TRANSPORT MATERIAA
ÓW
NIEBEZPIECZNYCH
" Międzynarodowy przewóz materiałów niebezpiecznych
drogÄ… lotniczÄ… ICAO TI oraz IATA DGR
" Międzynarodowy kodeks ładunków niebezpiecznych
IMDG
" Międzynarodowy przewóz śródlądowymi drogami
wodnymi towarów niebezpiecznych ADN
1
ICAO TI / IATA DGR
Transport lotniczy jest jednÄ… z najbardziej
restrykcyjnych form przewozu.
W 1947 po raz pierwszy skonkretyzowano
zalecenia Instrukcji Technicznych ICAO w
zakresie przewozu towarów niebezpiecznych.
Przepisy dotyczące przewozu towarów
niebezpiecznych zmieniajÄ… siÄ™ rokrocznie
Na co dzień wszyscy posługują się
 tłumaczeniem tych instrukcji, wydanym przez
IATA i zwanym potocznie: IATA  DGR.
2
ICAO TI
IATA DGR
ICAO TI - Instrukcje Techniczne ICAO w zakresie przewozu towarów
niebezpiecznych, dotyczące bezpiecznego transportu towarów
niebezpiecznych drogą lotniczą, uzupełniające Załącznik 18 do
Konwencji dotyczącej Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego
(Chicago 1944) opublikowane przez Międzynarodową Organizację
Lotnictwa Cywilnego (ICAO) w Montrealu
ICAO  Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego,
Na co dzień wszyscy posługują się tłumaczeniem tych instrukcji,
wydanym przez IATA i zwanym potocznie: IATA  DGR.
IATA  Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoz
nikow Transportu
Lotniczego,
IATA DGR  Dangerous Goods Regulations, przepisy dotyczÄ…ce
przewozu lotniczego materiałów niebezpiecznych wydane przez
3
International Air Transport Association
ICAO TI
Limity transportu towarów niebezpiecznych
dotyczą ilości towaru na sztukę przesyłki, a nie
na środek transportu.
ICAO TI (agendy ONZ), muszą być przestrzegane
przez wszystkie kraje członkowskie Organizacji
Narodow Zjednoczonych.
Każda linia lotnicza jak i państwo może
wprowadzić własne przepisy, jednak tylko w
takim wypadku, gdy sÄ… one bardziej
restrykcyjne, niż przepisy ICAO.
4
DOKUMENTY
Przy transporcie lotniczym towarów
niebezpiecznych koniecznym jest spełnienie
następujących warunków:
1. wymagany jest odpowiedni zapis na liście
przewozowym (MAWB) (Master Air Way Bill)
2. dodatkowy dokument - deklaracja nadawcy do
towarów niebezpiecznych (Shipper s
Declaration for Dangerous Goods).
5
SHIPPER S DECLARATION FOR
DANGEROUS GOODS
Powtórzone są w niej informacje o:
" trasie towaru
" dane nadawcy,
" odbiorcy,
" porty wylotu i przylotu,
" typ samolotu
" O towarze niebezpiecznym
" numer UN,
" Prawidłowa Nazwa Wysyłkowa,
" ilość,
" sposób spakowania,
" typ opakowania
6
" instrukcja pakowania.
DOKUMENTY cd.
Przepisy wyraz
nie określają zakres, formę i sposób
podawania tych danych.
Oficjalnym językiem w transporcie towarów niebezpiecznych
drogą lotniczą jest język angielski, dlatego wszystkie zapisy
muszą być sporządzone w tym języku.
Dopuszczalne są też inne języki, ale zawsze musi być
sporządzone tłumaczenie na język angielski i umieszczone
na wszystkich dokumentach.
7
OPAKOWANIA W PRZEWOZIE
MATERIAA
ÓW NIEBEZPIECZNYCH W
LOTNICTWIE
Opakowanie do przewozu materiałów
niebezpiecznych w lotnictwie musi:
1. Posiadać stosowny atest (naniesiony na nim)
2. Być oznakowane zgodnie z instrukcją IATA
DGR,
" pełnymi adresami nadawcy i odbiorcy,
" numerem UN
" Prawidłową Nazwę Wysyłkową
" nalepkami określającymi klasę niebezpieczeństwa i
handlingowymi.
8
WYMAGANIA W
ZAKRESIE OZNACZENIA PRZESYA
EK
LOTNICZYCH (IATA DGR)
9
NOTOC
Kapitan samolotu musi być poinformowany
na piśmie (NOTOC  Notification to Captain) o
tym:
" jakie towary ma załadowane na pokład
samolotu,
" w których kontenerach (ULD) są umieszczone,
" w których przedziałach cargo
" na jakiej trasie są przewożone.
10
Kwestia wyłączeń IATA
IATA wprowadziła wyłączenia spod
działania tych przepisów, podobnie jak wyłączenia
funkcjonujÄ…ce w ADR:
1. Ilości ograniczone (Limited Quantity)
2. Ilości śladowe
3. Towary niebezpieczne w poczcie lotniczej
11
ILOÅšCI OGRANICZONE
(LIMITED QUANTITY)
1. Ilości ograniczone (Limited Quantity):
Odstępstwo od wymogów jest takie, że
opakowanie nie musi być atestowane.
Przepisy są kompatybilne z przepisami działu 3.3
umowy ADR:
" wymagane są odpowiednie zapisy na liście
przewozowym
" deklaracja nadawcy,
" opakowanie musi być opisane.
12
ILOÅšCI OGRANICZONE
(LIMITED QUANTITY) cd.
Dopuszczalne limity ilościowe na sztukę przesyłki
sÄ… kilkakrotnie zmniejszone w stosunku do
opakowań atestowanych.
Wyłączenie to obejmuje tylko:
" klasy od 2 do 9, bez klas 1 i 7
" w ramach dozwolonych klas jedynie towary
określonych kategorii (np.: Klasa 3, tylko
substancje z grupÄ… pakowania II i III).
Kapitan musi być poinformowany na piśmie.
Część linii lotniczych (np. Lufthansa) nie akceptuje
13
do przewozu towarów w takich opakowaniach.
ILOÅšCI ÅšLADOWE
2 . Ilości śladowe:
W tej kategorii występuje znaczne wyłączenie
spod działania przepisów.
Wymagany jest:
" odpowiedni zapis na liście przewozowym,
nadawca jest zwolniony z:
" obowiÄ…zku przygotowania deklaracji.
14
ILOÅšCI ÅšLADOWE cd.
Opakowanie nie musi być atestowane
Nie ma konieczności:
" opisywania opakowania
" znakowania zgodnie z podanymi wymogami,
" umieszczania na nim nalepek oznaczajÄ…cych klasÄ™
niebezpieczeństwa.
Wystarcza jedna nalepka handlingowa, gdzie zaznacza siÄ™:
" numer klasy,
" podaje numer UN
" adres nadawcy.
15
ILOÅšCI ÅšLADOWE cd.
Zwolnienie z przepisów odbywa się kosztem
" dopuszczalnych do przewozu ilości,
" ograniczeniem wielkości opakowań
wewnętrznych  maksymalnie do 30 g (mL).
Wyłączenie to obejmuje (podobnie jak
wcześniejsze):
" klasy od 2 do 9, bez klasy 1 i 7.
Dla klasy 7 ilości śladowe można przewiez
ć tylko
puste opakowania po materiałach radioaktywnych,
pod warunkiem, że zmierzona aktywność mieści
16
siÄ™ w bardzo niskich limitach.
TOWARY NIEBEZPIECZNE W
POCZCIE LOTNICZEJ
3. Towary niebezpieczne w poczcie lotniczej:
Przy tej kategorii przesyłek obowiązują:
" przepisy IATA
" przepisy Międzynarodowej Unii Pocztowej
Ze względu na:
" sposób pakowania przesyłek pocztowych
" Handling
" DystrybucjÄ™
17
DGRy sÄ… w poczcie zabronione.
TOWARY NIEBEZPIECZNE W
POCZCIE LOTNICZEJ cd.
Lista wyjątków obejmuje jedynie 3 pozycje:
1. materiały pochodzenia ludzkiego lub
zwierzęcego, przy założeniu, że nie są
zakażone, w śladowych ilościach, zapakowane
zgodnie z przepisami
2. próbki biologiczne, nie niosące ryzyka
zainfekowania (kategoria B, UN3373, wraz z
suchym lodem użytym jako chłodziwo) ;
3. materiały radioaktywne, gdy ich aktywność nie
przekracza 1/10 limitu dla towarów w ilościach
18
śladowych.
TOWARY NIEBEZPIECZNE W
POCZCIE LOTNICZEJ cd.
Wymienione wyłączenia dotyczą jedynie przesyłek
nadawanych jako cargo
" Towary przyjmowane do przewozu jako bagaż
pasażerów lub załogi
" Bagaż odprawiony,
" Bagaż podręczny
" Rzeczy posiadane przy sobie
SÄ… traktowane jako inna kategoria.
19
ICAO TI
IATA DGR
Deklaracja o towarach
niebezpiecznych w
dokumencie przewozowym 20
NAKLEJKA DLA OPAKOWAC
PO
MATERIAA
ACH RADIOAKTYWNYCH
21
Wymagane oznaczenie dla ilości
śladowych
W polu oznaczonym (*) trzeba podać numer klasy
(podklasy) a polu (**) adres nadawcy lub odbiorcy.
22
IMDG
Kodeks IMDG  oznacza  Międzynarodowy Kodeks
Morski Towarów Niebezpiecznych , stanowiący
wykonanie przepisów części A rozdziału VII
Międzynarodowej Konwencji o Bezpieczeństwie
Życia na Morzu (SOLAS), opublikowany przez
Międzynarodową Organizacje Morska (IMO) w
Londynie;
23
IMDG
Międzynarodowy kodeks ładunków niebezpiecznych
IMDG (International Maritime Dangerous Goods Code) to
kodeks bezpiecznego transportowania ładunków
niebezpiecznych drogÄ… morskÄ…, zawiera on:
Tom I:
" Podział ładunków niebezpiecznych na klasy
" Przepisy regulujące konstrukcje pojemników i opakowań
ładunków niebezpiecznych, ich oznaczania i opisywania
" Przepisy regulujące przewóz na statkach
(rozmieszczenie, oddzielenie, mocowanie i kontrole
Å‚adunku).
24
IMDG
Tom II
" listę wszystkich niebezpiecznych towarów
dopuszczonych do transportu drogÄ… morskÄ… z
następującymi danymi:
1. numer substancji niebezpiecznej według norm
ONZ,
2. prawidłową nazwę substancji,
3. klasę niebezpieczeństwa
4. wymagania dotyczÄ…ce pakowania i transportu
25
IMDG cd.
Dodatek IMDG zawiera:
" spis procedur na wypadek pożaru lub rozsypu/rozlewu substancji
niebezpiecznej.
" Poradnik pierwszej pomocy w wypadku narażenia na kontakt z
substancja niebezpiecznÄ…
" Procedury zgłaszania ładunków niebezpiecznych w systemach kontroli
ruchu oraz zgłaszania wypadków z ładunkami niebezpiecznymi.
" Wytyczne w sprawie sztauowania materiałów niebezpiecznych wewnątrz
kontenerów.
" Wytyczne w sprawie bezpiecznego użycia pestycydów na statkach.
" Przepisy Międzynarodowego kodeksu bezpiecznego transportu
wypalonego paliwa nuklearnego, plutonu i silnie radioaktywnych
odpadów na statkach
26
Konwencje związane z transportem materiałów
niebezpiecznych droga morskÄ…
Kodeks IMDG oznacza Międzynarodowy morski kodeks towarów
niebezpiecznych;
SOLAS oznacza Międzynarodową konwencję o bezpieczeństwie życia na
morzu, wraz z protokołami i poprawkami do tej Konwencji;
Kodeks IBC oznacza Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków
przewożących niebezpieczne chemikalia luzem;
Kodeks INF oznacza Kodeks IMO bezpiecznego przewozu statkami
napromieniowanego paliwa jądrowego, plutonu i wysokopromieniotwórczych
odpadów w pojemnikach,
HAZMAT Przepisy w zakresie warunków oraz zgłaszania TOWARÓW
NIEBEZPIECZNYCH I ZANIECZYSZCZAJ
CYCH PRZEWOŻONYCH NA
STATKACH
27
IMDG
Podział na klasy
Zaszeregowanie towaru niebezpiecznego do określonej klasy
i nadanie mu numeru UN dokonywane jest na podstawie
opracowania ONZ pn. Recommendations on the
TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS  Manual of Tests
and Criteria
W IMDG sÄ… stosowane te same kryteria co w ADR, RID,
ADN, ICAO.
W odróżnieniu od ADR/RID/ADN w transporcie morskim
wyróżniamy 9 klas grupujących towary niebezpieczne według
właściwości.
28
IMDG
Podział na klasy cd.
Towary określane są przez Numery UN  o takim samym
znaczeniu jak w innych systemach.
Natężenie zagrożenia wyraża przypisana Grupa Pakowania.
Do każdego numeru UN przypisane są zagrożenia
podstawowe oraz dodatkowe a także procedury
postępowania w przypadku pożaru  EmF oraz uwolnienia
materiału  EmS . Uzależniają one sposób postępowania od
właściwości oraz położenia ładunku na statku (w ładowniach
czy na pokładzie). Uzupełnieniem są procedury udzielania
pierwszej pomocy.
29
IMDG
Podział na klasy
W transporcie morskim występują siły spowodowane kołysaniem statku i
naporem fal. Wymaga to spełniania dodatkowo norm w zakresie:
" pakowania razem poszczególnych CTU (Cargo transport Unit - podstawowej
jednostki transportowej np. kontener jak i pojazd)
" sztauowania  układania poszczególnych CTU na statku.
Zwraca siÄ™ uwagÄ™ na:
" właściwości transportowanych towarów
" na możliwości zadziałania tych towarów na lub z innymi z transportowanych
ładunków.
30
Podział na klasy w transporcie
morskim
31
IMDG
Konstrukcje statków
Przepisy morskie uzależniają wymagania od sposobu
transportu.
Przewiduje się kilka rodzajów z zależności od konstrukcji
statku, sÄ… to:
· Transport w zbiornikowcach  przeznaczonych przede
wszystkim do przewozu substancji ropopochodnych;
· Transport w  chemikaliowcach  przeznaczonych do
przewozu substancji chemicznych (ciekłych) bez
opakowań;
32
IMDG
Konstrukcje statków cd
Przewiduje się kilka rodzajów z zależności od konstrukcji
statku, cd:
· Transport w  gazowcach  przeznaczonych do przewozu
gazów sprężonych i skroplonych bez opakowań;
· Transport w opakowaniach lub CTU (Cargo Transport Unit)
czyli w jednostkach transportowo - Å‚adunkowych;
· Transport w masowcach jako Å‚adunek luzem 
przeznaczony do przewozu materiałów najczęściej stałych
w ładowniach statków.
33
ADN
ADN  przepisy europejskie dotyczÄ…ce o
międzynarodowym przewozie towarów
niebezpiecznych w żegludze śródlądowej.
34