Komi nki
R APORT 29
Od początku istnienia
ludzkoS
ci ogień był
uznawany za S
więtoS
ć.
My także, patrząc na pło-
mienie, często poddajemy
się jakiemuS
magicznemu,
tajemniczemu nastrojowi.
Doceniając urok ognia
budujemy w naszych
domach kominki.
Agata Grzybowska
A
g
a
t
a
G
r
z
y
b
o
w
s
k
a
fot. Dovre
KOMINEK
sacrum czy profanum
ontakt z żywym ogniem zapewnia bardzo popularne w czasie kryzysu ener-
Kwyciszenie i relaks. Ale to nie jedy- getycznego w latach siedemdziesiątych
ne korzyS
ci jakie mamy z kominka. Poza XX wieku.
tym w ostatnich latach kominek stał się
popularnym elementem wystroju wnętrz. Kominki tradycyjne
Oprócz funkcji estetycznych jest również Są kominkami z otwartymi paleni-
w pełni użyteczny dzięki możliwoS
ci wy- skami, które niegdyS
stanowiły jedyne
korzystania ciepła, które wytwarza. x
ródło ciepła, dziS
buduje się je głównie
dla stworzenia przyjemnej atmosfery, ale
Podstawowe zasady bezpieczeństwa mogą również pełnić funkcję awaryjnego

kominka nie można wybudować w po- x
ródła ciepła, wykorzystującego dostępne
mieszczeniach mniejszych niż 12 m2; i niedrogie paliwa  np. drewno .

odległoS
ć mebli i przedmiotów łatwopal- Kominki bywają otwarte z jednej lub
nych powinna wynosić co najmniej 80 cm; z dwóch stron, mogą być zbudowane za-

podłoga przed kominkiem powinna być równo przy S
cianie jak i w narożniku po-
wyłożona na odległoS
ć 50 cm materiałem koju.
niepalnym. Zawsze należy pamiętać o bezpie-
czeństwie  dokładnie ochronić posadzkę
Kominki otwarte i zamknięte materiałami niepalnymi, takimi jak na
Te pierwsze przeznaczone są przede przykład blacha lub płytki ceramiczne.
wszystkim dla tych, którym zależy jedy- Kominków tradycyjnych buduje się
nie na funkcji ozdobnej kominka. Drugie coraz mniej, gdyż jako urządzenia grzew-
mają głównie walory praktyczne. Stały się cze nie są one ekonomiczne  ponad 80%
134
budujemy
2004 10 Dom
KOMINY, KOMINKI, PIECE
Kominek otwarty grzeje serca, a nie pomieszczenia. Kominek z wkładem ogrzewa
pomieszczenia 5 razy lepiej niż otwarty
dują, że droga spalin do komina wydłuża
szyber
się, a zatem dostają się one tam już chłod-
o regulowanej
niejsze. Dzięki takiemu procesowi odzy-
powierzchni
skuje się więcej energii, przy spalaniu tej przekroju;
umożliwia
samej iloS
ci drewna, co powoduje duże
zmniejszenie
oszczędnoS
ci opałowe.
ciągu
Wkład kominkowy (fot. Tarnawa)
Kominek tradycyjny z otwartym paleni-
skiem (fot. Odlewnia Żeliwa Bolimów)
drzwiczki
uchylne;
energii cieplnej powstającej podczas spa-
zablokowane
lania drewna ucieka przez komin.
kiedy szyber jest
zamknięty
Wkłady i kasety kominkowe
Konstrukcja wkładu i kasety jest po-
dobna, różne jest natomiast ich zastoso-
Automatyczny szyber (fot. Koperfam)
wanie. Kaseta ma mniejsze gabaryty Budowa wkładu kominkowego. Pod-
i moc grzewczą, a jej konstrukcja pozwala stawowym elementem wkładu jest korpus
na montaż w już istniejącym kominku . wykonany z żeliwa lub blachy stalowej sić od 18 do 25 cm. WiększoS
ć wkładów
Wkład natomiast jest przeznaczony do o gruboS
ci 4-6 mm . wyposażona jest w szyber, który umożli-
kominka nowego, budowanego od pod- Niektóre wkłady kominkowe są wia regulację siły ciągu. Gdy szyber jest
staw. Dopiero po podłączeniu do przewo- konstrukcją o podwójnych S
ciankach, zamknięty dym przechodzi przez wy-
du kominowego wkład obudowuje się. gdzie żeliwne lub szamotowe elementy miennik ciepła w komorze wtórnego spa-
Paleniska wkładów i kaset są zam- paleniska otoczone są szczelną obudową lania. Gdy zaS
szyber jest otwarty dym
knięte, wykonane z materiałów odpor- stalową. bezpoS
rednio dostaje się do przewodu ko-
nych na bardzo wysokie temperatury Do odprowadzania dymu do przewo- minowego.
i dobrze  trzymających ciepło. du kominowego służy czopuch (króciec Coraz częS
ciej producenci stosują szy-
Wkłady kominkowe niektórych firm wylotu dymu). W zależnoS
ci od rozmia- bry okreS
lane przez nich jako automa-
mają taką konstrukcję komory dymowej, rów paleniska jego S
rednica może wyno- tyczne, które przymykają się lub otwiera-
która pozwala odzyskać dużą częS
ć ener- ją, w zależnoS
ci od ruchu jaki wykonuje-
gii traconej wraz ze spalinami. Umiesz- Przykładowa budowa wkładu kominkowego my drzwiczkami .
czone w niej specjalne przegrody powo-
króciec wylotu
szyber
spalin
Kaseta kominkowa (fot. Tarnawa)
ożebrowanie
podnoszone
wspomagające
drzwiczki
wymianę ciepła
wkładu
deflektor spalin
zasysanie zim-
nego powietrza
zapobiegające
brudzeniu się
palenisko
szyby
promieniowanie
cieplne
wlot powietrza
do spalania
135
popielnik
wlot powietrza konwekcyjnego
Komi nki
R APORT 29
Kominki wymagają właS
ciwego komina, o wysokoS
ci minimum 4,5 m i przekroju prze-
wodu dymowego min. 20x20 cm (dla przewodu okrągłego S
rednica wynosi 16 cm)

Ważną częS
cią wkładu kominowego Różne paliwa zawór odcinający dopływ gazu w razie
są drzwiczki z szybą. Chronią przed iskra- Największa jest oferta wkładów opala- zaniku płomienia.
mi oraz wydostawaniem się dymu do po- nych drewnem. Nie jest zalecane drewno Kominek gazowy nie musi być podłą-
mieszczenia. drzew iglastych, gdyż duża zawartoS
ć ży- czony do komina, jeS
li będzie to urządze-
Drzwiczki mogą być otwierane po- wicy szybko prowadzi do zanieczyszcze- nie z zamkniętą komorą spalania  jest
przez: nia wkładu. Drewno musi być odpowied- ono wówczas wyposażone w przewód po-

odchylenie na bok; nio wysuszone, dlatego należy je kupować wietrzno-spalinowy, przez który owe spa-

podniesienie do góry; dużo wczeS
niej. Najtańszy jest opał ku- liny wyrzucane są na zewnątrz.

chowanie pod lub z boku urządzenia. piony bezpoS
rednio w nadleS
nictwie.
Oprócz kominków na drewno są też Prawo budowlane zezwala na instala-
Zasysanie zimnego powietrza do pale- takie, które wykorzystują inny opał. cję urządzeń gazowych z wyrzutem spa-
niska i jego ruch wokół szyby podczas spa- Kominki gazowe . Decydując się na lin przez S
cianę: o mocy do 21 kW w do-
lania drewna ograniczają jej brudzenie się. kominek gazowy uwalniamy się od niedo- mach jednorodzinnych i do 5 kW w wie-
Innym sposobem utrzymania czysto- godnoS
ci ciągłej obsługi (jak w przypadku lorodzinnych. Kominki gazowe mają
S
ci jest zastosowanie szyby z wtopioną kominków na drewno, w których stale trze- najczęS
ciej moc 2,5 do 4,5 kW.
przezroczystą powłoką metalową. ba dokładać opał i czyS
cić palenisko), gdyż
sprowadza się ona jedynie do regulacji pło-
Powietrze potrzebne do spalania do- mienia. JednoczeS
nie nie pozbawiamy się
starczane jest otworami usytuowanymi zalet kominków tradycyjnych.
w przedniej S
ciance korpusu wkładu ko- Budowa kominków gazowych:
minkowego. WielkoS
ć otworów jest regu-  najczęS
ciej zbudowany jest
korpus
lowana, co wpływa na tempo spalania z wysokiej jakoS
ci żeliwa, z przodu komi-
wsadu. nek najczęS
ciej obudowany jest żarood-
porną szybą;

W większoS
ci wkładów i kaset drzwiczki imitacja tradycyjnego paliwa (są nią
otwierane są na boki (fot. Keddy) najczęS
ciej wykonane z ceramiki szczapy
drewna i kawałki węgla);

palnik gazowy, do którego doprowa-
dzany jest gaz ziemny albo płynny;

czujnik ciągu kominowego, chroniący Kominek elektryczny (fot. Bursa)
przed cofaniem się spalin (nie jest ko-
nieczny, gdy instalujemy zamkniętą ko- Kominki elektryczne . Są połącze-
morę spalania); niem eleganckiego mebla i urządzenia
grzewczego. Takim kominkiem bez pro-
Kominek opalany gazem (fot. Godin) blemów można dogrzewać jedno po-
mieszczenie, ale może też on stanowić
w nim jedyne x
ródło ogrzewania. Komin-
ki te najczęS
ciej mają moc 2 kW, czasem
3 kW (napięcie zasilania wynosi 230 V),
co wystarczy do ogrzania około 20 m2.
Mamy możliwoS
ć regulowania mocy
grzewczej, gdyż kominki wyposażone są
w dwustopniowe grzałki  najczęS
ciej
1 i 2 kW. Można je włączać pojedynczo.
Niektóre kominki mają wbudowany
termostat, co pozwala płynnie regulować
Konserwacja temperaturę w pomieszczeniu. Wrażenie
Kominek przynajmniej raz w roku płonącego ognia uzyskuje się m. in. dzię-
powinien zostać poddany dokładnemu ki ceramicznym imitacjom opału  drew-
przeglądowi technicznemu i oczyszczeniu na lub węgla oraz poruszaniu wentylator-
z sadzy oraz popiołu. kiem jedwabnych tasiemek.
Nie wolno zapomnieć o nasmarowa-
niu ruchomych elementów wkładu spe- DGP
, czyli ogrzewanie
cjalnym smarem żaroodpornym. kominkowe
Szyby powinny być myte wodą z do- Układy grzewcze, wykorzystujące
datkiem łagodnego detergentu lub wil- wkład kominkowy jako x
ródło ciepła
gotną szmatką z popiołem. i ciepłe powietrze jako czynnik grzewczy,
136
budujemy
2004 10 Dom
KOMINY, KOMINKI, PIECE
Kominek otwarty  pożera 200-1000 m3/godz powietrza, podczas gdy kominek z wkła-
dem  tylko 6-8 m3/godz
dym
ciepłe powietrze
Sercem systemu DGP z wymuszonym obie-
giem powietrza jest turbina wentylacyjna
(fot. Poujoulat)
tak zwany efekt kominowy . Zapewne
nazwa pochodzi stąd, że nagrzane powie-
trze unosi się do góry w głównym kanale
nawiewnym niczym dym w kominie. To
rozwiązanie ma ograniczenia. Ciepłe po-
zimne powietrze
wietrze może być rozprowadzane na boki
na odległoS
ć jedynie trzech metrów od osi
kominka. Poza tym powietrze to nie mo-
że być rozprowadzane do zbyt wielu po-
Obieg powietrza przy ogrzewaniu kominkowym strybucji Gorącego Powietrza, przekazują mieszczeń.
ciepło do pomieszczeń poprzez promie- Obieg wymuszony polega na wyko-
nazywane są systemami Dystrybucji Go- niowanie, ale także, a właS
ciwie przede rzystaniu wentylatorów, inaczej zwanych
rącego Powietrza. wszystkim, poprzez konwekcję, czyli turbinami, co ułatwia pokonanie oporów
System DGP wymaga najtańszego w wyniku ogrzewania się powietrza od ruchu powietrza w kanałach i umożliwia
paliwa, jakim jest drewno, lecz wymaga obudowy wkładu. ogrzanie dużego domu . Turbiny mon-
również stałego nadzoru, jak na przykład W systemie DGP gorące powietrze towane są  zależnie od konstrukcji  pod
regularnego uzupełniania wsadu, czyli może być rozprowadzane na dwa sposoby wkładem lub nad nim.
dokładania drewna  należy przy tym pa-  obieg swobodny, czyli grawitacyjny Turbina umieszczona pod wkładem
miętać, że w najlepszym wypadku odby- i obieg wymuszony. ma wydajnoS
ć ok. 150 m3/godz. i jest tak
wa się to dwa razy na dobę. Pierwszy ze sposobów umożliwia na- zwaną turbiną nadmuchową na zimne po-
Jak działa system? Kominki z wkła- pływ powietrza wyłącznie do pomiesz- wietrze.
dem, które są podłączone do systemu Dy- czeń przylegających do kominka  jest to
BRAK REKLAMY
137
budujemy
Dom 10 2004
Komi nki
R APORT 29
Turbina umieszczona nad wkładem
z życ i a wzi ęt e
ma wydajnoS
ć nawet do 600 m3/godz.
i jest w stanie doprowadzić powietrze na- Czy kominek z płaszczem wodnym jest niele- Jednoczesna praca ogrzewania powietrznego
wet do 8-10 pomieszczeń. 1galny? Słyszałem gdzieS
, że takiej instalacji i rozprowadzenie ciepłego powietrza z kominka
nie wolno stawiać w salonie (możliwoS
ć wybuchu). wymaga precyzyjnego doboru przepływów powie-
Akcesoria Kominek w takim rozwiązaniu to kocioł trza przez oba x
ródła ciepła oraz kanały rozprowa-
Do obsługi kominka przydatne są na paliwo stałe i jako taki jest nielegalny dzające, tak aby zapewnić wymaganą wydajnoS
ć
okreS
lone akcesoria . Ich wygląd od lat w układzie zamkniętym! Chodzi o zagrożenie i zapobiec wstecznemu obiegowi powietrza np.
jest bardzo starannie dopracowywany. eksplozją, a lokalizacja nie ma znaczenia. w kominku. Problem ten można rozwiązać na
JeS
li palimy samym drewnem, to Kominki z płaszczem wodnym mogą być drodze elektronicznego sterowania pracą wentyla-
przydatne są tzw. wilki kominkowe, instalowane pod warunkiem podłączenia płasz- torów i zamontowania dyfuzora wymuszającego
czyli podstawki, na których opiera się cza wodnego do instalacji grzewczej typu jednokierunkowy przepływ ogrzanego powietrza.
polana. JeS
li zaS
używamy węgla powin- otwartego. Taki system zabezpiecza przed nad- Prostszym rozwiązaniem będzie korzystanie
niS
my mieć małe ruszty i kosze na opał. miernym wzrostem ciS
nienia, spowodowanym tylko z jednego rodzaju ogrzewania  kominka
W przypadku kominka z otwartym pa- np. niedoborem wody w obiegu lub nadmier- lub pieca. Wystarczy zamontowanie przepustnic
leniskiem istotna jest również krata lub nym wzrostem jej temperatury. W przypadku kierujących strumień ciepłego powietrza do ka-
bariera chroniąca przed wypadaniem włączenia ogrzewania kominkiem w system nałów rozprowadzających z aktualnie pracujące-
węgli, iskier i popiołu z paleniska. Przy- centralnego ogrzewania konieczne jest zamon- go x
ródła ciepła. Możliwe jest również rozdziele-
datne też są szczypce, pogrzebacz, towanie wymiennika ciepła oddzielającego nie stref ogrzewania z różnych x
ródeł  częS
ć do-
szczotka do zamiatania i szufelka. obieg ciS
nieniowy od otwartego. mu ogrzewa kominek, a częS
ć piec.

Rekuperator i kominek  czy jeden wyklucza Jestem na etapie rozprowadzania rur do ogrze-
2możliwoS
ć funkcjonowania drugiego? 4wania kominkowego. Chciałbym poprowadzić
Rekuperator może współpracować z za- przewód także do łazienki, ale znajomy mi odra-
mkniętym wkładem kominkowym pod warun- dza. Czy słusznie?
kiem, że wentylacja z odzyskiem ciepła nie za- W łazience, ze względu na krótkotrwałe wy-
Dane teleadresowe wiodących producen- kłóci procesu spalania w kominku. Dlatego korzystywanie i koniecznoS
ć utrzymania podwyż-
tów oraz orientacyjne ceny wybranych pro- wkład kominkowy musi być przystosowany do szonej temperatury, nie warto instalować ogrze-
duktów przedstawiamy w rubryce Info doprowadzenia powietrza niezbędnego do spala- wania powietrznego. System ten praktycznie
rynek. nia bezpoS
rednio do paleniska przez oddzielny uniemożliwia np. szybkie podgrzanie pomiesz-
kanał wyprowadzony na zewnątrz domu. Musi czenia, a koniecznoS
ć zapewnienia intensywnej
Pogrzebacz, szufelka i szczypce ułatwiają też mieć możliwoS
ć regulacji doprowadzanego wentylacji nie gwarantuje utrzymania właS
ciwej
obsługę kominka; ich stylistyka jest bardzo powietrza. Natomiast, jeS
li kominek ma służyć temperatury. Lepszym rozwiązaniem będzie zain-
różna (fot. CTM Polonia) również do rozprowadzenia ciepłego powietrza stalowanie elektrycznej nagrzewnicy, którą włą-
po całym domu, konieczne będzie zastosowanie cza się tylko na czas korzystania z łazienki.
urządzenia, które umożliwi domieszanie S
wieże- Ochronę przed nadmiernym wyziębieniem ła-
go powietrza do obiegu ogrzewania. zienki powinien zapewniać nawiew ciepłego po-
wietrza przez otwory w drzwiach, ale jeS
li po-
Jak najlepiej połączyć ogrzewanie kominkowe mieszczenie to jest duże i zlokalizowane w narożu
3z ogrzewaniem powietrznym domu poprzez domu, może okazać się, że konieczne będzie zain-
piec nadmuchowy z systemem kanałów? stalowanie dodatkowego x
ródła ciepła.
Co trzeba wiedzieć

Ile energii daje drewno? Po drugie, należy otworzyć regulator

z 1 kg drewna brzozowego w ciągu powietrza do komory spalania i spraw-
godziny spalania uzyskuje się ok. dzić czy popielnik nie jest pełny.
400 W energii cieplnej; Po trzecie, powodem przygasania ognia

dla drewna S
wierkowego podane wy- po rozpaleniu może być zimny przewód dy-
żej wartoS
ci są około 25% mniejsze; mowy. Można ogrzać przewód paląc w pale-

dla drewna twardego, takiego jak nisku trochę papieru. JeS
li sytuacja się po-
dąb, buk te wartoS
ci są większe. wtarza, należy poradzić się fachowca.

Dlaczego w kominku przygasa ogień? Gdy w kominie sam zapala się ogień...
Po pierwsze, być może zostały użyte Należy przynajmniej dwa razy w ro-
zbyt duże kawałki drewna lub jest zbyt duży ku czyS
cić komin. Ta czynnoS
ć zapobie-
wsad  jednorazowo dokłada się tyle polan, gnie samozapłonowi zgromadzonej
by powietrze mogło je swobodnie opływać. w nim sadzy.
138
budujemy
2004 10 Dom
KOMINY, KOMINKI, PIECE