starozytnosc009aangelsa

Temat: Rozwój religii greckiej oraz świat bogów greckich wg. "Mitologii"
J. Parandowskiego.

Mitologia jest zbiorem baśni o bogach i bohaterach. Fetyszyzm jest najstarszą
formą religii greckiej polegającą na oddawaniu czci przedmiotom martwym. Inną
formą religii był antropomorfizm czyli wyobrażenie bogów na wzór ludzi.
Świat bogów greckich.
Bogowie olimpijscy:
Afrodyta - bogini miłości i piękności; córka Zeusa i Dione; zrodzona z fal
morskich; żona Hefajstosa
Apollo - bóg wyroczni i wróżb, patron wieszczów, poetów, opiekun muz; syn
Zeusa i Latony
Ares - bóg wojny; syn Zeusa i Hery; kłótliwy i brutalny, niemiły bogom i
ludziom; symbol - miecz
Artemida - bogini łowów i lasów, płodności i śmierci
Atena - bogini mądrości, sztuki, nauki; córka Zeusa, wyskoczyła z jego głowy w
pełnej zbroi
Erato - muza pieśni miłosnej
Euterpe - muza liryki
Hefajstos - bóg ognia i kunsztu kowalskiego; syn Zeusa i Hery; mąż Afrodyty
Hera - żona Zeusa; bogini małżeństwa i wierności małżeńskiej
Hermes - posłaniec bogów, bóg złodziei i kupców; bóstwo płodności; syn Zeusa i
Mai
Kalliope - muza pieśni bohaterskiej
Klio - muza historii
Melpomene - muza tragedii
Muzy - opiekunki poezji, tańca, sztuki i nauki:
Polihymnia - muza hymnów i pieśni pobożnych
Taleja - muza komedii
Terpsychora - muza tańca
Urania - muza gwiaździarstwa
Zeus - najwyższy bóg, pan nieba, błyskawic i piorunów; symbol - piorun
Bogowie światła i powietrza:
Helios - bóg Słońca; źródło światła i życia
Iris - bogini tęczy; posłanka bogów do ludzi
Selene - bogini Księżyca
Bogowie wiatrów:
Boreasz - wiatr północny
Euros - wiatr wschodni
Notos - wiatr południowy
Zefir - wiatr zachodni
Bogowie ziemscy:
Asklepios (Eskulap) - bóg sztuki lekarskiej
Demeter - bogini życia, urodzaju, patronka rolników
Dionizos - bóg ekstazy i wina
Persefona - bogini śmierci
Westa - bogini-opiekunka ogniska domowego
Bogowie morza:
nereidy
Posejdon
Proteusz
Tetyda - matka Achillesa
Bogowie świata podziemnego:
Erynie - mścicielki wszelkiej nieprawości, a zwłaszcza przelanej krwi
Hades - bóg świata zmarłych, surowy i bezlitosny bóg świata
Bóstwa doli i spraw ludzkich:
Eirene - bogini pokoju
Fortuna - bogini szczęścia
Hymen - opiekun młodych małżeństw, bóstwo weselne
Hypnos - opiekun snu
Mojry
bóstwa losu, ludzkiego życia; Lachesis, Kloto, Atropos
Nike - skrzydlata bogini zwycięstwa
Tanatos - bóg śmierci
Temida - bogini sprawiedliwości
Bogowie i ludzie - wzajemne relacje między nimi.
W "Mitologii" Jana Parandowskiego (Jan Parandowski (ur. 1895) - prozaik,
eseista, tłumacz. Miłośnik i znawca starożytnej kultury grecko - rzymskiej.
Utwory: "Mitologia", "Dysk olimpijski", zbiory "Trzy znaki Zodiaku", "Godzina
śródziemnomorska", przekłady m.in. "Odyseja" Homera.)
Początkowo mieszkańcy starożytnej Grecji wyznawali fetyszyzm. Była to najstarsza
forma religii, polegająca na oddawaniu czci przedmiotom martwym: głazom,
ogromnym drzewom, nie ociosanym palom i meteorytom, które spadając z nieba były
czymś niezwykłym i niepojętym. Następny etap rozwoju religii greckiej stanowił
antropomorfizm, a więc bogowie przybierali postacie ludzkie. Byli jednak
niezwykle piękni i przerastali urodą najpiękniejszych ludzi. Zdarzały się
oczywiście wyjątki. Przykładem tego był Hefajstos, kaleki bóg ognia i kunsztu
kowalskiego.
Kto uważa, że bogowie greccy, podobnie jak Bóg chrześcijański, są dobrzy,
łaskawi i mądrzy, ten jest w błędzie, ponieważ społeczność niebiańska dzieliła
się na klasy wyższe i niższe, a w każdej z nich toczyła się walka o władzę.
Stosowane były rozmaite podstępy, zawiązywały się spiski i tak bez końca.
Jeżeli chodzi o stosunki między bogami i ludźmi, to były one rozmaite. Prawie
każda wioska i miasto miało swoje główne bóstwo, któremu składało szczególną
cześć pomijając ważniejsze i mocniejsze. Okoliczność taka sprzyjała sporom
między bogami, które w istocie uderzały w ludzi. Na wioski sprowadzano choroby,
kataklizmy i głód. Niekiedy sami bogowie przybierali postać zwierząt i porywali
lub zabijali ludzi. Byli oczywiście i tacy, którzy pomagali zabłąkanym podróżnym
w odnalezieniu drogi. Należał do nich Hermes - opiekun złodziei i kupców.
Najmniej czczonymi bogami byli władcy piekieł i podziemia, od których zależał
los człowieka po śmierci. Byli nimi Hades i Tanatos. Najwięcej ludzkość
zawdzięczała Atenie, ponieważ uczyła ona ludzi różnych rzemiosł i kształciła w
naukach. Inną cenioną boginią była Demeter - bogini życia, urodzaju, która była
patronką rolników, Eskulap pomagający przezwyciężać choroby, Westa - opieunka
ogniska domowego oraz Afrodyta, która uszczęśliwiała ludzi dając im miłość.
Niektóre z bóstw towarzyszyły człowiekowi w czasie zabaw i uczt. Był wśród nich
Dionizos - bóg życia i winnej latorośli, uwielbiający nad wszystko rozrywki i
wino. Poza nim należały do nich muzy: Euterpe zajmująca się liryką, Taleja -
komedią, Melpomene - tragedią, Terpsychora - tańcem i Erato - muza pieśni
miłosnej. Czasami ludzie byli zapraszani na uczty olimpijskie, gdzie
rozkoszowali się ambrozją dającą wieczną młodość oraz innymi niebiańskimi
potrawami. Zdarzało się, że do ich uszu trafiały sprawy poufne, które nie
powinny wyjść poza bramy Olimpu, a więc bywalcy tych uczt obiecywali nic nie
powtarzać po powrocie do domu. W przeciwnym razie czekała ich okrutna kara.
Jednak nie każdy miał tak silną wolę, aby powstrzymać się od plotkowania.
Przykładem na to może być król Syzyf, który przez całą wieczność musi wtaczać na
stromą górę olbrzymi głaz wyślizgujący mu się z rąk tuż przed wierzchołkiem.
Niezwykłym faktem było to, iż bogowie olimpijscy udawali się na ziemię, aby tam
zaznać rozkoszy ze śmiertelnymi kobietami. Ze związków takich rodzili się zwykle
rośli, potężni i przerastający siłą zwykłych ludzi osobnicy. Umierali jednak
młodo uśmierceni przez zazdrosne żony bogów. Jednym z nich był Herakles, syn
Zeusa i królowej Alkmeny, ale udało mu się z pomocą innych bogów uniknąć śmierci
z ręki Hery, żony władcy Olimpu. Jednak całe jego życie składało się z trosk,
ciężkiej pracy i walki, aby w końcu po śmierci mógł stać się bywalcem świętej
góry.
Tak oto przedstawiały się stosunki między starożytnymi Grekami i ich bogami,
którzy w rzeczywistości nie byli wzorami dobroci i szlachetności.