rozwoj religii greckiej Nieznany

Rozwój religii greckiej oraz œwiat bogów greckich wg. "Mitologii" J. Parandowskiego.

Mitologia jest zbiorem baœni o bogach i bohaterach. Fetyszyzm jest najstarsz�ą form�ą religii greckiej polegaj�ąc�ą na oddawaniu czci przedmiotom martwym. Inn�ą form�ą religii by�ł antropomorfizm czyli wyobra�żenie bogów na wzór ludzi.

Bogowie olimpijscy:

Afrodyta - bogini mi�łoœci i piêknoœci; córka Zeusa i Dione; zrodzona z fal morskich; �żona Hefajstosa

Apollo - bóg wyroczni i wró�żb, patron wieszczów, poetów, opiekun muz; syn Zeusa i Latony

Ares - bóg wojny; syn Zeusa i Hery; k�łótliwy i brutalny, niemi�ły bogom i ludziom; symbol - miecz

Artemida - bogini �łowów i lasów, p�łodnoœci i œmierci

Atena - bogini m�ądroœci, sztuki, nauki; córka Zeusa, wyskoczy�ła z jego g�łowy w pe�łnej zbroi

Erato - muza pieœni mi�łosnej

Euterpe - muza liryki

Hefajstos - bóg ognia i kunsztu kowalskiego; syn Zeusa i Hery; m�ą�ż Afrodyty

Hera - �żona Zeusa; bogini ma�ł�że�ąstwa i wiernoœci ma�ł�że�ąskiej

Hermes - pos�łaniec bogów, bóg z�łodziei i kupców; bóstwo p�łodnoœci; syn Zeusa i Mai

Kalliope - muza pieœni bohaterskiej

Klio - muza historii

Melpomene - muza tragedii

Muzy - opiekunki poezji, ta�ąca, sztuki i nauki:

Polihymnia - muza hymnów i pieœni pobo�żnych

Taleja - muza komedii

Terpsychora - muza ta�ąca

Urania - muza gwiaŸdziarstwa

Zeus - najwy�ższy bóg, pan nieba, b�łyskawic i piorunów; symbol - piorun

Bogowie œwiat�ła i powietrza:

Helios - bóg S�ło�ąca; Ÿród�ło œwiat�ła i �życia

Iris - bogini têczy; pos�łanka bogów do ludzi

Selene - bogini Ksiê�życa

Bogowie wiatrów:

Boreasz - wiatr pó�łnocny

Euros - wiatr wschodni

Notos - wiatr po�łudniowy

Zefir - wiatr zachodni

Bogowie ziemscy:

Asklepios (Eskulap) - bóg sztuki lekarskiej

Demeter - bogini �życia, urodzaju, patronka rolników

Dionizos - bóg ekstazy i wina

Persefona - bogini œmierci

Westa - bogini-opiekunka ogniska domowego

Bogowie morza:

nereidy

Posejdon

Proteusz

Tetyda - matka Achillesa

Bogowie œwiata podziemnego:

Erynie - mœcicielki wszeliej nieprawoœci, a zw�łaszcza przelanej krwi

Hades - bóg œwiata zmar�łych, surowy i bezlitosny bóg œwiata

Bóstwa doli i spraw ludzkich:

Eirene - bogini pokoju

Fortuna - bogini szczêœcia

Hymen - opiekun m�łodych ma�ł�że�ąstw, bóstwo weselne

Hypnos - opiekun snu

Mojry

bóstwa losu, ludzkiego �życia; Lachesis, Kloto, Atropos

Nike - skrzydlata bogini zwyciêstwa

Tanatos - bóg œmierci

Temida - bogini sprawiedliwoœci

Bogowie i ludzie - wzajemne relacje miêdzy nimi.

W "Mitologii" Jana Parandowskiego (Jan Parandowski (ur. 1895) - prozaik, eseista, t�łumacz. Mi�łoœnik i znawca staro�żytnej kultury grecko - rzymskiej. Utwory: "Mitologia", "Dysk olimpijski", zbiory "Trzy znaki Zodiaku","Godzina œródziemnomorska", przek�łady m.in. "Odyseja" Homera.)

Pocz�ątkowo mieszka�ący staro�żytnej Grecji wyznawali fetyszyzm. By�ła to najstarsza forma religii, polegaj�ąca na oddawaniu czci przedmiotom martwym: g�łazom, ogromnym drzewom, nie ociosanym palom i meteorytom, które spadaj�ąc z nieba by�ły czymœ niezwyk�łym i niepojêtym. Nastêpny etap rozwoju religii greckiej stanowi�ł antropomorfizm, a wiêc bogowie przybierali postacie ludzkie. Byli jednak niezwykle piêkni i przerastali urod�ą najpiêkniejszych ludzi. Zdarza�ły siê oczywiœcie wyj�ątki. Przyk�ładem tego by�ł Hefajstos, kaleki bóg ognia i kunsztu kowalskiego.

Kto uwa�ża, �że bogowie greccy, podobnie jak Bóg chrzeœcija�ąski, s�ą dobrzy, �łaskawi i m�ądrzy, ten jest w b�łêdzie, poniewa�ż spo�łecznoœ�Ś niebia�ąska dzieli�ła siê na klasy wy�ższe i ni�ższe, a w ka�żdej z nich toczy�ła siê walka o w�ładzê. Stosowane by�ły rozmaite podstêpy, zawi�ązywa�ły siê spiski i tak bez ko�ąca.

Je�żeli chodzi o stosunki miêdzy bogami i ludŸmi, to by�ły one rozmaite. Prawie ka�żda wioska i miasto mia�ło swoje g�łówne bóstwo, któremu sk�łada�ło szczególn�ą czeœ�Ś pomijaj�ąc wa�żniejsze i mocniejsze. Okolicznoœ�Ś taka sprzyja�ła sporom miêdzy bogami, które w istocie uderza�ły w ludzi. Na wioski sprowadzano choroby, kataklizmy i g�łód. Niekiedy sami bogowie przybierali posta�Ś zwierz�ąt i porywali lub zabijali ludzi. Byli oczywiœcie i tacy, którzy pomagali zab�ł�ąkanym podró�żnym w odnalezieniu drogi. Nale�ża�ł do nich Hermes - opiekun z�łodziei i kupców.

Najmniej czczonymi bogami byli w�ładcy piekie�ł i podziemia, od których zale�ża�ł los cz�łowieka po œmierci. Byli nimi Hades i Tanatos. Najwiêcej ludzkoœ�Ś zawdziêcza�ła Atenie, poniewa�ż uczy�ła ona ludzi ró�żnych rzemios�ł i kszta�łci�ła w naukach. Inn�ą cenion�ą bogini�ą by�ła Demeter - bogini �życia, urodzaju, która by�ła patronk�ą rolników, Eskulap pomagaj�ący przezwyciê�ża�Ś choroby, Westa - opieunka ogniska domowego oraz Afrodyta, która uszczêœliwia�ła ludzi daj�ąc im mi�łoœ�Ś.

Niektóre z bóstw towarzyszy�ły cz�łowiekowi w czasie zabaw i uczt. By�ł wœród nich Dionizos - bóg �życia i winnej latoroœli, uwielbiaj�ący nad wszystko rozrywki i wino. Poza nim nale�ża�ły do nich muzy: Euterpe zajmuj�ąca siê liryk�ą, Taleja - komedi�ą, Melpomene - tragedi�ą, Terpsychora - ta�ącem i Erato - muza pieœni mi�łosnej. Czasami ludzie byli zapraszani na uczty olimpijskie, gdzie rozkoszowali siê ambrozj�ą daj�ąc�ą wieczn�ą m�łodoœ�Ś oraz innymi niebia�ąskimi potrawami. Zdarza�ło siê, �że do ich uszu trafia�ły sprawy poufne, które nie powinny wyjœ�Ś poza bramy Olimpu, a wiêc bywalcy tych uczt obiecywali nic nie powtarza�Ś po powrocie do domu. W przeciwnym razie czeka�ła ich okrutna kara. Jednak nie ka�żdy mia�ł tak siln�ą wolê, aby powstrzyma�Ś siê od plotkowania. Przyk�ładem na to mo�że by�Ś król Syzyf, który przez ca�ł�ą wiecznoœ�Ś musi wtacza�Ś na strom�ą górê olbrzymi g�łaz wyœlizguj�ący mu siê z r�ąk tu�ż przed wierzcho�łkiem. Niezwyk�łym faktem by�ło to, i�ż bogowie olimpijscy udawali siê na ziemiê, aby tam zazna�Ś rozkoszy ze œmiertelnymi kobietami. Ze zwi�ązków takich rodzili siê zwykle roœli, potê�żni i przerastaj�ący si�ł�ą zwyk�łych ludzi osobnicy. Umierali jednak m�łodo uœmierceni przez zazdrosne �żony bogów. Jednym z nich by�ł Herakles, syn Zeusa i królowej Alkmeny, ale uda�ło mu siê z pomoc�ą innych bogów unikn�ą�Ś œmierci z rêki Hery, �żony w�ładcy Olimpu. Jednak ca�łe jego �życie sk�łada�ło siê z trosk, ciê�żkiej pracy i walki, aby w ko�ącu po œmierci móg�ł sta�Ś siê bywalcem œwiêtej góry.

Tak oto przedstawia�ły siê stosunki miêdzy staro�żytnymi Grekami i ich bogami, którzy w rzeczywistoœci nie byli wzorami dobroci i szlachetnoœci.

Historia wojny troja�ąskiej wg "Mitologii" J. Parandowskiego.

1. Wesele Tetydy i Peleusa.

a. przybycie niepo�ż�ądanego goœcia - Eris,

b. k�łótnia bogi�ą o jab�łko,

c. przyznanie jab�łka Afrodycie.

2. Igrzyska w Troi.

a. zwyciêstwo Parysa,

b. powrót Parysa do rodziny królewskiej.

3. Porwanie Heleny.

4. Postanowienie wojny.

a. odprawa pos�łów greckich,

b. Ifigenia uratowana przez Artemidê,

c. koniecznoœ�Ś udzia�łu Achillesa w wojnie i podstêp Odyseusza.

5. Przepowiednia Kalchasa.

6. Zmagania wojenne.

7. Pojedynki bohaterów:

a. Partoklosa z Hektorem,

b. Hektora z Achillesem,

c. œmier�Ś Parysa.

8. Podstêp Odyseusza - ko�ą troja�ąski.

9. Zwyciêstwo Greków.

10. Powrót bohaterów.

Kreacje Achillesa, Hektora i Priama w "Iliadzie" Homera.

Wstêp:

Ilion - (gr.) Troja, Iliada - opowieœ�Ś o Troi.

Rozpacz Achillesa po stracie Patroklosa.

Wojna trwa�ła 9 lat. Dopiero w 10 roku zastosowano podstêp Odyseusza (Konia Troja�ąskiego). Laokon przewiduj�ący nadchodz�ące nieszczêœcie zosta�ł zabity wraz z synami przez olbrzymie wê�że.

Achilles obra�żony przez Agamemnona nie uczestniczy�ł w walkach. Patroklos w zbroi bohatera przedziera�ł siê przez szeregi wrogów, a�ż wreszcie poleg�ł z rêki Hektora.

Achilles, najdzielniejszy wojownik grecki, postrach Trojan, po stracie przyjaciela zachowuje siê jak cz�łowiek s�łaby, przypominaj�ący raczej nie umiej�ące sobie poradzi�Ś w �życiu dziecko, lub kobietê z natury rzeczy uwa�żan�ą za mniej odporn�ą od mê�żczyzny. Tarza�ł siê po ziemi, sypa�ł sobie na g�łowê popió�ł, p�łaka�ł i wyrywa�ł w�łosy z g�łowy. By�ł bliski odebrania sobie �życia, które straci�ło dla niego sens. Po rozmowie z matk�ą zapa�ła�ł chêci�ą zemsty na Hektorze. W nieszczêœciu jednakowo cierpi�ą ludzie silni i s�łabi, wielcy i mali, bogaci i biedni, m�ądrzy i g�łupi. Cierpienie jest bowiem naturalnym odczuciem ludzkim.

Pojedynek Achillesa z Hektorem.

1. Achilles podobny do or�ła i Hektor do go�łêbicy przed pojedynkiem.

2. Pallas Atena wspiera duchowo Achillesa, a nastêpnie pod postaci�ą Deifoba, brata Hektora, nak�łania go do starcia z Achillesem.

3. Propozycja Hektora dotycz�ąca postêpowania przeciwnika z cia�łem pokonanego odrzucona przez Achillesa.

4. Pocz�ątek pojedynku (walka na w�łócznie).

5. Walka na miecze.

6. �łmiertelna rana zadana Hektorowi w szyjê.

7. Przedœmiertna proœba Hektora o oddanie jego cia�ła rodzinie odrzucona z ca�ł�ą bezwzglêdnoœci�ą.

8. Zbeszczeszczenie zw�łok Hektora wleczonych za rydwanem Achillesa - dokonanie okrutnej zemsty.

Wielki �żal po utracie najlepszego przyjaciela zamieni�ł siê w �ż�ądzê straszliwej zemsty. Achilles zapewniony przez Atenê o jej pomocy z jeszcze wiêkszyn uporem i bezwzglêdnoœci�ą œciga�ł Hektora, ale nie mog�ło to trwa�Ś wiecznie. Dosz�ło do w�łaœciwej czêœci pojedynku, a propozycje Troja�ączyka tylko wzmaga�ły fale gniewu Achillesa. Ugodzony w szyjê Hektor jeszcze raz prosi�ł o oddanie jego cia�ła rodzinie, lecz nic nie mog�ło teraz wzruszy�Ś twardego jak kamie�ą achillesowego serca. Zwyciêzca z niezwyk�ł�ą bezwzglêdnoœci�ą i samozadowoleniem przywi�ąza�ł zw�łoki do rydwanu i zaci�ągn�ą�ł je a�ż do obozu Greków.

Opis ten dowodzi, �że bywaj�ą w �życiu ka�żdego cz�łowieka momenty, w których �żadna si�ła ani namowy, czy próby nie mog�ą zmieni�Ś jego postanowienia. Najczêœciej jednak jest tak w chwilach rozpaczy i wœciek�łego zapamiêtania.

Prze�życia i reakcje Priama i Achillesa podczas ich spotkania.

Podczas spotkania Achillesa z Priamem, w�ładca Troi wcale nie przypomina�ł swiom zachowaniem dumnego monarchy lecz za�łamanego i zrozpaczonego po œmierci syna ojca. Przekrad�ł siê do samego œrodka obozu Greków nie zwracaj�ąc uwagi na czyhaj�ące na�ą niebezpiecze�ąstwa, a gdy zjawi�ł siê przed obliczem zabójcy w�łasnych synów, pad�ł przed nim na kolana i zalewaj�ąc siê �łzami ca�łowa�ł Achillesa po rêkach i nogach, �żebrz�ąc o �łaskê i wydanie zw�łok Hektora w zamian za przywiezione na wozie kosztownoœci.

Grek pocz�ątkowo nie okazywa�ł zainteresowania s�łowami Priama i odpycha�ł go od siebie, ale kiedy starzec wspomnia�ł o tak�że niem�łodym ojcu bohatera, który przez d�ługie lata oczekuje w niecierpliwoœci powrotu syna, serce Achillesa drgnê�ło. Nie by�ł ju�ż bezwzglêdnym mœcicielem uganiaj�ącym siê za zabójc�ą przyjaciela, tylko cz�łowiekiem têskni�ącym za domem rodzinnym, który wie,�że nied�ługo zginie. Wszystko to spowodowa�ło, �że Achilles zgodzi�ł siê �łaskawie na wydanie Priamowi zw�łok syna. Zadba�ł nawet o to, aby je umyto i namaszczono olejkami, by ich widok nie sprawi�ł bólu starcowi.

Ró�żne oblicza Achillesa na kartach "Iliady" Homera.

Cz�łowiekiem, od którego zale�ża�ło powodzenie wyprawy na Trojê, by�ł Achilles, posta�Ś przyjmuj�ąca rozmaite oblicza zale�żnie od okolicznoœci. Pomimo �że matk�ą jego by�ła boginka morska, a wiêc istota boska,Achilles nie panowa�ł nad swoimi uczuciami i jak zwyk�ły œmiertelnik poddawa�ł siê emocjom.

Pierwsz�ą chwil�ą, w której poznajemy czêœ�Ś psychiki bohatera, jest rozpacz po œmierci przyjaciela, Patroklosa. Poleg�ł on z rêki ksiêcia Hektora w czasie, kiedy w zbroi Achillesa-pogromcy wojsk troja�ąskich przebija�ł siê przez szeregi umykaj�ących nieprzyjació�ł. By�ła to zbyt wielka strata dla greckiego bohatera. Wczeœniej wytrwa�ły i bezwzglêdny rycerz, teraz przypomina�ł bardziej ma�łe dziecko lub s�łab�ą, za�łaman�ą kobietê. Tarza�ł siê po ziemi, wyrywa�ł w�łosy z g�łowy i �łkaj�ąc posypywa�ł siê popio�łem. By�ł bliski ca�łkowitego za�łamania. Chcia�ł nawet pope�łni�Ś samobójstwo, ale odwiod�ła go od tego zamiaru matka. Teraz wielki �żal i ból po stracie przyjaciela zamieni�ł siê w �ż�ądzê straszliwej zemsty na jego zabójcy.

Po pewnym czasie ubrany w now�ą, piêkn�ą zbrojê wykonan�ą przez boskiego mistrza kowalskiego rzemios�ła - Hefajstosa, wyruszy�ł, aby wykona�Ś wyrok na znienawidzonym Hektorze. Goni�ł go kilka razy wzd�łu�ż murów Troi, ale nigdy nie zbli�ży�ł siê do niego na tyle, �żeby trafi�Ś go celnym pchniêciem miecza czy w�łóczni. W pewnej chwili, nieoczekiwanie zjawi�ła siê Atena. Dodawa�ła ona otuchy zmêczonemu d�ługim biegiem Achillesowi, a Hektorowi, przybrawszy posta�Ś jego brata, nakaza�ła walkê z Grekiem.

Rozpocz�ą�ł siê zabójczy pojedynek. Przeciwnicy rzucali w siebie w�łóczniami, ale gdy to nie poskutkowa�ło, przeszli do walki na miecze. Ugodzony w szyjê Troja�ączyk ponawia�ł wci�ą�ż proœby o zwrócenie jego cia�ła rodzinie, ale twarde serce Achillesa nawet nie drgnê�ło. Z wielk�ą bezwzglêdnoœci�ą i zadowoleniem z siebie ci�ągn�ą�ł zw�łoki pokonanego za swoim rydwanem a�ż do obozu greckiego. Tak zbezczeszone cia�ło Hektora porzuci�ł przy wejœciu do namiotu.

Wkrótce w siedzibie zwyciêzcy zjawi�ł siê stary król Priam. B�łaga�ł on na kolanach o wydanie zw�łok syna za cenê przywiezionych z Troi kosztownoœci. Jednak �łzy starca nie by�ły w stanie wzruszy�Ś Achillesa. Dopiero wspomnienie ojca oczekuj�ącego w niepewnoœci powrotu syna wyzwoli�ło w nim eksplozjê �żalu. W jego sercu wci�ą�ż ko�łata�ło siê uczucie nostalgii i jeszcze potê�żniejsze - têsknota za rodzicem. Wszystko to spowodowa�ło, �że Grek postanowi�ł odda�Ś �łaskawie zw�łoki Hektora i zadba�ł nawet o to, aby je umyto i ubrano w dostojne szaty. W ten sposób chcia�ł zaoszczêdzi�Ś Priamowi bólu wywo�łanego widokiem zmasakrowanego cia�ła syna.

Opisane powy�żej fragmenty "Iliady" Homera dowodz�ą, �że nawet tacy wspaniali rycerze i wojownicy, do których z pewnoœci�ą zalicza�ł siê Achilles, skazani s�ą na takie same odczucia, co ludzie s�łabi, nie odznaczaj�ący siê wiêksz�ą odwag�ą czy si�ł�ą woli. Bohater grecki podlega tym samym cierpieniom i bólom. Bywa, �że unosi siê ogromnym gniewem lub te�ż p�łacze jak dziecko. Wida�Ś tutaj dok�ładnie, jak chwiejny jest nastrój i psychika ludzka.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozwój religii greckiej oraz świat bogów greckich wg Mi~57D
Rozwój religii greckiej oraz świat bogów greckich wg Mit~102
rozwoj religii greckiej i swiata bogow w mitologi
1 02 Rozwoj rolnictwa neolitycz Nieznany
odprawa poslow greckich (4) Nieznany
kanibalizm w religii id 2224064 Nieznany
Impuls Rozwoj I Funkcjonowanie Nieznany

więcej podobnych podstron