3Ag2S + 8HNO3 = 6AgNO3 + 2NO + 3S + 4H2O
CHEMIA NIEORGANICZNA II  LABORATORIUM
4. Reakcja kationu Ag+ z nadmiarem NaOH
REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE KATIONÓW GRUPY I
Ag+ , Hg22+ , Pb2+
2Ag+ + 2OH- = Ag2O + H2O
Osad Ag2O nie roztwarza si w nadmiarze NaOH.
I. SREBRO, Ag
II. RT , Hg
Srebro jest najlepszym przewodnikiem ciepła i pr du elektrycznego. Jest odporny na działanie
składników powietrza ( nie utlenia si tlenem z powietrza), natomiast w obecno ci siarkowodoru
Rt jest metalem szlachetnym (znajduje si na prawo od wodoru) i z roztworów kwasów nie wypiera
ciemnieje z utworzeniem Ag2S. W szeregu napi ciowym metali znajduje si na prawo od wodoru ( nie
gazowego wodoru. Rt najlepiej roztwarza si na gor co w kwasach utleniaj cych, np. w HNO3 i w
wypiera wodoru z kwasów). Roztwarza si najlepiej w HNO3, wolniej w st onym kwasie
st onym H2SO4.W zale no ci od ilo ci rt ci rt roztwarza si w kwasie azotowym(V) z utworzeniem
siarkowym(VI).
azotanu(V) rt ci(II):
3Ag + 4HNO3 = 3AgNO3 + NO + 2H2O
3Hg + 8HNO3 = 3Hg(NO3)2 + 2NO + 4H2O
W swoich zwi zkach srebro wyst puje głównie na +1 stopniu utlenienia, rzadziej jako
lub z utworzeniem bis(azotan(V)) dirt ci:
dwuwarto ciowe.
6Hg + 8HNO3 = 3Hg2(NO3)2 + 2NO + 4H2O
REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE KATIONU Ag+
1. Reakcja kationu Ag+ z rozcie czonym HCl
REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE KATIONU Hg22+
Ag+ + Cl- = AgCl
1. Reakcja kationu Hg22+ z rozcie czonym HCl
1.1. Roztwarzanie wytr conego osadu w roztworze Na2S2O3 z utworzeniem jonu
Hg22+ + 2Cl- = Hg2Cl2
bis(tiosiarczano)srebrzanowego(I)
1.1. Roztwarzanie wytr conego osadu w roztworze amoniaku
AgCl + 2S2O32- = [Ag(S2O3)2]3- + Cl-
Hg2Cl2 + 2(NH3·H2O) = HgNH2Cl + Hg0 + NH4+ + Cl- + 2H2O
1.2. Roztwarzanie wytr conego osadu w roztworze amoniaku
1.1.2. Roztwarzanie wytr conego osadu w wodzie królewskiej
AgCl + 2(NH3·H2O) = [Ag(NH3)2]+ + Cl- + 2H2O
2HgNH2Cl + 6Cl- + 2NO3- + 4H+ = 2HgCl42- + N2 + 2NO + 4H2O
Po dodaniu roztworu kwasu azotowego(V) wytr ca si ponownie osad AgCl (czasami powstaje tylko
zm tnienie).
3Hg + 2NO3- + 8H+ + 12Cl- = 3HgCl42- + 2NO + 4H2O
2. Reakcja kationu Ag+ z KI
2. Reakcja kationu Hg22+ z AKT
Ag+ + I- = AgI
Hg22+ + S2- = Hg2S = HgS + Hg
2.1. Roztwarzanie wytr conego osadu w roztworze amoniaku
2.1. Roztwarzanie wytr conego osadu w wodzie królewskiej na gor co
2.2. Roztwarzanie wytraconego osadu w roztworze Na2S2O3
3HgS + 12Cl- + 2NO3- + 8H+ = 3HgCl42- + 2NO + 4H2O + 3S
AgI + 2S2O32- = [Ag(S2O3)2]3- + I-
3. Reakcja kationu Hg22+ z SnCl2 (w obecno ci nadmiaru NaOH)
3. Reakcja kationu Ag+ z AKT
Hg2Cl2 + Sn2+ + 4Cl- = 2Hg + SnCl62-
2Ag+ + S2- = Ag2S (ogrzewanie w Å‚a ni wodnej)
4. Reakcja kationu Hg22+ z KI
3.1. Roztwarzanie wytr conego osadu w HNO3 na gor co
Hg22+ + 2I- = Hg2I2
1 2
 PbI2 + 2I- = [PbI4]2-
4.1. Roztwarzanie wytr conego osadu w nadmiarze KI
4.1.Rozpuszczanie wytr conego osadu przez ogrzewanie i rekrystalizacja przez schłodzenie
Hg2I2 + 2I- = HgI42- + Hg
5.Reakcja kationu Pb2+ z K2Cr2O7
5. Reakcja kationu Hg22+ z nadmiarem amoniaku
2Pb2+ + Cr2O72- + H2O = 2PbCrO4 + 2H+
2Hg2(NO3)2 + 4(NH3·H2O) = [O(Hg)2 NH2]NO3 + 2Hg + 3NH4NO3 + 3H2O
5.1 Roztwarzanie wytr conego osadu w roztworze NaOH
6. Reakcja kationu Hg22+ z nadmiarem NaOH
PbCrO4 + 4OH- = Pb(OH)42- + CrO42-
Hg22+ + 2OH- = Hg2O + H2O = HgO + Hg + H2O
6. Reakcja kationu Pb2+ z nadmiarem amoniaku
III. OA
ÓW, Pb W reakcji z amoniakiem wytr ca si mieszanina wodorotlenku ołowiu i zasadowej soli
nierozpuszczalna w nadmiarze amoniaku.
Ołów najlepiej roztwarza si w rozcie czonym kwasie azotowym(V):
7. Reakcja kationu Pb2+ z nadmiarem NaOH
Pb + 8HNO3 = 3Pb(NO3)2 + 2NO + 4H2O
Pb2+ + 2OH- = Pb(OH)2
Pb(OH)2 + 2OH- = Pb(OH)42-
REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE KATIONU Pb2+
1.Reakcja kationu Pb2+ z rozcie czonym HCl
WSKAZÓWKI DOTYCZ CE WYKONYWANIA REAKCJI CHARAKTERYSTYCZNYCH.
Pb2+ + 2Cl- = PbCl2
1. Wszystkie reakcje charakterystyczne, chyba e podano inaczej, nale y wykonywa w nast puj cy
1.1. Rozpuszczanie wytr conego osadu w gor cej wodzie sposób: pobieramy ok. 5 kropli roztworu wodnego danego kationu, dodajemy ok. 0,5 cm3 wody
destylowanej a nast pnie ok. 0,5 cm3 roztworu odczynnika chemicznego, z którym wykonujemy
2. Reakcja kationu Pb2+ z AKT reakcj .
2. Je eli badamy roztwarzanie wytr conego osadu to post pujemy nast puj co:
Pb2+ + S2- = PbS wytr cony osad przemywamy dwukrotnie 1 cm3 wody destylowanej. Za ka dym razem zostawiamy
zawarto probówki na kilka minut w statywie aby osad opadł na dno probówki. Nast pnie zla
2.1. Roztwarzanie wytr conego osadu w HNO3 na gor co ostro nie roztwór nad osadem do drugiej czystej probówki. Dopiero do tak przemytego osadu
dodajemy odczynnika za pomoc którego roztwarzamy osad.
PbS + 2NO3- + 8H+ = 3Pb2+ + 3S + 2NO + 4H2O
3. Reakcja kationu Pb2+ z rozcie czonym H2SO4
Pb2+ + SO42- = PbSO4
3.1 Roztwarzanie wytr conego osadu w roztworze CH3COONH4
PbSO4 + CH3COO- = Pb(CH3COO)+ + SO42-
3.2 Roztwarzanie wytr conego osadu w roztworze NaOH
PbSO4 + 4OH- = Pb(OH)42- + SO42-
4. Reakcja kationu Pb2+ z KI
Pb2+ + 2I- = PbI2
3 4
ANALIZA SYSTEMATYCZNA KATIONÓW I GRUPY
Ag+ , Pb2+ , Hg22+
Do szklanej probówki przenie ok. 1 cm3 roztworu otrzymanej analizy i dodawa kroplami około 1 cm3 2 M HCl.
Wytr cony osad odwirowa (osad I). W roztworze A wykona prób na całkowite str cenie chlorków kationów I
Grupy. Je li wytr ci si ponownie osad, odwirowa , roztwór wyla do pojemnika na metale ci kie. Osad poł czy
z osadem I, i przemy dwukrotnie zimn wod destylowan . Przes cze z przemywania odrzuci .
Ag+, Pb2+, Hg22+
+
2M HCl
Osad I Roztwór A
AgCI, PbCl2 , Hg2Cl2 Kationy grupy II, III, IV
Osad I, zawieraj cy chlorki kationów I grupy przemy kilka razy t sam , niewielk ilo ci gor cej wody
destylowanej. PbCl2 rozpuszcza si w tych warunkach i przechodzi do roztworu, w osadzie pozostaj AgCl
i Hg2Cl2.
Osad I
AgCI, PbCl2, Hg2Cl2
Przemywanie t sam porcj gor cej wody
Osad II Roztwór 2
AgCl, Hg2Cl2 Pb2+
Roztwór 2 dzielimy na kilka cz ci i wykrywamy ołów w reakcjach charakterystycznych z rozcie czonym
H2SO4, K2CrO4 lub z KI.
Osad II przemywamy, przynajmniej dwa razy, gor c wod destylowan .
Do tak przemytego osadu II dodajemy 1 cm3 2,0 M amoniaku. W przypadku obecno ci Hg2Cl2 osad natychmiast
czernieje, natomiast AgCl roztwarza si i przechodzi do roztworu w formie chlorku diaminasrebra.
Osad II
AgCl, Hg2Cl2
+
2M NH3·H2O
Osad III Roztwór 3
Hg, HgNH2Cl Ag(NH3)2+
Roztwór 3, zawieraj cy [Ag(NH3)2]Cl dzielimy na dwie cz ci  do pierwszej cz ci roztworu dodajemy 2 M
HNO3 do odczynu kwa nego. Wytr cenie si białego osadu AgCl, wzgl dnie silne zm tnienie roztworu wiadczy
o obecno ci jonu Ag+. Do drugiej cz ci roztworu [Ag(NH3)2]Cl dodajemy niewielk ilo roztworu KI:
wytr cenie si ółtego osadu AgI potwierdza obecno jonu Ag+.
Osad III, po przemyciu wod destylowan roztwarzamy w probówce szklanej w 2 cm3 wody królewskiej na
gor co. Roztwór po rozpuszczeniu osadu III odparowuje si prawie do sucha, dodaje kilka kropli wody
destylowanej a nast pnie kilka kropli roztworu SnCl2. Biały lub czerniej cy osad wiadczy o obecno ci jonów
Hg22+.
5