpoÅ›rednio pobudzajÄ…ce receptory postsynaptyczne lub zwiÄ™kszajÄ…ce
przekaz
nictwo sÄ… to leki sympatykomimetyczne
-ð leki blokujÄ…ce receptory postsynaptyczne lub zmniejszajÄ…ce iloÅ›d uwalnianego
neuroprzekaz
nika sÄ… to leki sympatykolityczne
żð leki sympatolityczne = leki dziaÅ‚ajÄ…ce na czeÅ›d presynaptycznÄ…, hamujÄ…c
biosyntezÄ™, magazynowanie lub uwalnianie neuroprzekaz
nika
2
żð na powierzchni komórek efektorowych ukÅ‚adu współczulnego wystÄ™pujÄ…
receptory Ä… i ²; ich pobudzenie może prowadzid do przeciwnych nastÄ™pstw.
Ponieważ rozmieszczenie tych receptorów nie jest równomierne (homogenne)
o skutku działania leku decyduje jego charakter, wybiórczośd działania oraz
liczba i dominacja wrażliwych receptorów na powierzchni komórki efektorowej
3
żð Leki Ä…1  adrenomimetyczne
-ð fenylefryna, mefentermina, metoksamina (blokuje też ²), metaraminol,
norfenefryna, etylefryna (pobudza ²)
-ð leki te pobudzajÄ… bezpoÅ›rednio głównie receptory Ä…1
-ð znacznie sÅ‚abiej pobudzajÄ… receptory ²2-adrenergiczne
-ð mefentermina i metaraminol majÄ… też silne dziaÅ‚anie poÅ›rednie,
prawdopodobnie w wyniku zwiększenia uwalniania noradrenaliny
-ð nastÄ™pstwem dziaÅ‚ania tych leków jest zwężenie naczyo krwionoÅ›nych skóry
i nerek, zwiększenie oporu obwodowego i wzrost ciśnienia tętniczego
skurczowego i rozkurczowego. Może wystąpid odruchowa bradykardia.
-ð podane miejscowo na bÅ‚onÄ™ Å›luzowÄ… nosa powodujÄ… jej anemizacjÄ™,
zmniejszenie obrzęku i hamowanie wydzielania śluzu
4
-ð zastosowane do worka spojówkowego rozszerzajÄ… z
renicÄ™ i zmniejszajÄ…
ciśnienie śródgałkowe, nie powodują zaburzeo akomodacji
Zastosowanie
1) podciśnienie, zapaśd;
2) nieżyt nosa;
3) jaskra;
5
żð Leki Ä…2  adrenomimetyczne
-ð klonidyna, guanabenz, guanfacyna
-ð klonidyna jest agonistÄ… receptorów Ä…2; dziaÅ‚a antagonistycznie na receptory
Ä…1
Øð dziaÅ‚ajÄ…c przez presynaptyczne receptory Ä…2-adrenergiczne
(autoreceptory) zmniejsza uwalnianie noradrenaliny z zakooczeo włókien
współczulnych
Øð przenika do OUN i dziaÅ‚a szczególnie silnie na receptory Ä…2 w oÅ›rodkach
regulujących aktywnośd AUN zmniejszenie napięcia układu
współczulnego, zaczyna przewazad układu przywspółczulny
Øð prowadzi to do rozszerzenia naczyo krwionoÅ›nych, zwolnienia czynnoÅ›ci
serca i zmniejszenia objętości wyrzutowej serca, znacznego spadku ciśnienia
tętniczego
6
Øð klonidyna ma również silne dziaÅ‚anie uspokajajÄ…ce przez oÅ›rodkowe
mechanizmy Ä…-adrenergiczne
Øð nagÅ‚e przerwanie podawania klonidyny może spowodowad gwaÅ‚towne
zwiększenie ciśnienia tętniczego, przypominające przełom nadciśnieniowy
występujący w guzie chromochłonnym nadnerczy nadwrażliwośd
receptorów adrenergicznych spowodowana długotrwałym niedoborem
endogennej noradrenaliny
-ð guanabenz i guanfacyna sÄ… lekami o bardziej wybiórczym dziaÅ‚aniu
7
-ð Zastosowanie
1) nadciśnienie tętnicze;
2) migrena (profilaktyka)
3) bolesne miesiÄ…czkowanie, przekwitanie;
4) jaskra;
8
żð leki Ä…1- i Ä…2-adrenomimetyczne
żð
-ð ksylometazolina, nafazolina, oksymetazolina, tetryzolina, tymazolina
-ð pobudzajÄ… one receptory Ä…1 i Ä…2
-ð pobudzenie receptora Ä…2 wyzwala reakcjÄ™ dwufazowÄ…  pobudzenie Ä…2
presynaptycznego hamuje wydzielanie NA, a Ä…2 postsynaptycznego
powoduje skurcz naczyo.
-ð podaje siÄ™ je wyÅ‚Ä…cznie miejscowo, głównie na bÅ‚ony Å›luzowe przewodów
nosowych w celu obkurczenia naczyo krwionośnych, powoduje to
zmniejszenie obrzęku błony śluzowej i zmniejszenie wydzielania śluzu
9
-ð niekiedy może wystÄ…pid paradoksalne przekrwienie bÅ‚on Å›luzowych i
zwiększone wydzielanie śluzu; przy przewlekłym stosowaniu może dochodzid
do zmian zanikowych błony śluzowej wskutek długotrwałej anemizacji
(rhinitis sicca)
-ð leki te sÄ… przeciwwskazane w jaskrze
-ð mimo że w niewielkim tylko stopniu wchÅ‚aniajÄ… siÄ™ z miejsca podania, mogÄ…
niekiedy wywierad działanie ogólnoustrojowe ą-adrenomimetyczne
-ð u maÅ‚ych dzieci mogÄ… wywoÅ‚ad zaburzenia oddychania i Å›piÄ…czkÄ™
-ð Zastosowanie  nieżyt nosa
10
ZASTOSOWANIE ą-ADRENERGIKÓW
-ð obkurczanie naczyo
-ð hipotonia samoistna, ortostatyczna
-ð zapaÅ›d naczyniowa
-ð zwężenie naczyo miejscowo, zmniejszenie obrzÄ™ku, przekrwienia,
zmniejszenie wydzielania gruczołów śluzowych (zap. zatok)
-ð jako dodatek do roztworów Å›rodków miejscowo znieczulajÄ…cych (głównie
adrenalina!) w celu:
o przedłużenia działania tych środków
o zmniejszenia krwawienia poprzez obkurczanie naczyo
o zmniejszenie toksyczności tych środków
11
żð Leki ²1-adrenomimetyczne
żð
-ð Dobutamina jest lekiem o przeważajÄ…cym dziaÅ‚aniu ²1-adrenomimetycznym,
sÅ‚abiej pobudza receptory ²2-adrenergiczne i receptory Ä…1-adrenergiczne
-ð w sercu dziaÅ‚anie inotropowe (+) i chronotropowe (+)
-ð naczyniowe przeciwstawne skutki adrenomimetyczne dobutaminy
równoważą się, dlatego opór obwodowy i ciśnienie tętnicze nie ulegają
zmianie
-ð dobutamina podana w dużych dawkach może powodowad wzrost ciÅ›nienia
tętniczego i tachykardię
-ð Zastosowanie
1) niewydolnośd serca ostra
2) niewydolnośd krążenia pochodzenia sercowego
3) zabiegi kardiochirurgiczne
12
żð Leki ²2-adrenomimetyczne
krótko działające (co 4-6 godzin): salbutamol, terbutalina, fenoterol
o przedłużonym działaniu: formeterol (Foradil), salmeterol (Serevent)
leki działające na naczynia: bametan (bezpośr. rozkurcza), bufenina
-ð mogÄ… sÅ‚abo pobudzad receptory ²1adrenergiczne
-ð nastÄ™puje rozszerzenie oskrzeli (dziaÅ‚anie broncholityczne) oraz
zmniejszenie napięcia i hamowanie aktywności skurczowej mięśnia macicy
(działanie tokolityczne)
-ð pobudzenie receptorów ²2-adrenergicznych na powierzchni komórek
tucznych zapobiega ich degranulacji i uwalnianiu zawartych w nich substancji
biologicznie czynnych, silnie kurczÄ…cych oskrzela
13
-ð leki te dobrze siÄ™ wchÅ‚aniajÄ… z przewodu pokarmowego i bÅ‚on Å›luzowych dróg
oddechowych
-ð mogÄ… powodowad rozszerzenie naczyo obwodowych, spadek ciÅ›nienia krwi,
przyspieszenie akcji serca i zwiększenie jego pojemności minutowej
żð ZASTOSOWANIE
-ð leczenie astmy oskrzelowej
-ð rzadko w leczeniu bloków przedsionkowo  komorowych, zatokowej
bradykardii, zapobieganie napadom MAS, w NZK
-ð tokolityki w porodzie przedwczesnym
-ð leczenie depresji  salbutamol  atypowy lek p/depresyjny
14
żð Leki ²1 i ²2-adrenomimetyczne
-ð Izoprenalina i orcyprenalina
-ð przyspieszenie czynnoÅ›ci serca, zwiÄ™kszenie objÄ™toÅ›ci wyrzutowej,
rozszerzenie łożyska naczyniowego w skórze i wątrobie; występuje niewielkie
zwiększenie ciśnienia skurczowego i znaczne zmniejszenie ciśnienia
rozkurczowego
-ð leki te powodujÄ… rozszerzenie oskrzeli
-ð Zastosowanie  zaburzenia przewodnictwa w ukÅ‚adzie bodz
coprzewodzÄ…cym
serca; dychawica oskrzelowa i stany skurczowe oskrzeli;
15
żð SKUTKI UBOCZNE DZIAA
ANIA ²
-ð drżenie mięśniowe
-ð wzrost przemian biochemicznych (wzrost glikemii, roÅ›nie stężenie mleczanów
w osoczu, pirogronianów, ketonów, wolnych kw. tłuszczowych)
-ð hipokaliemia (z powodu przech. K+ do mięśni)
-ð tachykardia (wynik rozszerzenia naczyo) i tachyarytmia
-ð martwica m. sercowego
-ð hipoksemia (ostre zaburzenia stosunku wentylacji do perfuzji)
-ð nadmierna ekspozycja alergenowa
-ð paradoksalny bronchospazm
16
Leki adrenomimetyczne o działaniu pośrednim
-ð powodujÄ… zwiÄ™kszenie przekaz
nictwa w synapsach pomiędzy zakooczeniami
włókien układu współczulnego a narządami efektorowymi
-ð dziaÅ‚anie to może byd wynikiem:
o zwiększeniem uwalniania noradrenaliny do szczeliny synaptycznej,
o hamowania wchłaniania zwrotnego noradrenaliny,
o hamowania degradacji enzymatycznej noradrenaliny
-ð leki te stosunkowo szybko wywoÅ‚ujÄ… tachyfilaksjÄ™; nie wpÅ‚ywajÄ… na
uwalnianie amin katecholowych z komórek chromochłonnych rdzenia
nadnerczy
17
-ð Efedryna powoduje wzrost uwalniania noradrenaliny z zakooczeo ukÅ‚adu
współczulnego i neuronów oun; bezpośrednio pobudza receptory
adrenergiczne postsynaptyczne; wywołuje stany pobudzenia, wzrost
reaktywności i zdolności koncentracji, usuwa objawy zmęczenia i senności,
zmniejsza łaknienie, w większych dawkach powoduje zwiększenie drażliwości,
rozkojarzenie i bezsennośd
-ð Amezinium zwiÄ™ksza uwalnianie noradrenaliny i hamuje aktywnoÅ›d MAO
-ð substancje te zwiÄ™kszajÄ… stężenie noradrenaliny w przestrzeni synaptycznej,
wywołując skutki charakterystyczne dla pobudzenia układu współczunego i
podania noradrenaliny
-ð rozkurczajÄ… oskrzela w nastÄ™pstwie pobudzenia receptorów ²2 drzewa
oskrzelowego oraz powodują skurcz naczyo skórnych, nerkowych i
trzewnych, zwiększenie oporu obwodowego i podwyższenie ciśnienia
tętniczego wskutek pobudzenia receptorów ą1-adrenergicznych; zwiększają
siłę skurczu mięśnia sercowego i objętośd wyrzutową serca
18
-ð Zastosowanie
o Efedryna
1. niedociśnienie, omdlenie
2. dychawica oskrzelowa i inne stany skurczowe oskrzeli
3. nieżyt nosa
4. rozszerzenie z
renicy
5. składnik mieszanek wykrztuśnych
o Amezinium - niedociśnienie tętnicze
19
żð Leki Ä…1-adrenolityczne
-ð prazosyna i terazosyna
-ð leki o dziaÅ‚aniu antagonistycznym wobec receptorów Ä…1 -adrenergicznych.
Blokują one także receptory ą 2-adrenergiczne.
-ð blokada receptorów Ä…1 adrenergicznych wywoÅ‚uje rozszerzenie naczyo
krwionośnych, trzewnych i naczyo krwionośnych mięśni szkieletowych
powodując spadek oporu obwodowego i obniżenie ciśnienia tętniczego
-ð rozszerzenie Å‚ożyska żylnego zmniejsza powrót krwi do serca
-ð prazosyna wywiera dziaÅ‚anie oÅ›rodkowe, hamuje ona również aktywnoÅ›d
fosfodiesterazy
-ð podczas leczenia może wystÄ…pid hipotonia ortostatyczna
-ð Zastosowanie  nadciÅ›nienie tÄ™tnicze, niewydolnoÅ›d mięśnia sercowego
20
żð Leki Ä… 2-adrenolityczne
-ð johimbina
-ð wzglÄ™dnie wybiórczy antagonista
-ð wzmaga uwalnianie noradrenaliny z zakooczeo presynaptycznych
-ð podwyższa ciÅ›nienie tÄ™tnicze i przyspiesza akcjÄ™ serca
-ð Å‚atwo przenika do OUN
21
żð Leki Ä…1- i Ä… 2-adrenolityczne
-ð fenoksybenzamina, fentolamina, tolazolina
-ð Fenoksybenzamina
Øð dziaÅ‚anie przeciwserotoninowe, przeciwhistaminowe i cholinolityczne
Øð powoduje Ä™! czynnoÅ›ci serca, spadek ciÅ›nienia i zaburzenia ortostatyczne
22
-ð Fentolamina
Øð blokuje receptory serotoninowe i zwiÄ™ksza uwalnianie histaminy
Øð powoduje rozszerzenie obwodowych naczyo krwionoÅ›nych i obniżenie
ciśnienia
Øð wzmaga uwalnianie noradrenaliny bezpoÅ›rednio przez blokowanie
receptorów ą2 i pośrednio wskutek uruchomienia mechanizmów
wyrównawczych
Øð powoduje skurcze mięśni gÅ‚adkich jelit (skutek blokowany przez leki
cholinolityczne) i wzrost wydzielania soku żołądkowego
Øð Zastosowanie  guz chromochÅ‚onny nadnerczy
23
-ð Tolazolina
Øð silnie rozszerza naczynia krwionoÅ›ne obwodowe
Øð przyspiesza czynnoÅ›d serca i zwiÄ™ksza objÄ™toÅ›d minutowÄ…
Øð nie wpÅ‚ywa lub powoduje tylko nieznaczny spadek ciÅ›nienia tÄ™tniczego.
Dzięki temu poprawia przepływ w rozszerzonym łożysku naczyo
obwodowych.
Øð Zastosowanie  zaburzenia krążenia obwodowego: miażdżyca, choroba
Raynauda, choroba Buergera, odmrożenia, zator tętnicy środkowej
siatkówki
24
żð Alkaloidy sporyszu
-ð pochodne alkaloidów sporyszu mogÄ… dziaÅ‚ad na receptory Ä…-adrenergiczne,
receptory serotoninowe lub receptory dopaminowe
-ð Dihydroergotoksyna, dihydroergotamina
Øð sÄ… to mieszaniny pochodnych hydroksylowych 3 alkaloidów sporyszu:
ergokrystyny, ergokryptyny i ergokarniny
Øð wywoÅ‚ujÄ… rozkurcz naczyo krwionoÅ›nych, dziaÅ‚ajÄ… one także
bezpośrednio kurcząc mięśnie gładkie naczyo żylnych, nie wpływając na
tętniczki i naczynia włosowate
Øð powodujÄ… zmniejszenie ciÅ›nienia tÄ™tniczego
Øð Zastosowanie  stany skurczowe obwodowych naczyo krwionoÅ›nych,
nadciśnienie tętnicze, migrena (zapobieganie i leczenie), zaburzenia
krążenia mózgowego
25
-ð Ergotamina
Øð sÅ‚abe dziaÅ‚anie Ä…-adrenolityczne na mięśnie gÅ‚adkie naczyo
krwionośnych oraz działanie bezpośrednio kurczące na mięśnie gładkie
tętniczek (to działanie przeważa nad działaniem adrenolitycznym)
Øð bardzo silnie kurczy rozszerzone naczynia krwionoÅ›ne oraz miÄ™sieo
macicy
Øð Zastosowanie  migrena (napady), krwawienia poporodowe
-ð Ergometryna i metyloergometryna
Øð silnie kurczÄ… miÄ™sieo macicy
Øð nie dziaÅ‚ajÄ… na receptory Ä… -adrenergiczne ani nie kurczÄ… mięśni gÅ‚adkich
naczyo krwionośnych
Øð Zastosowanie - niedostateczne zwijanie macicy, krwawienia
poporodowe.
26
-ð Bromokryptyna
Øð agonistyczne dziaÅ‚anie na receptory D2 i bardzo sÅ‚abe dziaÅ‚anie
Ä…  adrenolityczne; hamuje uwalnianie prolaktyny i hormonu wzrostu
Øð Zastosowanie  hiperprolaktynemia (mlekotok), akromegalia, choroba
Parkinsona, hipogonadyzm męski, impotencja, oligospermia
-ð Metysergid silnie blokuje receptory serotoninowe;
-ð Zastosowanie  migrena (zapobiegawczo), naczyniowe bóle gÅ‚owy, rakowiak
-ð DziaÅ‚ania niepożądane alkaloidów sporyszu
Øð wystÄ™powanie nudnoÅ›ci i wymiotów
Øð wywoÅ‚ujÄ… uczucie zimna i parestezje w kooczynach
27
żð Leki ²1  adrenolityczne
-ð znoszÄ… dziaÅ‚anie endogennej noradrenaliny
-ð lekami o przeważajÄ…cym dziaÅ‚aniu ²1-adrenolitycznym sÄ…: acebutolol,
atenolol, metoprolol
-ð lekami nieselektywnie blokujÄ…cymi wszytskie receptory ² sÄ…: alprenolol,
nadolol, propranolol, pindolol, sotalol i tymolol
-ð substancjÄ… o przeważajÄ…cym dziaÅ‚aniu ²2-adrenolitycznym jest butoksamina
-ð niektóre z tych leków wywierajÄ… dziaÅ‚ania wynikajÄ…ce z ich wewnÄ™trznej
aktywności sympatykomimetycznej i niespecyficzne działanie błonowe
Øð wewnÄ™trzna aktywnoÅ›d sympatykomimetyczna wynika ze szczÄ…tkowej
zdolnoÅ›ci pobudzania receptorów ²-adrenergicznych przez te leki;
aktywnośd sympatykomimetyczna wykazują: alprenolol, pindolol, praktolol,
oksprenolol i acebutolol
Øð nieswoiste dziaÅ‚anie bÅ‚onowe wykazujÄ…: propranolol, oksprenolol,
alprenolol, acebutolol i metoprolol
28
-ð Atenolol  silnie blokuje receptory ²1-adrenergiczne, a tylko w minimalnym
stopniu dziaÅ‚a na receptory ²2-adrenergiczne; nie ma wewnÄ™trznej
aktywności sympatykomimetycznej ani działania błonowego
-ð Metoprolol  silnie blokuje receptory ²1-adrenergiczne, wywiera sÅ‚abe
dziaÅ‚ania ²2-adrenolityczne i sÅ‚abe dziaÅ‚anie bÅ‚onowe. Nie wykazuje
wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej
-ð Acebutolol  blokuje receptory ²1-adrenergiczne, a sÅ‚abiej ²2-adrenergiczne,
Posiada wewnętrzną aktywnośd sympatykomimetyczną i wywiera
niespecyficzne działanie błonowe
-ð Alprenolol  silna wewnÄ™trzna aktywnoÅ›d sympatykomimetyczna oraz
niespecyficznym działaniem błonowym
29
-ð Nadolol, sotalol  blokujÄ… oba receptory ², nie wywierajÄ… dziaÅ‚ania
błonowego ani sympatykomimetycznego. Słabo przenikają do oun.
-ð Pindolol - bardzo silnie blokuje receptory ²-adrenergiczne, wykazuje znacznÄ…
wewnętrzną aktywnośd sympatykomimetyczną
-ð Propranolol - wywiera silne dziaÅ‚anie ² adrenolityczne oraz silne nieswoiste
działanie błonowe, nie ma wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej.
-ð Tymolol bardzo silnie blokuje receptory ²-adrenergiczne, nie ma dziaÅ‚ania
błonowego ani aktywności sympatykomimetycznej
30
-ð DziaÅ‚anie
Øð blokujÄ…c receptory ²1-adrenergiczne, powodujÄ…:
o zwolnienie czynności serca w wyniku ujemnego działania chrono- i
dromotropowego, które może byd wzmocnione nieswoistym działaniem
błonowym,
o zmniejszenie pracy serca i zapotrzebowania na tlen wskutek działania
inotropowego ujemnego,
o obniżenie ciśnienia tętniczego krwi (działanie ośrodkowe i obwodowe),
o zmniejszenie uwalniania reniny,
o hamowanie drżeo mięśniowych (działanie na mięśnie poprzecznie
prążkowane i gospodarkę potasową, działanie ośrodkowe),
o działanie uspokajające (ośrodkowe).
üð nastÄ™pstwem blokowania receptorów ²2-adrenergicznych jest: skurcz
oskrzeli, skurcz naczyo obwodowych, skurcze macicy, hamowanie
glikogenolizy i hamowanie uwalniania insuliny
31
-ð Zastosowanie
üð Profilaktyka wtórnego zawaÅ‚u serca.
üð Profilaktyka stanów stresowych.
üð Profilaktyka nawrotowych krwawieo z żylaków przeÅ‚yku.
üð NadciÅ›nienie tÄ™tnicze
üð Choroba niedokrwienna serca; zawaÅ‚ serca
üð Zaburzenia rytmu nadkomorowego i komorowego z nadpobudliwoÅ›ci.
üð NadczynnoÅ›d tarczycy.
üð Guz chromochÅ‚onny.
üð Nerwica lÄ™kowa.
üð Choroba Parkinsona.
üð Migrena.
üð Abstynencja alkoholowa.
üð Drżenie mięśniowe.
üð Jaskra (tymolol)
32
-ð DziaÅ‚ania niepożądane
üð nudnoÅ›ci, wymioty, biegunka w pierwszych dniach leczenia,
üð dusznoÅ›d, skurcz oskrzeli,
üð zaburzenia przewodzenia w ukÅ‚adzie bodz
coprzewodzÄ…cym serca,
üð zwolnienie czynnoÅ›ci serca,
üð zmniejszenie ciÅ›nienia tÄ™tniczego,
üð ujawnienie niewydolnoÅ›ci krążenia,
üð oszoÅ‚omienie, sennoÅ›d,
üð zaburzenia krążenia obwodowego,
üð pogÅ‚Ä™bienie stanów hipoglikemicznych
33
1. Leki działające
niewybiórczo
(nieselektywne)
A. Bez właściwości propranolol, timolol, nadolol, sotalol, tertalol
agonistycznych
B. Z działaniem pindolol, alprenolol, oksprenolol, penbutolol
agonistycznym
2. Leki
kardioselektywne
A. Bez właściwości atenolol, metoprolol, bisoprolol, betaksolol, esmolol,
agonistycznych bawentolol
B. Z działaniem celiprolol, acebutolol, praktolol, epanolol
agonistycznym
3. Z dodatkowym
działaniem
Ä…1-adenolitycznym
A. Niewybiórcze karwedilol, labetalol, bucindolol, dilewalol
34
żð Leki Ä…- i ²-adrenolityczne
-ð Labetalol
üð powoduje rozszerzenie obwodowych naczyo krwionoÅ›nych i
zmniejszenie oporu obwodowego, co prowadzi do spadku ciśnienia
tętniczego krwi,
üð obniżenie ciÅ›nienia tÄ™tniczego nie wywoÅ‚uje odruchowego
wyrównawczego przyspieszenia częstości serca wskutek działania
²-adrenolitycznego
-ð Zastosowanie  nadciÅ›nienie tÄ™tnicze, guz chromochÅ‚onny
35
żð Leki sympatykolityczne o dziaÅ‚aniu poÅ›rednim
-ð Metyldopa
üð metylowa pochodna DOPA, przenika do oun i wchÅ‚ania siÄ™ na zasadzie
transportu zwrotnego do wnętrza komórek nerwowych, gdzie pod
wpływem DOPA-dekarboksylazy ulega przekształceniu w
metylonoradrenalinÄ™
üð nie ulega deaminacji przez MAO
üð jest okreÅ›lana mianem  faÅ‚szywego przekaz
nika
üð w szczelinie synaptycznej metylonoradrenalina dziaÅ‚a silnie pobudzajÄ…co
na receptory ą2-adrenergiczne, pobudzenie tych receptorów na
powierzchni komórek jądra pasma samotnego, stanowiących ośrodki
regulujące aktywnośd AUN, powoduje zmniejszenie napięcia układu
współczulnego, następstwem jest znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego,
głównie wskutek rozszerzenia obwodowych naczyo krwionośnych i
36
zmniejszenia oporu obwodowego, a w mniejszym stopniu dzięki
zmniejszeniu pojemności wyrzutowej serca.
üð metyldopa jest przeksztaÅ‚cana w  faÅ‚szywy przekaz
nik" również w
neuronach dopaminergicznych mózgu, dlatego może wywoływad zespół
Parkinsona, stany depresyjne, mlekotok
üð Zastosowanie  nadciÅ›nienie tÄ™tnicze.
37
-ð Rezerpina
üð hamuje procesy wchÅ‚aniania do ziarnistoÅ›ci synaptycznych DOPA, która
służy do syntezy noradrenaliny
üð hamuje wnikanie do ziarnistoÅ›ci synaptycznych NA, która zostaÅ‚a
wchłonięta zwrotnie z przestrzeni synaptycznej
üð nastÄ™pstwem dziaÅ‚ania rezerpiny jest dÅ‚ugotrwaÅ‚e zmniejszenie ciÅ›nienia
tętniczego, wskutek rozszerzenia naczyo krwionośnych i zmniejszenia
oporu obwodowego oraz zwolnienia czynności serca i zmniejszenia
objętości minutowej
Zastosowanie  nadciśnienie tętnicze
üð ze wzglÄ™du na maÅ‚Ä… wybiórczoÅ›d dziaÅ‚ania rezerpina wywoÅ‚uje liczne
działania niepożądane, m.in. wrzodotwórcze, zespół Parkinsona, stany
depresyjne, mlekotok, zwiększenie łaknienia, retencje jonów Na+ i wody,
biegunkÄ™
38
-ð Guanetydyna
üð sÅ‚aba zdolnoÅ›d przenikania do oun, jej dziaÅ‚anie jest obwodowe
üð mechanizm dziaÅ‚ania guanetydyny jest zÅ‚ożony:
·ð hamuje przewodzenie impulsów przez bÅ‚onÄ™ komórkowÄ… neuronu
adrenergicznego; działanie to ma podstawowe znaczenie terapeutyczne w
pierwszych dniach jej stosowania, kiedy zawartośd amin katecholowych
zgromadzonych w ziarnistościach synaptycznych nie ulega jeszcze zmianie
·ð blokuje proces wchÅ‚aniania zwrotnego amin katecholowych ze szczeliny
synaptycznej
·ð przenika do zakooczeo presynaptycznych neuronów ukÅ‚adu współczulnego,
hamując wnikanie do ziarnistości synaptycznych wchłoniętych zwrotnie amin
katecholowych, co umożliwia ich degradację przez MAO
·ð zaburza proces magazynowania amin katecholowych, powodujÄ…c zwiÄ™kszone
uwalnianie zawartości ziarnistości synaptycznych nie do szczeliny synaptycznej,
lecz do cytoplazmy części presynaptycznej, gdzie aminy katecholowe są
rozkładane przez MAO
39
üð zmniejszenie ich uwalniania do szczeliny synaptycznej hamuje
przekaz
nictwo w synapsach układu współczulnego; następstwem jest
zmniejszenie pojemności (objętości) minutowej i spadek oporu
obwodowego prowadzące do obniżenia ciśnienia tętniczego
Zastosowanie  nadciśnienie tętnicze, jaskra
üð do dziaÅ‚ao niepożądanych guanetydyny należą: ortostatyczne spadki
ciśnienia, zwiększona retencja jonów Na+ i wody, osłabienie siły mięśni,
biegunka
40