ZASIA
KI CHOROBOWE
Zgodnie z art. 92 KP, za okres niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby trwającej łącznie do 33 dni w roku
kalendarzowym pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia wypłacanego i finansowanego przez pracodawcę. Od 34 dnia
choroby pracownikowi przysługuje, zgodnie z przepisami ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pienię\
nych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej ustawa chorobowa) zasiłek chorobowy finansowany przez ZUS.
Wyczekiwanie
Aby pracownik mógł uzyskać wynagrodzenie za czas choroby (zasiłek chorobowy), powinien posiadać 30-dniowy okres
wyczekiwania. Wyczekiwanie nie jest wymagane, gdy niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z
pracy. Natomiast wymagany jest okres wyczekiwania, gdy niezdolność do pracy powstała w czasie cią\
y.
Absencja chorobowa, spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, jest finansowana bądz
wynagrodzeniem
chorobowym finansowanym przez pracodawcę, bądz
zasiłkiem chorobowym.
Okresu niezdolności do pracy z powodu choroby, przypadającego w czasie wyczekiwania, nie wlicza się do okresu 33 dni w roku
kalendarzowym, w czasie których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ze środków zakładu pracy, ani do okresu
zasiłkowego.
Przykład
Pracownik podjął pracę 1.8.2008 r. Wcześniej pobierał rentę i nie pracował. Dostarczył zwolnienie lekarskie od 18 sierpnia do 3
września 2008 r. Okres wyczekiwania zakończył się 30.8.2008 r.  zwolnienie lekarskie za okres od 18 do 30 sierpnia nie mogło być
zrealizowane. Dopiero za okres od 31 sierpnia do 3 września 2008 r. pracodawca powinien podjąć wypłatę wynagrodzenia za czas
choroby  przez okres 4 dni.
Do okresu wyczekiwania zalicza się okres poprzedniego ubezpieczenia chorobowego, je\
eli przerwa pomiędzy poprzednim okresem
tego ubezpieczenia a następnym nie przekracza 30 dni lub była spowodowania urlopem bezpłatnym, urlopem wychowawczym lub
odbywaniem czynnej słu\
by wojskowej przez \
ołnierza niezawodowego. Od pierwszego dnia niezdolności do pracy wynagrodzenie
chorobowe przysługuje absolwentom szkół lub szkół wy\
szych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym w ciągu 90 dni od
dnia ukończenia szkoły (data na świadectwie) lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wy\
szych (data na dyplomie).
Równie\
pracownicy posiadający co najmniej 10-letni sta\
ubezpieczenia chorobowego nie są objęci obowiązkiem wyczekiwania na
wynagrodzenie za czas choroby. Na to 10-letnie wymagane ubezpieczenie składa się istniejące od 1.1.1999 r. ubezpieczenie
chorobowe oraz ubezpieczenie społeczne sprzed tej daty, ale tylko takie, które dawało prawo do świadczeń chorobowych.
Przykład
Nauczycielka, przyjęta do pracy 1.9.2008 r. po kilkumiesięcznej przerwie w zatrudnieniu, dostarczyła zwolnienie lekarskie od 8 do 12
września. Pracownica ta posiada 5 lat ubezpieczenia chorobowego, 4 lata ubezpieczenia społecznego przed 1.1.1999 r. z tytułu
prowadzenia działalności gospodarczej oraz rok ubezpieczenia społecznego z tytułu pobierania zasiłków dla bezrobotnych. Poniewa\

do wymaganego 10-letniego okresu ubezpieczenia chorobowego nie mo\
na zaliczyć okresu pobierania zasiłków dla bezrobotnych
(osoby bezrobotne nie miały i nie mają prawa do świadczeń chorobowych) nauczycielka nie mogła otrzymać wynagrodzenia za czas
choroby od 8 do 12 września 2008 r., poniewa\
nie przebyła jeszcze okresu wyczekiwania.
Zasady wypłaty świadczeń na przełomie roku
Je\
eli na przełomie roku kalendarzowego pracownik jest nieprzerwanie niezdolny do pracy z powodu choroby, a 31 grudnia ma
prawo do wynagrodzenia chorobowego na podstawie art. 92 KP, to od 1 stycznia nadal mu ono przysługuje.
Okres 33 dni, za które w nowym roku kalendarzowym przysługuje wynagrodzenie płacone przez pracodawcę na podstawie art. 92
KP, powinien być ka\
dorazowo liczony od 1 stycznia.
Przykład
Pracownik zachorował po raz pierwszy w 2007 r. 18 grudnia i otrzymał zwolnienie lekarskie do 11.1.2008 r. Miał on prawo do
wynagrodzenia ze środków zakładu pracy na podstawie art. 92 KP od 18.12.2007 r. do 31.12.2007 r., czyli przez 14 dni. Od 1.1.2008
r. do 11.1.2008 r. pracownikowi nadal przysługiwało wynagrodzenie za czas choroby, ale liczone ju\
z limitu 2008 r. Mimo \
e
pracownik nie wykorzystał limitu 33 dni za 2007 r., to od 1.1.2008 r. liczy się nowy 33-dniowy limit, nale\
ny w 2008 r.
Je\
eli nieprzerwana niezdolność do pracy przypada na przełomie roku kalendarzowego, a 31 grudnia pracownik ma prawo do zasiłku
chorobowego, to od 1 stycznia nadal przysługuje mu zasiłek chorobowy za cały okres tej nieprzerwanej niezdolności do pracy.
Je\
eli jednak w chorobie i niezdolności do pracy nastąpiłaby choćby jednodniowa przerwa, wówczas pracownik, w okresie kolejnej
niezdolności do pracy nabywa prawo do wynagrodzenia za czas choroby ze środków pracodawcy. Wynagrodzenie to przysługuje
przez okres do 33 dni niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym.
Przykład
Pracownik kilkakrotnie chorował w 2007 r.  łącznie przez 40 dni. Od 21 grudnia po raz kolejny był na zwolnieniu lekarskim do
18.1.2008 r. Za cały okres zwolnienia pracownikowi przysługiwał zasiłek chorobowy finansowany przez ZUS. Po przerwie
pracownik chorował od 18 do 22.2.2008 r. Je\
eli pracownik dostarczyłby dalsze zwolnienie od 19 stycznia, to nadal powinien być mu
wypłacany zasiłek chorobowy. Poniewa\
jednak dalsze zwolnienie było wystawione póz
niej, od 18 lutego, pracodawca za to kolejne
zwolnienie powinien wypłacić pracownikowi wynagrodzenie chorobowe z własnych środków.
Zasiłek chorobowy za dni wolne
Zgodnie z art. 11 ust. 4 ustawy chorobowej zasiłek chorobowy przysługuje za ka\
dy dzień niezdolności do pracy orzeczony w
zwolnieniu lekarskim, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Artykuł 11 ust. 5 tej ustawy określa, \
e ilekroć przy ustalaniu prawa do zasiłku chorobowego okres jest oznaczony w miesiącu, za
miesiąc uwa\
a się 30 dni.
Zasady obliczania wynagrodzenia z pracę w przypadku gdy pracownik w danym miesiącu chorował regulowane są przepisami
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29.5.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie
niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do
wynagrodzenia oraz innych nale\
ności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Zgodnie z ż 11 tego rozporządzenia  w celu obliczenia wynagrodzenia ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości za
przepracowaną część miesiąca, je\
eli pracownik za pozostałą część tego miesiąca otrzymał wynagrodzenie określone w art. 92 KP
albo zasiłek z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa  miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez 30 i
otrzymaną kwotę mno\
y przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności pracownika do pracy
wskutek choroby. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.
Przykład
Pracownik zarabia 3600 zł miesięcznie. W sierpniu 2008 r. chorował przez 25 dni, za które otrzymał zasiłek chorobowy:
3600 zł : 30 dni = 120 zł,
120 zł x 25 dni =3000 zł,
3600 zł  3000 zł = 600 zł (wynagrodzenie pracownika za sierpień 2008 r.).
Terminy wypłaty wynagrodzenia (zasiłku) chorobowego
Zasiłki chorobowe, wypłacane przez pracodawcę, powinny być wypłacone w terminie wypłaty wynagrodzenia za pracę, określonym
w przepisach płacowych. Je\
eli wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy zostaną wypłacone póz
niej ni\
jest to ustalone, a
przyczyna nie le\
ała po stronie pracownika, pracownikowi przysługuje roszczenie wypłaty ustawowych odsetek za zwłokę,
określonych w art. 85 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, dalej ustawa systemowa, oraz w art. 359 ż 1 3
ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny, w związku z art. 300 KP.
Za datę powstania niezdolności do pracy uwa\
a się datę określoną przez lekarza jako pierwszy dzień zwolnienia, a nie datę
wystawienia zwolnienia lekarskiego.
Przykład
Zwolnienie lekarskie, wystawione 29.8.2008 r. (piątek), obejmuje okres od 1 września (poniedziałek) do 22 lutego. W takim
przypadku zasiłek chorobowy powinien być wypłacony od 1 września, mimo \
e zwolnienie lekarz wystawił 29.8.2008 r.
Przykład
Zwolnienie lekarskie, wystawione 4.9.2008 r. obejmuje okres od 1.9.2008 r. do 4 9.2008 r.. W takim przypadku zasiłek chorobowy
powinien być wypłacony od 1.9.2008 r., mimo \
e zwolnienie lekarz wystawił 4.9.2008 r.
Rozbie\
ność pomiędzy datą wystawienia zwolnienia a datą rzeczywistego powstania niezdolności do pracy mo\
e się zdarzyć,
poniewa\
zwolnienie lekarskie mo\
e być wystawione za okres wsteczny (do 3 dni) przez ka\
dego lekarza, a w przypadku lekarza
psychiatry okres wsteczny jest nieograniczony.
Zaświadczenie lekarskie mo\
e te\
być wystawione na okres rozpoczynający się po dniu badania, nie póz
niej jednak ni\
4 dnia po dniu
badania, je\
eli:
- bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy,
- badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy.
Brak świadczeń chorobowych na urlopie
Wynagrodzenie za czas choroby (zasiłek chorobowy) nie przysługuje w czasie urlopu macierzyńskiego (wypłacany jest wówczas
zasiłek macierzyński) ani w trakcie urlopu wychowawczego lub urlopu bezpłatnego (art. 12 ust. 2 ustawy chorobowej).
Wynagrodzenia chorobowego nie płaci się równie\
w czasie urlopu wypoczynkowego, a to dlatego, \
e części urlopu
niewykorzystanej z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby pracodawca ma obowiązek udzielić w terminie
póz
niejszym (art. 165 166 KP).
Brak zasiłków przy wynagrodzeniu za pracę
Zasiłek chorobowy przysługuje za ka\
dy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony, na podstawie przepisów o
wynagradzaniu, zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Przykład
Pracownik 1.9.2008 r. przez cały dzień świadczył pracę, a wieczorem został odwieziony do szpitala po wypadku samochodowym. Po
kilkunastu dniach pobytu w szpitalu pracownik uzyskał zwolnienie lekarskie od 1 września do 24 paz
dziernika 2008 r. (Szpital musiał
wystawić zwolnienie od dnia przyjęcia do szpitala). Pracodawca powinien zapłacić pracownikowi za dzień 1.9.2008 r. wynagrodzenie
za pracę, a wypłatę zasiłku chorobowego powinien podjąć od 2.9.2008 r.
Przykład
Pracownica w cią\
y była 4.9.2008 r. w pracy przez 4 godziny, z
le się poczuła, poszła do lekarza i uzyskała zwolnienie lekarskie od 4
września do 19 września 2008 r.
Je\
eli pracodawca zapłaci pracownicy za 4 godziny pracy  i tak będzie jej przysługiwał zasiłek chorobowy za cały dzień. Nie istnieje
bowiem mo\
liwość zapłacenia zasiłku chorobowego za kilka godzin.
Wysokość zasiłku chorobowego
Wysokość wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego jest niezale\
na od sta\
u pracy i wynosi zasadniczo 80% podstawy
wymiaru.
Równie\
za czas pobytu pracownika w szpitalu wynagrodzenie za czas choroby wynosi 80% podstawy wymiaru.
Do 70% obni\
a się natomiast zasiłek chorobowy, przysługujący za czas pobytu ubezpieczonego w szpitalu.
Zakład pracy ma mo\
liwość przyznania swoim pracownikom, w przepisach płacowych, prawa do wy\
szego ni\
80%, wynagrodzenia
za czas choroby. Wynagrodzenie za czas choroby, do 100% podstawy wymiaru, ani zasiłek chorobowy nie stanowią podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wynika to z art. 18 ust. 2 ustawy systemowej. Wynagrodzenie za czas choroby stanowi
natomiast, zgodnie z art. 81 ust. 5 ustawy z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Zakłady pracy mają mo\
liwość przyznawania swoim pracownikom wynagrodzenia uzupełniającego do wypłacanego ze środków
ZUS-u 70% lub 80% zasiłku chorobowego do 100% podstawy wymiaru.
Równie\
to wynagrodzenie uzupełniające 70% lub 80% zasiłek chorobowy wypłacane przez pracodawców  do kwoty
nieprzekraczającej, łącznie z zasiłkiem chorobowym, 100% przychodu pracownika, nie stanowi podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne. Wynika to z ż 2 ust. 1 pkt 25 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie
szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Podstawą do wypłacenia tego uzupełniającego wynagrodzenia powinien być w obu przypadkach właściwy przepis prawny dotyczący
zasad wynagradzania w danym zakładzie (bran\
y), zakładowy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania bądz
umowa o pracę.
W niektórych przypadkach zasiłek chorobowy oraz wynagrodzenie za okres choroby wypłacane są w wysokości 100% podstawy
wymiaru.
Ma to miejsce, gdy niezdolność do pracy:
" powstała wskutek wypadku w drodze do pracy i z pracy,
" przypada na okres cią\
y,
" dotyczy dawcy komórek, tkanek i narządów.
Zasiłek chorobowy jest obni\
any o 25% w przypadku gdy pracownik dostarczył zwolnienie lekarskie do pracodawcy po upływie 7
dni od jego otrzymania. Obni\
enie nie występuje w przypadkach gdy pracownik jest jeszcze uprawniony do wynagrodzenia za czas
choroby.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego
W podstawie wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się te składniki wynagrodzenia, od których ustalono składkę na
ubezpieczenie chorobowe. Generalnie podstawę tę stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy
kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Przez wynagrodzenie rozumie się przychód
pracownika, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę
składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe, finansowanych ze środków pracownika (od wynagrodzenia wypłaconego
do 30.6.2007 r. potrąca się 18,71%, od wynagrodzenia wypłaconego od 1.7.2007 r. do 31.12.2007 r. potrąca się 15,71%, a od
wynagrodzenia wypłaconego po 31.12.2007 r. potrąca się 13,71%). Je\
eli z wynagrodzenia pracownika nie potrąca się składek na
ubezpieczenie emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia rocznego limitu ich podstawy, który w 2008 r. wynosi 85 480 zł, z
wynagrodzenia potrąca się jedynie 2,45% składki na ubezpieczenie chorobowe.
Choroba przed upływem 12 miesięcy zatrudnienia
Je\
eli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia, podstawę wymiaru zasiłku
chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Je\
eli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, pod uwagę
bierze się wynagrodzenie, które dany pracownik osiągnąłby, gdyby pracował cały miesiąc. W takiej sytuacji podstawę wymiaru
zasiłku chorobowego stanowi:
" wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy,
je\
eli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości;
" wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez
liczbę dni przepracowanych i pomno\
enie przez liczbę dni, które pracownik musiał przepracować w tym miesiącu, je\
eli
przepracował choćby dzień;
" je\
eli pracownik nie osiągnął \
adnego wynagrodzenia  kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej
miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, zatrudnionych na takim samym lub
podobnym stanowisku.
Uzupełnianie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego
Je\
eli w okresie, przyjmowanym do ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia
wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:
" wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej ni\
połowę obowiązującego go czasu pracy. Je\
eli
jednak w ka\
dym miesiącu zatrudniony wykonywał pracę przez mniej ni\
połowę obowiązującego go czasu pracy z
przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie
za wszystkie te miesiące, po uzupełnieniu;
" przyjmuje się po uzupełnieniu wynagrodzenie z miesięcy, w których przepracował co najmniej połowę obowiązującego go
czasu pracy.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wynagrodzenie za godziny nadliczbowe uwzględnia się w kwocie faktycznie
uzyskanej, bez uzupełniania.
Niezmieniona podstawa wymiaru
Podstawy wymiaru świadczeń chorobowych nie ustala się na nowo, je\
eli między okresami pobierania wynagrodzeń za czas choroby
i zasiłków z ubezpieczenia chorobowego zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie wystąpiła przerwa albo była ona
krótsza ni\
3 miesiące kalendarzowe (art. 92 ż 2 KP, w związku z art. 43 ustawy chorobowej).
Przykład
Pracownica chorowała od 19 do 23.5.2008 r. W sierpniu 2008 r. miała wypadek w drodze do pracy. Jako podstawę wymiaru
wynagrodzenia chorobowego nale\
ało przyjąć podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego wypłacanego pracownicy w maju
2008 r.
Zdarza się, \
e pracownik otrzyma podwy\
kę wynagrodzenia podczas pobytu na zwolnieniu lekarskim. Nie ma to na ogół wpływu na
wysokość pobieranego w tym czasie zasiłku chorobowego (wynagrodzenia za czas choroby), poniewa\
świadczenia chorobowe
oblicza się od podstawy wymiaru stanowiącej przeciętne miesięczne wynagrodzenie z 12 miesięcy poprzedzających ten, w którym
powstała niezdolność do pracy. Je\
eli więc pracownik dostał podwy\
kę podczas pobierania zasiłku chorobowego, to w zasadzie nie
wpłynie ona na wysokość tego zasiłku.
Je\
eli jednak podwy\
kę przyznano za okres wsteczny i objęła ona miesiące, z których ustalano podstawę wymiaru zasiłku
chorobowego dla danego pracownika, to po wyrównaniu wynagrodzenia nale\
ałoby ponownie ustalić podstawę wymiaru zasiłku
chorobowego i sam zasiłek chorobowy. Oczywiście trzeba wówczas wypłacić pracownikowi stosowne wyrównanie świadczeń
chorobowych. W takim przypadku wyrównanie z tytułu podwy\
ki wynagrodzenia powinno zostać obni\
one za okresy pobieranych, w
okresie objętym podwy\
ką, świadczeń chorobowych.
Przykład
Pracownik ministerstwa w 2008 r. był kilka razy na zwolnieniu lekarskim  w kwietniu, lipcu i sierpniu. Do ustalenia podstawy
wymiaru wynagrodzenia za czas choroby, a następnie zasiłku chorobowego przyjęto zarobki od 1.4.2007 r. do 31.3.2008 r. W
sierpniu 2008 r. pracownikowi przyznano dodatek specjalny od 1.1.2008 r. do 31.12.2008 r. Pracownikowi, który chorował,
nale\
ałoby podwy\
szyć wynagrodzenie za styczeń, luty i marzec 2008 r. przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru poprzez dodanie
dodatku specjalnego, a następnie przeliczyć podstawę wymiaru oraz wynagrodzenie za czas choroby i zasiłek chorobowy otrzymane
w kwietniu, lipcu i sierpniu 2008 r. Pracownik ten powinien oczywiście otrzymać pełne wyrównanie z tytułu przyznanego mu
dodatku specjalnego za styczeń, luty, marzec, maj i czerwiec 2008 r. oraz częściowe za kwiecień, lipiec i sierpień 2008 r. - z
wyłączeniem dni objętych zwolnieniem lekarskim.
Zdarza się, \
e po zakończeniu urlopu wychowawczego, jak równie\
w przypadku przerwania urlopu wychowawczego pracownica,
która miała powrócić do pracy, w istocie do tej pracy nie powróciła, przedstawiając zwolnienie lekarskie. W takim przypadku
podstawę wymiaru jej wynagrodzenia chorobowego będzie stanowiła kwota wynagrodzenia, określona w umowie o pracę  je\
eli
chodzi o wynagrodzenie stałe.
Gdyby pracownica miała równie\
prawo do wynagrodzenia zmiennego, nale\
ałoby przyjąć wynagrodzenie zmienne otrzymane przez
osobę zatrudnioną w tym zakładzie pracy w takim samym lub w podobnym charakterze.
Przykład
Pracownica, przerwała w sierpniu 2008 r. urlop wychowawczy, ale zamiast powrócić do pracy, przedstawiła zwolnienie lekarskie, z
kodem B (cią\
a). Pracownica ta ma prawo jedynie do wynagrodzenia stałego, które w jej przypadku wynosi 3600 zł brutto. Aby
ustalić podstawę wymiaru jej wynagrodzenia chorobowego, nale\
y pomniejszyć wynagrodzenie o 13,71% (tj. o składki na
wynagrodzenie emerytalne, rentowe i chorobowe potrącane z wynagrodzenia pracownika).
Otrzymamy w ten sposób kwotę 3106,44 zł (3600 zł  493,56 zł).
Poniewa\
wysokość wynagrodzenia chorobowego wynosi, w przypadku kobiet będących w cią\
y, 100% podstawy wymiaru 
miesięczne wynagrodzenie chorobowe tej pracownicy będzie wnosiło 3106,44 zł brutto, a dzienne wynagrodzenie chorobowe ( a
następnie zasiłek chorobowy) będzie wynosiło 103,55 zł brutto (3106,44 zł : 30).
Je\
eli pracownica ta do dnia porodu nie podejmie pracy, lecz będzie przebywała na zwolnieniach lekarskich, podstawę wymiaru jej
zasiłku macierzyńskiego będzie stanowiła podstaw wymiaru zasiłku chorobowego, otrzymywanego przed porodem. W takim
przypadku wysokość zasiłku macierzyńskiego będzie równa wysokości zasiłku chorobowego, który go poprzedzał.
Je\
eli pracownik, który pobierał świadczenie rehabilitacyjne, zachorował wkrótce po zakończeniu pobierania tego świadczenia i
powrocie do pracy to, zgodnie z art. 43 ustawy chorobowej, podstawy wymiaru zasiłku przysługującego u tego samego pracodawcy
nie ustala się na nowo, je\
eli w pobieraniu zasiłków, a tak\
e świadczenia rehabilitacyjnego nie było przerwy albo przerwa była
krótsza ni\
3 miesiące kalendarzowe.
Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby w takim przypadku powinna stanowić podstawa wymiaru zasiłku chorobowego,
przyjęta do obliczenia podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego. Je\
eli podstawa wymiaru poprzednio pobieranego przez
pracownika świadczenia rehabilitacyjnego podlegała waloryzacji, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi kwota
przyjęta jako podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego po waloryzacji.
W razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu
pracy, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi pensja ustalona dla nowego wymiaru czasu pracy. Pod warunkiem
jednak, \
e zmiana nastąpiła w miesiącu, w którym pracownik zachorował, lub w miesiącach, przyjmowanych do ustalenia podstawy
wymiaru. (art. 92 ż 2 KP, w związku z art. 41, ust. 2 ustawy chorobowej).
Przykład
Do 31.8.2008 r. pracownik był zatrudniony na pełnym etacie z zarobkiem 3000 zł miesięcznie. Od 1.9.2008 r. obni\
ono mu, na jego
wniosek, wymiar czasu pracy do 1/2 etatu i odpowiednio pensję  do 1500 zł. We wrześniu 2008 r. przez kilka dni pracownik
przebywał na zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji jako podstawę wymiaru zasiłku chorobowego nale\
y przyjąć pensję właściwą
dla nowego wymiaru czasu pracy, czyli 1500 zł miesięcznie.
Przykład
Do 31.7. 2008 r. pracownik był zatrudniony na 1 etatu, z zarobkiem 1500 zł miesięcznie. Od 1.8. 2008 r. podwy\
szono mu wymiar
czasu pracy do całego etatu i odpowiednio pensję do 3000 zł. 31.7.2008 r. pracownik uległ wypadkowi komunikacyjnemu i od tego
czasu przebywa na zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nale\
y przyjąć pensję
właściwą dla poprzedniego wymiaru czasu pracy, czyli średnią z okresu od 1.7.2007 r. do 30.6. 2008 r.
Składniki nieuwzględniane w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego
Artykuł 41 ust.1 ustawy chorobowej stanowi, \
e przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się
składników wynagrodzenia, je\
eli postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują
zmniejszania ich za okres pobierania zasiłku. Nale\
y podkreślić, \
e art. 41 nie dotyczy tych elementów wynagrodzenia, które w ogóle
nie przysługują podczas niezdolności do pracy z powodu choroby, jak: płacy zasadniczej, stałej premii regulaminowej itd. Odnosi się
natomiast np. do nagród (premii) o charakterze uznaniowym czy dodatków, które u niektórych pracodawców wypłacane są równie\

za okres choroby (np. sta\
owy, funkcyjny itd.).
Trybunał Konstytucyjny, w wyroku z 24.6.2008 r. sygn. akt. SK 16/06 ( Dz.U. z 7.7.2008 r. Nr 119, poz. 771), orzekł, \
e art. 41 ust. 1
ustawy chorobowej, rozumiany w taki sposób, \
e w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników
wynagrodzenia, od których pracownik uiścił składkę na ubezpieczenie chorobowe, a które nie są mu wypłacane za okres pobierania
zasiłku chorobowego, jest niezgodny z Konstytucją.
Postanowienia wyroku Trybunału weszły w \
ycie z dniem jego ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, czyli 7.7.2008 r.
W następstwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz pozostałych
świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, nale\
y, w zasadzie, uwzględniać składniki wynagrodzenia, od których odprowadzana
jest składka na ubezpieczenie chorobowe.
Nie nale\
y jednak uwzględniać składników, co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe albo umowy o pracę (u
pracodawców niemających obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania), zawierają jednoznaczne postanowienia o
zachowywaniu przez pracownika prawa do tego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku.
W razie braku takich postanowień w przepisach płacowych nale\
y uznać, \
e nieuregulowany w przepisach płacowych składnik
wynagrodzenia nie jest wypłacany za okres pobierania zasiłku (wynagrodzenia za czas choroby), a tym samym powinien być
uwzględniony przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia  w kwocie faktycznie wypłaconej, bez uzupełniania.
Je\
eli jednak powstaną wątpliwości, a pracodawca udokumentuje, \
e wypłaca uznaniowy składnik wynagrodzenia za okres
pobierania zasiłku, mimo \
e nie zawarł tej zasady w przepisach płacowych lub umowie o pracę, składnika tego nie nale\
y
uwzględniać podstawie
wymiaru.
Nale\
y pokreślić, \
e zgodnie z ż 2 pkt 24 rozp. MPiPS z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania
wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego,
zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, je\
eli są one wypłacane za okres pobierania
tego wynagrodzenia lub zasiłków, nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Tak więc składniki wynagrodzenia, do których pracownicy zachowują prawo w okresie niezdolności do pracy z powodu choroby i od
których pracodawca nie potrącił za ten okres składek na ZUS, powinny być pominięte przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń
chorobowych.
Obowiązek udokumentowania, \
e istotnie wypłaca dany składnik wynagrodzenia za
okres choroby, a tym samym nie powinien go wliczać do podstawy wymiaru świadczenia chorobowego spoczywa więc na
pracodawcy. Je\
eli świadczenia chorobowe wypłaca ZUS, pracodawca powinien dostarczyć wypełniony przez siebie,
zmodyfikowany w związku z wyrokiem Trybunału, druk ZUS Z3, dostępny na stronie internetowej ZUS. Je\
eli wypełnienie w
formularzu ZUS Z-3 informacji dotyczących składników wynagrodzenia budzi wątpliwości, nale\
y wyjaśnić je z miejscową
jednostką ZUS.
Wyrównanie zani\
onych zasiłków
Pracownikom, którzy w dniu wejścia w \
ycie wyroku Trybunału, czyli 7.7.2008 r., pobierali świadczenie z ubezpieczenia
chorobowego, pracodawcy powinni wyrównać to świadczenie z urzędu, bez konieczności składania wniosku przez pracownika.
Wyrównanie powinno dotyczyć całego nieprzerwanego okresu zasiłkowego, w tym równie\
przypadającego przed 7.7.2008 r.
Przykład
Pracownica otrzymywała zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorym dzieckiem od 10 do 30 czerwca 2008 r. Od 1 lipca do 23
lipca 2008 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu niezdolności do pracy i otrzymywała wynagrodzenie za czas choroby. W
zakładzie pracy wypłacana jest nagroda uznaniowa, niewypłacana za okresy nieobecności w pracy z powodu choroby lub opieki.
Nagroda ta, otrzymana przez pracownicę za okres, z którego ustalono podstawę wymiaru świadczeń chorobowych, powinna być przez
pracodawcę z urzędu uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas choroby, świadczenia
powinny zostać przeliczone, a pracownica powinien otrzymać stosowne wyrównanie wraz z odsetkami ustawowymi.
Świadczenia chorobowe, których wypłatę podjęto po 7.7.2008 r., a do których obliczenia pracodawca nie zastosował jeszcze
postanowień wyroku Trybunału, powinny być przeliczone z urzędu i wypłacone niezwłocznie pracownikom, z uwzględnieniem
zasad, dotyczących wypłaty odsetek ustawowych, nale\
nych w przypadku opóz
nienia w wypłacie świadczeń.
Pracownikom, którym przed wejściem w \
ycie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, czyli przed 7.7.2008 r. obliczono podstawę
wymiaru zasiłku bez uwzględnienia składników wynagrodzenia, do których nie zachowywali prawa za okres pobierania zasiłku, a
wypłata zasiłku ustała przed 7.7.2008 r. mają prawo do wystąpienia z wnioskiem o ponowne ustalenie podstawy wymiaru z
uwzględnieniem tych składników.
Zasady postępowania są odmienne w zale\
ności od tego, czy w sprawie była wydawana decyzja oraz, czy było prowadzone
postępowanie przed sądem.
W sprawach zakończonych decyzją ostateczną ZUS, od której nie zostało wniesione odwołanie do sądu, termin na wniesienie skargi o
wznowienie postępowania wynosił miesiąc od dnia wejścia w \
ycie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Uchylenie decyzji nie
mo\
e nastąpić, gdy od dnia doręczenia decyzji upłynęło 5 lat. Pracownikom, którzy wystąpili ze skargą o wznowienie postępowania
w terminie miesiąca od dnia wejścia w \
ycie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. do 7.7.2008 r., prawo do zasiłku, powinno
zostać ustalone ponownie z uwzględnieniem w podstawie wymiaru składników wynagrodzenia, do których pracownik nie
zachowywał prawa za okres pobierania zasiłku. Dotyczy to spraw, w których od daty doręczenia decyzji do dnia wejścia w \
ycie
orzeczenia TK nie upłynęło 5 lat. W tych sprawach ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku powinno nastąpić za okres
wynikający z decyzji lub za okres, którego decyzja dotyczy.
W sprawach zakończonych prawomocnym orzeczeniem osoba zainteresowana mo\
e wnieść skargę o wznowienie postępowania w
terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w \
ycie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. do 7.10.2008 r. W tych sprawach podstawa
wymiaru zasiłku powinna być ustalona ponownie po zakończeniu postępowania przed sądem wznowionego w związku ze skargą.
Wypłata wyrównania zasiłku powinna być dokonana za okres, którego postępowanie dotyczy. W takim przypadku na ewentualne
wyrównanie świadczeń nale\
ałoby poczekać do czasu uzyskania przez pracownika prawomocnego orzeczenia sądu.
W najliczniejszych przypadkach, czyli w sprawach, w których nie były wydawane decyzje, ma zastosowanie art. 67 ust. 4 ustawy
chorobowej, zgodnie z którym roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 3 lat od ostatniego dnia okresu, za który
zasiłek przysługuje. W związku z tym przeliczeniu podlegają zasiłki za okres 3 lat liczony od daty wystąpienia z wnioskiem w tej
sprawie. Ponownemu ustaleniu podlega tak\
e zasiłek, gdy choćby ostatni dzień okresu, za który ten zasiłek przysługuje, mieści się w
tak liczonym 3-letnim okresie. Wówczas wypłaty wyrównania dokonuje się za cały nieprzerwany okres pobierania zasiłku
(wynagrodzenia za czas choroby).
Przykład
Pracownicy, która 1.9.2008 r. wystąpiła z wnioskiem o ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego oraz
wynagrodzenia za czas choroby w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, przysługiwały świadczenia za okresy:
od 15.8.2005 r. do 1.9.2005 r. (nieprzerwany okres pobierania zasiłku opiekuńczego), od 2 do 15.9.2005 r. ( wynagrodzenie za czas
choroby),
od 10.10.2007 r. do 25.10.2007 r. (wynagrodzenie za czas choroby).
Okres 3-letni, liczony od daty wystąpienia z wnioskiem, obejmuje okres od 1.9.2005 r. do 1.9.2008 r. W okresie tym mieszczą się
pełne okres wynagrodzenia za czas choroby od 2 do 15.9.2005 r. oraz od 10 do 25.10.2007 r.
W związku z tym, \
e ostatni dzień pobierania zasiłku opiekuńczego mieści się w 3-letnim okresie, za który roszczenie o przeliczenie
podstawy wymiaru zasiłku nie uległo przedawnieniu, nale\
y ponownie ustalić równie\
podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego
przysługującego za okres od 15.8.2005 r. do 1.9.2005 r. i wypłacić wyrównanie równie\
z tytułu zani\
enia tego zasiłku.
W niektórych przypadkach okres, za który przysługuje wyrównanie świadczeń chorobowych, mo\
e być znacznie dłu\
szy ni\

przewidziane 3 lata wstecz od daty zło\
enia wniosku o przeliczenie.
Przykład
Pracownik zło\
ył 1.9.2008 r. wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych w związku z wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego. Pracownik ten w 2005 r. długo chorował i 2 września tego roku osiągnął nieprzerwany okres zasiłkowy wynoszący
182 dni.
Okres 3-letni, liczony od daty wystąpienia z wnioskiem, obejmuje okres od 1.9.2005 r. do 1.9.2008 r. W związku z tym, \
e w okresie
tym mieści się przedostatni dzień nieprzerwanego okresu zasiłkowego, roszczenie o przeliczenie podstawy wymiaru wynagrodzenia
za czas choroby oraz zasiłku chorobowego, składających się na ten nieprzerwany okres, nie przedawniło się. Wyrównanie obejmuje
więc 2 dni mieszczące się w 3-letnim okresie przedawnienia oraz 180 dni poprzedzających 3-letni okres przedawnienia.
We wszystkich przypadkach ponownego ustalania podstawy wymiaru zasiłków, przysługujących za okres przed dniem ogłoszenia
wyroku Trybunału Konstytucyjnego, wypłaty wyrównania zasiłku nale\
y dokonać wraz z odsetkami, określonymi w art. 85 ustawy
systemowej oraz w art. 359 ż 1 3 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny, w związku z art. 300 KP.
Z odsetkami nale\
y wypłacać wyrównanie zarówno z tytułu zani\
onych zasiłków z ubezpieczenia chorobowego, jak i zani\
onego
wynagrodzenia za czas choroby, określonego w art. 92 KP.
Określone w tych przepisach odsetki ustawowe wynosiły za okres: od 25.9.2003 r. do 9.1.2005 r. 12,25% (Dz.U. Nr 166, poz. 1613),
od 10.1.2005 r. do 14.10.2005 r. 13,50% (Dz.U. Nr 3, poz.16), od 15.10.2005 r. do chwili obecnej 11,50% (Dz.U. Nr 201, poz. 1662).
Zmiana stopy procentowej składki rentowej
Obliczając nale\
ne pracownikom wyrównania, nale\
y te\
pamiętać o zmianie stopy procentowej składek, podlegających potrąceniu z
wynagrodzenia pracownika, uwzględnianego przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby (zasiłków z
ubezpieczenia chorobowego).
Przykład
Pracownica w marcu 2008 r. otrzymała zwolnienie lekarskie na 8 dni. Jej wynagrodzenie wynosi 2200 zł miesięcznie i jest wypłacane
za ka\
dy miesiąc 28 dnia danego miesiąca. Pracownica otrzymywała równie\
premie uznaniowe, których zasady przyznawania nie
zostały nigdzie określone. Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby tej pracownicy stanowiło przeciętne miesięczne
wynagrodzenie wypłacone jej za okres od 1.3.2007 r. do 29.2.2008 r.
Obliczając w marcu 2008 r. podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego tej pracownicy, pracodawca uwzględnił jedynie
wynagrodzenie zasadnicze, a premie uznaniowe pominął.
Dokonane w marcu 2008 r. naliczenie podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby tej pracownicy przedstawiało się
następująco:
" za okres od 1 marca do 30 czerwca 2007 r.  po 1788,38 zł (2200 zł pomniejszone o 18,71%),
" za okres od 1 lipca do 31 grudnia 2007 r.  po 1854,38 zł (2200 zł
" pomniejszone o 15,71%),
" za okres od 1stycznia do 29 lutego 2008 r.  po 1898,38 zł (2200 zł pomniejszone o 13,71%).
Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego tej pracownicy wyniosła więc 1839,71 zł (1788,38 zł x 4 + 1854,38 x 6 + 1898,38 zł
x 2 : 12).Obliczone od tej podstawy wymiaru wynagrodzenie za czas choroby za 8 dni marca 2008 r. wyniosło 404,96 zł (1898,38 zł x
80% : 30 x 8).
W sierpniu 2008 r. pracownica wystąpiła do pracodawcy z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas
choroby poprzez dodanie nagród uznaniowych wypłaconych jej za okres od 1.3.2007 r. do 29.2.2008 r.
Pracownica otrzymała w tym czasie 3 nagrody uznaniowe:
" 500 zł w maju 2007 r.,
" 400 zł w sierpniu 2007 r.,
" 600 zł w styczniu 2008 r.
Nagrodę za maj 2007 r. nale\
y uwzględnić w kwocie 406,45 zł (500 zł pomniejszone o 18,71%).
Nagrodę za sierpień 2007 r. nale\
y uwzględnić w kwocie 337,16 zł (400 zł pomniejszone o 15,71%).
Nagrodę za styczeń 2008 r. nale\
y uwzględnić w kwocie 517,74 zł (600 zł pomniejszone o 13,71%).
A
ącznie podstawa wymiaru wynagrodzenia za czas choroby pracownicy wzrośnie w wyniku przeliczenia o 105,12 zł (406,55 zł +
337,16 zł + 517,74 zł : 12), wyniesie więc 1944,83 zł (1839,71 zł + 105, 12zł).
Obliczone od tej przeliczonej podstawy wymiaru wynagrodzenie za czas choroby za 8 dni wyniosło 414,90 zł (1944,83 zł x 80% : 30
x 8).
Wyrównanie wynagrodzenia chorobowego za 8 dni wynosi w tym przypadku 9,94 zł brutto. Do tego pracodawca powinien doliczyć
odsetki ustawowe wynoszące 11,5% w skali roku, licząc od dnia wypłaty wynagrodzenia za czas choroby w obni\
onej wysokości do
dnia wypłaty wyrównania.
Składniki wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku przysługującego w czasie
ubezpieczenia, podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia.
Przykład
Pracownik, otrzymujący w myśl przepisów płacowych dodatek sta\
owy obok wynagrodzenia za czas choroby (zasiłku chorobowego),
zachorował w czasie wypowiedzenia umowy o pracę.
Termin wypowiedzenia upływa 3.9.2008 r.
Je\
eli pracownik nadal będzie otrzymywał zwolnienia lekarskie, wypłatę zasiłku chorobowego przejmie ZUS. W takim przypadku do
podstawy wymiaru zasiłku chorobowego powinien być, za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, wliczony dodatek sta\
owy,
w wysokości przysługującej za poszczególne miesiące, przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
Składników wynagrodzenia, przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy,
tylko do określonego terminu, nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nale\
nego za okres
po tym terminie (art. 92 ż 2 KP, w związku z art. 41 ust. 2 ustawy chorobowej).
Przykład
Pracodawca zawarł z własnym pracownikiem dodatkowo umowę zlecenia od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 r. Pracownik zachorował
w sierpniu 2008 r. Do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby nale\
ało przyjąć wynagrodzenie wypłacone pracownikowi
za okres od 1.8.2007 r. do 31.7.2008 r. W podstawie tej nale\
ało uwzględniać wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia wypłacane za
okres od stycznia do lipca 2008 r., poniewa\
w sierpniu 2008 r. umowa zlecenia jeszcze obowiązuje.
W razie podjęcia przez pracodawcę decyzji o całkowitym zaprzestaniu wypłaty składnika wynagrodzenia od określonej daty,
podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za okres od tej daty, ustala się z wyłączeniem tego składnika.
Przykład
W firmie wypłacane były dodatki motywacyjne, zmniejszane za okres absencji chorobowej, a tym samym uwzględniane w podstawie
wymiaru świadczeń chorobowych. Od 1.8.2008 r. zmieniono regulamin wynagrodzeń i zaprzestano wypłaty tych dodatków.
Od tej daty nie powinny więc być one uwzględniane w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych, a z podstawy wymiaru
świadczeń chorobowych wypłacanych po 31.7.2008 r. dodatki te powinny być usunięte, a tym samym świadczenia te powinny być
zmniejszone.
Je\
eli jednak usunięty składnik wynagrodzenia zostanie włączony w całości lub w części do innego lub zamieniony na inny składnik
wynagrodzenia, podana wy\
ej zasada nie ma zastosowania.
Przykład
Pensje pracowników składały się z wynagrodzenia zasadniczego oraz premii regulaminowych. Od 1.9.2008 r. zmieniono zasady
wynagradzania i włączono premie do wynagrodzenia zasadniczego.
Pomimo zmiany zasad wynagradzania nie nale\
y przeliczać podstawy wymiaru zasiłków chorobowych przysługujących od 1.9.2008
r. Premia regulaminowa, którą pracownicy otrzymywali do 31.8.2008 r., nadal powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru
zasiłku (wynagrodzenia za czas choroby).
Zasady wliczania premii i nagród niewypłacanych za okres pobierania zasiłków do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego
Premie i nagrody wypłacone za okresy miesięczne uwzględnia się w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z
których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku, a te, za okresy kwartalne w wysokości 1/12 kwot
wypłaconych za 4 kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Te ostatnie ujmuje się w podstawie
wynagrodzenia chorobowego nawet, gdy w danym kwartale pracownik pracował krócej ni\
połowa obowiązującego go czasu pracy.
Tak\
e wtedy, gdy za niektóre z kwartałów premii nie otrzymał, bez względu na przyczynę. Z kolei premie roczne przyjmuje się do
podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego w wysokości 1/12 kwot wypłaconych za rok poprzedzający miesiąc, w którym
pracownik zachorował.
Składniki wynagrodzenia wypłacone zaliczkowo
Gdy w okresie przyjmowanym do podstawy wymiaru zasiłku (wynagrodzenia) chorobowego niektóre składniki wynagrodzenia
wypłacono zaliczkowo, bierze się je pod uwagę w wysokości faktycznie uiszczonej, czyli owe zaliczki. Następnie po ich wyrównaniu
podstawę wynagrodzenia chorobowego przelicza się ponownie, uwzględniając składniki wypłacone zaliczkowo i ich wyrównanie.
(art. 92 ż 2 KP, w związku z art. 36 ust. 1 ustawy chorobowej).
Przykład
Pracownica była na zwolnieniu od 18 do 22.8.2008 r. Podstawę wymiaru jej zasiłku chorobowego nale\
ało obliczyć z płacy
zasadniczej za okres od 1.8.2007 r. do 31.7.2008 r. oraz z regulaminowej premii miesięcznej, wypłaconej za te same miesiące. W
firmie były podwy\
ki wynagrodzeń od 1.1.2008 r., wypłacane w ratach. Do czasu sporządzenia listy wypłat wynagrodzeń
chorobowych nie otrzymała ona jeszcze całkowitego wyrównania podwy\
ki. W takiej sytuacji nale\
y ją ująć w podstawie
wynagrodzenia chorobowego w kwocie faktycznie wypłaconej, a po wypłaceniu reszty podwy\
ki dokonać przeliczenia podstawy
wymiaru zasiłku chorobowego i wyrównać pracownicy ró\
nicę ( art. 42 ust. 5 ustawy chorobowej).
Restrukturyzacja firmy
Często jest tak, \
e w wyniku restrukturyzacji wyłania się nowy zakład, który przejmuje pracowników poprzednika na podstawie
nowych umów o pracę. Wówczas do obliczenia wynagrodzenia chorobowego tych zatrudnionych przyjmuje się jedynie
wynagrodzenie uzyskane u nowego pracodawcy. Inaczej będzie natomiast w razie restrukturyzacji w myśl art. 231 KP, czyli gdy
nastąpi przejęcie pracowników przez nowego pracodawcę bez rozwiązywania z nimi umów o pracę. W takiej sytuacji w podstawie
wymiaru wynagrodzenia chorobowego tych osób ujmuje się pensje uiszczone zarówno przez dotychczasowego, jak i nowego
pracodawcę.
Takie stanowisko wynika bezpośrednio z brzmienia art.231 KP, zgodnie z którym nowy pracodawca staje się z mocy prawa stroną w
dotychczasowych stosunkach pracy.
Gwarantowana minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, przysługującego z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy łącznie ze
składnikami, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku, jak np. dodatek sta\
owy, nie mo\
e być ni\
sza od
minimalnego wynagrodzenia pracowników pomniejszonego o 13,71 %. Od 1.1.2008 r. minimalne wynagrodzenie dla osoby
zatrudnionej w pełnym wymiarze godzin wynosi 1126 zł .W razie pracy na ułamkowym etacie redukuje się je odpowiednio i tak dla
osoby na pół etatu wyniesie ono odpowiednio 563 zł. W związku z tym podstawa wymiaru zasiłku chorobowego dla zatrudnionego w
pełnym wymiarze czasu pracy nie powinna być ni\
sza w 2008 r. od kwoty 971,63 zł (1126 zł  13,71%).
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego nie mo\
e być ni\
sza od minimalnego wynagrodzenia, obowiązującego nie tylko w dniu
powstania prawa do zasiłku, ale tak\
e w całym okresie jego pobierania. Oznacza to, \
e w razie podwy\
szenia minimalnego
wynagrodzenia podczas pobierania przez daną osobę zasiłku chorobowego, jego podstawę wymiaru  ni\
szą od tej, wynikającej z
obowiązującej kwoty minimalnego wynagrodzenia  nale\
y ustalić ponownie, z uwzględnieniem nowej wysokości tego
wynagrodzenia, po pomniejszeniu o 13,71% (art. 45 ustawy chorobowej).
Przypadki nieotrzymania zasiłku chorobowego:
" je\
eli zaświadczenie lekarskie, orzekające niezdolność do pracy zostało podrobione lub sfałszowane,
" w okresie niezdolności do pracy przypadającej w czasie tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia
wolności,
" w okresie niezdolności do pracy przypadającej w czasie odbywania słu\
by wojskowej,
" je\
eli niezdolność do pracy została spowodowana rozmyślnie przez udział w bójce albo w wyniku innego umyślnego
przestępstwa lub wykroczenia,
" je\
eli pracownik, w czasie zwolnienia lekarskiego od pracy, wykonuje inną pracę zarobkową lub ucią\
liwe czynności
mogące przedłu\
yć okres niezdolności do pracy, albo wykorzystuje zwolnienie lekarskie od pracy w sposób niezgodny z
celem tego zwolnienia,
" je\
eli pracownik, w wyniku badania kontrolnego przez lekarza orzecznika ZUS został uznany za zdolnego do pracy  w
takim przypadku zasiłek chorobowy nie przysługuje od określonej przez lekarza orzecznika daty ustania niezdolności do
pracy.
Je\
eli niezdolność do pracy spowodowana została nadu\
yciem alkoholu, zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres pierwszych 5
dni niezdolności do pracy (chodzi o przypadki, w których w zaświadczeniu o czasowej niezdolności do pracy zamieszczony jest kod
C lub je\
eli w odpowiednim postępowaniu, np. dla celów wypadkowych, zostanie ustalone, \
e niezdolność do pracy została
spowodowana spo\
yciem alkoholu).
Dokumentem stanowiącym podstawę wypłaty wynagrodzenia za czas choroby jest zaświadczenie lekarskie wystawione na druku
ZUS-ZLA przez lekarza upowa\
nionego przez ZUS do wystawiania zaświadczeń lekarskich.
Zaświadczenie powinno być wystawione bez błędów. Je\
eli płatnik zasiłku stwierdzi błąd na zwolnieniu, powinien oddać to
zaświadczenie pracownikowi, w celu przedstawienia go lekarzowi do poprawki.
Ka\
da poprawka na druku zwolnienia lekarskiego powinna być potwierdzona pieczątką i podpisem lekarza, który wystawił to
zwolnienie i dokonał poprawek.
Do czasu otrzymania poprawionego druku ZUS ZLA płatnik nie powinien wypłacać zasiłku chorobowego.
Dokumentem potwierdzającym wypadek w drodze do pracy lub z pracy jest Karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy
(rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 24.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia
za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz
terminu jej sporządzania.
Je\
eli jednak niezdolność do pracy wynika z póz
niejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia pracownika w związku z
wcześniej stwierdzonym wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, zasiłek chorobowy równie\
przysługuje w wysokości 100%
podstawy wymiaru, pod warunkiem \
e związek tej niezdolności do pracy z wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy zostanie
stwierdzony przez lekarza dodatkowym zaświadczeniem wystawionym niezale\
nie od druku ZUS-ZLA.
Podstawą do wypłaty 100% zasiłku chorobowego w przypadku kobiet w cią\
y jest kod B na druku ZUS-ZLA lub dodatkowe
zaświadczenie lekarskie potwierdzające stan cią\
y.
Podstawą do wypłaty 100% zasiłku chorobowego w przypadku dawców komórek, tkanek i narządów jest dodatkowe zaświadczenie
lekarskie na blankiecie, potwierdzające fakt bycia dawcą.
W obu wymienionych wy\
ej przypadkach niezbędne jest, co oczywiste, zaświadczenie lekarskie wystawione na druku ZUS-ZLA.
Odrębne zaświadczenie lekarskie dla ka\
dego płatnika
W razie zatrudnienia w dwóch lub więcej zakładach pracy do wypłaty zasiłków chorobowych niezbędne są dwa zaświadczenia
lekarskie na drukach ZUS-ZLA  dla ka\
dego zakładu pracy odrębne.
O wystawienie odrębnych zaświadczeń dla ka\
dego płatnika pracownik powinien poprosić lekarza wystawiającego zwolnienie.
Je\
eli pracownik nie poprosił lekarza o wystawienie zwolnień dla więcej ni\
jednego płatnika podczas pierwszej wizyty, mo\
e
poprosić póz
niej o wystawienie dla kolejnych płatników zaświadczeń lekarskich potwierdzających wcześniej orzeczoną dla innego
płatnika niezdolność do pracy (ż 5 ust. 2a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27.7.1999 r. w sprawie szczegółowych
zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w
wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych).
PRZYKA
AD
Pracownik był u lekarza 18.8.2008 r. Lekarz stwierdził niezdolność do pracy od 18 do 22 sierpnia 2008 r. Pracownik podał tylko
jednego pracodawcę, dla którego lekarz wystawił zwolnienie, o drugim zapomniał.
Po kilku dniach przyszedł do lekarza po zwolnienie dla drugiego pracodawcy. Lekarz wystawił mu zwolnienie lekarskie dla drugiego
pracodawcy na okres od 18 do 22 sierpnia 2008 r.  tak samo jak dla pierwszego pracodawcy.
Je\
eli pracownik jest zatrudniony na podstawie dwóch umów o pracę w tym samym zakładzie pracy wystarczy, w przypadku
choroby, jedno zaświadczenie lekarskie ( na druku ZUS-ZLA).
Je\
eli jedno zaświadczenie lekarskie obejmuje zarówno okres niezdolności do pracy, za który pracownikowi przysługuje
wynagrodzenie za czas choroby, jak te\
zasiłek chorobowy  pracodawca nieupowa\
niony do wypłacania zasiłków chorobowych, po
wypłaceniu wynagrodzenia za czas choroby, powinien przekazać zaświadczenie lekarskie wystawione na druku ZUS-ZLA do ZUS,
dołączając druk ZUS-Z-3.
W aktach zakładu pracy powinna pozostać poświadczona kserokopia tego zaświadczenia.
Podstawą do bie\
ącej wypłaty świadczeń chorobowych jest bowiem zawsze oryginał zaświadczenia lekarskiego (zielony druk ZUS-
ZLA), a nigdy jego kopia.
Wyjątkiem jest duplikat zaświadczenia lekarskiego wystawiony przez lekarza w przypadku gdy zaświadczenie lekarskie zostało
zgubione.
Zgubienie druku ZUS-ZLA
W razie zgubienia zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy wystawionego na druku ZUS-ZLA, wynagrodzenie zasiłek
chorobowy wypłaca się na podstawie wypisu z kopii zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy, wystawionego na wniosek
pracownika przez lekarza, który wydał zgubione zaświadczenie.
Wypis ten mo\
e mieć postać czytelnej kserokopii podpisanej przez lekarza i zaopatrzonej w jego pieczęć.
Pracownik zatrudniony na podstawie dwóch umów o pracę u tego samego pracodawcy mo\
e otrzymać zasiłek chorobowy
(wynagrodzenie za czas choroby) z tytułu obu zatrudnień na podstawie jednego druku zwolnienia lekarskiego (druk ZUS-ZLA).
Zwolnienie to bowiem jest wprawdzie wystawiane przez lekarza dla ka\
dego płatnika oddzielnie (na osobnych drukach ZUS-ZLA),
ale poniewa\
w tym przypadku jest jeden płatnik  wystarczy jeden druk zwolnienia lekarskiego.
Natomiast prawo do zasiłków oraz ich wysokość powinno być rozpatrywane odrębnie z tytułu ka\
dego z tych zatrudnień.
Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy chorobowej  podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi stanowi
wynagrodzenie uzyskane u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała
niezdolność do pracy.
Je\
eli pracownik zatrudniony jest na podstawie dwóch (lub więcej) umów o pracę u tego samego pracodawcy, podstawę wymiaru
zasiłku chorobowego (wynagrodzenia za czas choroby) ustala się odrębnie dla ka\
dego z tych zatrudnień i ustala się odrębnie
świadczenia chorobowe.
PRZYKA
AD
Pracownik jest zatrudniony w hurtowni od 5 lat w pełnym wymiarze czasu pracy. Jego zarobek od ponad roku wynosi 2400 zł
miesięcznie.
1.6.2008 r. zawarł ze swoim pracodawcą dodatkową umowę o pracę na 1 etatu, z zarobkiem 600 zł miesięcznie.
W sierpniu 2008 r. pracownik zachorował i uzyskał 5 dni zwolnienia lekarskiego.
Pracodawca powinien ustalić:
" zasiłek chorobowy z tytułu pracy w pełnym wymiarze godzin, obliczając podstawę jego wymiaru na podstawie przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym
powstała niezdolność od pracy, czyli z miesięcy sierpień 2007 r. lipiec 2008 r. Poniewa\
średnie miesięczne wynagrodzenie
z tego okresu wyniosło 2400 zł, stanowi ono, po pomniejszeniu: o 15,71% z wynagrodzenia wypłaconego od sierpnia do
grudnia 2007 r. oraz o 13,71% wynagrodzenia wypłaconego od stycznia do lipca 2008 r. podstawę wymiaru wynagrodzenia
chorobowego obliczonego z tytułu zatrudnienia na pełnym etacie;
" zasiłku chorobowego z tytułu pracy na 1 etatu, obliczając podstawę jego wymiaru na podstawie wynagrodzenia wypłaconego
pracownikowi za czerwiec i lipiec 2008 r., czyli od kwoty 600 zł, pomniejszonej o 13,71%.
Pracownik zatrudniony na podstawie dwóch umów o pracę u tego samego pracodawcy, a jednocześnie zatrudniony równie\
u innego
pracodawcy mo\
e otrzymać zasiłek chorobowy z tytułu obu zatrudnień u tego samego pracodawcy na podstawie jednego druku
zwolnienia lekarskiego (druk ZUS-ZLA).
Zwolnienie to bowiem jest wprawdzie wystawiane przez lekarza dla ka\
dego płatnika oddzielnie (na osobnych drukach ZUS-ZLA),
ale poniewa\
w tym przypadku z tytułu dwóch zatrudnień jest jeden płatnik, wystarczy dla tego płatnika jeden druk zwolnienia
lekarskiego.
Natomiast z tytułu równoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy pracownik ten powinien otrzymać odrębne zaświadczenie
lekarskie (na druku ZUS-ZLA wystawione przez lekarza dla tego drugiego pracodawcy).
Tak więc pracownik w opisanym przypadku powinien otrzymać od lekarza dwa odrębne zwolnienia lekarskie  jedno dla
pracodawcy, z którym zawarł dwie umowy o pracę, oraz drugie dla pracodawcy, z którym zawarł kolejną umowę o pracę.
Zasiłki chorobowe (wynagrodzenie za czas choroby) powinny być naliczane odrębnie z tytułu ka\
dego zatrudnienia, według zasad
podanych wy\
ej, czyli u pierwszego pracodawcy odrębnie z tytułu ka\
dego zatrudnienia, na podstawie zarobków uzyskanych z
jednego zatrudnienia, oraz na podstawie zarobków uzyskanych z drugiego zatrudnienia, a u drugiego pracodawcy na podstawie
zarobków osiągniętych u niego.
Zatem pracownik zatrudniony równocześnie u dwóch odrębnych pracodawców ma świadczenia chorobowe naliczane odrębnie u
ka\
dego z nich, na podstawie zarobków uzyskanych u ka\
dego z nich. Ka\
demu z pracodawców musi przedstawić odrębne
zwolnienie lekarskie.
Pracownik zatrudniony równolegle u tego samego pracodawcy na podstawie dwóch umów o pracę ma świadczenia chorobowe
naliczane odrębnie z ka\
dego zatrudnienia, na podstawie zarobków uzyskanych z ka\
dego z tych zatrudnień. Wystarczy mu jednak
jedno zaświadczenie lekarskie, poniewa\
jest zatrudniony przez jednego płatnika.
Pracownik zatrudniony równolegle u tego samego pracodawcy na podstawie dwóch umów o pracę, a jednocześnie zatrudniony u
jeszcze innego pracodawcy, ma świadczenia chorobowe naliczane odrębnie z tytułu ka\
dego z równoczesnych zatrudnień, na
podstawie zarobków uzyskanych z tytułu ka\
dego z tych zatrudnień. W takiej sytuacji wystarczą mu dwa zwolnienia lekarskie,
poniewa\
ma tylko dwóch pracodawców.